Αν σας ρωτούσαν ποιο εν ενεργεία συγκρότημα είναι -ίσως- το πιο εμπορικό όνομα στο hip hop αυτή τη στιγμή, με τον τελευταίο του δίσκο να γίνεται ''διαμαντένιος'' (πάνω από 10 εκατ. πωλήσεις) στην Αμερική, πού θα πήγαινε το μυαλό σας; Στους (και καλά) gangsta rappers του MTV; Στον Eminem και τον 50 Cent; Κι όμως, αυτοί είναι οι OutKast που με την ίδια ευκολία που κατακτούν τα charts κερδίζουν και το σεβασμό των κριτικών.
Κοινό και κριτικοί επιτέλους συμφωνούν...
Δεν είναι τυχαίο πως όσο και αν ψάξεις δύσκολα θα βρεις κριτική που να μην εκθειάζει τα Stankonia και Speakerboxxx/The Love Below. Παντού δεκάρια, αφού είναι εξαιρετικά δύσκολο να έχεις οποιονδήποτε ενδοιασμό για αυτούς. Από τη μία γράφουν με εξαιρετική ευκολία κολλητικά singles (βλέπε Ms Jackson ή Hey Ya!) και από την άλλη γεμίζουν τους δίσκους τους με πειραματισμούς και πρωτοποριακές ιδέες. Δεν είναι σύνηθες να κερδίζεις MTV και κριτικούς με τόση ευκολία.
Ένα συγκρότημα υπό διάλυση;
Δεν σταματάνε να κινούνται προς τα μπροστά. ''Δε θα έπαιζα το Hey Ya! ακόμα κι αν με καλούσε η βασίλισσα της Αγγλίας στα γενέθλια του γιου της'', δηλώνει ο Andre (ή Dre) 3000, το ήμισυ των OutKast. ''Έχω προχωρήσει, τελεία και παύλα.'' Περίεργες δηλώσεις αν σκεφτεί κανείς ότι ο Dre δε συμμετείχε στην τουρνέ του Speakerboxxx/ The Love Below το 2003. Όπως και ότι η εν λόγω κυκλοφορία είναι χωρισμένη ουσιαστικά σε δυο αυτόνομους δίσκους, το Love Below του Andre και το Speakerboxxx του Big Boi, του δεύτερου μέλους των OutKast. Από τις ηχογραφήσεις του Stankonia είχαν να βρεθούν οι δυο τους στο studio και αυτό περιέργως δε σημαίνει καθόλου ότι διαλύθηκαν. ''Οι OutKast δεν διαλύονται. Οι OutKast ωριμάζουν'', λέει ο Andre σημειώνοντας επίσης ότι κατά κάποιον τρόπο ο ένας αποτελεί το αντίβαρο του άλλου. Θεωρώντας ότι ο Andre είναι κατά κάποιον τρόπο η παρανοϊκή ιδιοφυΐα, ο Big Boi είναι αυτός που τον κρατάει στη γη, παρακολουθώντας τα τεκταινόμενα γύρω του. ''Εμπιστεύομαι την κρίση του και αυτός τη δικιά μου'', λέει ο Big Boi. ''Ακούμε προσεκτικά ο ένας τον άλλον. Εκεί είναι που έγκειται η συνεργασία μας πλέον.'' Περίεργες καταστάσεις, που μπορεί να ερμηνευθούν ποικιλοτρόπως. Θα έλεγε κανείς ότι είναι πρωτοποριακοί ακόμα και στον τρόπο που συνεργάζονται.
Υπόγεια οικογένεια...
Την εποχή που εντεινόταν η κόντρα East και West Coast, ένα hip hop συγκρότημα από τον Νότο ήταν καταδικασμένο να μην ανήκει σε καμιά παράταξη. Αυτό, όμως, δεν προβλημάτισε ποτέ τους OutKast, που ούτε τη Southern προφορά έκρυψαν ποτέ, ούτε τις επιρροές τους. Συμμετείχαν μάλιστα στους Dungeon Family, μια προσπάθεια σχηματισμού ενός super group από τον Νότο, το οποίο κατά κάποιον τρόπο θα έβαζε την Ατλάντα στο hip hop χάρτη, αλλά τελικά δεν είχε την αναμενόμενη επιτυχία. Δε χρειάστηκε όμως, γιατί στη συνέχεια τα κατάφεραν και μόνοι τους...
At the cinemas…
Η ιδέα για ένα φιλμ ξεκίνησε το 2003 στα γυρίσματα ενός ενιαίου video clip για τα Curch/ Prototype από το Speakerboxxx/ The Love Below που τελικά δεν κυκλοφόρησαν σαν singles. Οι εταιρίες μυρίστηκαν blockbuster και οι ''λευκοί executives'' έσπευσαν. Κατά τα λεγόμενα του Big Boi σε μια ανάλογη συνάντηση, τους προτάθηκε να γυρίσουν μια κωμωδία τύπου 48 ώρες, γυρισμένη στην Ατλάντα. ''Φίλε, πρέπει κάποιος να σου τα είπε λάθος για μας'', απάντησε ο Big Boi κλείνοντας την πόρτα πίσω του. Η πορεία ήταν προδιαγεγραμμένη και οι OutKast προχώρησαν στα δικά τους σχέδια με σκηνοθέτη τον Bryan Barber, μακροχρόνιο συνεργάτη τους στα video clips. Το My Life in Idlewild, όπως ήταν ο αρχικός τίτλος, είναι ένα μαύρο musical που εξελίσσεσαι στα 30s. Μετά από δεκάδες προβλήματα και ελλιπή χρηματοδότηση τελικά τα καταφέρνουν, περνώντας τα πρωινά τους στα γυρίσματα, και τα βράδια στις ηχογραφήσεις του soundtrack. Ο Big Boi δηλώνει ξεκάθαρα ότι μέσα από το φιλμ θέλει να φέρει πίσω τη φινέτσα στη μαύρη κοινότητα. ''Κυρίες και κύριοι ας επιστρέψουμε στην εποχή της κομψότητας. Δύσκολο βέβαια, αλλά πιστέψτε ότι κατά βάθος ο καθένας μας κρύβει ένα βασιλιά και μια βασίλισσα''.
OutKastography
Southernplayalisticadillacmuzik (1994)
Όσοι άκουσαν το ντεμπούτο των OutKast πίσω στα mid 90s πόνταραν ασυζητητί πάνω τους (και κέρδισαν). Όλα τα μετέπειτα χαρακτηριστικά τους παρουσιάζονται ήδη από το πρώτο πιάτο σε πλήρη έκταση. Αβίαστα catchy κομμάτια (Player’s Ball και το ομώνυμο), πολιτικοποιημένη και κοινωνικά ευαισθητοποιημένη οπτική πάνω στη gangsta rap θεματολογία, μουσικές αναφορές στη soul και το funk των 70s και απόλυτη συνοχή στo flow τα beats και τη μουσική. Ακούγεται ευχάριστα ακόμα και σήμερα.
***+
ATLiens (1996)
Δεύτερη αναφορά στην πόλη τους (μετά το Welcome to Atlanta στο ντεμπούτο τους) και βάζουν τον παραγκωνισμένο Νότο μέσα στο παιχνίδι του hip hop. Σε σχέση με το ντεμπούτο τους, παρατηρούμε ότι κρατάνε το τεμπέλικο στυλ αλλά προσθέτουν μια μεγάλη δόση sci-fi αισθητικής. Μελωδίες, live όργανα, στοχασμός για το μέλλον και εναλλαγές ρυθμών και μπασογραμμών έτσι ώστε να μην ξεκολλάς ούτε στιγμή από το cd player. Προσωπικό αγαπημένο από την πρώτη περίοδο τους.
****
Aquemini (1998)
Στο επόμενο βήμα τους αποφάσισαν να σμίξουν τις φουτουριστικές αναφορές του ATLiens με τα πιο γήινα ηχοχρώματα του Southernplay. Συμπαγές και διακριτικό, σου αποκαλύπτει το βάθος του σιγά-σιγά και αποτελεί την επιτομή της πρώτης περιόδου των OutKast, πριν περάσουν σε άλλους πειραματισμούς και μεγαλύτερα ακροατήρια. Σε κομμάτια όπως το SpottieOttieDopaliscious ή το 9λεπτο Liberation ξεφεύγουν από τους αυστηρούς χώρους του hip hop και μπαίνουν στη jazz, το trip hop και το downtempo, προοιωνίζοντας τη συνέχεια.
***+
Stankonia (2000)
Ο δίσκος δυναμίτης που φέρνει πλέον τους Oukast κοντά σε ευρύτερα ακροατήρια, είτε απαιτητικών μουσικόφιλων είτε απλά θεατών του MTV. Πειραματισμοί σε ρυθμούς (από funk μέχρι drum’n’ bass), πληθώρα από interludes, “βρώμικο” funk, techno και ψυχεδέλεια, απροσδόκητες αλλαγές αλλά και το πρώτο τους Billboard no.1 με το Ms Jackson.
****
Big Boi & Dre Present...OutKast (2001)
Ελαφρώς άχρηστο Best Of, μια και οι OutKast ουδέποτε υπήρξαν συγκρότημα των singles. Αντίθετα, όλοι οι δίσκοι τους είναι εξαιρετικοί, οπότε ακόμα και για κάποιον που δεν έχει ουδεμία επαφή μαζί τους είναι προτιμότερη η απόκτηση έστω ενός από τα album τους. Θετικό στοιχείο είναι η ύπαρξη τριών (καλών) ακυκλοφόρητων κομματιών, ενώ αρνητικό είναι η μικρή αντιπροσώπευση του ATLiens.
*
Speakerboxxx/ The Love Below (2003)
Η δημιουργικότητα των δυο μουσικών πλέον έχει χτυπήσει κόκκινο, και ξεχειλίζει από τα δεσμευτικά όρια του group. Ο καθένας από τους δυο αναλαμβάνει εξολοκλήρου ένα cd με αποτέλεσμα αυτόν τον ογκόλιθο των 140 λεπτών από τα οποία ούτε ένα δεν πάει χαμένο. Όλες οι επιρροές τους μαζεμένες και αναπλασμένες. George Clinton, Prince, Funkadelic, Sly Stone, Bootsy Collins και όλα τα συναφή, ενώ το Speakerboxxx του Big Boi είναι η συνέχεια του Stankonia, με ακόμα πιο άρτια παραγωγή, προοδευτικές ιδέες και αστείρευτη έμπνευση. Από την άλλη, ο Andre ξεφεύγει εντελώς από την ταμπέλα του hip hop στο Love Below. Προσεγγίζει την jazz, το drum’n’bass και τη soul-pop του Prince. Ο ένας αναζητά τα όριά του εντός του hip hop και ο άλλος εκτός. Το αποτέλεσμα είναι αριστουργηματικό.
*****
Idlewild (2006)
Αν το Speakerboxxx/ Love Below ήταν το σύγχρονο Sing ‘O’ the Times, τo Idlewild θα ήταν το Purple Rain. Ξεκινάει από τα θέματα της ταινίας που εκτυλίσσεται στα 30s, τα οποία αναπλάθονται σε κανονικά τραγούδια, δανειζόμενα πολλά στοιχεία από την τότε μουσική του Νότου, τη soul, τη rhythm and blues, το swing, ακόμα και τη gospel. Ξανακούμε τους δυο να τραγουδούν παρέα μετά από καιρό, ενώ στους συμμετέχοντες συγκαταλέγονται οι Macy Gray, Snoop Doggy Dog, και η εξαιρετική νεαρή προτεζέ τους, Janelle Monae. Μια απείθαρχη εφόρμηση προς άντληση ιδεών απ’ όλο το φάσμα της μαύρης μουσικής του παρελθόντος και του παρόντος καταλήγει σε ένα δίσκο ο οποίος είναι ό,τι πιο απομακρυσμένο από το hip hop και ταυτόχρονα ό,τι πιο εύρυθμο και κολλητικό έχουν κυκλοφορήσει οι OutKast.
****
(πρωτότυπη δημοσίευση στο SONIK)
