Μεγάλωσε και εδραιώθηκε στη συνείδηση του Έλληνα μουσικόφιλου σαν το πρόσωπο αποδοχής στο οποίο καταφεύγουν οι δημιουργοί για να δώσουν αυτό το «κάτι» παραπάνω στα τραγούδια τους: κάτι από ψυχή, κάτι από ζωή, κάτι από συναίσθημα. Μετρημένη και σοβαρή όπως πάντα, η Ελευθερία Αρβανιτάκη μιλά στο Avopolis με αφορμή την έναρξη των ζωντανών της εμφανίσεων στο Gazarte –αυτό το Σάββατο, 17 του Δεκέμβρη (και κάθε Σάββατο και Κυριακή στο εξής)– ανακοινώνει ότι βρίσκεται στο στούντιο με νέο υλικό και δηλώνει...αγανακτισμένη!
Ας αρχίσουμε από τα προσεχώς μελλοντικά σχέδια: από μεθαύριο Παρασκευή 17/12 θα εμφανίζεσαι στο Gazarte. Ποιο είναι το πλαίσιο των παραστάσεων Πάμε Ξανά Στα Θαύματα, μια συνολική παρουσίαση της πορείας σου; Ή υπάρχει μια πιο concept λογική;
Καταρχήν, όλες οι παραστάσεις μου πηγάζουν από την ανάγκη για επαφή με το κοινό και το Πάμε Ξανά Στα Θαύματα δεν αποτελεί εξαίρεση. Σκοπεύουμε να παρουσιάσουμε ένα πρόγραμμα δυναμικό, με γνωστά και άγνωστα τραγούδια, με νέα κομμάτια και με κομμάτια που δεν έχουν παιχτεί ξανά. Σε μια λογική του «όλα στο φως», μια λογική παρέας, μιας παρέας η οποία τραγουδά μαζί σε μια χώρα όπου βοηθά ο ένας τον άλλο. Ξέρεις, έχω εμφανιστεί ξανά στο Gazarte και ο συγκεκριμένος χώρος βοηθά πάρα πολύ αυτήν τη λογική της παρέας. Η επαφή που υπάρχει με το κοινό είναι εξαιρετική, όλα βρίσκονται κοντά όντας πολύ άμεσα και έτσι η αίσθηση της ομάδας θα είναι ακόμα μεγαλύτερη. Επίσης, με τη μπάντα με την οποία θα εμφανιστώ αποτελούμε ομάδα, παίζουμε μαζί τον τελευταίο χρόνο. Την απαρτίζουν τέσσερις εξαιρετικοί μουσικοί, θα έχουμε στη σκηνή κιθάρα, πιάνο, τύμπανα συν τα έγχορδα τύπου λαούτο, μπουζούκι κ.α. και πρόκειται να απευθύνουμε στο λαϊκό μα όχι μόνο τραγούδι. Πάμε δυνατά, πάμε ομαδικά, πάμε ξανά στα θαύματα όπως λέει και ο τίτλος...
Πιστεύεις πως οι θεματικές εμφανίσεις αρχίζουν να κερδίζουν έδαφος στις προτιμήσεις του κοινού στην Ελλάδα; Ενός κοινού που είναι συνηθισμένο στις greatest hits εμφανίσεις, θεωρεί τον καλλιτέχνη «δικό του» και απαιτεί να ακούσει τα τραγούδια που επιθυμεί;
Και καλά κάνει (το κοινό) και τον θεωρεί δικό του τον καλλιτέχνη... Έτσι είναι και είναι στον ρόλο του τελευταίου να επιτελεί κάτι τέτοιο. Τώρα, για τις θεματικές εμφανίσεις, θεωρώ πως έχουν λόγο όταν ο καλλιτέχνης θέλει να πει κάτι πιο συγκεκριμένο, να περάσει ένα ειδικό μήνυμα ή να συνδεθεί με μια κατάσταση. Οπότε, όταν συμβαίνουν, συνήθως συμβαίνουν για κάποιον τέτοιο λόγο.
Δισκογραφικά πλάνα υπάρχουν ;
Ναι, υπάρχουν. Είμαστε στο στούντιο αυτή τη στιγμή... Ηχογραφούμε, δοκιμάζουμε... Για τη δημιουργία ενός πολυσυμμετοχικού δίσκου, όπου θα συνεισφέρουν παλιοί συνθέτες όπως ο Νίκος Αντύπας αλλά και νεώτεροι –όπως π.χ. ο Θέμης Καραμουρατίδης,
Είναι προχωρημένες οι ηχογραφήσεις; Βρίσκεστε κοντά σε κάτι τελικό;
Όχι ακόμα, βρισκόμαστε σε πιο πρώιμο στάδιο. Αν και ποτέ και τίποτα δεν θεωρείται «τελικό στάδιο» μέχρι να κυκλοφορήσει στα ράφια των δισκοπωλείων! Πάντα θα υπάρχουν βελτιώσεις, αναθεωρήσεις και τροποποιήσεις... Επίσης να πω ότι είχα την ευκαιρία να συμμετάσχω στη νέα δουλειά ενός πολύ χαρισματικού συνθέτη, την Ονειρογραφία του Νίκου Πλατύραχου –ενός ανθρώπου που έχει υπογράψει ενορχηστρώσεις για διάσημες ορχήστρες. Τραγουδώ στον δίσκο μαζί με άλλους σπουδαίους ερμηνευτές, όπως ο Νταλάρας και η Φαραντούρη.
Ποια η γνώμη σου για τη νέα φουρνιά Ελλήνων καλλιτεχνών, όπως λ.χ. η Νατάσσα Μποφίλιου ή Ανδριάνα Μπάμπαλη;
Πρόκειται για εξαιρετικές φωνές, οι οποίες καλούνται να σταδιοδρομήσουν σε μια δύσκολη συγκυρία όπου το πρόβλημα είναι της εποχής και όχι των ικανοτήτων τους. Αυτό πάντως που χρειάζεται κάθε νέος καλλιτέχνης να χτίσει είναι ένα ρεπερτόριο, μια διαδρομή –όχι να περιοριστεί σε ένα άλμπουμ ή δύο. Τι βιώνουμε συνήθως, όχι μόνο στην ελληνική σκηνή αλλά και στην παγκόσμια; Βιώνουμε ενθουσιώδεις καλλιτέχνες, με ένα σπουδαίο πρώτο άλμπουμ, ένα δεύτερο και στο τρίτο να χάνονται. Η διάρκεια στον χρόνο είναι αυτή που μετράει, αυτή που σε καταξιώνει και σε κάνει να στέκεσαι στα πράγματα γερά, διαθέτοντας βάσεις. Δίνω από ψυχής ευχή σε όλους τους νέους καλλιτέχνες να εκπληρώσουν το όνειρό τους.
Την αγγλόφωνη μουσική σκηνή της Ελλάδας την παρακολουθείς καθόλου;
Παρακολουθώ σχεδόν τα πάντα. Παρακολουθώ μια καινούργια φωνή, τη Λεώνη, η οποία φέτος θα κυκλοφορήσει ένα CD με πέντε κομμάτια. Δηλώνω γοητευμένη από τον Βασιλικό και τους Raining Pleasure, όπως επίσης από τη Μόνικα και την ενορχηστρωτική της δεινότητα, από τον τρόπο που χειρίζεται τη μουσική και παίζει μαζί της. Και να φανταστείς πως έχει βγάλει ένα δεύτερο άλμπουμ καταπληκτικό και καλύτερο από το πρώτο –πράγμα σημαντικό στις μέρες μας. Αυτό που θα έλεγα στη Μόνικα είναι πως, κάποια στιγμή, θα πρέπει να δοκιμάσει και στα ελληνικά, στη γλώσσα της.
Η Ελευθερία Αρβανιτάκη έχει σκεφτεί να κυκλοφορήσει κάτι στα Αγγλικά;
Όχι... Δεν είναι τα Αγγλικά η γλώσσα μου. Δεν είναι η γλώσσα που θα μου επιτρέψει να «πω» όσα αισθάνομαι και να βγάλω αυτά που χρειάζεται ένα τραγούδι.
Δεδομένου ίσως και του κλίματος στη δισκογραφία γενικότερα, παρατηρείται μια τάση για συνεργασίες καλλιτεχνών από εντελώς διαφορετικά είδη. Πώς βλέπεις αυτές τις συνεργασίες; Εσύ θέτεις κάποιο όριο;
Κοίταξε... Συνεργασίες υπήρχαν ανέκαθεν –και μάλιστα στο παρελθόν ίσως γίνονταν και πιο «υπολογιστικά» απ’ ότι τώρα. Τώρα δεν υπάρχουν πια στεγανά. Έτσι, η συνεργασία πηγάζει και γίνεται με γνώμονα την επιθυμία των καλλιτεχνών για κάτι τέτοιο. Εγώ είμαι πάντα ανοιχτή σε συνεργασίες, έχοντας τους ορίζοντές μου όσο πιο διευρυμένους γίνεται.
Υπάρχει η Αρβανιτάκη του λαϊκού τραγουδιού και εκείνη του έντεχνου –ας χρησιμοποιήσουμε τις παραπάνω ταμπέλες για να συνεννοηθούμε. Πού τοποθετεί όμως η ίδια τον εαυτό της; Πού νιώθει πιο οικεία;
Πραγματικά αγαπώ το έντεχνο και το λαϊκό τραγούδι το ίδιο. Τα αντιμετωπίζω το ίδιο και μέσα μου δεν υπάρχει διαχωρισμός, έτσι όπως παρουσιάζεται. Στέκομαι πράγματι ξεχωριστά στο καθένα, αλλά με τον ίδιο σεβασμό και με την ίδια αγάπη.
Τι δεν αγαπά η Ελευθερία Αρβανιτάκη, τότε;
Τι δεν αγαπώ... Σίγουρα δεν μου αρέσει το ίδιο θέμα τραγουδιών να τραγουδιέται τόσο εύκολα από μια...άλλη σκηνή!
Πιστεύεις πως αδικούνται οι δημιουργοί τραγουδιών στην Ελλάδα από τη στιγμή που συνήθως δεν τραγουδούν τα κομμάτια τους; Το θέτω στο επίπεδο της δημοφιλίας και της αναγνωρισιμότητας...
Δεν μπορούν να τραγουδήσουν όλοι... Αυτούς που μπορώ να σκεφτώ με την πρώτη είναι ο Μάλαμας, ο Αγγελάκας και ο Αλκίνοος Ιωαννίδης. Οι συνθέτες θέλουν να δουν τα τραγούδια τους ερμηνευμένα με τον τρόπο που έχουν φανταστεί. Ο τραγουδιστής οφείλει λοιπόν να συνδεθεί με τον λόγο που κηρύττει κάθε τραγούδι, με ό,τι πρεσβεύει, για να το αποδώσει στα πρότυπα του δημιουργού του. Πάντα όταν ηχογραφώ, στο στούντιο είναι παρόντες όχι μόνο ο συνθέτης αλλά και ο στιχουργός. Βέβαια, είναι απαραίτητο να τηρούνται και να καταβάλλονται τα πνευματικά δικαιώματα στους δημιουργούς από κάθε είδους εκμετάλλευση της δουλειάς τους –στην τηλεόραση, στο ραδιόφωνο, στο ίντερνετ και σε όλα τα νέου τύπου media.
Έχεις δηλώσει παλιότερα πως δεν γράφονται πια πολιτικά τραγούδια. Δεδομένων των κοινωνικοπολιτικών συνθηκών και της κρίσης πιστεύεις ότι το κλίμα είναι πρόσφορο για να γραφούν ξανά τέτοια τραγούδια;
Σε αυτήν την κρίση –την κοινωνική κυρίως– ο εχθρός είναι αόρατος... Είναι οι αγορές, είναι δεν ξέρω κι εγώ τι... Τις εποχές που μεγαλούργησε το πολιτικό τραγούδι υπήρχαν πιο απτά πράγματα: υπήρχε χούντα, υπήρχαν φυλακισμοί. Για να γεννηθεί ένα τραγούδι ευρείας αποδοχής μέσα από την κρίση θα πρέπει να ωριμάσουν κι οι συνθήκες για κάτι τέτοιο. Το σίγουρο είναι πως τίποτα δεν γυρίζει πίσω –το ποτάμι και η αλληλεγγύη που υπάρχει αγγίζει πολύ κόσμο και αυτό είναι το μόνο παρήγορο. Πρέπει να καταλάβουμε ότι ο μεγάλος εχθρός είναι ο φανατισμός. Το Μένω Εκτός για αυτά τα πράγματα μιλούσε, για την απώλεια ταυτότητας, συνείδησης και πατρίδας.
Δηλώνεις αγανακτισμένη ;
Φυσικά... Αλλά τι σημαίνει αγανακτισμένος;
Αγανακτισμένος, όπως περιγράφεται με τους όρους της «πλατείας»… Κάποιος λ.χ. που δεν αποδέχεται την πληρωμή του χρέους και το θεωρεί επαχθές, που αποστρέφεται το πολιτικό σύστημα έτσι όπως είναι και ζητά μια πιο άμεση δημοκρατία.
Είναι πάρα πολύ υγιές το γεγονός πως όλος αυτός ο κόσμος κατέβηκε στην Πλατεία Συντάγματος, άλλωστε ήμουν κι εγώ μία από αυτούς. Να διευκρινίσω όμως πως ζούμε σε ένα δημοκρατικό πολίτευμα: η αντίδραση του κόσμου υπήρξε απόλυτα δικαιολογημένη και υγιής, όμως όλο αυτό έπρεπε να αποκτήσει ένα συγκεκριμένο λόγο, μια χροιά. Κάτι που στην πορεία πιστεύω χάθηκε. Πάντως κανείς μας δεν ήθελε να δει το κακό... Καιρό τώρα δεν θέλαμε να ακούσουμε τα κακά νέα... Και κοινωνικό/πολιτικό ον είναι, πάνω απ’ όλα, να παίρνεις θέση. Η δική μου θέση είναι ότι πιστεύω στην Ευρώπη, εύχομαι να βγούμε από την κρίση –και θα βγούμε– αλλά θα θρηνήσουμε πολύ. Αν διακρίνω κάτι θετικό, βρίσκεται σε αυτό που είπα και πιο πριν: στην αλληλεγγύη, αυτή είναι η λέξη-κλειδί. Η κρίση έπληξε σίγουρα τα μεσαία και χαμηλά στρώματα της κοινωνίας, αυτήν όμως τη στιγμή θεωρώ ότι πλήττει τους πάντες, από την κορυφή μέχρι κάτω. Γιατί είναι μια κρίση η οποία βάλει κατά του αυτονόητου, βάλει κατά της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, κατά της υγείας και της παιδείας.
Facebook προσωπικό, δικό σου, έχεις;
Όχι, δεν έχω Facebook δικό μου! Δεν έχω τον χρόνο να ασχοληθώ. Υπάρχει βέβαια σελίδα Facebook, είναι όμως καθαρά επαγγελματική .
Ξένη μουσική και ειδικότερα ποπ/ροκ ακούς;
Δεν ασχολούμαι με κάτι φανατικά... Μου αρέσει πάρα πολύ μια Γαλλο-Αλγερινή ποπ/ροκ τραγουδίστρια, καθώς βγάζει έναν ήχο που με ενδιαφέρει πολύ –αλλά δεν θυμάμαι τώρα το όνομα της... (σ.σ.: ίσως να αναφέρεται στη Souad Massi, με την οποία συνυπάρχουν στην Wrasse Records)
Να το θέσω αλλιώς... Ποιοι είναι οι τελευταίοι δίσκοι τους οποίους αγόρασες;;
Θυμάμαι αγόρασα ένα live album του Leonard Cohen κι ένα με τζαζ διασκευές σε τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι, από τους Dimitris Kalantzis Quintet & Athens Camerata.
Από συναυλίες;
Για συναυλίες πάμε πίσω στο καλοκαίρι... Δεν έχω κάτι συγκεκριμένο, θα σου πω όμως για παραστάσεις. Είδα την καταπληκτική παράσταση του Ριχάρδου του Γ’ με τον Kevin Spacey στην Επίδαυρο, όπως και την παράσταση της Ariane Mnouchkine από το Θέατρο του Ήλιου (σ.σ.: αναφέρεται στην παράσταση Ναυαγοί της Τρελής Ελπίδας). Γενικά στην Αθήνα υπάρχουν πλέον αρκετοί πολυχώροι όπου γίνονται εξαιρετικές πράγματα, τα οποία αξίζει να ψάξει κανείς.
Για να κλείσουμε θα ήθελα την πρώτο σου σχόλιο στο άκουσμα των παρακάτω: Σταμάτης Σπανουδάκης
...Το τυχερό μου αστέρι!
Αναστασία
Μμμ... Μια μεγάλη συνάντηση... Δύο σημαντικοί άνθρωποι... Κι όχι τελικά η ζωή τρία γράμματα.
Το πρώτο είπαμε...
…τελικά η ζωή τρία γράμματα.
Παπακωνσταντίνου
Ποιος από τους δυο;
Εσύ θα μου πεις! Πού πήγε ο νους σου;
Και στους δύο. Και στον Θανάση και στον Βασίλη.
Radiohead
Ουάου... Δύναμη!
Δραχμή
Ιστορία.
...και όχι μέλλον;
Ε, ναι… Ελπίζω!
Talent shows
....
(σ.σ.: το λυπημένο ανθρωπάκι που χρησιμοποιείται στα chat)
Νίκος Ξυδάκης
Πορεία ζωής.
Παξοί
Ένα υπέροχο διαμάντι.
Ικαρία
Αγριάδα και αέρας...
