Ελληνο-γαλλική συνεργασία σε ελεύθερους jazz ρυθμούς, που κατέληξε σε μια ζωντανά ηχογραφημένη Συνομιλία-πρόταση με φρέσκο άγγιγμα. Οι προβολείς του Avopolis Greek πέφτουν λοιπόν στους δύο πρωταγωνιστές της, τον Serge Adam και τη Γιούλα Μιχαήλ, για μια συνομιλία-συνέντευξη τόσο για τον κοινό τους δίσκο, όσο και για τη γενικότερη σκηνή…
Πώς γνωριστήκατε και τι είναι αυτό που σας έκανε να αποφασίσετε να δουλέψετε μαζί;
Γ.Μ.: «Ο Serge ήταν δάσκαλος μου όταν φοιτούσα στο Παρίσι. Παρακολουθούσα την πορεία του στη μουσική και ξαναβρεθήκαμε όταν του πρότεινα να έρθει με το σχήμα του για μια συναυλία στην Ελλάδα. Ο Serge μου πρότεινε τότε να κάνουμε ένα καινούργιο project οι δυο μας – και δέχτηκα με μεγάλη χαρά».
S.A.: «Η Γιούλα έχει πει ήδη τη μισή ιστορία…ξανασυναντιόμαστε στο Παρίσι μετά από 15 χρόνια, κι εκεί στο «για πες λοιπόν τα νέα σου…», το ότι κι οι δύο ασχολούμασταν ακόμη με τη μουσική και μάλιστα με δημιουργικά projects, ήταν κατ’ αρχάς ένα καλό νέο (γιατί πολλοί φίλοι είχαν στο μεταξύ σταματήσει, δεν τα είχαν καταφέρει). Μέσα από τη συζήτηση προκύπτει γρήγορα ότι θα έπρεπε να κάνουμε κάτι μαζί, ακόμη και αν ο συνδυασμός τρομπέτας και φωνής σε ντουέτο ήταν μια τολμηρή ιδέα, ένα είδος πρόκλησης και ευχαρίστησης ταυτόχρονα. Η ιδέα ήταν περισσότερο να χρησιμοποιήσουμε τη φωνή για να παίξουμε με τις λέξεις – αναπαράγοντάς τις με το sampling και την άμεση επεξεργασία –και την πιο ευρεία δυνατή μουσική ως πεδίο κατάλληλο για αυτοσχεδιασμό».
Γιατί αποφασίσατε να ονομαστεί ο δίσκος σας Συνομιλία; Είδατε ως συνομιλία το υλικό του ή υπάρχει κάποια άλλη ιστορία από πίσω;
Γ.Μ.: «Είδαμε όντως το υλικό του ως μια μορφή συνομιλίας και ανταλλαγής μουσικών ιδεών».
S.A.: «Η Γιούλα μου πρότεινε αυτό τον τίτλο και μου άρεσε –ηχητικά πρώτα-πρώτα. Το φορτίο των ποιημάτων είναι δεδομένο, από την άλλη το να επαναλαμβάνεις τις λέξεις τους, να τις τεντώνεις, να τους αλλάζεις θέση, να παίζεις με τις συλλαβές των λέξεων, μας προκαλεί σε μία φανταστική αφήγηση, όπου ο ήχος των λέξεων οι οποίες εκφέρονται είναι εκείνος που αναλαμβάνει να διηγηθεί μια ιστορία».
Μου έκανε ιδιαίτερη και πολύ θετική εντύπωση πώς, με αφορμή δεδομένα γραπτά κείμενα όπως π.χ. τα “PullMyDaisy” και “NeLuisDisPas”, πετύχατε να αρθρώσετε έναν αυτοσχεδιαστικό λόγο ο οποίος τους ταίριαζε και ταυτόχρονα γινόταν κάτι με δική του προσωπικότητα. Αποτελεί ζητούμενο για σας αυτή η διαδραστικότητα;
Γ.Μ.: «Ακριβώς! Το διατυπώσατε πολύ καλά με την ερώτησή σας».
S.A.: «Το κείμενο του “PullMyDaisy” είναι πραγματικό trash, το οποίο γίνεται ανάλαφρο παίζοντας με την ηχηρότητα των φθόγγων. Σε αυτό το κομμάτι, το κείμενο περνάει από sampling και επανέρχεται με τυχαίο τρόπο, ως φόντο, ως ένα πάντα παρών ηχητικό ντεκόρ, γεννώντας τη ρυθμική ροή και τροφοδοτώντας τον αυτοσχεδιαστικό λόγο. Κι έτσι ο τρόπος που παίζουν η φωνή και η τρομπέτα είναι πολύ ελεύθερος και εκφραστικός γιατί είναι αποδεσμευμένος από κάθε αφηγηματική υποχρέωση».
Αλήθεια, με ποια κριτήρια επιλέξατε τα συγκεκριμένα κείμενα για τη συναυλία η οποία καταγράφεται στη Συνομιλία;
S.A.: «Η Γιούλα διάλεξε τα κείμενα νομίζω ότι μπορεί να εξηγήσει καλύτερα το γιατί».
Γ.Μ.: «Με κυρίως ηχητικό κριτήριο για το ελληνικό και για το αγγλόφωνο κείμενο, με νοηματικό όσον αφορά στο γαλλικό κείμενο».
Και οι δυο σας έχετε πλούσιο βιογραφικό, ο Serge δραστηριοποιούμενος ενεργά στον τομέα των νέων τεχνολογιών και στις διαδραστικές παραστάσεις, η Γιούλα ως κλασική τραγουδίστρια και συγγραφέας. Πόσο εύκολο είναι να κάνετε όσα κάνετε σε Ελλάδα και Γαλλία αντίστοιχα; Ισχύει η άποψη πολλών ότι τέτοιες ανησυχίες εκφράζονται καλύτερα εκτός Ελλάδας, παρά εντός;
S.A.: «Υπάρχει μια ευρωπαϊκή σκηνή γι’ αυτές τις μουσικές ανησυχίες, μικρή σκηνή βέβαια, ίσως μόνο 2 ή 3 κλαμπ σε κάθε χώρα που θα υποστήριζαν ένα τέτοιο project –υπάρχει όμως. Υπάρχει επίσης και μία σειρά φεστιβάλ, το πρόγραμμα των οποίων περιλαμβάνει τολμηρά projects με στόχο το κοινό τους να μπορέσει να τα ανακαλύψει. Στη Γαλλία, όπως κι αλλού, σε ό,τι αφορά τη διανομή, τα projects αυτά υπάρχουν γιατί κάποια άτομα έχουν την ενέργεια να τα τρέξουν και δεσμεύονται να το κάνουν. Ωστόσο, οι νέοι κυρίως είναι εκείνοι που ενδιαφέρονται περισσότερο για τα πειραματικά ηλεκτρονικά projects».
Γ.Μ.: «Σαφώς η Γαλλία είναι ένας χώρος πιο πλούσιος και πιο ευέλικτος πολιτισμικά, με μεγαλύτερη ιστορία και πείρα στον κάθε είδους καλλιτεχνικό πειραματισμό. Στην Ελλάδα είναι πιο δύσκολη η πρόσβαση τέτοιων ανησυχιών στο κοινό, καθότι δεν προωθούνται ούτε από το κράτος ούτε από ιδιωτικές πρωτοβουλίες. Πιστεύω όμως ότι υπάρχει μεγαλύτερος αριθμός ακροατών απ’ ότι παρουσιάζεται, οι οποίοι διάκεινται θετικά σε τέτοιου είδους προτάσεις. Αυτό που αξίζει είναι η προσπάθεια με στόχο την ευχαρίστηση της διαδικασίας και όχι απαραίτητα την μαζική επιτυχία του αποτελέσματος».
Ορισμένα μέρη από όσα ακούγονται στη Συνομιλία ήταν προηχογραφημένα. Αυτό έγινε γιατί ήταν δύσκολο να τα αναπάραγετε ζωντανά, ή στο πλαίσιο κάποιας συγκεκριμένης αισθητικής αντίληψης;
Γ.Μ.: «Έγινε στα πλαίσια συγκεκριμένης αισθητικής αντίληψης, όπως μπορεί να εξηγήσει καλύτερα πιστεύω ο Serge».
S.A.: «Στο επίπεδο των κειμένων, το “Pull My Daisy” είναι προηχογραφημένο, αλλά περνάει από μία διαδικασία που το κόβει τυχαία στη διάρκεια της συναυλίας και δεν καταλήγει ποτέ το ίδιο –αντίθετα η ροή του, η ρυθμικότητά του, παραμένουν σταθερές, αποτελώντας το δυναμικό του κομματιού αυτού. Για τα “Άνθη” και το “Ne Lui Dis Pas”, αποσπάσματα κειμένου περνάνε από sampling και επανέρχονται τυχαία ή κυκλικά. Τέλος, στο “Synomilia” η βαριά φωνή είχε ηχογραφηθεί από πριν και χρησίμευσε ως υφάδι/βάση στην ανάπτυξη της αρχής του κομματιού. Οι φωνές του τέλους είναι επίσης προηχογραφημένες και επανέρχονται τυχαία. Ο σκοπός της προηχογράφησης των πραγμάτων ήταν γενικά να στηριχτούμε σε ροή για να αναπτύξουμε τις ρυθμικές ακολουθίες. Στο επίπεδο της μουσικής δομής, κάθε κομμάτι σε αυτό το project έχει αναπτυχθεί με τον ίδιο τρόπο (πρόκειται για το όριο της χρήσης των μηχανημάτων για μια δομή σε πραγματικό χρόνο). Κατ’ αρχάς, ένα sample φωνής ή μπάσου (παιγμένο άμεσα) θέτει το χρώμα, στη συνέχεια σταδιακά μπαίνουν η φωνή, τα ντραμς και το πιάνο, τέλος η τρομπέτα… ένας χρόνος για κάθε πράγμα. Όταν κάθε μουσικό υλικό είναι στη θέση του –με διαδικασίες και patches καθαρής εξέλιξης, τότε η τρομπέτα μπορεί να παίξει, όταν ο τρομπετίστας στέκει απελευθερωμένος από τις ψηφιακές δεσμεύσεις. Όλα αυτά βέβαια είναι πολύ ριψοκίνδυνα και μπορεί να προκύψουν προβλήματα –ένα κακό loop π.χ. πάνω σε ένα sample το οποίο έχει πιαστεί στον αέρα, προβλήματα επιπέδου, ισορροπίας, ιών (ο επεξεργαστής είναι πολύ απαιτητικός) –όλα αυτά αποτελώντας τμήμα του καλλιτεχνικού project και της δυνατότητας αντίδρασης σε κάθε στιγμή της συναυλίας».
Σε ποιους καλλιτέχνες ή συγκεκριμένα έργα θα εντοπίζατε τις κύριες μουσικές σας επιρροές;
Γ.Μ.: «Για την πλευρά μου μουσικούς της τζαζ και συνθέτες της σύγχρονης μουσικής».
S.A.: «Όλοι οι καλλιτέχνες, και όχι μόνο οι μουσικοί, όσοι ενσωματώνουν στη δουλειά τους το ερώτημα της χρήσης των μηχανημάτων ως επιμήκυνση μιας διάδρασης και μιας σκέψης σε πραγματικό χρόνο. Είτε πρόκειται για χορευτές οι οποίοι με patches ανιχνεύουν τις κινήσεις τους, είτε για videoartists που εξελίσσουν την εικόνα με τον ήχο (ή το αντίθετο), ή καλλιτέχνες των πλαστικών τεχνών που κάνουν διαδραστικές εγκαταστάσεις (οπτικές και ακουστικές). Όλα αυτά θέτουν το ζήτημα της κατάληψης του χώρου γενικά και του τρόπου αποκατάστασής τους. Ωστόσο, το πραγματικό ζήτημα είναι να ερμηνεύεις όλα αυτά, να μην ικανοποιείσαι με μία διάδραση. Είμαστε αποδέκτες δεδομένων, ναι, μα τι κάνουμε με αυτά; Επ’ αυτού, όσοι κάνουν αυτοσχεδιασμό, οικειοποιούνται όλες αυτές τις πληροφορίες και δομούν το δικό τους λόγο, σε πραγματικό χρόνο, με τη δική τους ευαισθησία».
Σχεδιάζετε να συνεχίσετε τη δισκογραφική σας συνεργασία και στο άμεσο μέλλον;
S.A.: «Ναι, καλό θα ήταν να εμβαθύνουμε, να επινοήσουμε νέα υλικά και νέες διαδικασίες. Η ιδέα να παίζουμε με τις λέξεις είναι πολύ ανοιχτή. Ίσως ακολουθήσει ένα πιο «τραγουδιστικό» project, διατηρώντας ωστόσο τους τρόπους δημιουργίας σε πραγματικό χρόνο».
Γ.Μ.: «Το θέλουμε και το ελπίζουμε!».
