Είναι δύσκολο να πεις μετά βεβαιότητας πότε ακριβώς ξεχώρισε η Beyoncé. Ψαχουλεύοντας πίσω στο χρόνο, πιθανότατα στο πρώτο κιόλας video των Destiny’s Child, στο τραγούδι “No, No, No, Part 1” (πριν δηλαδή από το, κατά πολλούς, σημείο μηδέν, “The Writing’s On The Wall”) σου είναι αδύνατον να κοιτάξεις δίπλα της, πίσω της, οπουδήποτε πέρα από εκείνη. Το MTV φλέγεται. Α σταρ ιζ μπόρν.
Τα υπόλοιπα είναι γνωστά. Ακολούθησε μια ιλιγγιώδη solo καριέρα, με αμέτρητα εξώφυλλα αλλά λίγες συνεντεύξεις, ακόμα πιο αμέτρητα εκατομμύρια, κέρδισε 28 βραβεία Grammy -περισσότερα από κάθε άλλη γυναίκα καλλιτέχνις-, πέρασε ένα περιπετειώδη γάμο με τον Jay-Z, έκανε τρία παιδιά, δημιούργησε τον όμιλο Parkwood Entertainment και την σειρά ρούχων Ivy Park, συνέδεσε το όνομά της με την τέχνη, τον φεμινισμό, τη μητρότητα, το Black Lives Matter, εν ολίγοις, με ό,τι έχει σημασία ή θα έχει επειδή ασχολείται εκείνη.
Όσο μετρά τα κεράκια στην τούρτα της, εμείς μετράμε τις σημαντικότερες στιγμές στην πορεία μιας γυναίκας που, πλέον, τα έχει όλα - εκτός από μια φάρμα μελιού και κάνναβης που σχεδιάζει- καθώς και ένα νέο album.
Γυναικεία ενδυνάμωση
Η βραδιά των Video Music Awards to 2014 ήταν μια μοναδική στιγμή. Η Beyoncé ερμηνεύει το “Flawless” και στέκεται μπροστά σε μια τεράστια φωτεινή πινακίδα με τη λέξη Feminist. Μια μαύρη, επιτυχημένη, γυναίκα που ταυτόχρονα κατέχει όλα τα χαρακτηριστικά που επιχωριάζουν στο λευκό αμερικανικό όνειρο, έκανε δημοφιλή τον φεμινισμό, ο οποίος μέχρι τότε συνδεόταν ατυχώς με έννοιες όπως ακτιβισμός και μισανδρισμός. Μετά από εκείνη τη βραδιά ο όρος συνδέθηκε με εκείνη, επηρεάζοντας και άλλες γυναίκες μουσικούς, από την Katy Perry μέχρι τη Nicki Minaj. Μουσικά μιλώντας, η ενασχόλησή της με τον φεμινισμό ή με ζητήματα ευθυγραμμισμένα με τον όρο, προηγείται των VMA. Επί εποχής Destiny's Child, τραγούδια όπως το “Independent Woman Pt. 1”, παρουσιάζουν μια βασική, ίσως αφελή προσέγγιση σε ένα girl-power τύπου φεμινισμό που, σταδιακά, επωάστηκε στο εύφορο έδαφος της R&B. Αλλά και στο δεύτερο solo album της, B-Day (2006), η Beyoncé διατυπώνει τον έλεγχο και την ιδιοκτησία της δικής της εργασίας, περιουσίας και εν γένει αυτοδιάθεσης.
Lemonade
To 2016 ήταν η δεύτερη φορά που κυκλοφόρησε album της στα ξαφνικά και χωρίς promo, αυτή τη φορά στο Tidal, ακολούθως του φιλμ Lemonade από το HBO (η πρώτη φορά ήταν το 2013 με το ομώνυμο άλμπουμ της, που επίσης έκανε χαμό στο iTunes). Είχε προηγηθεί το σούσουρο για την απιστία του Jay-Z και η περιβόητη σκηνή στο ασανσέρ με τους δυο τους και την αδερφή της, Solange, να του επιτίθεται. Βεβαίως, η Beyoncé μιλά για τη ζωή της πολύ προσεκτικά και τίποτα σε ό, τι κάνει δεν είναι τυχαίο. Στο Lemonade συνεργάζεται με την αφρόκρεμα της μουσικής- με τον James Blake στο “Forward”, τον Jack White στο “Don’t Hurt Yourself”, τον Diplo στο πιασάρικο “Hold Up” και και τον Kendrick Lamar στο εκπληκτικό ”Freedom”, σε ένα χαρακτηριστικό δείγμα της μουσικής της επιρροής. Πέρα από το concept του φιλμ, το ίδιο το album ακολουθεί μια κινηματογραφική ροή, αναμειγνύοντας τη μουσική με την ποίηση, καθώς η Beyoncé ανοίγεται για την προσωπική της ζωή, εκφράζοντας τελικά μια καθολική γυναικεία εμπειρία, πέρα και πάνω από την ίδια, με τρόπο συγκλονιστικό.
Beychella
Για να αντιληφθούμε το μέγεθος και την επίδραση της εμφάνισης της Beyoncé στο Coachella το 2018, αρκεί να σκεφτούμε ότι έφτασε στο σημείο να επισκιάσει την Ariana Grande, headliner της επόμενης (!) χρονιάς του φεστιβάλ. Καθόλου αδίκως, ο ο DJ Khaled το είχε ονομάσει Beychella, καθώς άφησε εποχή ως η πρώτη μαύρη γυναίκα headliner στα είκοσι χρόνια του θεσμού. Επί δύο ώρες προσέφερε ένα αδιανόητο θέαμα, με περισσότερους από εξήντα μουσικούς, ένα στρατό από χορευτές, πυροτεχνήματα και guest εμφανίσεις, με κορυφαία την επί σκηνής επανένωση των Destiny’s Child. Παράλληλα, ήταν ένας φόρος τιμής στη μαύρη μουσική (τραγούδησε μέχρι και τον ύμνο της μαύρης κοινότητας, “Lift Every Voice and Sing”, κάνοντας αναφορές στον Malcolm X), καθώς και στα κολέγια και τα πανεπιστήμια που δημιουργήθηκαν στα τέλη του 19ου αιώνα στις ΗΠΑ, όπου φοιτούσαν αποκλειστικά μαύροι εξαιτίας των φυλετικών διακρίσεων.
Homecoming
Η Beyoncé υπογράφει το σενάριο, τη σκηνοθεσία και την παραγωγή του διάρκειας 137 λεπτών ντοκιμαντέρ Homecoming, θυμίζοντάς μας ότι κατά βάση είναι δημιουργός. Μετά τα δύο concept visual albums, το Beyoncé (2013) και το Lemonade (2016), που αποτελούν και καλλιτεχνικά ορόσημα (αν λάβουμε υπόψη το debate που προκάλεσαν), το Homecoming (2019) είχε ως στόχο να φέρει την κάμερα πιο κοντά στη ζωή της, ωστόσο κατέληξε να ζουμάρει στα στοιχεία που την ανάγουν σε ευφυΐα. Κάθε ρεαλιστική απεικόνιση αντιπροσωπεύει μια εκλογή στοιχείων της πραγματικότητας που τοποθετείται στο προσκήνιο. Το Homecoming είναι, στο μεγαλύτερο μέρος του, συναισθηματικό και επιλεκτικά ειλικρινές, για τις δυσκολίες στην εγκυμοσύνη της, τις αναρίθμητες ώρες δουλειάς, τις βασανιστικές δίαιτες, ωστόσο επί τούτου κομμένο και ραμμένο για να τροφοδοτήσει το φαντασιακό μας. Η γνήσια εγγύτητα, ως οφείλει ο καλλιτέχνης για να διατηρήσει το μύθο του, είναι γνησίως απούσα.
Μαύρη κυριαρχία
Σε μια αξιοκρατική κοινωνία, η επιτυχία θεωρείται κατά κανόνα δικαιωματική κατάκτηση. Λευκή κατάκτηση, μέχρι πριν από μερικά χρόνια και, ευτυχώς, τα πράγματα αλλάζουν. Το video του “Apes**t” (2018) που κινηματογραφήθηκε εξολοκλήρου μέσα στο Λούβρο, αποκαλύπτει πως η Beyoncé μετά του συζύγου της είχαν στη διάθεσή τους το άδειο μουσείο για τα γυρίσματα, προκαλώντας ενθουσιασμό αλλά και αντιδράσεις σχετικά με τη χρήση των τριών κυρίαρχων έργων Τέχνης: τη Νίκη της Σαμοθράκης, την Αφροδίτη της Μήλου και τη Μόνα Λίζα. Τα έργα Τέχνης παραδοσιακά αποτελούν δείκτες μιας πολιτιστικής και οικονομικής επιρροής και η Beyoncé φυσικά δεν υστερεί. Για το Black is King, το τελευταίο της visual album/ταινία, με θέμα την ιστορία του Lion King ιδωμένη από τη σκοπιά της αφρικανικής παράδοσης, επικρίθηκε - «Η Αφρική δεν είναι μια ήπειρος φτιαγμένη από αχυρένιες καλύβες με έναν και μόνο πολιτισμό», της έγραψε o μουσικός Sage Da Savage. Αντιδράσεις υπήρξαν και για την πρόσφατη καμπάνια των διαμαντιών Tiffany & Co., με το θρυλικό Tiffany Diamond 128,54 καρατίων που φορά η Beyoncé να εμφανίζεται πρώτη φορά σε καμπάνια, όπως επίσης εμφανίζεται για πρώτη φορά δημοσίως το έργο του Basquiat “Equals Pi”- ήδη έχει χυθεί αρκετό μελάνι για την εκστρατεία που επικεντρώνεται στο οδυνηρό σύμβολο της αποικιοκρατίας. Και η Beyoncé, αποτελώντας πλέον από μόνη της ένα πανίσχυρο brand και έχοντας διανύσει χιλιόμετρα από τους στίχους “I got diamonds on my neck/got diamonds on my records,” του “Kitty Kat”, όπως έχει αποδείξει, δεν το έχει ανάγκη.
Διαβάστε επίσης:
Beyoncé – Renaissance
Η μεγαλύτερη σούπερ - σταρ του πλανήτη μας οδηγεί καβάλα στ' άλογο στο μεταπανδημικό καλοκαίρι καλώντας μας ν' ανακαλύψουμε το νόημα της ζωής, δραπετεύοντας από εκείνη.
