Εμπνευστής αλλά και στέλεχος του αφιερώματος στον Claude Debussy το οποίο παρουσιάζεται την επόμενη εβδομάδα στο Ίδρυμα Κακογιάννη (Παρασκευή και Σάββατο 28 και 29 του Δεκέμβρη), έχοντας ήδη μια στιβαρή πορεία ως φλαουτίστρια και μοιράζοντας διαδρομές και στιγμές μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας, η Ναταλία Γεράκη προσπαθεί, όπως μας δηλώνει, να μην φθείρεται από το αρνητικό κλίμα των καιρών μας...
Κυρία Γεράκη, σε σας ανήκει το concept της μουσικοθεατρικής παράστασης Claude Debussy: La Musique à moi, η οποία θα παρουσιαστεί την επόμενη εβδομάδα στο Ίδρυμα Κακογιάννη. Εκτός από τη δεδομένη αγάπη σας για τον συνθέτη, υπάρχει άλλη αφορμή γι' αυτήν την εκδήλωση;
Βέβαια, φέτος συμπληρώνονται 150 χρόνια από τη γέννηση του Debussy. Άδραξα λοιπόν την ευκαιρία να μεταφέρουμε επί σκηνής, μαζί με μια ομάδα φίλων και καλλιτεχνών που εκτιμώ πολύ, ένα μικρό αφιέρωμα στον συνθέτη που έβγαλε το φλάουτο από την αφάνεια όπου είχε περιπέσει μετά το Μπαρόκ. Μην ξεχνάτε πως ο Debussy «ανέθεσε» στο φλάουτο έναν πρωταγωνιστικό ρόλο στο μαγευτικό Πρελούδιο στο απομεσήμερο ενός Φαύνου. Ήταν το 1892 όταν για πρώτη φορά αυτό το ξύλινο πνευστό με τα υπέροχα ηχοχρώματα άνοιγε με μία σόλο φράση ένα ορχηστικό έργο. Και ακριβώς 20 χρόνια αργότερα, το 1912/13 συνέθεσε το πρώτο μοντέρνο κομμάτι για σόλο φλάουτο, τη Σύρινξ. Καταλαβαίνετε, επομένως, πως οι φλαουτίστες έχουμε κάποια αδυναμία παραπάνω στον ιμπρεσιονιστή συνθέτη. Γι' αυτό και στη χριστουγεννιάτικη συναυλία την οποία οργανώνουμε κάθε χρόνο μετά από επιθυμία του Μιχάλη Κακογιάννη, δεν μπορούσε φέτος να είναι άλλος ο οικοδεσπότης από τον Claude Debussy!
Ο Debussy έζησε και δημιούργησε στο μεταίχμιο δύο εποχών (τέλη 19ου-αρχές 20ου αιώνα) και δύο καλλιτεχνικών ρευμάτων (Ρομαντισμού και Μοντερνισμού). Ποιοι είναι κατά τη γνώμη σας οι λόγοι που τον κατατάσσουν στο πάνθεον της μουσικής ιστορίας;
Μα, υπήρξε επαναστάτης! Η μουσική του πήγε κόντρα στο κατεστημένο, στην υποκρισία, στον συμβιβασμό, στο Κονσερβατουάρ του Παρισιού και στην Οπερά Γκαρνιέ, στα «Μαυσωλεία της Τέχνης» που κυριαρχούσαν. Αναζήτησε τη δική του φωνή, τη «Μusique à moi» και δεν την πρόδωσε ποτέ, δεν υπέκυψε όπως άλλοι συνάδελφοι του, δεν επιδίωξε ποτέ να «βολευτεί» σε μια θεσούλα η οποία θα τον «εξασφάλιζε». Και παρ' όλες τις αντιδράσεις, τα σκάνδαλα και τα εμπόδια τα κατάφερε: αναγνωρίστηκε, εν ζωή, ως ο μεγαλύτερος Γάλλος συνθέτης και άνοιξε έναν καινούργιο δρόμο σε μια ολόκληρη γενιά από νεαρούς επαναστάτες και σπουδαστές. Όπως ο Maurice Ravel, που τον υποδέχθηκε με ενθουσιασμό και βρήκε καταφύγιο στη μουσική του. Δεν είναι φοβερό να μπορέσεις να πορευτείς ολόκληρη τη ζωή σου ασυμβίβαστα, σύμφωνα με τα δικά σου ιδανικά, και να δικαιωθείς; Και έπειτα, ο Debussy υπήρξε ο πρώτος ιμπρεσιονιστής της μουσικής, τα έργα του είναι γεμάτα ηχοχρώματα. Υπήρξε αναμφίβολα και ο πρώτος «μοντέρνος» συνθέτης και βρισκόταν διαρκώς ένα βήμα μπροστά από το κοινό του, μέχρι και το τέλος της ζωής του.
Οι συντελεστές της παράστασης στο Ίδρυμα Κακογιάννη καλούνται να επιδείξουν, πέρα από τις μουσικές τους ικανότητες, και τη θεατρική τους δεινότητα. Είχατε ανάλογες εμπειρίες στο παρελθόν ή χρειάστηκε να ανακαλύψετε εσείς και οι συνεργάτες σας κι άλλες καλλιτεχνικές πτυχές σας;
Η Μάνια Παπαδημητρίου είναι ηθοποιός και η Μυρσίνη Μαργαρίτη έχει εκ των πραγμάτων θεατρική παιδεία και εμπειρία ως τραγουδίστρια της όπερας. Όσο για μένα και για τον πιανίστα Διονύση Μαλλούχο, θα «ερμηνεύσουμε» με τα μουσικά μας όργανα. Εξάλλου, ο μέσος ακροατής που δεν έχει εξειδικευμένη μουσική κατάρτιση, αντιλαμβάνεται πρωτίστως τη σκηνική παρουσία, την κίνηση και τη θεατρικότητα του μουσικού.
Μετά το CD Terra E Aria (με έργα για φλάουτο και άρπα) έχετε αρκετό καιρό να εκδώσετε μια καινούργια δισκογραφική δουλειά. Σε τι οφείλεται αυτό; Πόσο έχει επηρεάσει τις παραγωγές δίσκων κλασικής μουσικής η γενικότερη κρίση της δισκογραφίας;
Δουλεύω τρία διαφορετικά δισκογραφικά πρότζεκτ τα τελευταία χρόνια και το ότι δεν έχει εκδοθεί ακόμα κάποιο οφείλεται στους δικούς μου αργούς (αλλά σταθερούς ελπίζω) ρυθμούς. Για την κρίση στη δισκογραφία ας μας μιλήσουν οι δισκογραφικές εταιρίες. Εγώ, με τη μικρή μου εμπειρία, διαπιστώνω πως είναι πολύ ευκολότερο να γίνει στις μέρες μας η παραγωγή ενός CD σε σχέση με 50 χρόνια πριν. Η διαφορά είναι ότι πριν αναλάμβανε όλα τα στάδια παραγωγής και διάθεσης στην αγορά μια εταιρία, ενώ τώρα μπορεί να παράγει και ο ίδιος ο καλλιτέχνης τον δίσκο του και αποσκοπεί περισσότερο στην αποτύπωση της δουλειάς σε ένα CD, παρά στην πώλησή του.
Τα τελευταία χρόνια διδάσκετε συστηματικά φλάουτο σε διεθνή σεμινάρια, έχοντας μάλιστα ήδη ένα σχετικά γεμάτο πρόγραμμα, ακόμα και για το 2013. Ποιο θεωρείτε το πιο ενδιαφέρον στοιχείο της διδασκαλίας;
Το να γεννήσεις την πεποίθηση στον μουσικό που έχει αφιερώσει χρόνο, ενέργεια και χρήματα για να παρακολουθήσει ένα σεμινάριο (ή μαθήματα) πως θα επιστρέψει στη μοναχικότητα της μελέτης του έχοντας απαντήσεις και «εργαλεία» για να εξελίξει τεχνικά και μουσικά το παίξιμο του. Ο ρόλος του δασκάλου είναι να κάνει τον μαθητή να συνειδητοποιήσει γρηγορότερα όσα έτσι κι αλλιώς θα ανακάλυπτε και μόνος του πολλά χρόνια αργότερα. Αυτό ισχύει βέβαια όχι μόνο για τη μουσική και για την τέχνη γενικότερα, αλλά και για την ίδια τη ζωή. Με τον καιρό η διδασκαλία με προκαλεί όλο και περισσότερο. Κυρίως όταν διδάσκω νέους (αλλά όχι μόνο) οι οποίοι ασφυκτιούν να συναντήσουν τη δική τους αλήθεια!
Ο χρόνος σας μοιράζεται μεταξύ Στουτγκάρδης και Αθήνας. Ποια είναι τα θετικά και τα αρνητικά μιας τέτοιας «διπλής» ζωής; Αντισταθμίζονται οι δυσκολίες που παρουσιάζει με τα οφέλη τα οποία αποκομίζετε από τη μουσική ζωή της Γερμανίας;
Έφυγα για τη Γαλλία και μετά για τη Γερμανία πριν από 18 χρόνια. Τελευταία έγινε δυσβάσταχτη η «ξενιτιά», χωρίς όμως να μπορούσα να απαρνηθώ την εργασιακή και κοινωνική σταθερότητα που προσφέρει (ακόμα) η Γερμανία. Κατάφερα έτσι να ζω και να δραστηριοποιούμαι όλο και περισσότερο και στις δύο χώρες. Μ' αυτόν τον τρόπο ισορροπώ ανάμεσα στα θετικά των δύο κοινωνιών –τα αρνητικά δεν με αγγίζουν πια. Είναι, νομίζω, ένα καλό μοντέλο για όποιον παραμένει ανήσυχος. Όσο για τη μουσική σκηνή της Γερμανίας, πρόκειται φυσικά για ένα «μαμούθ». Αλλά και στην Ελλάδα μας βιώνει κανείς πάρα πολύ δημιουργικά δρώμενα και μπορεί να συνεργαστεί με εξαιρετικούς καλλιτέχνες. Το πρόβλημα δεν είναι πια η καλλιτεχνική ανεπάρκεια (όπως μέχρι πριν από λίγες δεκαετίες), αλλά ο βιοπορισμός. Είμαι όμως σίγουρη ότι, πού θα πάει, θα ανακάμψουμε! Κι εγώ ονειρεύομαι την ημέρα που θα μπορώ να ζω και πάλι στη χώρα μας. Γιατί όλα είναι ένας κύκλος και το ταξίδι τελειώνει εκεί όπου ξεκίνησε...
