Η Ursula Kroeber Le Guin (21/10/1929 – 22/01/2018) , μπορεί να κατατάσσεται στη λογοτεχνία του φανταστικού, όμως, όπως και ο Philp K. Dick ή ο Norman Spindrad, υπήρξε μια μεγάλη συγγραφέας ανεξαρτήτως είδους. Η φόρμα του sci fi αποτέλεσε και για την ίδια, όχι έναν αυτοσκοπό, αλλά το κατάλληη αφηγηματικό όχημα για διερευνήσει τα μείζονα θέματα που την απασχόλησαν στην καριέρα της: τον φεμινισμό, την προοπτική μιας τέλειας κοινωνίας των ίσων, τις πιθανοτητες που διανοίγει η τεχνολογία αλλά και τους κινδύνους που εμπεριέχει η αλόγιστη χρήση της, την οικολογία και την κλιματική αλλαγή που διείδε έγκαιρα να επέρχεται, την ανθρώπινη νεύρωση στις μεγαλουπόλεις.
Γεννημένη στο ελευθεριακό Μπέρκλι της Καλιφόρνια, η Le Guin άρχισε να γράφει γύρω στα τέλη της δεκαετίας του 1950∙ το πρώτο της μάλιστα έργο ήταν ποίηση – μόλο που το έργο εκτυλίσεται στην φανταστική πολιτεία της Ορσίνια. Τα έργα όμως που την καταξίωσαν στη λογοτεχνία του φασνταστικού ήταν τα 10 διηγήματα που δημοσίευσε μεταξύ του 1959 και του 1962 στις επιθεωρήσεις Fantastic Science Fiction και Amazing Stories. Επηρεασμένη από το Τάο, τον φεμινισμό, τις ψυχαναλυτικές θεωρίες του Καρλ Γιουνγκ και τον αναρχισμό, η Le Guin εξέδωσε το 1966 το πρώτο της μυθιστόρημα Rocannon's World, για να ακολουθήσουν το 1966-67 άλλα δύο μυθιστορήματα, τα Planet of Exile και City of Illusions. Μέχρι το τέλος της ζωής της δημοσίευσε πάνω από 20 μυθιστορήματα, 100 διηγήματα και δεκάδες δοκίμια για τη λογοτεχία (όχι μόνο του φανταστικού). Ξεχωρίζουν:
Το έπος της γεωθάλασσας (1968-2001) , που αποτελείται από τα μυθιστορήηματα A Wizard of Earthsea (1968), Wizard of Earthsea: The Tombs of Atuan (1971), The Farthest Shore (1972), Tehanu (1990), The Other Wind (2001). Στις σελίδες του περιγράφει με λεπτομέρεια τους μηχανισμούς και τα συστήματα μιας Πλατωνικής Πολιτείας, η οποία διεικείται από σοφούς-μάγους, που όμως κι αυτή είναι ευάλώτη σε εκινδύνους τόσο εξωτερικούς όσο και εσωτερικούς. «Η εξουσία διαφθείρει, η απόλυτη εξουσία διαφθείρει απόλυτα» είναι να να λέει εδώ η συγγραφέας.
Ο αναρχικός των δύο κόσμων (The Dispossesed, 1974), που εντάσσεται στον επονομαζόμενο κύκλο Hinish και περιγράφει –πάνω στο απόγειο του Ψυχρού Πολέμου- τις ομοιότητες και τις διαφορές δύο κόσμων που έρχονται για πρώτη φορά σε επαφή ο ένας με τον άλλον. Ο πρώτος είναι τέλεια οργανωμένος και τεχνολογικά εξελιγμένος, κυριαρχείται από μια κάστα πεφωτισμένων, οι άνθρωποι δεν είναι ανάγκη να ανηυσυχούν για τα κοινά καθώς τα πάντα γίνονται αυτόματα, η θνησιμότητα είναι μηδαμινή, κι όμως, υπάρχουν κάποιοι γηγενείς που τον χαρακτηρίζουν έναν κόσμο εν υπνώσει. Ο δεύτερος κόσμος είναι πιο τραχύς, λιγότερο εξελλιγμένος τεχνολογικά, όλοι εργάζονται το ίδιο και εισπράττουν το ίδιο, ενώ απουσιάζει κάποιου είδους κεντρική διοίκηση. Όταν έχρονται σε επαφή οι δύο κόσμοι, οι κάτοικοί τους διαπιστώνουν ότι οι μεν επιθυμούν στοιχεία των δε και το αντίστροφο.
Το Στην άλλη πλευρά του φεγγαριού (The Lathe of Heaven, 1971), που έγινε και πετυχημένη τηλεοπτική σειρά, με τη συνδρομή της ίδιας της συγγραφέα, εκτυλίσσεται τριάντα χρόνια μετά, στο κοντινό 2002. Με έντονη την επίδραση της ταοϊστικής σκέψης, το έργο αυτό στοχάζεται πάνω στην ηθική της επιστήμης, τη φύση της πραγματικότητας και τα όρια της ανθρώπινης επιρροής στον κόσμο.
Θα ξεχώριζα προσωπικά από την εργογραφία της και τη Λαβίνια (Lavinia), το τελευταίο της μυθιστόρημα που εκδόθηκε το 2008. «Η μητέρα μου ήταν τρελή, αλλά εγώ δεν ήμουν. Ο πατέρας μου ήταν γέρος, αλλά εγώ νέα. Προκάλεσα κι εγώ πόλεμο, όπως η Σπαρτιάτισσα Ελένη. Εκείνη προκάλεσε τον δικό της αφήνοντας να την πάρουν οι άνδρες που την ποθούσαν. Εγώ προκάλεσα τον δικό μου επειδή δεν επέτρεψα με κανέναν τρόπο να με δώσουν, δεν άφησα να με πάρουν, διάλεξα μόνη μου τον άνδρα μου και τη μοίρα μου...»
Στην Αινειάδα του Βιργιλίου η Λαβίνια, κόρη βασιλιά, δεν αρθρώνει ούτε λέξη. Τώρα, η Ούρσουλα Λε Γκεν της δίνει φωνή, σε ένα μυθιστόρημα που μας μεταφέρει στον ημιάγριο κόσμο της αρχαίας Ιταλίας, όταν ακόμα η επτάλοφη Ρώμη ήταν ένα χωριό μέσα στις λάσπες. Η μητέρα της Λαβίνια απαιτεί να παντρευτεί τον όμορφο, φιλόδοξο Τύρνο. Ωστόσο, οι οιωνοί ορίζουν ότι πρέπει να παντρευτεί έναν ξένο, ότι θα γίνει η αιτία ενός οδυνηρού πολέμου και ότι ο άνδρας της δεν θα ζήσει πολύ. Όταν ένας στόλος από τρωικά πλοία αναπλέει τον Τίβερη, η Λαβίνια αποφασίζει να πάρει το πεπρωμένο στα χέρια της. Μας αφηγείται ό,τι «παρέλειψε» ο Βιργίλιος, την ιστορία της ζωής της, τον έρωτα της ζωής της.
Όπως ειπώθηκε και πιο πάνω, η βραβευμένη με 5 Hugo και ισάριθμα Nebula συγγραφέας διάπρεψε και στο διήγημα, ή, όπως καλή ώρα, στις Ανταποκρίσεις από άλλες διαστάσεις (εκδ. Αίολος, 2022, μτφ. Βαγγέλης Προβιάς, σελ. 286). Οι 16 ιστορίες που συγκεντρώνονται σ’ αυτόν τόμο (πρώτη έκδοση το 2004), οι ανταποκρίσεις της, όπως τις αποκαλεί η συγγραφέας, δοσμένες με σατιρική και στοχαστική διάθεση από τη Λε Γκεν, αποτελούν μια σύγχρονη εκδοχή των Ταξιδιών του Γκιούλιβερ ή των Χρονικών του Άρη του Ray Bradbury, και αποκαλύπτουν δυσάρεστες αλήθειες για τη δική μας ανθρώπινη κοινωνία. Με τη γνώριμη, διεισδυτική και παιγνιώδη γραφή της η Λε Γκεν προσεγγίζει κι εδώ τα θέματα που την απασχολούν διαχρονικά: τον φεμινισμό, την τυραννία, τη θνητότητα και την αθανασία, εν τέλει το νόημα -και το μυστήριο- της ανθρώπινης ύπαρξης.
Όπως σημειώνει στο εισαγωγικό της σημείωμα, κάπως σκωπτικά, η ίδια η συγγραφέας, «έγραψα αυτό το βιβλίο όταν για τα προβλήματα και τις δυσκολίες στα αεροπορικά ταξίδια ευθύνονταν ακόμα μόνο οι ιδιοκτήτες των αεροπορικών εταιρειών [...] Σε τελική ανάλυση επρόκειτο μόνο για κάτι ενοχλητικό. Το σώμα που εξαναγκάζεται σε περιορισμό αναγνωρίζει και εκτιμά την ελευθερία του νου».
ΥΓ: Τα έργα της Ursula Le Guin κυκλοφορούν στα ελληνικά από πολυάριθμους οίκους: Αίολος (ο πιο συστηματικός εκδότης της) , Τόπος, Parsec, Σμίλη, Τρίτων, Παρά Πέντε κ.ά.
