Την ερχόμενη Κυριακή 1/12, και κάθε Κυριακή του Δεκέμβρη στο εξής, η Μάρθα Φριντζήλα –ηθοποιός, τραγουδίστρια και από τις πιο δραστήριες καλλιτεχνικές παρουσίες στη χώρα αυτή τη στιγμή– ανεβάζει στην Άνοδο την παράσταση The Kubara Project #3. Στην κουβέντα που είχαμε μαζί της, μάς μίλησε για το περιεχόμενό της, για κάποιες από τις πολυδιάστατες ενασχολήσεις της στο θέατρο και στο τραγούδι, αλλά και για όσα την κάνουν να μη θέλει να ξεφύγει ποτέ από τη δουλειά της...
Ανεβάζετε το Kubara Project #3 στην Άνοδο, τις Κυριακές του Δεκέμβρη. Τι θα περιλαμβάνει αυτή η τρίτη εκδοχή του;
Το Kubara Project ξεκίνησε πριν πολλά χρόνια, με σκοπό την κοινοποίηση των αγαπημένων τραγουδιών της παρέας μου. Η παρέα αυτή ήταν ο σύντροφός μου Βασίλης Μαντζούκης και ο κουμπάρος μου Παναγιώτης Τσεβάς. Αρχίσαμε ως τρίο και στην πορεία στη συντροφιά ήρθε ο Αντώνης Μαράτος, ο Κώστας Νικολόπουλος, ο Αντώνης Ανδρέου, ενώ πηγαινοέρχονταν κατά καιρούς ο Φώτης Σιώτας, ο Κλέων Αντωνίου, ο Βασίλης Παναγιωτόπουλος, η Ματούλα Ζαμάνη και άλλοι φίλοι. Φέτος, το Kubara Project #3 παρουσιάζει για πρώτη φορά στο κοινό μια σειρά τραγουδιών που τα παίζαμε στις γιορτές και στα πάρτυ μας, αλλά δεν τα είχαμε δοκιμάσει σε live: ινδοπρεπή του '60, πειραγμένα παραδοσιακά, άγνωστα ρεμπέτικα, δικές μας συνθέσεις, παιχνιδοτράγουδα. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει και κάποια αριστουργήματα παγκοσμίου φήμης, όπως το “Ave Maria” του Schubert σε χορευτική μπλουζ διασκευή, το “O Sole Mio”, το “Kazatzok” και άλλα.
Και ο υπότιτλος «The Magical Mystery Tour», τι υποδηλώνει;
Ο υπότιτλος προέρχεται από τον αγαπημένο ομότιτλο δίσκο των Beatles. Τον βάλαμε γιατί αυτή η παρέα, μετά από τόσα χρόνια, μπορεί πια να λέει και να κάνει ό,τι θέλει –όσο πομπώδες και βαρύ κι αν ακούγεται κάτι τέτοιο.
Πώς λειτουργείτε αλήθεια επί σκηνής; Οι ρόλοι της ηθοποιού και της τραγουδίστριας διαχωρίζονται μέσα σας; Ή και στις δύο περιπτώσεις πρόκειται για το παίξιμο, διαφορετικών έστω, ρόλων;
Σίγουρα και στις δύο περιπτώσεις τον πρώτο λόγο τον έχει το έργο, είτε πρόκειται για τραγούδι, είτε για ρόλο. Βρίσκομαι στη σκηνή για να μεταφέρω τον κόσμο των τραγουδιών και των ρόλων. Γι' αυτό και τα τραγούδια μου δεν είναι σχεδόν ποτέ αυτοβιογραφικά. Μου αρέσει να μιλάω για λογαριασμό κάποιου άλλου, να μπαίνω στη θέση του, να προσπαθώ να τον φέρω στη ζωή. Λέω αντρικά τραγούδια, ας πούμε, ή γαλλικά, ιταλικά, ισπανικά, ακόμα και ρώσικα. Επιλέγω πάντα κομμάτια που θαυμάζω ή με συγκινούν, δεν με ενδιαφέρει καθόλου να με θυμίζουν ή να μου πάνε. Τα πάω εγώ.
Μεγαλώσατε στην Ελευσίνα. Τι είδους καλλιτεχνικά ερεθίσματα σας προσέφερε εκείνη την εποχή η πόλη και μέσα από ποιες εμπειρίες οδηγηθήκατε στην ενασχόληση με το θέατρο και το τραγούδι;
Πρώτη φορά έπαιξα θέατρο ως ερασιτέχνις ηθοποιός της θεατρικής ομάδας του Δήμου στα Μεγάλα Προπύλαια, στο Φεστιβάλ Αισχυλείων. Στο Τελεστήριο διάβαζα Καβάφη και Ρεμπώ με τα φιλαράκια μου. Στο Παλαιό Ελαιουργείο –όπου από φέτος φιλοξενείται το Αττικό Σχολείο Αρχαίου Δράματος και εδώ και χρόνια παίζουμε τις παραστάσεις μας– ήταν τόπος εξερευνήσεων στα εφηβικά μου χρόνια: εκεί μάλιστα έβγαλα και τις πρώτες «καλλιτεχνικές» φωτογραφίες. Οι δάσκαλοί μου στο σχολείο με παρότρυναν να ασχοληθώ με το τραγούδι και το θέατρο. Συγκεκριμένα ο κύριος Μπιτούλας, ο δάσκαλός μου στην έκτη δημοτικού, και η κυρία Τσουρέ, η καθηγήτρια της μουσικής στο γυμνάσιο.
Μιας και αναφέρατε το Αττικό Σχολείο Αρχαίου Δράματος, ως ιθύνων νους αυτού του θεσμού, θέλετε να μας πείτε λίγα λόγια σχετικά με το ερευνητικό πρόγραμμά του;
Το Αττικό Σχολείο Αρχαίου Δράματος είναι η πρόφαση για να δουλεύουμε όλον τον χρόνο πάνω στο θέατρο που αγαπάμε, να εκπαιδευόμαστε και να εκπαιδεύουμε όσους το αγαπούν. Στόχος της ομάδας είναι να ανεβάσει όλες τις σωζόμενες τραγωδίες των τριών μεγάλων τραγικών ποιητών. Κάθε χρόνο, όπως πέρυσι και φέτος, ξεκινάμε τον Οκτώβρη στο Baumstrasse να εργαζόμαστε πάνω σε μία παράσταση, με σκοπό να την ανεβάσουμε το καλοκαίρι: οργανώνουμε ημερίδες, φιλοξενούμε καθηγητές, καλλιτέχνες, δασκάλους, παρακολουθούμε εργαστήρια και σεμινάρια, κάνουμε προβολές, διαβάζουμε, παίζουμε, πηγαίνουμε εκπαιδευτικές εκδρομές. Και κάθε Ιούλιο, για 10 μέρες, μεταφερόμαστε στο Παλαιό Ελαιουργείο στην Ελευσίνα, όπου λειτουργούν εντατικά τμήματα υποκριτικής, μουσικής, χορού, μετάφρασης, φωνητικής και αγωγής του λόγου, και λαμβάνουν χώρα θεατρικά και μουσικά δρώμενα, παραστάσεις, προβολές, διαλέξεις και ομιλίες. Στο Baumstrasse και στο Αττικό Σχολείο συμμετέχουν σπουδαίοι καθηγητές και καλλιτέχνες. Απευθύνεται σε όσους αγαπούν το θέατρο και ειδικότερα το αρχαίο δράμα και θέλουν να εκπαιδευτούν στην τέχνη αυτή.
Ποια είναι μέχρι στιγμής η ανταπόκριση και το ενδιαφέρον από την τοπική κοινωνία αλλά και γενικότερα;
Η πρώτη χρονιά ήταν τόσο πυκνή και ενθουσιώδης, ώστε ακόμα δεν έχουμε συνέλθει. Η ανταπόκριση των Ελευσινίων μα και του κόσμου γενικότερα υπήρξε συγκινητική. Μακάρι να συνεχίσει έτσι. Φέτος στο πρόγραμμα ευελπιστούμε να εντάξουμε την τοπική κοινωνία πιο ενεργά, με εκπαιδευτικά προγράμματα στα σχολεία και με τη συμμετοχή καλλιτεχνικών ομάδων της πόλης. Το θέμα του φετινού Αττικού Σχολείου είναι οι τραγωδίες του Σοφοκλή και η ομάδα μου ετοιμάζει τον Αίαντα.
Ρίχνοντας μια ματιά στη δισκογραφία σας, διαπιστώνει κανείς ότι ο κύριος όγκος αποτελείται από ζωντανές ηχογραφήσεις και συμμετοχές σε δίσκους άλλων. Πώς και δεν έχετε κάνει περισσότερους προσωπικούς δίσκους;
Προέρχομαι από το θέατρο. Και το θέατρο είναι θνησιγενής τέχνη: τελειώνει η παράσταση και οι θεατές φεύγοντας την παίρνουν μαζί τους, στη μνήμη τους, στην ψυχή τους. Κι εκεί συνεχίζει να δουλεύει. Προτιμώ λοιπόν να παίζω, να βρίσκομαι στη σκηνή, κι ό,τι συμβαίνει να είναι μοναδικό κι ανεπανάληπτο. Ποτέ δεν σκέφτηκα να κάνω προσωπικό δίσκο. Όχι μόνο δεν το επεδίωξα, το αρνήθηκα κιόλας κάποιες φορές. Γιατί από τα 10-15 τραγούδια του κάθε δίσκου, μόνο 1-2 ένιωθα πραγματικά την ανάγκη να τα τραγουδήσω. Κι έτσι, όταν κάποια στιγμή μου δόθηκε η ευκαιρία να ηχογραφήσω την παράστασή μου, το έκανα με μεγάλη χαρά γιατί όλα τα τραγούδια ήταν πολύ αγαπημένα μου, διαλεγμένα ένα κι ένα. Κι αυτό σκέφτομαι να ξανακάνω φέτος με το Kubara Project #3.
Με αφορμή την έντονη συζήτηση που γίνεται τις τελευταίες μέρες με αφορμή μια γελοιογραφία του Δημήτρη Χαντζόπουλου στην εφημερίδα Τα Νέα, θυμήθηκα ότι κι εσείς είχατε δεχτεί σκληρή κριτική όταν πριν κάποια χρόνια παρωδούσατε στίχους του Άλκη Αλκαίου και του Τάκη Μουσαφίρη σε συναυλίες σας. Τελικά πρέπει να υπάρχουν όρια στην καλλιτεχνική έκφραση; Και ποιος πρέπει να τα θέτει;
Τα όρια στην καλλιτεχνική δημιουργία τα θέτει ο ίδιος ο καλλιτέχνης. Η τέχνη δεν έχει όρια. Και η κριτική επίσης δεν πρέπει να έχει όρια. Και σε καμία περίπτωση η κριτική, καλή ή κακή, δεν πρέπει να απασχολεί τον καλλιτέχνη. Η κριτική δεν απευθύνεται στον καλλιτέχνη, απευθύνεται στο κοινό, όπως και ο καλλιτέχνης. Το κοινό αποφασίζει και στις δύο περιπτώσεις σε ποιον θα πιστέψει.
Πρόσφατα είχαμε τη διακοπή μιας συναυλίας του Σωκράτη Μάλαμα από αντιφασίστες ακτιβιστές, οι οποίοι ήθελαν να διαβάσουν ένα μήνυμά τους, παρότι ο ίδιος είχε κάνει σαφές ότι δεν το επιθυμούσε. Αν συνέβαινε σε δική σας εμφάνιση κάτι τέτοιο, ποια θα ήταν η αντίδρασή σας;
Δεν γνωρίζω. Εξαρτάται από πολλά πράγματα: τα πρόσωπα, τη στιγμή, τον τρόπο, τον τόπο και φυσικά τα αιτήματα της παρέμβασης.
Μέσα από το προφίλ του στο Facebook, ο Αλέξανδρος Βούλγαρης (The Boy) υποστήριξε πρόσφατα ότι είναι χαζό να ερωτώνται οι καλλιτέχνες για πολιτική και ότι κάτι τέτοιο δείχνει τεμπελιά εκ μέρους των δημοσιογράφων. Εσείς έχετε ερωτηθεί και μιλήσει πολλές φορές για την πολιτική επικαιρότητα σε συνεντεύξεις σας. Θα προτιμούσατε να έλειπαν τέτοιες ερωτήσεις;
Ναι, έχω ερωτηθεί και η απάντησή μου σχεδόν πάντα ήταν πως η σοβαρή ενασχόληση με την τέχνη αποτελεί και πολιτική πράξη. Σημασία έχει το επίπεδο και η ποιότητα των ερωτήσεων. Έχω συναντήσει τεμπέληδες δημοσιογράφους κι έχω απαντήσει σε τεμπέλικες ερωτήσεις, αμιγώς καλλιτεχνικού περιεχομένου. Όταν με ενδιαφέρουν οι ερωτήσεις, απαντώ με ενδιαφέρον. Όταν αδιαφορώ, κάνω copy/paste από παλιότερες συνεντεύξεις δικές μου ή άλλων και όταν δεν γνωρίζω το θέμα απλά δεν απαντώ.
Τα τόσα διαφορετικά πεδία στα οποία κινείστε και εργάζεστε σάς αφήνουν καθόλου ελεύθερο χρόνο; Τι σας βοηθάει να ξεφεύγετε και να ανανεώνετε το ενδιαφέρον σας για τη δουλειά σας;
Δεν θέλω να ξεφύγω από τη δουλειά μου και δεν χάνω ποτέ το ενδιαφέρον μου για εκείνη. Αισθάνομαι πολύ τυχερή που μπορώ και ζω κάνοντας τη δουλειά την οποία αγαπώ. Ο ελεύθερος χρόνος μου γεμίζει συνήθως από πράγματα σχετικά με την τέχνη μου. Ή κάνω σχέδια για τις παραστάσεις που θέλω να ανεβάσω. Φέτος κάνω μαθήματα ενδογλωσσικής μετάφρασης, ώστε να μπορώ να δουλεύω καλύτερα τα αρχαία κείμενα. Διαβάζω, βλέπω ταινίες, ακούω μουσική, ζωγραφίζω. Όταν το μυαλό και το σώμα μου φτάνει κοντά στο κρασάρισμα, τα ίδια ακριβώς πράγματα τα κάνω στο σπιτάκι μου στην Αρκαδία, στη φύση, στο βουνό.
{youtube}1dUVRhReeqU{/youtube}
