Η ιστορία της ευρύτερης κιθαροκεντρικής μουσικής, τόσο όταν μιλάμε για πιο παραδοσιακές μπλουζ φόρμες, όσο και για τον συνεχώς εξελισσόμενο (τουλάχιστον για τη διάρκεια μισού αιώνα) χώρο της ροκ μουσικής, όπως αυτή ξεκινά από τα τέλη της δεκαετίας του '40, ήταν μοιραία συνδεδεμένη με την την ίδια την ιστορία της ηλεκτρικής κιθάρας, άρα και τις αέναες συζητήσεις γύρω από αυτήν.
Υπάρχουν αμέτρητες λίστες με τους επιδραστικότερους κιθαρίστες όλων των εποχών, αλλά μια εξίσου ενδιαφέρουσα και ίσως λιγότερο προφανής συζήτηση, είναι το γιατί μερικούς από αυτούς είναι εξαιρετικά δύσκολο να μιμηθεί κάποιος επιτυχημένα. Όταν μιλάμε για περιπτώσεις όπως του Eddie Van Halen και την αδρεναλίνη που περιελάμβανε το παίξιμό του, ή τον Stevie Ray Vaughan που κατά τον ίδιο και τον αδερφό του, Jimmie, ακουγόταν «σαν κάποιος που αποδρά από την φυλακή», υπάρχουν κάποιοι κοινοί παρονομαστές που μπορούν να γίνουν εύκολα αντιληπτοί ακόμα και από έναν κοινό ακροατή που δεν κουβαλά παράλληλα και την ιδιότητα του κιθαρίστα. Ένα από αυτά είναι το κιθαριστικό φρασεολόγιο που εμφανίζεται μεν με διαφορετικούς τρόπους και σε διαφορετικό μουσικό συγκείμενο την εκάστοτε στιγμή, διατηρώντας δε κάποια χαρακτηριστικά ως προς την αίσθηση, την κλίμακα, τις τεχνικές και τον τρόπο που κυκλώνονται συγκεκριμένες νότες. Ένα άλλο είναι σίγουρα ο ίδιος ο ήχος, το guitar tone που λέμε αγγλιστί, η αισθητική επιλογή του κιθαρίστα για τα τεχνολογικά μέσα που χρησιμοποιεί για να συνοδεύσει το άγγιμά του και να διαμορφώσει τον ήχο του, από το ίδιο το όργανο, τον ενισχυτή του και όλα τα αμέτρητα ενδεχόμενα ενδιάμεσα.
Από όλους τους, κατά γενική ομολογία, «μη αντιγράψιμους» κιθαρίστες, ο Jeff Beck ήταν μια εξαιρετικά ιδιαίτερη περίπτωση γιατί δεν βασιζόταν στους παραπάνω παρονομαστές, τουλάχιστον με τον τρόπο που το έκαναν οι συνάδελφοί του. Ο Beck ήταν ανέκαθεν το αντίθετο αυτού που θα χαρακτήριζε κάποιος ως μουσικό αλλά και κιθαριστικό πιουρίστα και αυτός ήταν ο λόγος που διαδέχθηκε τον Eric Clapton στους, σχετικά ξεχασμένους πλέον αλλά ιστορικούς, The Yardbirds, βάζοντας και το δικό του όνομα σε ένα από αυτά που έπαιξαν έναν σημαντικό ρόλο στο πολιτιστικό φαινόμενο της δεκαετίας του '60 που ονομάστηκε British Invasion. O Beck αντικατέστησε στους Yardbirds την απροθυμία του Clapton να δοκιμάσει κάτι πιο πειραματικό, για τα δεδομένα της εποχής, από τον πιο στενά blues-oriented ήχο στον οποίο τοποθετούσε τον εαυτό του ο Clapton.
Το σύντομο πέρασμά του από τους The Yardbirds, ήταν μόνο ο προάγγελος της διάθεσης του Beck για την πολυεπίπεδη εξερεύνηση τόσο της ίδιας κιθάρας όσο και της ιδιότητάς του ως μουσικός. Όσον αφορά το πρώτο, είναι αμέτρητοι οι λόγοι για τους οποίους το Guitar World τον είχε αποκαλέσει "a guitar hero's guitar hero": ήδη από τα '60s και τα '70s ήταν πρόθυμος να δοκιμάσει κάθε καινούργια τεχνολογία, να αντικαταστήσει την πένα με τα δάχτυλά του, να είναι από τους πρώτους που είχαν πλήρη έλεγχο κάθε εκφραστικού μέσου που παρέχει η ηλεκτρική κιθάρα, από το tremolo bar, τα ποντεσιόμετρα, αλλά και το feedback του ενισχυτή ως ενεργά μέρη του οργάνου. Ήταν πάντα πρωτοπόρος στον τρόπο που μπορούσε να προσεγγίσει και να επανεφεύρει το όργανο. Αλλά δεν ήταν μόνο αυτό.
Η μεγαλύτερη κληρονομιά του Jeff Beck δεν πρέπει να περιορίζεται στον κιθαριστικό κόσμο. Γιατί και ως μουσικός, σε μια δισκογραφία με αμέτρητες συνεργασίες και φοβερό εύρος, ένα ήταν πάντα εμφανές: Πως ο Beck, την εκάστοτε στιγμή, έκανε αυτό που ήθελε. Αμέτρητοι μουσικοί για δεκατίες προσπαθούν να αναπαράγουν επανειλλημένα την στιγμή που τους τοποθέτησε στο πάνθεον του χώρου τους. Αμέτρητοι κιθαρίστες ανακυκλώνουν τις αγαπημένες τους 20-30 φράσεις υπενθυμίζοντας την παρουσία τους με τον πιο ασφαλή τρόπο. Όχι όμως ο Beck. Είναι επόμενο πως μια τέτοια στάση μπορεί να οδηγήσει σε στιγμές πιο αδύναμες με διάφορες πιθανές αστοχίες, όπως και έγινε στην περίπτωση του Beck. Δεν είναι όλη η δισκογραφία του εξίσου προσβάσιμη ή ενδιαφέρουσα. Και ενώ η τέχνη αποτελεί πάντα επικοινωνία ανάμεσα στους εμπλεκόμενους πομπούς και δέκτες και η έγνοια του δημιουργού για αποδοχή από το ακροατήριό του δεν θα έπρεπε να δαιμονοποιείται, η ειλικρίνεια και το θάρρος δεν είναι ποτέ μια αμελητέα ποιότητα για έναν καλλιτέχνη. Και αυτό είναι ίσως το σημαντικότερο που αφήνει πίσω του ο Beck.
Μαζί βεβαίως με ένα από τα καλύτερα αγγίγματα στην ιστορία της ηλεκτρικής κιθάρας που, όπως ακούγεται στα 35 δευτερόλεπτα από την εκτέλεση του "Cause We've Ended As Lovers" στο Greek Theatre το 1980, "puts you in a trance, man".
Ο θρυλικός κιθαρίστας Jeff Beck έφυγε από τη ζωή, στις 10 Ιανουαρίου 2023 σε ηλικία 78 ετών. Ο Βαγγέλης Ανανίδης είναι, υπό το ψευδώνυμο Blvck Disco, μουσικός, DJ και κιθαρίστας, με πιο πρόσφατη συνεργασία του αυτή στο άλμπουμ The Grand Design του Iam Nothe.
