Ο χώρος του ελληνικού θεάματος έχει ζήσει οπωσδήποτε καλύτερες μέρες. Ή ίσως αυτές να ήταν πάντα σκοτεινές και σήμερα ζούμε απλά την ιστορική και χρονική συγκυρία που γράφονται οι καλύτερες μέρες του μέλλοντος (ιδανικά, για την ελληνική κοινωνία εν γένει).
Αρχής γενομένης από τον χώρο του αθλητισμού και την καταγγελία της Σοφίας Μπεκατώρου, μια σειρά καταγγελιών σεξουαλικά ανάρμοστων (ή και κολάσιμων) συμπεριφορών βλέπουν μέρα με τη μέρα το φως της δημοσιότητας στον χώρο του θεάτρου, κατά κύριο λόγο. Στον χώρο της μουσικής βιομηχανίας, έχουμε διαβάσει ως τώρα την καταγγελία της Λυδίας Σέρβου σχετικά με σεξουαλική παρενόχληση που δέχτηκε από τον συνθέτη Δήμο Μούτση όταν αυτή ήταν ανήλικη.
Κάπως έτσι, έχουν αρχίσει να γράφονται οι πρώτες σελίδες του ελληνικού #MeToo, ενός κινήματος που μπορεί να άργησε να έρθει στη χώρα μας, αλλά ελπίζουμε να μείνει, έως ότου να μη χρειαστεί να υπάρχει.
Ως οι δύο μοναδικές γυναίκες στο Avopolis, αποφασίσαμε να ζητήσουμε από 8 γυναίκες που δραστηριοποιούνται μουσικά, σε διαφορετικά πόστα ή/και προέρχονται από διαφορετικά αισθητικά περιβάλλοντα, να μιλήσουν για τον ενδεχόμενο σεξισμό και την ανισότητα που έχουν βιώσει στον επαγγελματικό τους χώρο, αλλά και να σχολιάσουν το εγχώριο #MeToo, το θέμα που δικαίως βρίσκεται στο τραπέζι κάθε συζήτησης τον τελευταίο καιρό.
Όπως θα δείτε, ανεξαρτήτως των εμπειριών τους, υπήρξαν όλες χειμαρρώδεις σε αυτά που ήθελαν να πουν...
Η Κατερίνα Καφεντζή (Kafka) άνοιξε από νωρίς τις εναλλακτικές πόρτες εξόδου (κινδύνου)
Έχω βιώσει τρεις βάναυσες συμπεριφορές στο χώρο εργασίας. Η καθεμία αντίστοιχα, με άφησε: χωρίς δουλειά, με κρίσεις πανικού, με έντονη διάθεση συμπλοκής σε ξυλοδαρμό. Παρόλα αυτά, δημιούργησα από πολύ νωρίς εναλλακτικές πόρτες εξόδου (κινδύνου) προς διαφορετικές επαγγελματικές κατευθύνσεις. Μια από αυτές, όταν ξεκινούσα σε τηλεόραση και ραδιόφωνο, με οδήγησε στο να ολοκληρώσω και να τραβήξω για όσο πάει, τις σπουδές μου στην Ιστορία. Παραδόξως, αυτή μου η απόφαση λειτούργησε ως πολυδιάστατο σωσίβιο. Με βοήθησε να παίρνω ανάσες μακριά από ναυάγια, να κρατάω σε καταστολή τον μισάνθρωπο μέσα μου, αλλά και να κατανοήσω σε χρόνο πραγματικό, την προοικονομία κάθε υστεροφημίας στον κοινόχρηστο χώρο του θεάματος, της προ internet εποχής. Δε ξέρω αν από άμυνα, ανάγκη ή αντίδραση, υιοθέτησα μια, στο περίπου, εικόνα, ακόμα κι όταν βρέθηκα σε φανερές θέσεις, αλλά προτίμησα να μη κρύβω τη θέα, το μύθο ή το παραμύθι κανενός. Με άλλα λόγια, αυτά που λίγο-πολύ προκύπτουν όταν μπερδεύεις το κοινό με το κενό σου, όταν γερνάς και λιβανίζεις το εικόνισμα της νιότης σου, όταν παίρνεις χαμογελαστές πόζες, από εκείνες που όλοι φωτογραφίζονται με όλους. Μέχρι που σκάνε οι πιστολιές και ο πιο απρόσεκτος μένει οριστικά μόνος του στο κάδρο, με την κάννη στον κρόταφο. Σε ελεύθερη μετάφραση, το κόστος της αυτοπάθειας, που για κάθε κούτσουρο υπάρχει και μια φωτιά.
Κάτι που με φέρνει στο πολύ παλιό, όσο και πρόσφατο θέμα της κακοποίησης σε όλο της το ακραίο μέγεθος και παντού, αλλά με προθεσμία ανοχής που μάλλον (;) αρχίζει να εκπνέει. Κατά τ᾽άλλα, είναι απολύτως γνωστό το εγχειρίδιο διαστροφής των άπληστων, αδυσώπητων νταήδων, ανεξαρτήτως φύλου και επαγγέλματος: προσβλητικοί και απειλητικοί στους από κάτω, χειριστικοί κόλακες με υπόνοιες εκβιασμού στους από πάνω. Από τη δική μου επώδυνη συνάντηση με αφασικούς τραμπούκους κράτησα κάποια ενθύμια για να μη ξεχάσω μεταξύ άλλων, τι σημαίνει να εκμηδενίζεις γραπτώς με τον πιο ελεεινό τρόπο, μια ικανότατη ομάδα ανθρώπων, επειδή θες με το στανιό να καθίσεις σε μια ακόμα, δανεική καρέκλα. Το αξεπέραστο, όμως, εμπόδιο σε κάθε σωματική και ψυχολογική βία δεν είναι ο αφηνιασμένος θύτης και το ξέπνοο θύμα, αλλά η αντίδραση του περίγυρου σε όσα ξέρει, βλέπει και φοβάται ή δε θέλει να πει. Στην καλύτερη, κάποιος τολμηρός θα σου ψιθυρίσει, «καταλαβαίνω ρε συ, αλλά που πας να μπλέξεις τώρα».
Πολλές φορές σκέφτομαι πως η μεγαλύτερη τιμωρία αυτών που περιφέρουν το βίτσιο της απερίγραπτης ύπαρξής τους δεν είναι η φυλακή ή το ψυχιατρείο. Αλλά η απώλεια των χεριών που τους ταΐζουν με παλαμάκια στην πλάτη, με χειροκροτήματα στην πλατεία και με ενσταντανέ στο φουαγιέ, μιας κακής παράστασης και ζωής που βαφτίστηκε μεγάλη τέχνη ή καριέρα και φέρει τον σιωπηλό υπότιτλο «..που πας να μπλέξεις τώρα». Το ερώτημα παραμένει. Πόσα τέτοια ισόβια έργα παίζονται καθημερινά μπροστά στα μάτια μας και γιατί συνεχίζουμε να τοκίζουμε το κουσούρι της βίας των πρωταγωνιστών; Καταλαβαίνω πως η τέχνη θέλει θυσίες, αλλά όταν το αρνί είναι ξεγυμνωμένα παιδιά και άνθρωποι στα τέσσερα, χέστηκα για την καριέρα. Τη δική μου και των άλλων.
Η Κατερίνα Καφεντζή έχει πολλές μουσικές και μη ιδιότητες. Τη βρίσκετε στο Kafka Takes Notes.
Η Εύα Κολόμβου βλέπει έναν καλύτερο κόσμο, μόνο αν εκπαιδεύσουμε τα παιδιά μας
Η ψευδαίσθηση στην έννοια της εξουσίας και η δεκτικότητα στην εκμετάλλευση ενέχουν ολόκληρη την ιστορία της ανθρωπότητας. Σεξισμός, κτητικότητα, βία & υποδούλωση έναντι των αξιών και της αφύπνισης, του σεβασμού και της ακεραιότητας.
Δυστυχώς, υπάρχουν εκείνοι που το αρχέγονο μεγαλείο της δύναμης που η φύση χάρισε σε όλους μας, το μετατρέπουν σε αρρωστημένη εξουσία, της οποίας τα σαπισμένα πλοκάμια απλώνονται ως και τον κόσμο της τέχνης και της μουσικής. Μοιάζει όμως σαν να ήρθε η ώρα που το κρυφό, το ψέμα και η σιωπή υποκύπτουν μπροστά στην αλήθεια.
Πιστεύω πως δεν υπάρχει γυναίκα που να μην έχει έρθει ή να μην έρθει κάποια στιγμή στη ζωή της αντιμέτωπη με τη σεξουαλική παρενόχληση ή τη σωματική και λεκτική βία. Εκεί προσδίδεται και η σπουδαιότητα της σημασίας του κινήματος των ημερών #MeToo, από το οποίο δεν εξαιρούνται και οι άντρες που έχουν υποστεί σεξισμό και ψυχολογικό εξευτελισμό. Και είναι φρικαλέο, αλλά, δυστυχώς, δεν εξαιρούνται ούτε τα παιδιά.
Προσωπικά έχω βιώσει σεξισμό, σεξουαλική παρενόχληση και λεκτική βία κι έχουν υπάρξει φορές που έχουν ποδοπατηθεί προσπάθειες, κόποι, επιδιώξεις, στόχοι και προσωπική ελευθερία. Υπήρξαν στιγμές που κατέρρευσε η δημιουργικότητά μου και συρρικνώθηκε η παραγωγικότητά μου. Ένιωσα πως όλα είναι μάταια, φοβήθηκα και ντράπηκα. Αισθάνθηκα τύψεις και ενοχές για τις επιλογές μου και μέσα μου κυριαρχούσε το συναίσθημα της αυτό-προδοσίας. Το πήρα όλο πάνω μου, προσπαθώντας να καταλάβω ποια ευθύνη φέρω και τι θα έπρεπε να αλλάξω.
Όμως, έχουμε τη δύναμη να πάρουμε τη ζωή και το μέλλον στα χέρια μας. Ανάβοντας τη σπίθα της ψυχή μας με την φλόγα της παιδείας. Μόνο η αδιάκοπη καλλιέργεια του πνεύματος και της ψυχής είναι ικανή να αντισταθεί στην τυραννία, την αρνητικότητα, την μετριότητα και την υποταγή. Εκπαίδευσε τον γιο σου και την κόρη σου. Προστάτεψε τον γιο σου και την κόρη σου. Μόρφωσε τον γιο σου και την κόρη σου ώστε να μην εκφράζει ή να μην ανέχεται τέτοιου είδους καταστροφικές συμπεριφορές. Μάθε τους πως η πραγματική ικανότητα στην ηγεσία, ουδεμία σχέση έχει με την εξουσία, αλλά αφορά την παραγωγή ενός θαυμαστού έργου, που θα αποτελεί παράδειγμα μεγαλοφυΐας για έναν καλύτερο κόσμο.
H Εύα Κολόμβου είναι διευθύντρια του An Club και παίζει ντραμς στους Coyote’s Arrow.
Η Σοφία Λαμπροπούλου φροντίζει εδώ και 20 χρόνια να μη χάνει το δρόμο της -ακόμα, κι αν αυτός έχει λακκούβες
Σεξουαλική κακοποίηση δεν έχω υποστεί, αλλά είναι πολύ δύσκολο να κινείσαι σε χώρους όπως αυτός της λαϊκής παράδοσης, χώρους ανδροκρατούμενους, βαθύτατα συντηρητικούς και συμπλεγματικούς, όπου για είκοσι και πλέον χρόνια πρέπει να έχεις μάτια διαρκώς ανοικτά προς όλες τις κατευθύνσεις. Που πρέπει με έναν τρόπο να ξαναγνωρίζεσαι με τους συνεργάτες σου καθημερινά (όχι όλους, εννοείται). Να μαθαίνεις ώστε να προβλέπεις το κακό και να το αντιμετωπίζεις με ευγένεια για να μην επιτρέψεις σε κανέναν να εκτεθεί και να μην χάσεις, εντέλει, τους λόγους για τους οποίους ακολούθησες αυτόν τον δρόμο. Είκοσι χρόνια να είσαι στην τσίτα για να μπορείς να κάνεις κάτι που αγαπάς τόσο πολύ. Να είσαι η τρελή γιατί απλώς σημείωσες το αυτονόητο.
Να ακούς και να αντιπαρατίθεσαι σχεδόν καθημερινά με τους αναπολητές της «Επαναστασης» και τον «Δικέφαλο» εν αναμονή, που θα βγουν θριαμβευτικά απ' τα σεντούκια και τις κρυψώνες τους όταν οι στρατοί τους θα φτάνουν στη Κόκκινη Μηλιά, θα ξαναπαίρνουν την Πόλη και θα ξεμαρμαρώνουν βασιλιάδες. Με ανθρώπους που παίρνουν ό,τι πιο ελεύθερο και δημιουργικό έχει να παρουσιάσει αυτή η χώρα και να το κάνουν συνώνυμο του συντηρητισμού. Με ανθρώπους που προσπαθούν να κλείσουν τον πολιτισμό σε μουσεία και να σε κάνουν να συμπεριφέρεσαι σαν ταριχευτής σε νεκροτομείο. Ένα χώρο που μέχρι πρότινος δεν ήταν σχεδόν ποτέ αλληλέγγυος με τίποτα. Πώς να ξεχάσω τις δουλειές που χάνονταν όταν κάποιοι συνάδελφοι είχαν το θράσος να κλαίγονται στους διάφορους διευθυντές με πρόφαση τα παιδιά και τις γυναίκες τους, ξέροντας ότι από αυτή τους τη στάση κάποιος άλλος, ενδεχομένως άτεκνος, θα έχανε τη δουλειά του; Ένα «πατρίς-θρησκεία-οικογένεια» που βρήκε τεράστια εφαρμογή όταν ξεπρόβαλε θρασύτατα η Χρυσή Αυγή και έγινε κόμμα με επιρροή. Ένας χώρος που αν δεν «παίζεις σαν άντρας» και δε στηρίζεις αυτή την πατριαρχική λογική, δεν έχεις και πολλές ελπίδες. Ακόμα και τα παράλληλα σύμπαντα που ενδεχομένως να δημιουργούσες, θα χλευάζονταν μέχρις εσχάτων.
Για να μην παρεξηγηθώ βέβαια, υπήρξαν και υπάρχουν και άνθρωποι διαμάντια. Άντρες και γυναίκες. Και δεν υπάρχει μεγαλύτερη ικανοποίηση από το να έρχονται μικρότερες, κυρίως, σε ηλικία γυναίκες και να σου λένε ότι, κάπως, κάτι έκανες γι' αυτές μέσα σε όλα αυτά τα είκοσι χρόνια. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη τιμή από αυτό. Και δεν υπάρχει μεγαλύτερη ικανοποίηση από το να βλέπεις όλο και περισσότερες γυναίκες ακομπλεξάριστες και άφοβες να μπαίνουν στο χώρο και να δημιουργούν. Και πέρα από αυτό, να βλέπεις να αλλάζει κάπως η νοοτροπία και από τους νεότερους άντρες, γιατί αυτό είναι το νόημα, να μπορούμε να προχωρήσουμε όλοι μαζί. Αλλά αυτό δεν μπορεί να γίνει αν δεν κατανοήσουμε και δε λύσουμε τα υπάρχοντα προβλήματα κι αν δεν γιατρευτούν οι πληγές.
Ζω με ένα σύνθημα, από το εξώφυλλο του περιοδικού Άνθη του Κακού του 1987: «Εμείς είμαστε οι άνθρωποι για τους οποίους πάντα οι γονείς μας έλεγαν να μην κάνουμε παρέα». Πάντα συντάσσομαι με αυτό. Πάντα φρικιό και πάντα με τα φρικιά, ό,τι κι αν αυτό σημαίνει για τον καθένα μας. Αυτό είναι ένα σχόλιο για τα είκοσι χρόνια τσίτας που δε χρωστούσα και δεν εύχομαι σε κανέναν και που δε στάθηκαν ικανά να μας κάνουν να χάσουμε τον εαυτό μας. Νομίζω ότι με αυτά που συμβαίνουν παρουσιάζεται μία τεράστια ευκαιρία για να σπάσει, αν μη τι άλλο, ο φόβος.
#ΜeToo είκοσι χρόνια πριν, #ΜeToo σήμερα και πάντα ακόμη και όταν το #Μe δεν είμαι εγώ.
Η Σοφία Λαμπροπούλου είναι μουσικός. Κυκλοφόρησε πρόσφατα τον δίσκο Sisyphus στην Odradek Records.
Η Αμαλία Μουχταρίδη πιστεύει πως ο φόβος οφείλει να μετατεθεί από το θύμα στον θύτη
Στους μουσικούς χώρους που έχω κινηθεί, ευτυχώς δεν έχω βιώσει κάποια σεξιστική αντιμετώπιση. Ίσως παίζει ρόλο σε αυτό και η αμφίσημη εμφάνισή μου και το μικρό μέγεθος των χώρων στους οποίους κινούμαι. Ο σεξισμός, όμως, εξακολουθεί να είναι ισχυρό φαινόμενο σε καλλιτεχνικούς χώρους και στη μουσική βιομηχανία. Τα ενοχλητικά σχόλια, τα ακραία «πρότυπα ομορφιάς», οι εκφράσεις μίσους προς το γυναικείο φύλο σε στίχους, δείχνουν πως παρά την πρόοδο στο κομμάτι της ισότητας, πρέπει ακόμα να γίνουν πολλά. Ο φεμινισμός σχολιάζεται συχνά ως μόδα και η ισότητα ως λέξη του συρμού. Μπορεί και να είναι και μόδα, όμως, πού είναι όσοι την υποβαθμίζουν σε μόδα όταν άλλες, επικίνδυνες μόδες κυκλοφορούν;
Το θέμα με την ισότητα είναι να μην πέφτουμε στην παγίδα των ποσοτήτων. Λόγω του μακροχρόνιου μονοπωλίου του ανδρικού φύλου στην παραγωγή έργων τέχνης (είτε είναι μουσικά είτε όχι), θα πάρει χρόνια, ίσως δεκαετίες, μέχρι να επιτευχθεί ποσοτική ισότητα και μάλιστα, με την προϋπόθεση ότι οι γυναίκες μουσικοί θα πρέπει να παράγουν περισσότερο έργο από τους άντρες, συνολικά και σταθερά. Αυτό, επομένως, δεν πρέπει να μας απασχολεί τόσο, όσο η αντιμετώπιση σεξιστικών συμπεριφορών στους χώρους της μουσικής και η ελευθερία στην έκφραση του σώματος χωρίς τη διαστρέβλωση της εικόνας των καλλιτεχνών, χάριν μιας «πατροπαράδοτης» παράδοσης. Να συνεχίσουν οι γυναίκες να δημιουργούν απρόσκοπτα.
Αυτή τη στιγμή συμβαίνει μια πολύ σημαντική αλλαγή: το #MeTooGR. Λόγω της δύναμης και του θάρρους κάποιων ανθρώπων που αποφάσισαν να μιλήσουν για τις τραυματικές εμπειρίες που υπέστησαν στην πατριαρχική κοινωνία που ζούμε, βρίσκουν την ευκαιρία να αμφισβητηθούν δομές εξουσίας και φυσικά, να παραδοθούν στη δικαιοσύνη θύτες. Ο φόβος να μετατεθεί από το θύμα στο θύτη.
Η Αμαλία Μουχταρίδη γράφει και παίζει μουσική ως Amalia & the Architects.
Η Φώφη Τσεσμελή (dj Fo) θέλει να κάνει άγαλμα στη Σοφία Μπεκατώρου
Είμαι DJ, δημοσιογράφος και consultant και βιοπορίζομαι αποκλειστικά από τη μουσική τα τελευταία 25+ χρόνια. Στον χώρο της μουσικής εισχώρησα μέσω/λόγω του DJing, που ήταν το πάθος μου από πολύ μικρή ηλικία. Το επάγγελμα ήταν ανέκαθεν ανδροκρατούμενο, άρα ήμουν προετοιμασμένη ότι θα περάσω από φωτιά κι ατσάλι -άλλωστε οι περισσότεροι στους οποίους εξέφρασα αυτή μου την επιθυμία με απέτρεπαν από το να το τολμήσω. Μέσω του DJing, πέρασα στα media και μετά σε όλα τα υπόλοιπα.
Μέσα σε αυτά τα χρόνια έχω ακούσει τα εξής, ενδεικτικά: «Για γκόμενα, καλά παίζεις» (από θαμώνες σε clubs), «Για μένα δεν υπάρχουν γυναίκες DJs» (από άνδρες συναδέλφους), «Έχεις τρία κακά που θα σε εμποδίσουν στην καριέρα σου: πολλές γνώσεις, πείσμα και είσαι γυναίκα» (από διευθυντή μου σε περιοδικό), «Μάλλον θα σε κόψουν από την εκπομπή, γιατί βγαίνεις με περιεχόμενο και δεν είσαι όμορφη, χαζή ξανθιά» (από στέλεχος τηλεοπτικού καναλιού), «Υπάρχει κανένα ωραίο μ**νί DJ να βάλεις; Δε μας νοιάζει αν ξέρει να παίζει» (από promoter), «Οι γυναίκες DJs δεν πουλάνε» (από ιδιοκτήτες αθηναϊκών clubs), «Οι γυναίκες δεν ξέρετε από ηλεκτρονική μουσική» (από συνάδελφο δημοσιογράφο), «Παίξ’ το λίγο πιο χαζή, μη βγαίνεις με τόση αυτοπεποίθηση» (από προϊστάμενο σε ραδιοφωνικό σταθμό), «Μη μιλάς για την ανισότητα στη μουσική, το κοινό μας είναι άνδρες και θα χάσεις το fanbase σου» (από συνάδελφο γυναίκα DJ). Είναι περιττό να αναφέρω ότι πάντα πληρωνόμουν λιγότερο από τους άνδρες συναδέλφους μου στις ίδιες θέσεις, έμπαινα σε χειρότερα slots σε events, αν και το βιογραφικό μου ήταν πιο μεγάλο και καλούμαι συνεχώς να αποδείξω πολλάκις την αξία μου. Ακόμα και σήμερα.
Το 2018 δημιούργησα το HER Project, μια πλατφόρμα με σκοπό την ενδυνάμωση και ανάδειξη των γυναικών στη μουσική. Με αποκάλεσαν φεμινίστρια, εν είδει βρισιάς και συνδικαλίστρια. Με προέτρεψαν να μην υπάρχει κάπου η λέξη «φεμινισμός», αν ήθελα να έχει το πρότζεκτ μια κάποια πιθανότητα επιτυχίας. Μπορώ να γράφω ώρες, παραθέτοντας παραδείγματα σεξισμού και απίστευτες εμπειρίες, επέλεξα μόνο λίγες από τις δικές μου. Αυτό που με τρόμαξε, μεγαλώνοντας, ήταν το πόση συστημική πατριαρχία έχουμε καταπιεί, ώστε να τη θεωρούμε δεδομένη -πολλά από αυτά με δυσαρεστούσαν αφόρητα, αλλά τα θεωρούσα φυσιολογικά, ένα αναγκαίο κακό στο παιχνίδι που έπρεπε να παίξω.
Πρέπει να κάνουμε άγαλμα στην κυρία Μπεκατώρου, αλήθεια. Κανείς δεν το πίστευε πως το #MeToo θα έφτανε ποτέ στην Ελλάδα με την «τα εν οίκω μη εν δήμω» λογική. Σε εκείνη οφείλουμε το ότι κάνουμε αυτήν την κουβέντα εδώ σήμερα, άνοιξε το δρόμο για να βγει στην επιφάνεια πολλή παθογένεια, που δεν περιορίζεται μόνο στη σεξουαλική κακοποίηση. Ανυπομονώ να ζήσω τη στιγμή που το κίνημα θα φτάσει στον χώρο της μουσικής, τότε θα ακούσουμε πολύ σοκαριστικές ιστορίες… δυστυχώς.
Η Φώφη Τσεσμελή είναι dj (Fo), δημοσιογράφος και consultant.
Η EXPE δεν έχει χρόνο για άλλα «έτσι είναι»
Ως καλλιτέχνης που εντάσσομαι σε μεγάλο βαθμό στο rap, θα μπορούσε κάποιος εύκολα να φανταστεί ότι λόγω καταβολών του ίδιου του είδους, αλλά και της εξέλιξής του μέχρι πρότινος ως «ανδροκρατούμενου» genre -θεωρία ξεπερασμένη πια, ως ένα βαθμό- θα ευνοούσε στο να έχω βιώσει σεξισμό/ανισότητα.
Ανεξάρτητα από την γνώμη του κοινού και τα σεξιστικά σχόλια πολλών ακροατών, που φανερώνουν κακεντρέχεια προσωπικής φύσης και έλλειψη ανθρώπινου σεβασμού προς το γυναικείο φύλο -θέμα εξίσου σοβαρό- ευτυχώς δε θα χρειαστεί να αναφερθώ στην αντιμετώπιση των «συναδέλφων» καλλιτεχνών του είδους προς το πρόσωπό μου, καθώς η πλειονότητα αυτών είναι φοβερά δεκτική, αν όχι υποστηρικτή, απέναντι στις γυναίκες ράπερς/mcs. Φυσικά, υπάρχουν και εξαιρέσεις με απαράδεκτες απόψεις επ' αυτού, «καλλιτέχνες» με σεξιστικές πεποιθήσεις, όμως αυτό είναι ένα άλλο θέμα, γενικότερης φύσης. Επίσης, ούτε και θα ήθελα να θίξω αν το rap σαν είδος μουσικής, με μεγάλη απολυτότητα, είναι σεξιστικό ή όχι. Οπότε, έχω την ανάγκη να ανοίξω αυτή την ερώτηση, χωρίς απαραίτητα να μας αφορά το καλλιτεχνικό είδος ή η θέση/πόστο της καθεμίας μας, όσο το να μας αφορούν τα γεγονότα αυτά καθ’ αυτά.
Η απάντησή μου δυστυχώς είναι πως πολλές φορές έχω αδικηθεί περισσότερο στον μουσικό επαγγελματικό τομέα όσον αφορά χρηματικές απολαβές από διοργανώσεις που, στη δυσκολία τους να ανταπεξέλθουν στις συμφωνίες τους μπροστά σε ένα αποτυχημένο ή και όχι εγχείρημα (event, φεστιβάλ, live) κοιτούν να τα έχουν καλά πρώτα με τους άντρες καλλιτέχνες. Κι αυτό, φυσικά, επειδή όλοι γνωρίζουμε πως ίσως δε θα είχε καλή έκβαση αν κάποιος άντρας απαιτούσε τα λεφτά του από κοντά. Δε λέω πως αυτό είναι το σωστό, αλλά συμβαίνει.
Όταν, όμως, βρίσκομαι εγώ αδικημένη και μάλιστα για ένα αμφιβόλου αξίας ποσό -λεγόμενα των ίδιων των διοργανωτών-, τι θα έπρεπε να κάνω;
Αν αναλογιστούμε και τον ηλικιακό παράγοντα, τα πράγματα δυσκολεύουν ακόμα περισσότερο και ειλικρινά, ελάχιστες φορές βρήκα το δίκιο μόνη μου, χωρίς τη βοήθεια φίλων και γνωστών. Οπότε, σίγουρα τέτοιες συμπεριφορές συμπεριλαμβάνονται ξεκάθαρα στην ανισότητα των φύλων που υπάρχει και ανέκαθεν υπήρχε, και στην μουσική βιομηχανία.
Θα μπορούσα να μιλήσω και για άλλα θέματα όπως για το πού και πώς μπαίνει το όνομά σου σε μια αφίσα ως γυναίκα καλλιτέχνης, για λεπτομέρειες που αλλάζουν και τις μαθαίνεις τελευταία, πολλές φορές με το αποτέλεσμα να είναι προκαθορισμένο, χωρίς να χρειαστεί να ληφθεί η γνώμη σου, ακόμα κι αν σε αφορά άμεσα, για υποτιμητικές συμπεριφορές τεχνικών σε συναυλίες… Αυτά συμβαίνουν και όλοι, εμμέσως πλην σαφώς, τα γνωρίζουμε ή τα έχουμε βιώσει και όποιος λέει ότι «έτσι είναι», συμβάλλει στο να διαιωνίζεται οποιαδήποτε νοσηρή κατάσταση. Όχι, δεν είναι έτσι.
Το #MeToo σαν κίνημα, πλέον, είναι μια ανοιχτή υποστήριξη σε όλες τις γυναίκες που έχουν πληγεί είτε σωματικά είτε ψυχικά από οποιαδήποτε μορφή βίας, βασισμένη και μη στην ανισότητα των φύλων. Ταυτόχρονα, είναι μια πρόσκληση να ειπωθούν πράγματα με στόχο την απαλοιφή τέτοιων πράξεων και συμβάντων για ένα καλύτερο μέλλον.
Η EXPE είναι ράπερ.
Η Valisia Odell δε θεωρεί την επιείκεια μέρος της δικαιοσύνης
Η κακοποίηση, η παρενόχληση και ο εκφοβισμός δεν αποτελούν σημεία των καιρών μας, ούτε κάτι που εξαφανίζεται με προσευχές και ευχολόγια. Αποτελούν απόρροια της πατριαρχίας κι έχουν ξεκάθαρα στενούς δεσμούς με την εξουσία, καθώς αλληλοτροφοδοτούνται. Σήμερα μπορεί να φορούν σύγχρονους και συχνά εκλεπτυσμένους μανδύες, αλλά η παρακμή και οι απάνθρωπες διαθέσεις τους δεν άλλαξαν. Απειλούν καθημερινά ανθρώπους μέσα από την εκμετάλλευση της δύναμης και τη θέση ισχύος, είτε πρόκειται για τον απαστράπτοντα χώρο του θεάματος, του θεάτρου και της μουσικής, είτε για τον χώρο του αθλητισμού, είτε για την εκκλησία, είτε για την τοπική καφετέρια.
Δε μένει παρά να υψώσουμε το ανάστημά μας διεκδικώντας αξιοπρέπεια, δικαιοσύνη και ελευθερία για τις ζωές μας. Οφείλουμε να καταδικάσουμε και να απομονώσουμε όλα αυτά τα «μολυσμένα» μυαλά. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η επιείκεια δεν αποτελεί μέρος της δικαιοσύνης.
Η Valisia Odell είναι το 1/2 των Strawberry Pills. Πέρυσι κυκλοφόρησαν το ντεμπούτο τους, Murder to a Beat, στην Inner Ear.
Η Rrose Sélavy τα συνοψίζει όλα σε αυτό το «Αδερφή μου, εγώ σε πιστεύω»
Ξεκίνησα να εργάζομαι ως dj το 2013 σε έναν κατά κύριο λόγο ανδροκρατούμενο χώρο, όπου δε δίνονταν εύκολα ευκαιρίες σε γυναίκες ή δίνονταν ακριβώς επειδή ήταν γυναίκες (η άλλη όψη του σεξισμού), για να προσελκύσουν το ανδρικό κοινό. Σε αυτή την περίπτωση, έπρεπε να αποδεικνύεις την αξία σου ξανά και ξανά. Ευτυχώς, εδώ και πολλά χρόνια φαίνεται να αλλάζει το τοπίο και όλο και πιο πολλές είναι οι γυναίκες που ασχολούνται με αυτόν τον κλάδο της μουσικής διασκέδασης.
Οι σεξιστικές συμπεριφορές στο χώρο εργασίας μου ξεκινούν από mansplaining, κατά κύριο λόγο από πελάτες, ή ατάκες τύπου «Για κοπέλα ωραία παίζεις» ή «Για κοπέλα παίζεις σκληρά» (sic). Ένας ιδιοκτήτης μπαρ παλιότερα με είχε ρωτήσει αν έχω μεγαλύτερο αδελφό, γιατί δεν καταλάβαινε πώς μπορεί να γνωρίζω αυτή τη μουσική από μόνη μου. Και φτάνουν σε παραβιαστικές συμπεριφορές, από πελάτες που έχουν «απλώσει χέρι», αλλά ακόμα και από ιδιοκτήτες μαγαζιών στο πλαίσιο «φλερτ» και «παιχνιδιού». Αρκετές είναι επίσης οι φορές που έχω γίνει μάρτυρας μάτσο σεξιστικών συμπεριφορών και έμφυλης βίας κατά τη διάρκεια της εργασίας μου, από άνδρες πελάτες σε πελάτισσες και άλλες εργαζόμενες.
Είναι πολύ σημαντικό για όλες μας αυτό το κύμα αποκαλύψεων της έμφυλης βίας που συμβαίνει σήμερα στην Ελλάδα και η οποία είναι χρόνια τώρα κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας. Αυτό που πρέπει να καταλάβουμε είναι πως αυτοί που ασκούν την έμφυλη βία είναι άντρες καθημερινοί, όχι ψυχικά ανισόρροποι ή τραυματισμένοι, όχι κάποιου είδους τέρατα, άντρες που μας κακοποιούν στο χώρο εργασίας, διασκέδασης, στις σχολές μας, στα σπίτια μας, στα ΜΜΜ και σε κάθε κοινωνικό χώρο.
Στεκόμαστε δίπλα στα άτομα που καταγγέλλουν τους κακοποιητές τους, τα αφουγκραζόμαστε και θυμόμαστε ότι φτάνουν σε μας οι ιστορίες που αντέχουν να μοιραστούν. Αλλά και δίπλα σε όσα φοβούνται και δεν έχουν βρει τη δύναμη να το κάνουν. Και το σημαντικότερο απ' όλα συνοψίζεται στο σύνθημα «Αδελφή μου, εγώ σε πιστεύω» και είμαι δίπλα σου, ακόμα κι αν δεν έχω δεχθεί η ίδια επίθεση από τον κακοποιητή σου.
H Rrose Sélavy είναι dj που σίγουρα έχετε πετύχει σε κάποιο μαγαζί της Αθήνας.
