Πες μου για τους Άσσους Του Καράτε, το συγκρότημα που σε συντροφεύει στη σκηνή εδώ και αρκετά πια χρόνια...
Με τους Άσσους Του Καράτε παίζουμε σχεδόν 20 χρόνια μαζί. Αν και άλλαξαν ονόματα κατά καιρούς, η βάση του γκρουπ παραμένει η ίδια. Βασικό μέλος είναι ο Δημήτρης Πολύτιμος, με τον οποίον είμαστε πολλά χρόνια φίλοι. Επίσης ο Κυριάκος ο Δαρίβας, γιος του μεγάλου εξτρέμ του Ολυμπιακού και φόβος και τρόμος του Παναθηναϊκού, στη δεκαετία του 1950. Φυσικά και ο Νίκος Εφεντάκης, γιος καλών μου φίλων από τη δεκαετία του 1960. Ο τελευταίος που ήρθε στο σχήμα είναι ο Δημήτρης ο Παπαδημητρίου.
Τι είναι αυτό που σε κάνει να παίζεις ακόμα με πάθος;
Η μουσική είναι ένα από τα τρία πράγματα που δεν θα σε προδώσουν ποτέ. Το πρώτο είναι ο σκύλος σου –αυτό το ξέρουν όλοι. Το δεύτερο είναι η μουσική: όταν παίζω στη σκηνή, δεν πονάνε τα πόδια μου, ούτε το στήθος μου. Δεν καταλαβαίνω τίποτα. Ειδεμή δεν μπορώ ούτε να σταθώ όρθιος, ούτε να ανασάνω. Το τρίτο πράγμα που δεν θα σε προδώσει ποτέ, είναι το οφθαλμόλουτρο. Μπορεί να μην είναι ποτέ αρκετό, αλλά σίγουρα δεν θα βγεις χαμένος απ' αυτό.
Πόσα χρόνια είσαι μουσικός και πώς ξεκίνησαν όλα;
Φέτος, συγκεκριμένα τον Οκτώβρη του 2017, συμπληρώνονται 50 χρόνια ακριβώς στην πορεία μου στη μουσική. Σκεφτόμαστε να κάνουμε κάτι επετειακό στο Κύτταρο, ίσως να μαζευτούμε μερικοί άνθρωποι. Η ιστορία αυτή ξεκίνησε από συγκυρία και από τύχη. Απλά αγαπούσα πολύ τη μουσική. Το θέμα «καριέρα» δεν με έχει απασχολήσει ποτέ. Το θεωρώ μια γελοιότητα. Όλα γίνονται από συγκυρία και από τύχη. Επίσης, θα σε παρακαλέσω να μη με λες «καλλιτέχνη». Δεν θέλω ποτέ να με αποκαλούν έτσι! (γέλια)
Έχεις σχέση με τον άνθρωπο που ξεκινούσε εκείνα τα χρόνια να τραγουδάει;
Όπως είπε και ο Νίκος Παπάζογλου, «Όλα τριγύρω αλλάζουνε κι όλα τα ίδια μένουν». Μπορεί να αλλάζει το τεχνολογικό περιβάλλον και να διαμορφώνεται ο άνθρωπος, αλλά δεν αλλάζουμε σε βασικά πράγματα. Λέω «άνθρωπος», βέβαια, και σκέφτομαι ότι δεν έχουμε ακόμα μάθει ακόμα να ζούμε σαν άνθρωποι.
Πώς κατάφερες να δημιουργήσεις σόλο δίσκο στη δεκαετία του 1970;
Εκείνα τα τραγούδια του πρώτου μου δίσκου, πήραν κάποια χρόνια να γίνουν. Ήταν κομμάτια που γράφτηκαν κυρίως το 1969 ή το 1970 και κυκλοφόρησαν αφότου έπεσε η Χούντα. Το πρόβλημα της χουντικής λογοκρισίας δεν επέτρεπε να γίνουν πολλά πράγματα. Μέχρι το 1972, είχα τη μια πλευρά του δίσκου σχεδόν έτοιμη.
Εκείνη την εποχή ο Γιάννης ο Λογοθέτης είχε μεγάλη ρέντα. Είχε γράψει το "Είμαι Πολύ Ωραίος", που το είχε πει ο Θέμης Ανδρεάδης. Το τραγούδι "Πολύ Ωραίο Στυλ", σε στίχους Λογοθέτη και μουσική Γιάννη Κιουρκτσόγλου, προοριζόταν λοιπόν για τον Ανδρεάδη, αλλά ο άνθρωπος έπαθε αυτοκινητιστικό δυστύχημα και δεν μπορούσε. Με φώναξαν λοιπόν να το πω εγώ, μαζί με άλλα δύο, για τον δίσκο των Ελλαδέξ το 1975. Η συμφωνία ήταν ότι μετά θα έμπαινα στο στούντιο της Columbia για να ηχογραφήσω τα δικά μου τραγούδια. Μάλιστα, θα είχα την τύχη να έχω εκεί ως ηχολήπτη έναν αληθινό τζέντλεμαν και άψογο επαγγελματία, πραγματική περίπτωση σπουδαίου ανθρώπου, τον Στέλιο τον Γιαννακόπουλο.
Εκεί λοιπόν κατάφερα να τελειώσω τον δίσκο. Αυτά τα κομμάτια πρωτακούστηκαν στο Κύτταρο, την περίοδο από το 1971 μέχρι το 1973.
{youtube}pDYRIdGFuvk{/youtube}
Τα παίζατε δηλαδή ζωντανά, χωρίς φόβο;
Κοίταξε, πολλοί εκείνη την εποχή έπαιζαν με τρόμο ψυχής στις μπουάτ των Αθηνών, γιατί έμπαιναν μέσα και τους δένανε. Τα δικά μας όμως τραγούδια, πολύ απλά ήταν αδιανόητο να τα καταλάβουν. Ενώ σήμερα μπαίνεις σε ταξί και πετυχαίνεις ξένη μουσική, εκείνη την εποχή δεν έβρισκες τέτοια τραγούδια πουθενά. Για να σου δώσω να καταλάβεις την κατάσταση, αν έμπαινε μπάτσος μέσα στο Κύτταρο, όχι μόνο τα λόγια δεν μπορούσε να ακούσει, αλλά ούτε και να καταλάβει τι μουσική ήταν αυτή που άκουγε.
Πόσο έχουμε προοδεύσει από τότε;
Διάβασα πρόσφατα μια έρευνα για το κατά πόσο διάφοροι λαοί είναι δεκτικοί σε ξένη ως προς εκείνους μουσική. Είμαστε πολύ χαμηλά στη λίστα όσων ακούνε μουσική από άλλες χώρες. Το σκεφτόμουν αυτό και θυμήθηκα την εποχή που δούλευα σαν DJ στο ραδιόφωνο, όταν μου ζητούσαν οι ακροατές τραγούδια τα οποία ακούγονταν έτσι κι αλλιώς όλη μέρα. Αναρωτιόμουν κι έλεγα: ρε πούστη μου, δεν θες να ακούσεις κάτι διαφορετικό; Πάλι το "Losing My Religion" θες;
Στα χρόνια του Rock FM, θυμάμαι τις εκπομπές σου...
Rock FM, τρομάρα τους... Ποτέ δεν είχε σχέση με το rock αυτός ο σταθμός. Στο ραδιόφωνο η κατάσταση είναι τραγική. Επικρατούν τραγούδια που εγώ αποκαλώ «πριονοκορδέλες». Αυτά τα σκυλοπόπ δηλαδή, που ακούγονται παντού. Με τα χρόνια η μουσική βιομηχανοποιήθηκε και το κυριότερο είναι πως συνδέθηκε με την εικόνα. Η εικόνα σκοτώνει τη δισκογραφία. Αν μιλήσεις με στελέχη δισκογραφικών, θα καταλάβεις ότι το τελευταίο πράγμα που τους ενδιαφέρει είναι η μουσική. Αναρωτιέμαι αν ξέρουν καν τι είναι η μουσική.
Πώς νιώθεις αλήθεια που κυριαρχεί αυτή η μουσική στην Ελλάδα;
Είναι φυσικό επόμενο, όταν δεν υπάρχει πολιτισμικό υπόβαθρο. Το δικό μας πολιτισμικό υπόβαθρο ανήκει στην ιστορία εδώ και δυόμιση χιλιάδες χρόνια και παραπάνω. Τώρα πια, δεν έχουμε να δείξουμε τίποτα σαν πολιτισμό. Μόνο τα αρχαία. Δεν έχει συγκροτηθεί μια νέα πολιτισμική ταυτότητα. Η ταυτότητα του Νεοέλληνα είναι μπεγλέρι, σουβλάκι και ΜΠΑΟΚ –το τελευταίο το λέω με την έννοια της οπαδικής ταυτότητας των ατόμων του συρμού, όχι για την ομάδα φυσικά. Πολιτισμός υπάρχει φυσικά και δημιουργείται από τη νεολαία. Αλλά επειδή ο πολιτισμός, όπως και η τέχνη, είναι επικίνδυνα πράγματα για την εξουσία, η νεολαία βρίσκεται διαρκώς στο στόχαστρο.
Τι έιναι ο Έλληνας για εσένα, σήμερα;
Ο Έλληνας είναι ένα «σχιζοφρενικό στουρνάρι». Από τη μία έχει τις αρχαίες θεωρήσεις, από την εποχή του Αριστοτέλη –αν και ο Αριστοτέλης μας κατέστρεψε, καθώς πάνω στη λογική του έχει βασιστεί όλη η προτεσταντική και καλβινιστική θεωρία που μας κατατρέχει. Ό,τι κάνει δηλαδή, το αποδίδει στους αρχαίους. Από την άλλη, έχει τη Χριστιανική του ηθική, η οποία είναι εντελώς κόντρα στα προηγούμενα. Βέβαια και οι αρχαίοι τρωγόντουσαν μεταξύ τους, πράγμα που μου δίνει μια ένδειξη πως είμαστε απόγονοί τους. Όμως υπάρχουν πολλά ακόμα που μας διαχωρίζουν.
Αν είναι οι καθαροί Έλληνες να μοιάζουν με τον Μιχαλολιάκο και τον Κασιδιάρη, αλλίμονό μας. Καλύτερα να είμαστε Πακιστανοί ή και Αλβανοί. Δεν το λέω υποτιμητικά για την καταγωγή. Όταν γνωρίσω κάποιον, αδιαφορώ για την καταγωγή του –αν ρωτήσω ή αν μάθω την καταγωγή κάποιου, θα είναι από καθαρή περιέργεια. Κάθε τόπος βγάζει καθάρματα και ωραίους ανθρώπους. Ακόμα και σε πολιτικό επίπεδο. Δεν είναι δυνατόν να διανοηθεί κανείς ότι οι Δεξιοί είναι κακοί και οι Αριστεροί είναι καλοί άνθρωποι. Το λέω γιατί έχουν ξεφύγει τα μυαλά μας τελευταία.
Επομένως, δεν έχουμε καλή μουσική παιδεία...
Είμαστε άμουσος λαός. Τη θέλουμε τη μουσική, αλλά μας έχει καταστρέψει αυτό το «μονωδικό» του Βυζαντίου, που έχει γαμήσει τον κόσμο κι εμείς το λιβανίζουμε ακόμα. Οι γείτονές μας έχουν πολύ καλύτερη παιδεία από εμάς. Αν δεις τι παίζουν στους δρόμους οι πλανόδιοι Ρουμάνοι, Τσιγγάνοι, Βούλγαροι... Παίζουν απίστευτα πράγματα. Είμαστε από τις τελευταίες χώρες όπου τα νέα παιδιά έπιασαν τα όργανα στα χέρια τους. Ακόμα και με την άνθηση των μουσικών σχολών δεν βελτιώθηκε η κατάσταση, γιατί αντιμετωπίζουν την παράδοση σαν μουσειακό είδος. Μη τυχόν και ξεφύγει κάποια νότα και μπλέξουν τυχόν μοντέρνες επιρροές... Επικρατεί στην ουσία μια ξενοφοβία κι εκεί. Μη και αλλοιώσουν το ελληνικό μας πνεύμα. Με λίγα λόγια, δεν υπάρχει σωτηρία. Ατομική σωτηρία ίσως υπάρχει, αν και δύσκολο. Συλλογική πάντως, δεν υπάρχει.
Πώς θα αντιμετωπίσουμε λοιπόν τα προβλήματα του παρόντος;
Ανήκω στη σχολή του Ηρακλείτου, του «σκοτεινού φιλόσοφου», ο οποίος μιλούσε για αντίρροπες δυνάμεις. Για παράδειγμα, έχουμε να αντιμετωπίσουμε τους φασίστες. Αν τους κοπανάς κάθε μέρα νομίζεις θα φύγουν; Αν σε κοπανάνε αυτοί, θα φύγεις εσύ; Όχι φυσικά. Άρα θα πρέπει να υπάρχει άλλος τρόπος αντιμετώπισης. Για εμένα ο καλύτερος είναι η αποδόμηση με επιχειρήματα, αλλά και με δηκτικό χιούμορ. Το σκωπτικό χιούμορ είναι μεγάλο όπλο και το έχουμε χάσει σε σημαντικό βαθμό. Έχουμε χάσει δηλαδή την καλή πλευρά της τσαχπινιάς μας. Γιατί υπάρχει και η κακή πλευρά αυτού του νομίσματος, με σεξιστικά και ρατσιστικά σχόλια.
Από την άλλη, αυτή η τοποθέτηση σε πολιτικώς ορθά και μη ορθά κουτάκια, θα μας οδηγήσει σε μπελάδες. Δεν τολμάς πια να πεις το λάθος πράγμα. Τα αίτια πάνε πολύ πίσω, στον τρόπο με τον οποίον μεγαλώνουμε από το σχολείο, στην ανωνυμία που μας δίνει το διαδίκτυο: πίσω από τη μάσκα, αισθάνεσαι πως μπορείς να πεις ό,τι θες. Όσο για το όνομά σου, το ποιος είσαι και το τι κάνεις στη ζωή σου... στ' αρχίδια σου.
Η δική σου γλώσσα δεν έχει λαθέψει όμως, αν και μιλάς πολύ άνετα και δεν έχεις δεχθεί επίθεση ποτέ...
Σε παραπέμπω σε σχόλια από παλιά άρθρα, τα οποία αναφέρονται σε εμένα. Και σε κάθε βιντεάκι μου στο YouTube, όπως την εμφάνισή μου στον Πρετεντέρη. Αρχίζει ένας να σχολιάζει κάτι και από κάτω ξεκινάνε οι υπόλοιποι και βρίζονται μεταξύ τους. «Θα μου πεις εσύ ρε μ..ί ότι ο Πουλικάκος είναι καλύτερος από τον τάδε» και τέτοια.
Θυμάμαι πάντως την αμηχανία που είχες προκαλέσει τότε στον Μάκη Βορίδη...
Αυτή η στιγμή μου άρεσε κι εμένα. Πιστεύω το εκτίμησε κι ο ίδιος, γιατί είναι έξυπνος άνθρωπος. Εκεί πήγα από περιέργεια βασικά και δυστυχώς κατάλαβα ότι ο πιο ενδιαφέρον εκεί μέσα, ήταν και ο χειρότερος. Γι' αυτό είναι και πολύ επικίνδυνος, πολύ περισσότερο από τον Άδωνι Γεωργιάδη, ο οποίος είναι ένας καραγκιοζάκος. Κακώς τον λέμε Καραγκιόζη, βέβαια. Κανονικά έπρεπε να τους λέμε Χατζηαβάτηδες αυτούς τους τύπους. Ο Καραγκιόζης ήταν παλικάρι και στην ουσία είναι και πιο προοδευτικός. Βέβαια το παρακράτος, με την έννοια του ασήκωτου και του δυσκίνητου, το Κτηνώδης Δύναμη Ογκώδης Άγνοια που λέγαμε κάποτε, είναι ο μπαρμπα-Γιώργος με τη γκλίτσα.
{youtube}KsruE3-hPsM{/youtube}
Γιατί θεωρείς ότι έχεις τέτοια απήχηση σε νεότερες ηλικίες;
Ίσως γιατί έχουμε συνηθίσει να ακούμε τον κόσμο να μιλάει με μια γλώσσα ξύλινη. Σε αυτό φταίνε οι δημοσιογράφοι. Αν μπορούμε φυσικά να αποκαλέσουμε δημοσιογράφους όσους βγαίνουν από τη σχολή του ΑΝΤ1 ας πούμε, γάμησέ τα... Τρέμω και μόνο που τους αναλογίζομαι. Ακούνε λοιπόν έναν παππού που μιλάει έξω από τα δόντια. Δεν έχω κάτι να φοβηθώ.
Η φθίνουσα κατάσταση στη δισκογραφία έφταιξε που δεν υπήρξε συνέχεια στο άλμπουμ Μεταφοραί-Εκδρομαί Ο Μήτσος (1976);
Για να γίνει αυτό, θα έπρεπε να στηνόταν μια παραγωγή, για την οποία χρειάζονταν χρήματα. Δεν νομίζω ότι είμαι από τους αγαπημένους των εταιρειών και των ραδιοφώνων. Θυμάμαι μια φορά η Θέκλα Τσελεπή –με την οποία κάνουμε μαζί μια εκπομπή Στο Κόκκινο 105,5– είχε ζητήσει ένα κομμάτι μου από έναν σταθμό που έπαιζε ελληνικό ροκ και της απάντησαν ότι «τον Μήτσο και κανα-δυο άλλους, μας έχουν απαγορεύσει να τους παίζουμε». Βέβαια, να σου πω την αλήθεια, περισσότερο με κολακεύει αυτό παρά με στεναχωρεί.
Τι μουσική ακούς πλέον σαν ακροατής;
Όλα τα είδη. Δεν πιστεύω ότι υπάρχει κακό είδος μουσικής. Υπάρχει μόνο κακοπαιγμένη μουσική. Τώρα τελευταία ακούω «βλάχικα». Εννοώ βλάχικα πολλών διαφορετικών χωρών. Κάνω μια επιστροφή στις ρίζες, αν θες. Δεν υπάρχει καμία εποχή, κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες που να μην έβγαλε σπουδαίους ανθρώπους, αλλά και άχρηστους. Σκέψου ότι στη σανίδα επάνω, θα βγουν και οι ρώζοι. Όσο τους καθαρίζει ο ξυλουργός με το καλέμι και το σφυράκι, ξέρεις με τι αντικαθίσταται ο ρώζος; Με στόκο. Οπότε αν η σανίδα είναι η κοινωνία και ο ξυλουργός είναι η εξουσία, τότε οι ρώζοι είναι εκείνοι που αντιστέκονται και που αμφιβάλλουν. Ο στόκος είναι στόκος.
{youtube}jnz6ZImanf8{/youtube}
Θα ξαναβρεθείς μεθαύριο σε έναν χώρο στον οποίον από την εποχή ήδη του Εξαδάκτυλου έζησες δόξες, έστω κι αν πολλοί έχουν οικιοποιηθεί άδικα το brand «Ζωντανοί Στο Κύτταρο»...
Αυτό πάντα συμβαίνει κατά κόρον και είναι αποτέλεσμα μόδας. Είχε γίνει και αυτό μόδα λοιπόν, όπως συνέβη με πολλά άλλα πράγματα έκτοτε. Εδώ πλέον έχουν γίνει μόδα οι παραλλαγές, ας πούμε. Το ίδιο γίνεται και με τα tattoo, που το έχουν ξεφτιλίσει τελείως το θέμα. Έτσι κι αλλιώς, παίζουμε κάθε τόσο στο Κύτταρο. Αλλά δεν πρέπει να μεγαλοποιούμε πράγματα. Η ειδωλοποίηση και η μεγαλοποίηση δεν κάνει καλό σε κανέναν.
Εκείνη η συναυλία στου Ζωγράφου όμως, δίκαια μεγαλοποιήθηκε...
Έτυχε. Ούτε κι αυτά όμως πρέπει να μεγαλοποιούμε. Ο άνθρωπος δεν είναι άγαλμα να τον βάλεις σε ένα βάθρο. Αν το κάνεις, του αφαιρείς τη ζωή. Ακόμα και πεθαμένος να είναι κάποιος και να τον κάνεις είδωλο, του αφαιρείς την ψυχή. Ό,τι κι αν είναι αυτό. Γι' αυτό προτιμάω τους κλειστούς χώρους. Το πινγκ-πονγκ με το κοινό είναι ζωντανό εκεί. Οι μεγάλοι χώροι δεν έχουν αμεσότητα.
Θα παίξεις και διασκευές στη συναυλία στο Κύτταρο ή μόνο δικά σου;
Πάντα παίζω παλιά μου κομμάτια, αλλά μου αρέσει όταν το συγκρότημα τα προσεγγίζει λίγο διαφορετικά. Δυσκόλο πράγμα αυτό φυσικά, αλλά δεν θέλω να επαναλαμβάνομαι. Όμως, για να σου απαντήσω, θυμάμαι έναν τύπο, σε ένα live κάποτε, όπου παίζαμε κομμάτια των Rolling Stones και του Frank Zappa, ο οποίος φώναξε «ρε παιδιά, παίξτε και κανά δικό σας». Κι εγώ του απάντησα: «όλα αυτά φίλε, δικά μας είναι».
{youtube}Y5VUU09X5ew{/youtube}
