9 ερωτήσεις από το Χάρη Συμβουλίδη...
Όταν είχατε βγάλει το Στη Γιορτή Της Φαντασίας είχες δηλώσει πως αυτό που σε ενδιέφερε ήταν να μπορέσεις να βγάλεις και ένα δεύτερο album. Τώρα που βγήκε, πώς αισθάνεσαι;
Αισθάνομαι πιο υπεύθυνος, γιατί δεν είμαι μόνος μου πια. Υπάρχει μια μπάντα η οποία έφτιαξε αυτόν τον δίσκο. Είναι κάτι πιο δύσκολο και αισθάνεσαι ικανοποίηση.
Σε μας έξω φαίνεται ειδυλλιακό το σκηνικό, να μαζεύονται άνθρωποι από διαφορετικές φάσεις και να κάνουν όλοι μαζί μουσική. Αλλά είναι έτσι και στην πραγματικότητα;
Δεν είναι, γι’ αυτό άλλωστε και φύγανε τρία άτομα από τη μπάντα. Αν ακούς ένα live και βλέπεις την ενέργεια και την εκτόνωση και χορεύεις με τη μουσική, νομίζεις σίγουρα πως είναι αλλιώς. Αλλά δεν είναι.
Τι άλλαξε στο Silent Disco συγκριτικά με το ντεμπούτο σας;
Ο πρώτος δίσκος ήταν κυρίως δουλειά που έλεγχα εγώ. Και πάλι βέβαια υπήρχαν άνθρωποι, αλλά θα μπορούσε να είναι και προσωπικός δίσκος. Ενώ αυτός είναι βασικά ο δίσκος ενός group, αυτή είναι η κύρια διαφορά.
Πώς σας προέκυψε το τραγούδι “Μάρθα Καραγιάννη”;
Είναι βασικά δουλειά του Αλέκου, του παιδιού που ασχολείται με το PC και τα samples. Πήρε κάποια σημεία από ένα τραγούδι του εβδομήντα τόσο, ψιλο-ορχηστρικό αν δεν κάνω λάθος, και το έφτιαξε. Και επειδή μας θύμιζε ελληνική ταινία το είπαμε “Μάρθα Καραγιάννη”. Εντωμεταξύ δεν έγραφα στίχους εγώ, γιατί δεν μου έβγαινε. Κι έγραψε αυτός κάποια στιχάκια και μου άρεσε πολύ ως τραγούδι. Είναι στη φιλοσοφία του hip-hop, είναι κομμάτι-κολλάζ.
 |
Παρά το κλίμα ευφορίας στη ντόπια hip-hop σκηνή κατά την τελευταία πενταετία, δεν βρίσκεις απογοητευτικό τον μέσο όρο των ελληνικών hip-hop δίσκων;
Μόνο του hip-hop είναι; Του rock δηλαδή τι είναι; Που κουβαλάει και μια δισκογραφία τεράστια και υπάρχει και περισσότερο χρόνο; Γενικά δεν μου αρέσει να κριτικάρω, γιατί κι εγώ ας πούμε δεν βγάζω παραγωγές επιπέδου Quincy Jones. Κι ως Ρόδες δεν νομίζω ότι θα κατορθώσουμε να εντυπωσιάσουμε τη μουσική βιομηχανία της Αμερικής και της Αγγλίας, ώστε να μπορέσουμε να βγάλουμε και κανένα φράγκο χωρίς να ντρεπόμαστε. Στο hip-hop, όπως π.χ. και στο garage, υπάρχει παράθυρο για να έχεις κακή παραγωγή ή και κακό ήχο, αλλά αν έχεις ψυχή να μπορείς να είσαι ακόμα και διεθνής. Κι εμείς δεν νομίζω ότι έχουμε γράψει τραγουδάρες. Γι’ αυτό και δεν βλέπω ανταγωνιστικά το όλο πράγμα. Δεν μπορώ να κρίνω πάντα αρνητικά ό,τι δεν πλησιάζει το γούστο και τις προσδοκίες μου, δεν έχω βρει εγώ κάποια αλήθεια. Σαν πιτσιρικάς υπήρξα πιο φανατισμένος, αλλά όσο βλέπεις και ακούς πράγματα καταλαβαίνεις ότι σημασία έχει η μουσική, μακάρι να ήμουν χαλαρός από τα 18 μου. Πώς λέμε ότι οι Τσιγγάνοι έχουν τη μουσική μέσα τους; Δεν σημαίνει ότι μπορούν π.χ. να παίξουν Τσαϊκόφσκι, αλλά ότι είναι πιο χαλαροί μέσα τους, έχουν μάθει από την κουλτούρα τους να το βγάζουν ως κάτι το φυσικό, όπως είναι ας πούμε το περπάτημα. Αυτό μας διδάξανε και οι Αφρικανοί και οι Αφρο-Αμερικάνοι. Μέχρι και οι Tool το κάνουν αυτό, που είναι πολύ εγκεφαλικοί, αλλά εκλογικεύουν βασικά αυτή την πρωτόγονη δύναμη της μουσικής.
Υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι εκεί έξω, οι οποίοι δεν σου συγχωρήσανε ποτέ το ότι έφυγες από τους Active Member. Σε κάποιο μάλιστα διαδικτυακό forum έχει γίνει και ψηφοφορία και υπάρχει ένα ποσοστό 6% που σε θεωρεί «προδότη». Τι θα είχες να πεις με έναν τέτοιον άνθρωπο, αν βρισκόσασταν στο ίδιο τραπέζι;
Έχω δει τέτοια πράγματα και γραμμένα στους τοίχους. Με το σκεπτικό ενός ανθρώπου που ορίζει τη ζωή σύμφωνα με τον εαυτό του, δεν μπορώ να πω ότι δεν είμαι προδότης. Πρόδωσα το δικό του σύστημα σκέψης. Πάντως προτιμώ τον ρόλο του προδότη από αυτόν του ήρωα. Η «προδοσία» μου σταμάτησε στο όριο του εαυτού μου, δεν έκανα απόσχιση από το low bap, ώστε να φτιάξω ένα Μ-Λ low bap, που θα ήταν κωμικοτραγικό, ούτε καν έναν low bap Συνασπισμό. Το low bap έχει το ξεχωριστό ότι ήταν κυρίως δημιουργία ενός ανθρώπου και ήταν ξέρεις αξιόλογο στην αρχή. Αν είναι να γράφονται ωραία τραγούδια, ας είναι κανείς εγκλωβισμένος σε ό,τι κόσμο θέλει. Όπως π.χ. οι άνθρωποι που πατάνε στην παραδοσιακή μουσική και ο τρόπος ζωής τους και η κουλτούρα τους πηγάζει από αυτήν και αντίστροφα. Ο Ψαραντώνης ξέρω γω, ο Bob Marley, ένας hip-hopper του 1985 - άνθρωποι που καταφέρανε να πούνε κάτι καινούργιο, με ψυχή, πάντα όμως μέσα στα πλαίσια της κουλτούρας και της αισθητικής τους. Εγώ όμως δεν αισθάνομαι ότι είμαι από ένα μέρος. Όπως πιστεύω και οι περισσότεροι που ζούνε στην Αθήνα και γενικά στις μητροπόλεις. Δεν μπορείς να έχεις μια τόσο ξεκάθαρη ταυτότητα. Προσπάθησα και απέτυχα, γι’ αυτό πρόδωσα. Έπρεπε να βρω μια ταυτότητα πολύ-πολιτισμική, μπερδεμένη, που να ’χει μέσα τηλεόραση, βιβλίο και ψηφιακή τεχνολογία.
Στο ελληνικό rock γίνεται πολύ συζήτηση περί ελληνικού και αγγλικού στίχου. Ένα δίλημμα που δεν απασχολεί καθόλου τη hip-hop σκηνή. Γιατί;
Είναι πολύ εύκολο να στο απαντήσω αυτό. Το hip-hop βασίζεται κυρίως στον MC. Πάνω στη σκηνή μιλάει για ό,τι του έρθει στο κεφάλι, δεν υπάρχουν περιθώρια να πατήσεις στη μίμηση, σε πράγματα μακριά από το βιωματικό και προσωπικό στιλ. Το κοινό απλά δεν θα έρχεται στη συναυλία και το τραγούδι δεν θα είναι καλό. Το rock κι αυτό έτσι ξεκίνησε, από την αφρικάνικη κουλτούρα πήγασε, από τη φτώχεια, από καταστάσεις στις όποιες έπρεπε να παίξεις μουσική για να ξεκουραστείς. Κι εκεί ο άνθρωπος έπρεπε να είναι βιωματικός, όπως άλλωστε και στο ρεμπέτικο, στο flamengo, ή στο tango. Αλλά το rock πέρασε τόση εξέλιξη, το είδαμε από τόσες πλευρές, γίνανε τόσες επιμειξίες, που ίσως στον δρόμο να χάθηκε λίγο η ουσία. Κανονικά πρέπει να κάνουμε ό,τι μας έρχεται, δεν υπάρχει σωστό ή λάθος. Αν κάποιος π.χ. τραγουδάει με το ζόρι ελληνικά, είναι λάθος. 
Είναι αλήθεια τα όσα λέγονται, ότι απογοητεύτηκες από τη συνεργασία με την Ελευθερία Αρβανιτάκη στον προηγούμενό σας δίσκο;
Όχι, δεν είναι αλήθεια. Στενοχωρήθηκα που δεν μπορέσαμε να επικοινωνήσουμε καλύτερα, αλλά το τραγούδι ήταν μια χαρά. Η Αρβανιτάκη είχε και πορεία και ψυχή και ξεκίνησε και αρκετά ρομαντικά. Τη βλέπω απλά ως μία από πολλούς τραγουδιστές, οι οποίοι αποτελούν ένα κατεστημένο. Δεν λέω πως δεν χρειάζεται και ο τραγουδιστής, είδα πρόσφατα και την ταινία για την Edith Piaf και το σκέφτηκα αυτό. Δεν χρειάζεται να γράφει μουσική και στίχους, είναι ένας ηθοποιός αν θέλεις. Αλλά παρόλα αυτά δεν είναι όλοι καλοί ηθοποιοί, ούτε παραμένουν για πάντα καλοί ηθοποιοί.
Και μια μη μουσική ερώτηση για το τέλος. Ως ένας άνθρωπος που από τη μια πατάς μουσικά σε μια αμερικανική κουλτούρα και από την άλλη έχεις κάποτε κάψει το αμερικάνικο διαβατήριό σου, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τους βομβαρδισμούς στην πρώην Γιουγκοσλαβία, πώς βλέπεις το γενικότερο αντι-αμερικανικό συναίσθημα που γενικεύεται στην κοινωνία μας;
Είμαστε πολύ παραδοσιακοί στον τρόπο που διαδηλώνουμε. Και παρά την πτώση του Kομμουνισμού και τις παγκόσμιες αλλαγές, δεν έχουμε αποκτήσει την αντικειμενικότητα ώστε να αντιμετωπίσουμε την Αριστερά και τη Δεξιά ως τάσεις. Τις βλέπουμε ως ταυτότητα. Ενώ υπάρχουν και άλλοι παράγοντες από τότε που γράφτηκε το Κομμουνιστικό Μανιφέστο, που είναι πέρα από την πόλωση Αριστερά-Δεξιά. Υπάρχει π.χ. καπιταλισμός που βάζει δωδεκάχρονα παιδιά να δουλεύουν και καπιταλισμός που, αν δουλέψεις πάνω από οκτάωρο, σου πληρώνει υπερωρίες. Είναι κρίμα να αναλώνεται ένα πολιτικό δυναμικό σε κόμματα όπως το ΚΚΕ και τον Συνασπισμό, αλλά και το ΠΑΣΟΚ, αντί να υπάρχει μια ενιαία δημοκρατική παράταξη. Στη χώρα αυτή θα είναι πολύ καλό αν τα δύο μεγάλα κόμματα διαλυθούν και τα μικρότερα μικρύνουν ακόμα περισσότερο. Νομίζω ότι οι λίγοι σοβαροί πολιτικοί στα δύο μεγάλα κόμματα και οι υπόλοιποι σοβαροί στα μικρά, που είναι κάπως περισσότεροι, θα συμφωνούσαν γενικά με κάτι τέτοιο.
