Λίγο πριν η άμμος του Arrakis καλύψει τα πάντα και ολόκληρος ο πλανήτης μπει σε τροχιά γύρω από το δεύτερο μέρος του Dune, καθίσαμε και είδαμε ξανά ολόκληρη τη φιλμογραφία του Γάλλο - Καναδού Denis Villeneuve, ενός από τους σημαντικότερους και πιο ξεχωριστούς σκηνοθέτες του σύγχρονους Αμερικανικού σινεμά. Ακολουθούν οι δέκα μεγάλου μήκους ταινίες του σκηνοθέτη σε αξιολογική σειρά κατάταξης, ένας οδηγός για το πολύπλευρο και μοναδικά εικονογραφημένο σινεμά ενός σκηνοθέτη που γνωρίζει καλά πλέον πως να ελίσσεται ανάμεσα στα κινηματογραφικά είδη, χωρίς ποτέ να θυσιάζει το όραμά του έναντι στουντιακών επιταγών:
10. August 32nd on Earth (1988)
Δύο χαμένες ψυχές θα βιώσουν μια αινιγματική μα συνάμα γοητευτική οδύσσεια στα πελώρια ανοιχτά τοπία της Utah, καθώς η Simone αποφασίζει να τραβήξει μια διαφορετική ρότα στη ζωή της -μετά από ένα παρ’ ολίγον θανατηφόρο αυτοκινητιστικό ατύχημα. Θα συμπαρασύρει μαζί της τον Philip με σκοπό να της χαρίσει, συν τοις άλλοις, ένα παιδί και η πρώτο-εμφανιζόμενη σκηνοθετική ματιά του Villeneuve θα δώσει τα πρώτα ισχυρά δείγματα ενός auteur in the making -ο οποίος μάλιστα δείχνει κατευθείαν την άνεσή του στην καλλιτεχνική διαχείριση των διευρυμένων διαστάσεων που μπορεί να του δώσει ένα widescreen κινηματογραφικό κάδρο.
9. Maelström (2000)
Η «δίνη» του τίτλου παρασύρει τη νεαρή καριερίστρια Bibiane σε ένα καταστροφικό γαϊτανάκι καταστάσεων, το οποίο τη φέρνει κοντά σε μια διαφαινόμενη αυτοχειρία. Θα κερδίσει όμως μια δεύτερη ευκαιρία από τη μοίρα και ο Villeneuve βρίσκει τη χρυσή τομή μεταξύ κωμωδίας και τραγωδίας, χρησιμοποιώντας ένα ψάρι (!) σαν κεντρικό αφηγητή μιας ταινίας που βραβεύτηκε σε αρκετά φεστιβάλ ανά τον κόσμο και παρ’ ολίγον να φτάσει και μέχρι τα Oscar Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας -ως η επίσημη πρόταση του Καναδά για το 2000.
8. Enemy (2013)
Βασισμένο στο βιβλίο του José Saramago Double, ο Άνθρωπος Αντίγραφο είναι ένα θρίλερ γύρω από το χάος που «είναι απλά τάξη που περιμένει να αποκρυπτογραφηθεί», με ευθείες υφολογικές αντιστοιχίες στο σινεμά του David Cronenberg και David Lynch. Καθώς ο νεαρός Adam, λέκτορας του πανεπιστημίου του Toronto, παθαίνει εμμονή με έναν ηθοποιό που βλέπει τυχαία σε μια ταινία και είναι ολόιδιος εκείνος, ο εφιάλτης αρχίζει να καταβροχθίζει αργά και βασανιστικά τόσο τον ίδιο, όσο και τον θεατή που βρίσκεται αντιμέτωπος με ένα δύσκολο αίνιγμα για δυνατούς λύτες, αλλά και με μια άσκηση πάνω στο παράδοξο της έννοιας της ταυτότητας.
7. Sicario (2015)
Μια νεαρή πράκτορας θα έρθει σε επαφή με έναν μυστηριώδη πράκτορα μυστικών επιχειρήσεων και θα ενταχθεί σε μια ειδική ομάδα κατά των Μεξικανικών καρτέλ ναρκωτικών. Μέσα από μια σειρά σκληρών και δύσκολων καταστάσεων που διαρκώς πιέζουν τα όρια μεταξύ ηθικής και ανηθικότητας, ο Villeneuve ξετυλίγει με περίσσια μαεστρία ένα δαιδαλώδες σενάριο γεμάτο σασπένς και αγωνία, το οποίο απέχει παρασάγγας από το να χαρακτηριστεί ως άλλο ένα τυπικό δείγμα Χολυγουντιανής σκληροτράχηλης ναρκοπεριπέτειας του σωρού. Η ωριμότητα με την οποία αναδεικνύει τις θεματικές του, αλλά και η ψυχραιμία με την οποία «βρωμίζει» την εικόνα κάνουν το Sicario μια μοναδική κινηματογραφική εμπειρία που σε κρατάει διαρκώς στην άκρη του καθίσματός σου.
6. Dune: Part 1 (2021)
Η κινηματογραφική μεταφορά του ομότιτλου βιβλίου του Frank Herbert υπήρξε ένα όνειρο ζωής για τον Denis Villeneuve από πολύ μικρή ηλικία. Το unfilmable έπος που σφράγισε την επιστημονική φαντασία του 20ου αιώνα με τις μεσσιανικές του προεκτάσεις, την πολιτική και θρησκευτική του ίντριγκα, τις φιλοσοφικές του αναζητήσεις και τις πολλές ακόμα ιδιάζουσες θεματικές του – ενταγμένες σε ένα εξαιρετικά πυκνό και «δύσκολο» κείμενο- στα χέρια του Villeneuve «τριμαρίστηκε» καταλλήλως και εν συνεχεία μετουσιώθηκε σε ένα σπάνιας τεχνικής αρτιότητας κινηματογραφικό έπος, το οποίο επανάφερε τη χαμένη αίγλη ταινιών όπως το Lawrence of Arabia στη μεγάλη οθόνη -δηλαδή «μεγάλο σινεμά», απέναντι στο οποίο ο θεατής μπορεί να νιώσει δέος και κατάνυξη. Αν και οι συνθήκες επέβαλλαν το «σπάσιμο» της ταινίας σε δύο μέρη -μη παρέχοντας έτσι την ευκαιρία για ασφαλέστερα συμπεράσματα ως προς το σύνολο του οράματος του Villeneuve, μέχρι τουλάχιστον να κυκλοφορήσει το δεύτερο μέρος στις αίθουσες- το Dune είναι εν τέλει ένα σκεπτόμενο Star Wars για ενήλικους, ένα σπάνιο κινηματογραφικό υπερθέαμα και μια μοναδική αισθαντική εμπειρία που αποζητά τη μεγαλύτερη δυνατή οθόνη ώστε να γίνει κάποιος κοινωνός της.
5. Blade Runner 2049 (2017)
Με το Blade Runner 2049 o Villeneuve πέτυχε κάτι που φαινόταν αρχικά ακατόρθωτο – να αναμετρηθεί επί ίσοις όροις με το πνεύμα μιας εκ των σπουδαιότερων ταινιών στην ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου. Και το γεγονός πως αυτή η αναμέτρηση δεν κατέληξε σε «νικητές» και «χαμένους», αλλά τουναντίον γέννησε ένα σύγχρονο sci-fi classic -το οποίο καθήλωσε τους φίλους της πρωτότυπης ταινίας, αλλά βρήκε και το δικό της κοινό στην κινηματογραφική πραγματικότητα του 21ου αιώνα- είναι κάτι το οποίο πρέπει σίγουρα να συνυπολογιστεί στην καλλιτεχνική αξία του Blade Runner 2049, της άμεσης συνέχειας του αριστουργήματος του Ridley Scott από το μακρινό 1982. Με ένα σενάριο -επτασφράγιστο μυστικό και, εν τέλει, μια θεματική κατεύθυνση που εξελίσσει τη θεματολογία της πρώτης ταινίας καθώς εισάγει παράλληλα νέους και καίριους προβληματισμούς, το Blade Runner 2049 υπήρξε μια από τις πιο ευχάριστες εκπλήξεις στην σύγχρονη κινηματογραφική ιστορία του σινεμά επιστημονικής φαντασίας -και ένα ακόμα διαμάντι στη φιλμογραφία του σπουδαίου Γάλλο - Καναδού σκηνοθέτη.
4. Polytechnique (2009)
Στις 6 Δεκεμβρίου του 1989 στο Πολυτεχνείο του Montreal, ένας νεαρός φοιτητής ανοίγει πυρ με ένα ημιαυτόματο όπλο αποκλειστικά απέναντι στις γυναίκες της σχολής, σκοτώνοντας 14 από αυτές πριν να στρέψει το όπλο πάνω του. Ανασύροντας στη μνήμη τα πραγματικά περιστατικά που σημάδεψαν την Καναδέζικη κοινωνία στα τέλη της δεκαετίας του ’80 και με μια ακόμα πιο τολμηρή προσέγγιση από εκείνη του Gus Van Sant στο Elephant, ο Denis Villeneuve επιστρατεύει την ανθρωπιά του για να επισκεφτεί ένα πέρα για πέρα απάνθρωπο συμβάν, βάζοντας στέρεες βάσεις για τον ουμανιστικό συναισθηματικό πυρήνα ορισμένων μετέπειτα σπουδαίων ταινιών του -όπως τα Incendies και Arrival.
3. Prisoners (2013)
Το αγγλόφωνο ντεμπούτο του Denis Villeneuve είναι ένα καθηλωτικό ψυχολογικό θρίλερ, το οποίο φυλακίζει τους πρωταγωνιστές του σε έναν λαβύρινθο μύχιων σκέψεων και σκοτεινών εμμονικών συμπλεγμάτων. Μέσω μιας φρικαλέας κατάδυσης προς το απόλυτο έρεβος της ανθρώπινης ψυχής, ο Villeneuve χτίζει το πορτρέτο μιας κοινωνίας στα πρόθυρα του ηθικού ξεπεσμού και της αμετάκλητης απώλειας οποιασδήποτε αίσθησης ελέγχου και ασφάλειας -καθώς κατά τη φαινομενικά άκαρπη έρευνα εντοπισμού της απαχθείσας κόρης του, ο πατέρας του μικρού κοριτσιού θα πάρει τον νόμο στα χέρια του, διαγράφοντας μια τραγική πορεία προς την απόλυτη αποκτήνωση. Με τον Hugh Jackman στην καλύτερη στιγμή της καριέρας του, ένα εξαιρετικό ensemble cast και για πρώτη φορά τον Roger Deakins στην φωτογραφία, ο Denis Villeneuve υπογράφει ένα σύγχρονο classic και μπαίνει οριστικά και αμετάκλητα στην ελίτ των δημιουργών της γενιάς του.
2. Incendies (2010)
Δύο φάκελοι θα αλλάξουν τη ζωή των Καναδών διδύμων Jeanne και Simon μετά τον θάνατο της μητέρας τους, με τον πρώτο φάκελο να αφορά τον, θεωρούμενο μέχρι εκείνη τη στιγμή νεκρό, πατέρα τους και τον δεύτερο έναν αδερφό -του οποίου την ύπαρξη αγνοούσαν. Η ρήση του Ηράκλειτου «Πόλεμος πατήρ πάντων» περικλείει μέσα της όλη την ουσία του Incendies, μια ταινία που αγγίζει την αρχαία Ελληνική τραγωδία με μοναδικό τρόπο και η οποία περιπλέκει αριστοτεχνικά τη σπαρακτική οδύνη της οικογενειακής τραγωδίας με την ένταση και τον πόνο ενός ανεπούλωτου εθνικού τραύματος. Υποψήφιο για Oscar Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας και παραλήπτης ουκ ο λίγων φεστιβαλικών βραβείων τη χρονιά κυκλοφορίας του, το Incendies παραμένει μέχρι και σήμερα μια από τις πιο συνταρακτικές ταινίες της περασμένης δεκαετίας.
1. Arrival (2016)
Καθώς δώδεκα μυστηριώδη διαστημόπλοια προσγειώνονται σε διάφορα σημεία του πλανήτη, μια ομάδα ειδικών επιστημόνων καλείται να μελετήσει το συμβάν. Η Louise Banks, γλωσσολόγος, θα επιχειρήσει την πρώτη επαφή με τους παράξενους επισκέπτες, ενώ ο πλανήτης αρχίζει σταδιακά να βρίσκεται σε μια κλιμακούμενη εμπόλεμη κατάσταση. Το απόλυτο ουμανιστικό αριστούργημα του Villeneuve είναι μια ταινία, η οποία κάτω από τον προσχηματικό μανδύα του sci-fi κρύβει ένα σινεμά που αναζητά ευθέως το άγνωστο μέσα στην ανθρώπινη φύση -καθώς παράλληλα στοχάζεται πάνω στην έννοια της επικοινωνίας και της γλώσσας. Το Arrival είναι άλλη μια ζωντανή απόδειξη πως το σινεμά εξακολουθεί να ανακαλύπτει νέους τρόπους για να «μιλήσει» στον θεατή, ενώ ο Villeneuve γίνεται πλέον ένας auteur σκηνοθέτης που διαρκώς πιέζει τα όρια του μέσου -αλλά και των δικών του δυνατοτήτων.
