Το ερώτημα του τίτλου μπορεί να λάβει διάφορες μορφές, ανάλογα με το ποια μουσική οντότητα των δεκαετιών στις οποίες η τεχνολογική πρόοδος δεν σημείωνε απανωτά άλματα, συμπαθεί ο ερωτών.
«Γιατί δεν βγαίνουν πια Pink Floyd;», αναφώνησε προ μερικών εβδομάδων νεανίας, ο οποίος συμμετείχε σε συζήτηση καφενειακού τύπου στην ανάπαυλα μεγάλου φεστιβάλ της Αθήνας. Στη θέση βέβαια των μετρ του προοδευτικού/ψυχεδελικού ροκ μπορούμε να βάλουμε τους Radiohead ή και τους Arcade Fire, για να είμαστε και πιο κοντά στο θέμα του παρόντος τεύχους.
Ας διευκολύνουμε όμως τη συζήτηση, σπάζοντας αφενός την κάπως γενικόλογη αρχική ερώτηση σε ορισμένα υποερωτήματα και προσπαθώντας, αφετέρου, να κρατήσουμε απόσταση από υποκειμενικές κρίσεις.
- Γιατί ερχόμαστε αντιμέτωποι σήμερα με τεράστιες ποσότητες μέτριων ηχογραφημάτων;
Το τι προσλαμβάνουμε μέσω των καναλιών επικοινωνίας δεν ταυτίζεται με το τι συμβαίνει πραγματικά. Οφείλουμε δηλαδή να αντιληφθούμε ότι η πρόσληψη των εξελίξεων επαφίεται εγγενώς στην επικοινωνία. Όσο ο μουσικός Τύπος εξελισσόταν μέσα στις δεκαετίες, γινόταν όλο και πιο άμεση και ταχεία η πρόσληψη πληροφοριών και ψευδο-αξιολογήσεων για την κάθε παραγωγή. Μην ξεχνάμε, άλλωστε, πως ο Τύπος έχει πολλάκις αναγορεύσει σε «διαμάντια» κάτι μεγαλοπρεπή σκουπίδια. Ανατρέξτε, ας πούμε, σε κάποιο τεύχος του NME της δεκαετίας του 1980: οι πηχιαίοι τίτλοι για άγνωστες εν πολλοίς σήμερα μπάντες, θα σας κάνουν να καγχάσετε. Ας μην μπερδεύουμε, λοιπόν, την προβολή με την παραγωγή.
- Και πάλι, η τεχνολογία επιτρέπει σε όλους να λαμβάνουν μερίδιο προβολής. Δεν εξαφανίζονται οι άξιοι;
Πράγματι, εξαφανίζονται. Αλλά συμβαίνει και κάτι ακόμα: οι δυνητικά «μεγάλες μπάντες» έχουν ελάχιστα περιθώρια να πουλήσουν έναν μύθο. Ας κάνουμε έναν χρήσιμο παραλληλισμό. Αν υπήρχαν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τη δεκαετία του 1970 και του 1980, οι «μεγάλοι πολιτικοί» της Ελλάδας και της Ευρώπης θα είχαν το ίδιο «μέγεθος»; Μετά βεβαιότητας η απάντηση είναι αρνητική. Το να έχεις διαρκώς στραμμένη πάνω σου μια φτηνή κάμερα κινητού τηλεφώνου, σε κάνει ευάλωτο στα λάθη, αποδομεί την εικόνα σου και αναδεικνύει τις ατέλειές σου. Το ίδιο συμβαίνει και στη μουσική –και μάλιστα σε ένα περιβάλλον στο οποίο πρέπει να επιπλεύσεις, γιατί αλλιώς θα πνιγείς. Σε ένα κατακερματισμένο τοπίο, η ανάγκη για προβολή είναι σημαντική. Ωστόσο οι ισορροπίες είναι δύσκολο να βρεθούν. Και η επικοινωνιακή στρατηγική είναι εξαιρετικά δύσκολος τομέας.
- Υπάρχουν δηλαδή και σήμερα μεγάλες εκφραστικές αξίες;
Ποιος μπορεί να αποδείξει με απόλυτη πιστότητα πως, όταν «μεγάλες μπάντες» έκαναν την εμφάνισή τους στο δημιουργικό προσκήνιο, ο κόσμος, το φιλοθεάμον κοινό, οι ακροατές, είχαν απόλυτη συνείδηση της σπουδαιότητάς τους; Ουδείς. Η φήμη, άλλωστε, δεν χτίζεται άμα τη εμφανίσει· και το hype, η επικοινωνιακή ενδυμασία προστιθέμενης αξίας, είχε άλλους τρόπους να επιβάλλεται τις περασμένες δεκαετίες. Οπότε, λογικά σκεπτόμενοι, καταλήγουμε στο προφανές: όσο υπάρχει ανθρώπινη δημιουργία, θα ξεπροβάλλουν σπουδαία παραδείγματα εξαίσιας εκφραστικής αξίας.
- Και πού είναι αυτές κρυμμένες;
Εκεί έξω. Και δεν είναι ακριβώς κρυμμένες, αλλά μάλλον, όπως προαναφέραμε, καταπλακωμένες από έναν σωρό μετριότητας. Για να φτάσεις να βρεις τα σημερινά αξιόλογα ηχογραφήματα, οφείλεις να σκάψεις βαθιά, να έχεις την υπομονή να αναζητήσεις και το κριτήριο να ξεχωρίσεις το αξιόλογο. Υπάρχει όμως και κάτι ακόμα πολύ σημαντικό: τα σύγχρονα σπουδαία ηχογραφήματα απλώνονται σε ένα τεράστιο εύρος ειδών και γεωγραφικών τόπων. Το διαδίκτυο είναι τόσο μεγάλο και τόσο πυκνό, ώστε η «καθαρότητα» στην ακρόαση απλά δεν έχει νόημα. Η «μόλυνση», στη συγκεκριμένη περίπτωση, είναι ευεργετική.
Συμπέρασμα: Το διαδίκτυο είναι ένα εργαλείο που έχει ανακατέψει σχεδόν το σύνολο της εξωστρεφούς ανθρώπινης δραστηριότητας. Ωστόσο, η δραστηριότητα αυτή παραμένει ανθρώπινη. Άρα και συνυφασμένη με τη δημιουργία. Μεγάλες μπάντες (indie ή όχι) έβγαιναν, βγαίνουν και πάντα θα βγαίνουν.
* προσαρμοσμένη αναδημοσίευση από άρθρο που δημοσιεύτηκε στο τελευταίο μέχρι σήμερα τεύχος του περιοδικού Sonik
{youtube}WLE7hcSgxlM{/youtube}
