Στο δικό μου βιβλίο, η Εύη Χασαπίδου-Watson ήταν πάντα το ταβάνι στις αναφορές σε γυναικείες ροκ φωνές που έβγαλε η χώρα μας. Ήταν λόγω της καλλιέργειάς της. Ήταν λόγω της πολυμορφίας στη φωνή της. Ήταν λόγω της συναισθηματικής της ραγάδας στην έκφραση. Επίσης στο δικό μου βιβλίο, η μικρή σε όγκο δισκογραφία των Echo Tattoo μοιάζει με υπερπροσφορά, σε έναν χώρο ταλαιπωρημένο από ταχύκαυστες μπάντες που τρέκλιζαν στην προσπάθειά τους να κουβαλήσουν τη σκυτάλη ενός ονόματος, που φέτος αναθερμαίνει τη σχέση με όσους το αγάπησαν –μέσω επανακυκλοφοριών και κάποιων εμφανίσεων. Με αφορμή λοιπόν τη συμμετοχή τους στο φεστιβάλ της LabyrinthOfThoughts (μεθαύριο Παρασκευή, στο AnClub) μα και την πρόσφατη επανέκδοση του MindYourStep από το εν λόγω label, τα είπαμε με την Εύη Χασαπίδου-Watson. Σε μια συνέντευξη που φανερώνει γιατί μπορούμε να τη χαρακτηρίσουμε (με την άριστη αγγλική της προφορά) σαν «national treasure»...
Πώς γίνεται μια μπάντα με τόσο μικρή σε ποσότητα δισκογραφία να έχει αφήσει τόσο μεγάλη κληρονομιά και αποτύπωμα;
Γεια σου Ανδρέα! Τι όμορφα που το θέτεις. Δεν ξέρω όμως κατά πόσο είμαστε αρμόδιοι να το απαντήσουμε εμείς οι ίδιοι αυτό. Ίσως μπορεί να στο απαντήσει ξεχωριστά ο κάθε ακροατής –και υποψιάζομαι ότι θα πάρεις πολλές διαφορετικές απαντήσεις. Για να μπορέσεις να πεις τι κάνει κάτι μεγάλο, πρέπει να αφήσεις τον χρόνο να κάνει αυτό που εκείνος γνωρίζει καλύτερα: να το απογυμνώσει, να το κουράσει. Κι ύστερα να το βουτήξει στη νοσταλγία. Και στο τέλος να στο επιστρέψει κι εσύ να το μετρήσεις από τις στιγμές που το ένιωθες μέσα σου. Αν μπήκε μέσα σου και έμεινε εκεί, τότε είναι μεγάλο.
Ποιο ήταν στα αλήθεια το συστατικό που έκανε τους Echo Tattoo να επικοινωνήσουν με τον κόσμο και να λάμπουν ακόμα στα σκοτάδια των σημερινών καιρών;
Όταν ξεκινάς στη σκηνή, πέραν της ανάγκης να κάνεις αυτό με το οποίο είσαι ερωτευμένος (ό,τι έκαναν δηλαδή τα είδωλά σου), το drive είναι ίσως η φυγή, ίσως η ανάγκη να αισθανθείς γαμάτος (γιατί έχεις απωθημένα) και –στην περίπτωση που δεν έχεις καμία φυσική ταπεινότητα– γιατί καβάλησες καλάμι και σε πάει εκείνο. Ίσως πάλι το κάνεις για να βγάλεις γκόμενους/ες (στανταράκι αυτό), ίσως γιατί έτυχε... Όπως και να έχει, οδηγείσαι από ένστικτο. Στην πορεία όμως ενδέχεται να περάσεις σε κάτι πιο βαθύ, κάτι που να διαπερνάει την επιφάνεια και να φτάνει ως το κόκκαλο. Όση αλήθεια έχεις μέσα σου, τόσο φως θα εκπέμψεις.
Τα πράγματα στην εποχή του ίντερνετ είναι πολύ δυσοίωνα για τις καινούριες μπάντες. Τι συμβουλή θα δίνατε σε όσα νέα παιδιά ξεκινάνε να υποστηρίξουν τη δουλειά τους;
Δυσοίωνα, γιατί; Ίσα-ίσα, τώρα οι μπάντες έχουν ένα τρομερό όπλο στα χέρια τους. Δυστυχώς ή ευτυχώς χρειάζεται μια μικρή ομάδα ή ένας πολυμήχανος Οδυσσέας που να μπορεί να κάνει ηχογραφήσεις, video & editing και μετά το υλικό πρέπει να ανέβει στις διάφορες πλατφόρμες από τις οποίες μπορούν να αυτοπροωθηθούν άπαντες. Χρειάζεται απλά να κάνεις σωστές κινήσεις, να ψάξεις διανομείς, να βρεις ποιοι τρόποι είναι διαθέσιμοι για να σπρώξεις τη μουσική σου. Το ίντερνετ είναι λοιπόν λουκούμι για τέτοιες δουλειές!
Ποτέ δεν δίνουμε αποκλειστικά δικαιώματα (εκτός αν πρόκειται για το deal του αιώνα), και όλα τα άλλα θα βρεθούν στην πορεία.
Πάρε κι ένα ψήγμα σοφίας από αυτήν που ίσως έχω αποκομίσει επαγγελματίας ερασιτέχνης άνθρωπος τόσα χρόνια!
Μικρά μου πόνια: χρησιμοποιήστε τα πάντα, χρησιμοποιήστε κάθε μέσο, αλλά ποτέ ανθρώπους. Κάντε ό,τι κάνετε με ανοιχτή καρδιά και μάτια παιδιού, μα και με το πείσμα του, την αδιαλλαξία του. Και μην τα παρατήσετε ποτέ. ΠΟΤΕ! Να είστε διαθέσιμοι, πρόθυμοι, να τρέχετε όπου σας φωνάζουν. Αλλά να μην ακούτε κανέναν. Το τι είστε θα το βρείτε ίσως κάποτε, μέχρι τότε απολαύστε το χάος! Και –for fuck’s sake– αγαπήστε, δεν έχει τίποτα άλλο εδώ. Μην φοβάστε τον πόνο. Μην φοβάστε τίποτα.
Στο αέναο debate μεταξύ ελληνικού και αγγλικού στίχου, οι Echo Tatoo ήταν –και είναι μέχρι σήμερα– ένα από τα καλύτερα επιχειρήματα υπέρ του δεύτερου. Οφειλόταν κάτι τέτοιο στην άριστη προφορά των αγγλικών; Αναμειχθήκατε αλήθεια ποτέ σε αυτήν την άτυπη «κόντρα»;
Υπήρξαν πολλοί λόγοι για τους οποίους γράφαμε αγγλικό στίχο. Ο πρώτος, ο πιο ρομαντικός απ’ όλους, είναι ότι –στη δική μου τουλάχιστον εφηβεία– σχεδόν όλοι οι μουσικοί ήρωές μου ήταν είτε Άγγλοι, είτε Αμερικανοί. Μετά, κάτι που σχετικά πρόσφατα παραδέχτηκα κι εγώ η ίδια στον εαυτό μου, είναι ότι ο αγγλικός στίχος ήταν φυγή. Δεν πονούσε, ίσως, το ίδιο με τον ελληνικό. Ήταν άλλο πράγμα για μένα να λέω «look ma there ain’t a point in talking, the pain is just as much» και εντελώς διαφορετικό το «κοίτα μαμά, δεν έχει νόημα να μιλάμε, ο πόνος είναι το ίδιο βαθύς».
Η αλήθεια είναι ότι όταν ακούω αγγλικό στίχο με προφορά π.χ. φινλανδική ξενερώνω αφάνταστα (οι Φινλανδοί έχουν μια εξαιρετικά περίεργη συλλογή φθόγγων, που εμένα τουλάχιστον μου θυμίζουν την τουρκική γλώσσα). Δεν αντέχω τα «bad english». Εμείς, όντως, τέτοιο πρόβλημα δεν είχαμε και σίγουρα συνηγορούμε με την παρουσία μας υπέρ του αγγλικού στίχου, από αυτήν την άποψη. Πιάνω τις γλώσσες στον αέρα (φαντάσου γλώσσες σκέτες, χωρίς δόντια και χείλη, στον αέρα, κι εμένα με μια απόχη σαν τον Μπομπ Σφουγγαράκη και τον Πάτρικ μαζί να χοροπηδάω ευτυχής κυνηγώντας τις).
Αλλά ήταν και family affair: γονείς, συγγενείς και οικογενειακοί φίλοι, οι οποίοι είτε είχαν ζήσει τη Νέα Υόρκη των μεγάλων προσδοκιών στα 1950s, είτε πηγαινοέρχονταν στις Η.Π.Α. και γυρνούσαν φορτωμένοι μπαούλα και πολύχρωμες συσκευασίες, χίπικα ρούχα δεύτερο χέρι «για τη μικρή», με πότιζαν το άρωμα της μυθικής χώρας των παιδικών μου χρόνων. Ο γόης ο πατέρας μου ταξίδευε με κρουαζιερόπλοιο στην Αμερική, η απίστευτη μητέρα μου είχε δουλέψει στη Νέα Υόρκη για τους Λαιμούς τους εφοπλιστές, ο θείος μου ο Carl Maxwell Watson ήταν ο διευθυντής λογοκρισίας του τηλεοπτικού NBC στη Νέα Υόρκη και η γυναίκα του η Anna η πιο funky θεία στον πλανήτη. Ο δάσκαλός μου o Derrick Barker ήταν Άγγλος και δούλευε εδώ στην αγγλική πρεσβεία εδώ. Φτάνει, ή να σου πω κι άλλα;
Στην αρχή τουλάχιστον, ένα εξίσου σημαντικό ελατήριο για την εμμονή με τον αγγλικό στίχο ήταν η ευκολία με την οποία χωρούσε στη συγκεκριμένη μουσική: μονοσύλλαβες λέξεις, ιδανικές για φωνητικές ακροβασίες, δισύλλαβες ιδανικές για ρυθμικό παιχνίδι, αλλά ποτέ δύσχρηστες –όπως οι ελληνικές. Κι ήταν επίσης τόσοι πολλοί οι Έλληνες mainstream «ροκάδες», ώστε σου προκαλούσαν (στην καλύτερη των περιπτώσεων) γέλιο με το κλαψιάρικο ημι-λαϊκό υβρίδιο που ονόμαζαν ροκ· δεν ήθελες να τους μοιάσεις κι έτσι «διαβολοποιούσες» μέσα σου τον ελληνικό στίχο, γιατί κάτι που έγραφες στα ελληνικά σου θύμιζε αυτά που ως υπερόπτης τσαμπουκάς έφηβος κορόιδευες.
Για μας δεν υπήρξε πάντως κόντρα, επί της ουσίας. Δεν είχαμε πρόβλημα με τον ελληνικό στίχο, αν μας μάγευε αυτό που ακούγαμε. Γράφαμε ελληνικά, και μάλιστα φοβερά κομμάτια, αλλά δεν είχαμε κάνει κάποιο side project έτσι ώστε να τα αξιοποιήσουμε. Οπότε έμειναν «κρυφά» μέχρι που, στην περίπτωση του Πάνου, δημιουργήθηκε το Απαγορευμένο Δάσος (το αδελφικό συγκρότημα με το οποίο μοιραζόμαστε τη rhythm section).
Από την FM Records, με την οποία κυκλοφορήσαμε το Room Of Toys, αμέσως μετά μας είχαν ζητήσει να κάνουμε τα ίδια ακριβώς κομμάτια με ελληνικό στίχο και να τα βγάλουμε ως Echo Tattoo. Δεν ξεπουλήσαμε όμως στον βωμό της εμπορικής ελληνοπρέπειας, όταν μπορούσαμε. Κάναμε αυτό που γουστάραμε από μικροί, όπως μας την κάρφωνε ανάλογα με το πού μας πήγαινε η ψυχασθένειά μας. We did it our way.
Θεωρείς υποτιμημένο το πρώτο σου γκρουπ, τους No Man's Land; Τι θυμάσαι πιο έντονα από τα χρόνια του Zalion;
Αν κάποιος υποτιμάει τους No Man's Land έχει σοβαρό πρόβλημα στον εγκέφαλο και μουσικά είναι βόδι, για να το θέσω όπως ακριβώς πρέπει. Ποιος παίζει τέτοιου είδους φολκο-προγκρεσιβο-free-form-rock στην Ελλάδα, τόσο λυρικά, τόσο επικά, τόσο ιδιαίτερα; Τρομπέτα, φλάουτο, τσέλο, βιολί, κιθάρα, μπάσο, τύμπανα, κρουστά. Ο Αθανασιάδης και η παρέα του έχουν την ιδιότητα να αγκαλιάζουν όσα συναντάνε στον δρόμο τους και να μεταλλάσσονται μαζί τους. Αυτή τη στιγμή είναι από τα σπάνια σχήματα που έχει η χώρα μας και δεν αναφέρομαι αποκλειστικά στη μουσική, αν και τα παιδιά μουσικά έχουν περάσει από μεγαλειώδη στάδια, που θα έπρεπε να γνωρίζει όποιος θέλει να το παίζει γνώστης. Αν ήταν για παράδειγμα Ιταλοί, ο προχώ τύπος θα έτρεχε στην παρέα του και θα αναφωνούσε: «Ακούστε ρε τι βρήκα... Μαλάκαααααα μουουου».
Τα χρόνια του Zalion ήταν η τρελή μας νιότη! Δεν ξέρω αν υπήρχαν τόσο παλαβά άτομα σαν εμάς που να μην έπαιρναν πολλά μα πάρα πολλά ναρκωτικά.... Κάναμε τρελές βόλτες με αυτοκίνητα κι εγώ καθόμουν στο παράθυρο και ούρλιαζα, παίζαμε ποδόσφαιρο σε πάρκα τύφλα στο μεθύσι, κάναμε ταξίδια και live, πρόβες στις οποίες ενίοτε χορεύαμε, κάναμε πάρτι γενεθλίων και τρώγαμε κεφτεδάκια, ερωτευόμασταν, συζητούσαμε, τσακωνόμασταν, παθιαζόμασταν... Μέχρι που σε κάποια φάση μαλλιοτραβηχτήκαμε κιόλας και ήρθαμε full circle.
Αλλά ήταν και η συνολική κατάσταση αφάνταστα πιο ερωτεύσιμη απ’ ότι οι μέρες που ζούμε τελευταία. Όλα υπόσχονταν, τίποτα δεν απειλούσε ιδιαίτερα. Η μουσική ήταν η Βασίλισσα των Εξαρχείων και λίγο πιο κάτω στη Μάρνη, το Ρόδον, ο Ναός μας.
Άλλαξαν τα ακούσματά σας από τότε που ξεκινούσατε τους Echo Tattoo μέχρι σήμερα; Τι ακούγατε τότε και τι σας συγκινεί σήμερα στη μουσική;
Εξακολουθούν να μας συγκινούν τα ίδια πράγματα: η ειλικρίνεια στον στίχο, η ολοκληρωτική συγκινησιακή εμπλοκή στη μελωδία, το βάθος στην ανάπτυξη των συνθέσεων και συχνά –πάνω από όλα– η ξεγυμνωμένη, ωμή παράδοση στον πόνο και το πάθος στην ερμηνεία. Αν ακούσουμε κάτι που τουλάχιστον τη στιγμή εκείνη τα εμπεριέχει αυτά, μας πήρε μαζί του.
Μαλακιούλες ότι δήθεν υπάρχει τέχνη χωρίς πόνο, καλές είναι αν έχεις πιεί και θέλεις να τσακωθείς με κάποιον στην παρέα, για να περάσει η ώρα. Η τέχνη γεννιέται και πεθαίνει με τη ζωή των ανθρώπων κι αν μου πεις ότι υπάρχει ζωή χωρίς πόνο, θα μιλάς μάλλον για τους νεκροζώντανους που κουμαντάρουν τον πλανήτη. Εμείς ζούμε και το απολαμβάνουμε και το φωνάζουμε και το κλαίμε και το καυχιόμαστε!
Μικροί ακούγαμε από ψυχεδέλιες ατέλειωτες και space rock μέχρι ηπειρώτικα, πολλά και διάφορα πράγματα που ακόμα και σήμερα αγαπάμε με το ίδιο πάθος. Αυτό που ακούσαμε όλοι πρόσφατα και συγκινηθήκαμε ήταν οι Villagers Of Ioannina City.
Μετανιώσατε ποτέ που δεν φύγατε για το εξωτερικό; Δεν ήταν στους στόχους σας ή συνέβη από έλλειψη τόλμης;
Και ναι και όχι... Υπάρχει μια ιδιαίτερη μαγεία στο να είσαι underdog. Βιώνεις το underground σε μια ειλικρινή βάση και εξελίσσεσαι συνειδησιακά πολύ περισσότερο από ότι αν καταφέρεις και γίνεις μεγάλος και τρανός. Είναι εξάλλου πολύ δύσκολο να καταφέρεις να διατηρήσεις καθαρή ματιά όταν αποκτήσεις οποιασδήποτε μορφής εξουσία. Και το σταριλίκι είναι εξουσία και ντόπα, όπως καλή ώρα η ντόπα των αναίσθητων πολιτικών περιττωμάτων που λυμαίνονται τις ζωές μας.
Το θέλαμε και εξακολουθούμε να θέλουμε να βγούμε έξω, τώρα όμως, αν μη τι άλλο, ξέρουμε τι μας γίνεται και τι να περιμένουμε. Το ότι δεν μείναμε έξω ήταν ατολμία από την άποψη ότι στην ουσία εγώ και ο Πάνος θα έπρεπε να βρούμε παίχτες στην Αμερική π.χ. και να ξεκινήσουμε από το μηδέν, αντιμετωπίζοντας ταυτόχρονα την υπεροψία και δυσπιστία των ξένων, που εκείνη την εποχή ήταν σε αφθονία.
Στη Νέα Υόρκη, όπου βρεθήκαμε σε κάποια φάση με τον Πάνο, σε ένα live, σηκώθηκα και τραγούδησα στον «εγώ είμαι κι άλλος κανένας» frontman της μπάντας, γιατί πιάσαμε κουβέντα εκείνος επί σκηνής στο μικρόφωνο κι εγώ από κάτω. Κι έμειναν όλοι άναυδοι, αλλά όταν ψάχναμε για manager μας ζητούσαν following. «I’m sorry, we are Greek, we don’t have a following here».
Αλλά και τι έγινε που δεν βγήκαμε έξω μέχρι τώρα; We are not dead yet my friend και το θέμα είναι να περνάς καλά με ό,τι έχεις, όπως και να έρθουν τα πράγματα! Αυτό κι αν είναι τέχνη!
Ποιον από τους τρεις δίσκους σας θεωρείτε πιο ολοκληρωμένο ως καλλιτεχνικό αποτέλεσμα;
Τον τρίτο εννοείται, καθώς είναι ο πιο πρόσφατος. Αν και ήδη έχουμε φύγει πάλι για αλλού. Οπότε ο επόμενος θα δείξει.
Δηλώνετε The Core, είστε δηλαδή ένας καλλιτεχνικός πυρήνας;
Θα μπορούσες να το πεις κι αυτό... Ειδικά αν αναλογιστείς πόσα μέλη έχουν περάσει από τους Echo, ενώ ο Πάνος κι εγώ μέναμε και επιμέναμε σταθερά εκεί. Το “The Core” αναφέρεται στο σχήμα Εύη-Πάνος, τον πυρήνα των Echo Tattoo δηλαδή, που κατά καιρούς εμφανίζεται στο προσκήνιο είτε ελλείψει μουσικών, είτε λόγω των περιορισμένων δυνατοτήτων του χώρου στον οποίο καλούμαστε να παίξουμε.
Ανατύπωση σε βινύλιο του Mind Your Step. Γιατί τώρα;
Γιατί τώρα βρέθηκε στο δρόμο μας η Labyrinth Οf Thoughts, η εταιρεία μας, ο Νίκος Στυλίδης δηλαδή, ο οποίος ενδιαφέρθηκε όσο κανένας άλλος στο παρελθόν για τη μπάντα. Η αγάπη του για τους Echo Tattoo άρχισε το 1991 και δεν έσβησε ποτέ: ήταν πολύ συγκινητικός ο τρόπος που μας προσέγγισε και ως εταιρεία λειτουργεί δίκαια και αποτελεσματικά. Αποφεύγει τις κακοτοπιές και κινείται με ειλικρίνεια.
Να ελπίσουμε ότι αυτή η σχέση με τη LabyrinthOfThoughts –όπως σηματοδοτείται από την επανακυκλοφορία του προαναφερθέντος άλμπουμ και από τη συμμετοχή σας στο φεστιβάλ της– θα φέρει και κάποια καινούργια δισκογραφική δουλειά;
Ε, ναι, ελπίστε άφοβα Andrew dear! Μέχρι το τέλος της χρονιάς θα έχουμε (πρώτα ο Θορ) single και μετά άλμπουμ. Να είμαστε καλά όλοι μας και έρχονται ωραία πράγματα!
Την Παρασκευή έχουμε το φεστιβάλ στο An, θα χαρώ πολύ να σας δω εκεί!
Θα έχουμε τα τελευταία κομμάτια βινύλιο που κράτησε η μπάντα γι' αυτό το event, ενώ θα υπάρχουν και όλες οι κυκλοφορίες της Labyrinth που δεν έχουν βγει sold-out.
Εύη σε ευχαριστώ πολύ. Εύχομαι κάθε επιτυχία...
Τις ευχές μου Ανδρέα για όλα τα καλά του κόσμου, να είσαι καλά.
{youtube}fgZUuP1i8Jw{/youtube}
