Υπάρχουν σταρ και ροκ είδωλα με ζωή βιωμένη για να γίνουν αντικείμενο ενός βιβλίου, μιας ταινίας, μιας σειράς, να αποτυπωθούν υπό δεκάδες διαφορετικές συγγραφικές οπτικές, σκηνοθετικές ματιές και γωνίες λήψης, να σπάσουν σε εκατομμύρια επιμέρους είδωλα, ένα για κάθε ειδωλολάτρη. Και υπάρχει και ο David Bowie. Αταξινόμητος και για πολλούς υπεράνω όλων των μουσικών θρύλων, μια ή μάλλον πολλές κατηγορίες μόνος του, το υπέρτατο icon που εκτόξευσε τη μουσική στο άπειρο κι ακόμα παραπέρα, παντρεύοντας την με την πυρηνική ουσία μιας ολιστικής προσέγγισης τέχνης.
Ο David Bowie γεννήθηκε στη γη ως David Robert Jones στις 8 Ιανουαρίου του 1947 και πέταξε από αυτή ως το απόλυτο μουσικό της icon στις 10 Ιανουαρίου του 2016, μετατρέποντας σε τέχνη τον ίδιο του τον θάνατο. Αυτά είναι λίγο πολύ γνωστά μέσα από τα δεκάδες tribute άρθρα που γράφτηκαν γύρω από τον ξαφνικό -για όλους εκτός από τον ίδιο- θάνατό του και συνεχίζουν να γράφονται κάθε Ιανουάριο στον επετειακό μήνα που έχουν διαμορφώσει τα γενέθλια και ο θάνατός του. Αν και όμως θα περίμενε κανείς να έχουν χυθεί τόνοι συγγραφικό μελάνι και ορδές συγγραφέων και δημοσιογράφων να έχουν πέσει πάνω στον μύθο του για να μετατρέψουν τα έργα και τις ημέρες του σε χρυσά, ευπώλητα βιβλία, παραμένει εντυπωσιακό το πόσο λίγοι, συγκριτικά με το καλλιτεχνικό του βεληνεκές, έχουν τολμήσει να προσεγγίσουν με ένα βιβλίο το φαινόμενο David Bowie. Και οι περισσότεροι από όσους το έχουν κάνει έχουν επιλέξει να κινηθούν σε στενά ορισμένες θεματικές ή περιόδους της ζωής του ή είναι επιμελητές και ερευνητές που συγκεντρώνουν υλικό τεκμηρίωσης, φωτογραφίες, άρθρα και συνεντεύξεις – άλλη μια απόδειξη ότι ο David Bowie, η τέχνη του και η ζωή του ήταν φτιαγμένα από ένα υλικό προορισμένο να ξεχειλίζει από οποιοδήποτε καλούπι, δοχείο, format και πλαίσιο θα βρισκόταν στον δρόμο του.
Μέσα στα λιγοστά, συγκριτικά με άλλους ογκόλιθους της ροκ μουσικής, βιβλία που έχουν γραφτεί για τον David Bowie υπάρχουν μερικά που ξεχωρίζουν το καθένα για τους λόγους του. Ποιος καλύτερος τρόπος λοιπόν να τιμήσεις την επέτειο περάσματος από τη γη ενός θρυλικού καλλιτέχνη από τα να διαβάσεις λίγα περισσότερα πράγματα για τον θρύλο του.
The Rise of David Bowie, 1972 – 1973 - Mick Rock (TASCHEN)
To κλασσικό και ακαταμάχητο coffee table φωτογραφικό λεύκωμα του φωτογράφου των ροκ θρύλων Mick Rock είναι ένα κυριολεκτικά και μεταφορικά eye candy για κάθε fan του David Bowie που σέβεται τον εαυτό του. Μια σειρά σπάνιων φωτογραφιών της Ziggy Stardust περιόδου -πολλές από τις οποίες είδαν για πρώτη φορά το φως της δημοσιότητας στο συγκεκριμένο λεύκωμα- που επιβεβαιώνουν το φωτογραφικό κλισέ «μια εικόνα χίλιες λέξεις» και «διαβάζονται» απολαυστικά από όποιον θέλει να πάρει μια γερή γεύση για το τι σήμαινε η συγκεκριμένη περσόνα όχι μόνο για τη μουσική αλλά και για την τέχνη γενικότερα.
The Complete David Bowie – Nicholas Pegg (Titan)
H απόλυτη εγκυκλοπαίδεια για τον David Bowie με λήμματα, ευρετήρια και χρονολόγια για την πλήρη δισκογραφία, εργογραφία, την τέχνη και τη ζωή του. Πρωτοεκδόθηκε το 2000 και κυκλοφόρησε σε αναθεωρημένη, ενημερωμένη έκδοση μετά τον θάνατό του. Είναι το ιδανικό εγχειρίδιο πλοήγησης στον κατάλογο και την καλλιτεχνική δραστηριότητα του Bowie και το καλύτερο επικουρικό εργαλείο για όποιον εμβαθύνει σε επί μέρους πτυχές της ζωής του ώστε να μη χάνει ποτέ τη μεγάλη εικόνα και τις ιστορικές λεπτομέρειες κάθε περιόδου.
David Bowie Is – Victoria Broackes & Geoffrey Marsh (V & A Publishing)
Μια από τις καλύτερες “compact” και πιο όμορφα επιμελημένες εκδόσεις τεκμηρίωσης του τεράστιου αποτυπώματος του David Bowie στην αισθητική, τη μόδα και τις τέχνες. Χορταστικό υλικό από το προσωπικό αρχείο του Bowie σε συνδυασμό με μια σειρά έγκριτων άρθρων και δοκιμίων κεντάνε μια συλλογή που φιλοτεχνήθηκε ως κατάλογος για την ομώνυμη μουσειακή έκθεση που άνοιξε στο Victoria and Albert Museum το 2013 και ταξίδεψε τα 5 επόμενα χρόνια σε ολόκληρο τον κόσμο. Κι ακόμα όποιος δεν είχε την τύχη να την επισκεφθεί μπορεί να περιηγηθεί εικονικά μέσα από τις σελίδες αυτού του εξαιρετικού πονήματος που είναι κόσμημα για οποιαδήποτε μουσική και καλλιτεχνική βιβλιοθήκη.
Bowie: Αστρόσκονη, Ακτινοπίστολα & Ονειροπόληση στην Εποχή του Φεγγαριού - Laura Allred, Mike Allred, Steve Horton (Οξύ)
Δεν υπήρχε περίπτωση να μη γίνει κόμικ μια φιγούρα όπως αυτή του Ziggy Stardust και το “Bowie: Stardust, Rayguns & Moonage Daydreams” (“Bowie: Αστρόσκονη, Ακτινοπίστολα & Ονειροπόληση στην Εποχή του Φεγγαριού”) του Steve Horton σε εικονογράφηση Mike και Laura Allred είναι ίσως ό, τι καλύτερο θα μπορούσε να ζητήσει κανείς από μια μεταφορά του Ziggy και του Thin White Dukes στα comic strips. Με εντυπωσιακό coloring, προσοχή στη λεπτομέρεια και άφθονα trivia και cameos που κάνουν την ανάγνωση του μια άκρως απολαυστική εμπειρία το graphic novel του Steve Horton που κυκλοφόρησε το 2020 σκαρφάλωσε αμέσως στις top λίστες με τα καλύτερα εικονογραφημένα της χρονιάς ενώ για τους Έλληνες fans τα καλά νέα είναι ότι μπορούν πια να το βρουν πολύ πιο εύκολα αφού πριν λίγους μήνες κυκλοφόρησε σε ελληνική μετάφραση του Γιάννη Νένε από τις Εκδόσεις Οξύ, σε μια έκδοση που τιμάει δεόντως το πρωτότυπο εγχείρημα και αποκτά αυτόματα συλλεκτική αξία για κάθε μουσικόφιλο.
Strange Fascination: Bowie, The Definitive Story – David Buckley (Virgin)
Μια από τις πρώτες ουσιαστικές απόπειρες μιας «κανονικής» μουσικής βιογραφίας το “Strange Fascination” του David Buckley πρωτοδημοσιεύτηκε το 2001 και επιχειρεί να παρουσιάσει το συντριπτικό αποτύπωμα του David Bowie στην ποπ κουλτούρα του τελευταίου τρίτου του 20ου αιώνα πετυχαίνοντας να προσφέρει αρκετές διεισδυτικές ματιές στο αεικίνητο δημιουργικό πνεύμα του David Bowie. Ένα καλό ξεκίνημα αν κάποιος θέλει προσεγγίσει το ποπ φαινόμενο του Bowie με δημιουργικούς όρους, διαβάζοντας περισσότερες λέξεις και κοιτώντας λιγότερες εικόνες και φωτογραφίες.
The Age of Bowie – Paul Morley (Simon & Schuster)
To μεγαλεπήβολο και μεγαλόστομο υβριδικό βιογραφικό εγχείρημα του Paul Morley έχει σίγουρα αρκετά ελαττώματα με το μεγαλύτερο από αυτά να είναι, ίσως, ο εμφανής ναρκισσισμός του συγγραφέα του. Έχει ωστόσο και μια αρετή αφού είναι πρεσβεύει απ’ άκρη σ’ άκρη των 450 σελίδων αναμνήσεων, βιογραφικών καταγραφών και μουσικολογικών αναλύσεων, μια γνώμη του Morley για τον Bowie που τυχαίνει να είναι και μια μεγάλη αλήθεια: “Everyone has their own Bowie”. Μεγάλη αλήθεια γιατί συμπυκνώνει σε μόλις πέντε λέξεις το γιατί ο David Bowie είναι και θα είναι ένα αιώνιο ποπ και ροκ είδωλο. Αν κάποιος έχει την υπομονή να αφιερώσει χρόνο στο “The Age of Bowie” θα ανταμειφθεί με πολλές ακόμα τέτοιες απλές και ξάστερες αλήθειες γύρω από μερικές από τις πιο αριστουργηματικές πτυχές της προσωπικότητας και του έργου του David Bowie.
David Bowie, The Oral History – Dylan Hones (Crown Publishing Group)
Μια από τις πιο ενδιαφέρουσες βιογραφικές πηγές που βουτάνε σε σπάνια βάθη της προσωπικότητας του David Bowie και του τρόπου πρόσληψής της από τους άλλους είναι αυτή η πλούσια συλλογή μαρτυριών, συνεντεύξεων και insights από τον Βρετανό δημοσιογράφο Dylan Jones, ο οποίος μίλησε με πάνω από 180 οικείους του David Bowie σε ένα ταξίδι σκιαγράφησης των πιο «άγνωστων», και κάποιες φορές προβληματικών, πτυχών της ζωής του. Ένα βιβλίο που θα μπορούσε να δει κάποιες σελίδες του να πέφτουν εύκολα στην κατηγορία gossip αλλά είναι, ευτυχώς, αρκετά καλογραμμένο και καλοστημένο για να προσπεράσει με επιτυχία τον σκόπελο και να κερδίσει την παρτίδα.
Bowie in Berlin: A New Career in a New Town - Thomas Jerome Seabrook (Jawbone)
Ένα βιβλίο - θησαυρός για τους «ορκισμένους» οπαδούς της Τριλογίας του Βερολίνου, όπου ο David Bowie γύρισε την καριέρα του και τον καλλιτεχνικό εαυτό του τα πάνω κάτω, ηχογραφώντας τρία από τα πιο σημαντικά albums όχι μόνο της καριέρας του αλλά και της σύγχρονης μουσικής (Low, Heroes και Lodger). Όλη η βερολινέζικη εποποιία του David Bowie ξετυλίγεται καρέ καρέ στις σελίδες του Thomas Jerome Seabrook με κερασάκι στην τούρτα την εμφάθυνση στο κορυφαίo bromance της ροκ μουσικής -before it was cool- στην ιστορική δημιουργική και φιλική σχέση που ένωσε τον David Bowie με έναν άλλο θρύλο, αυτόν του Iggy Pop.
Bowie on Bowie: Interviews and Encounters with David Bowie (επιμ. Sean Egan)
Τι καλύτερο όταν θες να μάθεις περισσότερα για τον David Bowie από το να ακούς τον ίδιο τον David Bowie – εν προκειμένω να τον διαβάζεις. Μία από τις καλύτερες συλλογές συνεντεύξεων το “Bowie on Bowie” σε επιμέλεια του Sean Egan μετατρέπει 32 από τις πιο σημαντικές συνεντεύξεις του David Bowie σε ένα καθηλωτικό και εξόχως διασκεδαστικό page – turner που κανείς -ακόμα και αν δεν ανήκει στους σκληροπυρηνικούς fans- δεν θα μπορεί να αφήσει από τα χέρια του. Ενώ παράλληλα το αναλυτικό βάθος που ο ίδιος ο Bowie προσφέρει με τα λεγόμενά του είναι ανεκτίμητο. O Bowie με δικά του λόγια – τι καλύτερο;
Why Bowie Matters – Will Brooker
Θυμάστε που ο Paul Morley διακήρυττε ότι όλοι έχουμε τον δικό μας Bowie; Αυτή τη ρήση φαίνεται πώς έκανε ακούσια ή εκούσια σημαία του ο καθηγητής πολιτισμικών σπουδών Will Brooker ο οποίος είδε την απόφαση του να γράψει τη δική του πολιτισμική ανάλυση του «φαινομένου David Bowie» ως ρόλο τον οποίο προσέγγισε με μεθόδους που συνήθως χρησιμοποιούν οι ηθοποιοί. Έβαψε τα μαλλιά του πορτοκαλί και ντύθηκε σαν τον David Bowie κυκλοφορώντας έτσι επί έναν χρόνο, ταξίδεψε στα μέρη που είχε γυρίσει ο David Bowie αναπαριστώντας στιγμιότυπα από τη ζωή του και διάβασε όλα τα αγαπημένα του βιβλία. Μετά από αυτή τη διεργασία έγραψε το “Why Bowie Matters” που αν μη τι άλλο διαβάζεται με προστιθέμενο ενδιαφέρον ως ένα ιδιότυπο συγγραφικό performance.
Bowie’s Bookshelf: The Hundred Books That Changed David Bowie’s Life – John O’ Connell (Gallery Books)
Για τους βιβλιοφάγους και βιβλιόφιλους που τυχαίνει να έχουν τον David Bowie στο προσωπικό τους καλλιτεχνικό εικονοστάσι δεν υπάρχει καλύτερη πρόταση από αυτήν την λίστα με τα 100 βιβλία που μοιράστηκε ο ίδιος ο David Bowie με το κοινό του τρία χρόνια πριν πεθάνει. Βιβλία που του άλλαξαν, το καθένα για τον δικό του λόγο, τη ζωή και τη κοσμοθεωρία, έτσι όπως ο ίδιος και το έργο του άλλαξαν τη ζωή και την αισθητική τόσων και τόσων ανθρώπων, από την ομηρική Ιλιάδα μέχρι το “Εν Ψυχρώ” του Truman Capote. O John O’ Connell κάνει το ένα βήμα παραπάνω καταλογογραφώντας πολύ όμορφα αυτήν τη χρυσή εκατοστή με περιλήψεις των βιβλίων, και λεπτομέρειες που τοποθετούν κάθε ένα από αυτά στο πολιτισμικό του περιβάλλον και εξηγούν, ίσως, τη γοητεία που άσκησαν στον David Bowie. Άραγε να τα διάβασε όλα ο Will Brooker όταν τριγυρνούσε με πορτοκαλί μαλλιά στη Λωζάνη και στο Βερολίνο;
