φωτογραφίες: Ed Caraeff (2), Terry O'Neill (4), Ebet Roberts (6)
«Στο απόγειο του εθισμού μου στην κοκαΐνη, δεν μπορούσα να σταματήσω να παίρνω το ναρκωτικό. Υπολογίζω πως σνίφαρα μια γραμμή κάθε 4 λεπτά».
Υπό αυτές τις συνθήκες ξεκίνησε η δεκαετία του 1980 για τον 33χρονο Elton John: με τον ίδιο βουτηγμένο ψυχή τε και σώματι στην αγαπημένη του κοκαΐνη. Μια δεκαετία χωρίς κεντρικό σύστημα …διαχείρισης, χωρίς όρια και φραγμούς, με μόνο πιλότο τα ναρκωτικά και το αλκοόλ.
Βlow, beak, bugle, chang, gak, gear, marching powder. Όπως και αν την αποκαλούσε, η ουσία (#diplis) είναι πως του είχε γαμήσει ολοκληρωτικά τον εγκέφαλο, με σκηνές απείρου κάλλους και coke paranoia να εκτυλίσσονται ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του 1970 σε ξενοδοχεία όπου κατέλυε μετά την κάθε του συναυλία.
Σε ένα τέτοιο περιστατικό, μεσημέρι, μετά από σχεδόν 72 ώρες που είχε ξύπνιος (σερί), ο Elton John πήρε εκνευρισμένος τον μάνατζέρ του απαιτώντας –απολύτως σοβαρά– να κάνει κάτι με την …καταιγίδα και τους κεραυνούς που έπεφταν εκείνη την ώρα έξω από το παράθυρο του ξενοδοχείου του και δεν τον άφηναν να κοιμηθεί. Για την ιστορία, ο μάνατζερ όντως πήρε τηλέφωνο τη Μετεωρολογική Υπηρεσία προκειμένου να δει πότε θα σταματήσει η καταιγίδα, ενημερώνοντας σχετικά τον πελάτη του.
H δεκαετία ξεκινάει λοιπόν με τον Elton John σε άθλια κατάσταση, αφενός λόγω ναρκωτικών παρελκόμενων και αφετέρου επειδή ο Διόσκουρός του (o Bernie Taupin) είχε αποφασίσει πως έχει κι αλλού πορτοκαλιές που κάνουν πορτοκάλια. Στις αρχές πάντως των 1980s οι δυο τους ξαναμίλησαν μετά από διάστημα 2-3 ετών και τελικά αποφασίστηκε ο Taupin να γράψει μερικούς στίχους για το επόμενο άλμπουμ, αυτό που θα ακολουθούσε δηλαδή το (σχεδόν μοιραίο, με δισκογραφικούς όρους) disco εγχείρημα Victim Οf Love (1979), το οποίο πάτωσε, ρίχνοντας τον καλλιτέχνη σε βαθιά κατάθλιψη.
Πλην της επανασύνδεσης με τον Taupin, αυτό που τον ανανέωσε –εκτός από μια μυτιά κάθε 4 λεπτά...– είναι το ότι άφησε την MCA Records, αποκτώντας νέο συμβόλαιο με τη Geffen. Με την προκαταβολή ζεστή στον τραπεζικό του λογαριασμό, ο Elton John έκανε φυσικά αυτό που θα έκανε κάθε νοήμων 34χρονος: τα έφαγε όλα σε ψώνια, γκόμενους, ταξίδια και ναρκωτικά, κλειδώνοντας τη μουσική του έμπνευση στο ντουλάπι της κουζίνας και πετώντας το κλειδί στην αποχέτευση. Αυτό που ουσιαστικά τον έσωσε σε μια περίοδο κατά την οποία οι παρτιτούρες του έμοιαζαν πιο ξερές και από την έρημο Καλαχάρι ήταν το νέο Μέσο: το MTV, το οποίο είχε μόλις ξεκινήσει, του παρείχε μια πλατφόρμα οπτικής επαφής με μια νέα γενιά ακροατών και θεατών, που ενδιαφέρονταν μεν για τη μουσική (αλίμονο, στο 1982 είμαστε ακόμη, όχι στο 2012…), αλλά όχι και τόσο όπως παλιά. Ας είναι.
{youtube}ZHwVBirqD2s{/youtube}
Έτσι, τα βιντεοκλίπ των singles “I’m Still Standing” και “I Guess That’s Why They Call It The Blues” τον έβαλαν σε κάθε σπίτι με τηλεόραση και ο ίδιος με τη σειρά του ευχαρίστησε το νέο medium όντας ο πρώτος (ή από τους πρώτους) που κυκλοφόρησαν video album, το οποίο περιείχε και τα 10 κλιπάκια για τα ισάριθμα τραγούδια του δίσκου The Fox (Μάιος 1981).
Στο άλμπουμ Too Low For Zero (Μάιος 1983) ο Taupin επιστρέφει οριστικά και αμετάκλητα, γράφοντας τους στίχους όλων των τραγουδιών, like the good ol’ days. Και κάτι πάει να γίνει εκεί. Ειδικά με τη συμμετοχή της παλιάς φρουράς των Davey Johnstone στη κιθάρα, του μπασίστα Dee Murray και του ντράμερ Nigel Olsson, επήλθε μια ισορροπία. Η οποία τελικά αποδείχτηκε βραχύβια λόγω …γάμου!
«Treulich geführt»*
* Ευρύτερα γνωστό και ως «Η Νύφη Έρχεται», από την όπερα Lohengrin του Richard Wagner, είναι και εξαιρετικά δημοφιλές σε πολλούς γερμανικούς γάμους
Κατά τη διάρκεια των ηχογραφήσεων του Too Low For Zero, ο John γνώρισε τη μηχανικό ήχου των Air Studios του Μονάχου, Renate Blauel. H 31χρονη Γερμανίδα τον γοήτευσε και, προς έκπληξη όλων, παντρεύτηκαν στο Σίδνεϋ τον Φεβρουάριο του 1984. Φυσικά, όλοι εντός του κύκλου του γνώριζαν τι ήταν αυτό που της βρήκε: μιλούσαν με τις ώρες για μουσική, για δίσκους, για παραγωγές, για τεχνικές ηχογραφήσεων.
O κόσμος πάντως συνέχιζε να απορεί. Την καλύτερη αντίδραση όλων, την είχε by far o κολλητός του John, ο Rod Stewart. O οποίος, παραφράζοντας το πιο γνωστό χιτάκι του φίλου του εκείνη τη χρονική περίοδο, του έστειλε συγχαρητήριο μήνυμα μέσω της εφημερίδας The Australian, λέγοντάς του «You may still be standing, but we’re all on the fucking floor» (Εσύ μπορεί να είσαι ακόμη όρθιος, αλλά εμείς έχουμε πέσει όλοι στα πατώματα από τα γέλια).
Ο γάμος, εύλογα, δεν μακροημέρευσε: 4 χρόνια (και πολλά ήταν), με τις κακές γλώσσες να λένε πως ο «μπερδεμένος» εκείνη την περίοδο John δεν έκανε ούτε μία φορά σεξ με τη νύφη. Φυσικά, όταν χώρισαν επίσημα στα τέλη του 1988, φρόντισε να την αποκαταστήσει πλουσιοπάροχα, αγοράζοντάς της ένα τεράστιο σπίτι έξω από το Λονδίνο. Προς τιμήν της, επίσης, ποτέ δεν αποδέχτηκε καμία πρόταση να βγάλει τα άπλυτα του πρώην συζύγου της στη φόρα, όσες φορές κι αν η Daily Mail της χτύπησε την πόρτα.
Λίγους μήνες μετά την έκδοση του διαζυγίου, τον Νοέμβριο του 1988, ο Elton John παραδέχτηκε για πρώτη φορά δημοσίως –σε συνέντευξή του στο Rolling Stone– πως ήταν ομοφυλόφιλος και όχι αμφιφυλόφιλος. Πριν επίσης μερικά χρόνια, σε ανάλογη συνέντευξή του στη σειρά ντοκιμαντέρ Behind the Music, ομολόγησε ότι «ο γάμος εκείνος ήταν ένα λάθος, ειδικά όταν είσαι τόσο βαθιά χωμένος στα ναρκωτικά, όπως εγώ τότε».
Ο ήλιος του φθινοπώρου με μελαγχολεί
Στις κόκες επιρρίπτει μέχρι και σήμερα ο Elton John την απόφασή του να προβεί στο –εν πολλοίς– απονενοημένο διάβημα των συναυλιών στη Νότια Αφρική, τον Οκτώβριο του 1983. Αν και είχε προηγηθεί ο Frank Sinatra, ήταν ο πρώτος Βρετανός που έπαιξε εκεί στα χρόνια του μποϊκοτάζ προς το απαρτχάιντ, ανοίγοντας την αυλαία για να έρθουν κι άλλοι συμπατριώτες, με πιο διάσημους τους Queen. Αμφότεροι βέβαια έφαγαν τα μούτρα τους σε επίπεδο image making και έπρεπε να κάνουν γερό rebranding προκειμένου να φύγει από πάνω τους η ρετσινιά των ρατσιστών.
Η επίσκεψη του Elton John ήταν πολυήμερη: έκανε 8 εμφανίσεις στο διάσημο καζίνο του Sun City στο Γιοχάνεσμπουργκ, μπροστά σε συνολικά 50.000 θεατές –αποκλειστικά λευκούς, φυσικά. Και μπήκε για τα καλά στο μάτι πολλών, οι οποίοι τον κατηγόρησαν το λιγότερο ως απολιτίκ. Και αυτό ήταν, ασφαλώς. Όλη εκείνη η φουρνιά μουσικών ήταν, είτε λέγονταν Queen, είτε Elton John. Η μόνη τους πολιτική συμπάθεια ήταν το χρήμα· και στο Sun City έρρεε άφθονο, πολύ περισσότερο απ' ότι σήμερα στα Εμιράτα ή στη Σαουδική Αραβία.
Όπως όμως και με την περίπτωση των Queen, όταν έφτασε η ώρα του Live Aid το καλοκαίρι του 1985 στο Γουέμπλεϊ του Λονδίνου, κανείς (ή σχεδόν κανείς) δεν θυμόταν το ατόπημα. «Who's apolitical now?», θα ρωτούσε ο ίδιος ο Elton John, ειρωνικά. Στην ολιγόλεπτη εμφάνισή του, στις 13 Ιουλίου, ερμήνευσε τα "I'm Still Standing", "Bennie Αnd Τhe Jets", "Rocket Man", "Don't Go Breaking My Heart" μαζί με την Kiki Dee, "Don't Let Τhe Sun Go Down Οn Me" μαζί με τους Wham!, συν μια διασκευή στο "Can I Get Α Witness" του Marvin Gaye.
Πέρασε και δεν ακούμπησε, ασφαλώς. Και φανταστείτε ποιος έφταιγε (ξανά) γι’ αυτό: «βρισκόμουν στη χειρότερη δυνατή περίοδο της ζωής μου. Ήμουν ξύπνιος ημερόνυχτα ολόκληρα λόγω ναρκωτικών. Μισή ουγγιά κόκα έπαιρνα [σ.σ: περίπου 14 γραμμάρια] μέσα σε αυτό το διάστημα των 2-3 ημερών. Μετά έπεφτα για ύπνο για 72 συνεχόμενες ώρες, ξυπνούσα και ο φαύλος κύκλος συνεχιζόταν. Όμως η πραγματική κατηφόρα ξεκίνησε όταν δεν μπορούσα να βγω στη σκηνή αν δεν είχα κάνει χρήση ναρκωτικών. Εκεί ήταν Το Τέλος», θυμήθηκε πολλά χρόνια μετά. (Αμπελο)φιλοσοφώντας, ωστόσο, είχε να πει και μια καλή κουβέντα για την κοκαΐνη: «από την άλλη, αν δεν είχα όλες αυτές τις περιοδείες, τι θα έκανα; Με τόσα χρήματα που έβγαζα, το πιθανότερο είναι να καθόμουν σπίτι μου και να καιγόμουν από τα ναρκωτικά, μόνος μου σε ένα δωμάτιο».
Φυσικά, μια τόσο εκτεταμένη χρήση είχε αντίκτυπο στο παραγόμενο υλικό: κατά την τριετία 1984-1986 ο Elton κυκλοφορεί μάλλον τα 3 χειρότερα άλμπουμ όλης της καριέρας του· και στο τέλος αυτής της εποχής, αμέσως μετά από την περιοδεία που πραγματοποίησε στην Αυστραλία, μπαίνει στο χειρουργείο για την αφαίρεση (καλοηθών) πολυπόδων από τις φωνητικές του χορδές.
Από την εγχείρηση, μάλιστα, η φωνή του αλλοιώθηκε και πλέον διέθετε περιορισμένο εύρος –βασικά, όπως παραδέχτηκε ο ίδιος, «μπήκα στο χειρουργείο τενόρος και βγήκα απ’ αυτό βαρύτονος». Ωστόσο προλαβαίνει να κάνει μια guest (και εντελώς απρόβλεπτη, αν κρίνουμε από το μουσικό pedigree του καθενός τους) εμφάνιση στο άλμπουμ Rock The Nations των Saxon (1986). Η μπάντα και ο Elton John ηχογραφούσαν τότε σε διπλανά στούντιο και οι πατέρες του NWOBHM του ζήτησαν να παίξει πιάνο σε δύο από τα τραγούδια τους –το ένα εξ’ αυτών, μάλιστα, το "Party 'Til You Puke", δεν είναι δα και τόσο κακό. Το "Northern Lady", πάλι, είναι άθλιο.
Του πήρε σχεδόν έναν χρόνο να ανανήψει σωματικά και ψυχολογικά από όλο αυτό το συναισθηματικό rollercoaster της τετραετίας 1983-1986. Μέχρι που ήρθε το σκανδαλοθηρικό ταμπλόιντ Sun του Rupert Murdoch να ταράξει την ήδη εύθραυστη ψυχοσύνθεσή του, για ακόμη μία φορά. Το 1987, η βρετανική εφημερίδα δημοσίευσε μια ιστορία σύμφωνα με την οποία ο John, στο απόγειο των εξαρτήσεών του από την κοκαΐνη, απαιτούσε από τους «αυλικούς» του να βρίσκουν ανήλικα αγόρια σε γκέι μπαρ του Λονδίνου, να τα ποτίζουν με μπόλικη κόκα και μετά να τα πηγαίνουν σπίτι του για να τα πηδήξει. Η μαγική –και ταυτόχρονα εξοργιστική για το αγγλικό αναγνωστικό κοινό– λέξη ήταν το «ανήλικα».
Ο Elton John μηνύει αμέσως την εφημερίδα και τελικά, κατόπιν συνεννοήσεων ανάμεσα στους δικηγόρους, η Sun παραδέχεται ότι δεν διαθέτει κανένα αποδεικτικό στοιχείο για τους ισχυρισμούς. Οι δύο πλευρές τα βρίσκουν εξωδικαστικά, με την εφημερίδα να πληρώνει ένα εκατομμύριο λίρες (της εποχής εκείνης) σε αποζημίωση –ο John απείλησε ότι, αν το θέμα έφτανε στα δικαστήρια, θα έχανε μέχρι και τα ιδιόκτητα γραφεία της. Όχι βέβαια πως έχασε λιγότερα, τελικά: η ιστορία αυτή απέδειξε ότι το κοινό, εκτός από αίμα και σπέρμα, μερικές φορές διψάει και για την απόδοση δικαιοσύνης. Κι έτσι τιμώρησε στα επόμενα χρόνια το ταμπλόιντ με μια κυκλοφοριακή πτώση της τάξεως των 200.000 φύλλων ημερησίως. Η Sun δεν ανέκαμψε ποτέ και πλέον το χρεώνει όλο στο faux pas της με τον Elton John.
{youtube}ImP5gvqFrnA{/youtube}
Θεραπευτικά Χέρια
«I never dreamed I could cry so hard / That ain't like a man/ I could fly like a bird somedays / Had a place where I could land»
Με το "Healing Hands" έγινε και η επίσημη γνωριμία μου με τον Elton John, κάπου εκεί στα 11 με 12. Ανατρίχιαζα κάθε φορά που το τραγουδούσα στο σχολείο –και ακόμη το παθαίνω μερικές φορές. Συγκλονιστικό από κάθε άποψη, μελωδία, φωνητική εκφορά· ένα σπουδαίο, ασπρόμαυρο, καλλιτεχνικό βιντεοκλίπ (προπομπός του "Being Boring" των Pet Shop Boys γαρ…), όλα.
Δεν είναι τυχαίο ότι, μετά από το άλμπουμ Sleeping With Τhe Past (Αύγουστος 1989) που το περιείχε, ο τραγουδοποιός ξεμακραίνει για τα καλά απ' όλη την ταραγμένη περίοδο των 1980s· και, με την πολύτιμη συνδρομή του Bernie Taupin (ξαναδιαβάστε τι στιχάρες έγραψε στο "Healing Hands", αλλά και στο "Sacrifice", το οποίο ουσιαστικά αφηγείται τι συνέβη με το ζευγάρι που μας συστήθηκε σχεδόν 20 χρόνια πριν στο "Your Song"…) δεν ξανακοίταξε ποτέ πίσω. Μάλιστα, παραδέχτηκε εκ των υστέρων πως, λόγω των εξαρτήσεών του, δεν πήρε καν πρέφα ότι πολλοί από τον κύκλο του είχαν αρχίσει να πεθαίνουν από AIDS. Γι' αυτό και ορκίστηκε ότι, με την πρώτη ευκαιρία, θα ίδρυε έναν σύλλογο για τον σκοπό αυτό· όπως και έκανε, με το Elton John AIDS Foundation, λίγα χρόνια έπειτα.
Λίγο μετά την κυκλοφορία του 22ου άλμπουμ του, μπήκε λοιπόν σε κλινική αποτοξίνωσης. Απ' όπου και βγήκε καθαρότερος, υγιέστερος και –κυρίως– σοφότερος…
ΔΙΣΚΟΓΡΑΦΙΑ
21 Αt 33 (13/5/1980)
…Δηλαδή ο αριθμός των άλμπουμ που κυκλοφόρησε (ήτοι 14 στουντιακά, 3 συλλογές, 2 live, 1 soundtrack και 1 EP) μέχρι τη στιγμή που έφτασε στην ηλικία του Χριστού, το 1980. Αρχής γενομένης με αυτόν τον δίσκο, έβγαλε τη μία πατάτα μετά την άλλη. Απομονώστε τα “Little Jeannie” και "Two Rooms Αt Τhe End Οf Τhe World" και προχωρήστε παρακάτω. 5
The Fox (20/5/1981)
Αρχίζουν να μπαίνουν στην εξίσωση τα γνωστά 1980s σίνθια, με τα γνωστά, κακά αποτελέσματα για όσους δεν ήξεραν να τα χρησιμοποιούν σωστά. Ούτε ένα αξιομνημόνευτο τραγούδι και ο John χάνει τον μπούσουλα –κάποιος να φωνάξει επειγόντως τον Bernie Τaupin. 3
Jump Up! (9/4/1982)
Στις αρχές των 1980s η μουσική βιομηχανία σε θεωρούσε κάτι σαν απόβλητο, αν δεν αφιέρωνες ένα σου τραγούδι στον αδικοχαμένο John Lennon. Ο John γράφει γι’ αυτόν το "Empty Garden (Hey Hey Johnny)" και είναι ο μοναδικός λόγος για τον οποίον θυμόμαστε αυτό το άλμπουμ. 3
Too Low For Zero (30/5/1983)
Μετά από σχεδόν μια εξαετία, ο Elton John δείχνει σημάδια ζωής και μια κάποια στοιχειώδη έμπνευση ελέω Τaupin, ο όποιος επιστρέφει στο στιχουργικό κομμάτι. Εκτός από τα 3 προφανή σινγκλάκια ("I'm Still Standing", "I Guess That's Why They Call It The Blues" και "Kiss The Bride"), χρήζει ειδικής μνείας το εξαιρετικό "Cold As Christmas" που ανοίγει το άλμπουμ. 6
Breaking Hearts (9/7/1984)
Όπως κάτι 50άρηδες που χρησιμοποιούν νεανική αργκό για να ακουστούν νεώτεροι, έτσι και o John παλεύει εδώ να παραστήσει τον updated θιασώτη των φρέσκων ηλεκτρονικών εξελίξεων. Το μόνο που καταφέρνει είναι να μας εκπλήξει με το πόσο χαμηλά μπορεί να πέσει σε μουσικό επίπεδο. 2
Ice Οn Fire (7/11/1985)
Ας ακούσουμε για ακόμη μία φορά, χαριστικά, το "Nikita" και ας προχωρήσουμε με τις ζωές μας. 2
Leather Jackets (15/10/1986)
Προτιμώ να μου κάνουν απονεύρωση σε φρονιμίτη χωρίς αναισθητικό, παρά να ακούσω άλλη φορά αυτό το εκτρωματικό άλμπουμ. 1
Reg Strikes Back (1/6/1988)
Ο δίσκος σώζεται μόνο λόγω παραγωγής από τον βετεράνο της κονσόλας, Chris Thomas –άντε και χάρη στο αυτοσαρκαστικό εξώφυλλο. Ξεχωρίζει το "I Don't Wanna Go Οn With You Like That". Τα υπόλοιπα κομμάτια θα ντρεπόταν να τα τραγουδήσει μέχρι και ο Jimmy Nail. 3
Sleeping With The Past (29/8/1989)
Λίγο πριν πάρει επιτέλους την απόφαση να πάει για αποτοξίνωση από την κόκα και το αλκοόλ, ο John κυκλοφορεί ένα άλμπουμ που θυμίζει ίσως περισσότερο απ' οτιδήποτε τις σπουδαίες ηχογραφήσεις του στα 1970s. Εδώ μέσα υπάρχει το “Sacrifice”, αλλά και το “Healing Hands”, ένα από τα 10 καλύτερα τραγούδια της μακράς του καριέρας. 6
{youtube}NrLkTZrPZA4{/youtube}
