Πώς διαψεύδονται τα όνειρα και οι προσδοκίες μιας ολόκληρης γενιάς ανθρώπων από την καθημερινότητα, την εργασία και τελικά ολόκληρο το βίωμα της ελληνικότητας στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία; Ο κινηματογράφος της Σοφίας Εξάρχου μοιάζει να αποτελεί τον καλύτερο εκφραστή μιας πραγματικότητας που οι περισσότεροι από εμάς αλλιώς την περιμέναμε και αλλιώς εξελίχθηκε, διαθέτοντας χαρακτηριστικά μετα-Ολυμπιακού comedown και αέρα δυστοπίας διαρκείας. Έτσι λοιπόν μετά το Park του 2016, η Εξάρχου επιχειρεί μέσα από το Animal ακόμα μια αποτύπωση μιας πτυχής της ελληνικής εμπειρίας στη μεγάλη οθόνη, διαλύοντας και την τελευταία ψευδαίσθηση που ενδεχομένως διέθετε κανείς για την ειδυλλιακή φύση του ελληνικού καλοκαιριού. Τουλάχιστον μέσα από τα μάτια εκείνων που φροντίζουν σαν μικροί στρατιώτες γι’ αυτό: των αφανών ηρώων-εργατών της θερινής σεζόν. Αξίζει όμως το Animal το buzz που αναπόφευκτα θα δημιουργούσε ο Χρυσός Αλέξανδρος στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης (ο πρώτος μάλιστα μετά από χρόνια σε ελληνική ταινία), αλλά και το ΒραβείοΕρμηνείας για τη Δήμητρα Βλαγκοπούλου στο Λοκάρνο; Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Το Animal μας μεταφέρει στο all-inclusive ξενοδοχείο Mirage της διαχρονικά υπερτουριστικής Κρήτης, όπου η πρωταγωνίστριά του Κάλια εργάζεται ως επικεφαλής μιας ομάδας ανιματέρ που προετοιμάζεται πυρετωδώς για την έναρξη της καλοκαιρινής σεζόν. Λίγο πριν τα σαράντα της, η ίδια ζει και δουλεύει στο ίδιο μέρος για δύο δεκαετίες και μοιάζει να το απολαμβάνει: σπίτι, φαγητό, καλά λεφτά, glitter, χορός. Τί άλλο χρειάζεται άλλωστε κανείς; Τα πράγματα όμως θα αλλάξουν, όταν μια νέα, 18άρα συνάδελφός της, η Εύα, έρθει κοντά με την Κάλια κάνοντας παρέα μαζί της με το που πιάσει δουλειά στο ίδιο ξενοδοχείο. Η δυσκολία της Εύας να εγκλιματιστεί στους ρυθμούς της δουλειάς στο Mirage και στην περιορισμένη διασκέδαση μετά το σχόλασμα, θα δώσουν τότε στην Κάλια ένα reality check που ίσως είχε αργήσει καιρό: μήπως τελικά ο παραθαλάσσιος παράδεισος που οι τουρίστες επισκέπτονται τα καλοκαίρια τους δεν είναι εξίσου ιδανικός και για την ίδια;
Επιλέγοντας τον δρόμο του μελαγχολικού ρεαλισμού, η Εξάρχου αποτυπώνει στο Animal όλη τη ματαίωση, τον πόνο, την εξάντληση, ακόμα και τον εξευτελισμό που πολλές φορές συνεπάγεται η εργασία στην εγγενώς επισφαλή seasonal εκδοχή της στα ελληνικά νησιά, δίνοντας όμως βάση σε έναν παράγοντα αυτής που ίσως αποσιωπάται περισσότερο από όλους: την απέραντη μοναξιά της, που μόνος τρόπος να μη σε γονατίσει είναι να κάνεις πως απλά δεν υπάρχει. “Yes sir, I can boogie”, τραγουδά και χορεύει η Κάλια για να διασκεδάσει τα πλήθη ενός πληκτικού και κιτς θέρετρου, που για την ίδια δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα φέρετρο για κάθε τι που είχε ονειρευτεί να είναι και να κάνει στη ζωή της. Μιας ζωής αφιερωμένης τελικά στο να υπηρετεί τους άλλους.
Με τη σκηνοθέτρια να παίρνει αποστάσεις από τους χαρακτήρες της, η Βλαγκοπούλου στον ρόλο της Κάλιας εντυπωσιάζει από τις πρώτες κιόλας σεκάνς της ταινίας, με το βλέμμα της να σκοτεινιάζει ολοένα και περισσότερο όσο οι μέρες και οι επισκέπτες περνούν από το Mirage, σε μια ερμηνεία που θα μνημονεύεται για καιρό. Σύμμαχός της στην έκφραση όλων των παραπάνω συναισθημάτων αποξένωσης οι σιωπές, οι αντιθέσεις στην κινησιολογία της εντός και εκτός περιβάλλοντος δουλειάς, αλλά και τα διαρκώς μουντά χρώματα στη φωτογραφία της ταινίας – απολύτως απροσδόκητα αν σκεφτεί κανείς ότι βρισκόμαστε σε ένα ηλιόλουστο νησί μέσα στο καλοκαίρι.
Όμως το Animal χαρακτηρίζεται αναπόφευκτα από τον υπερβολικό σεναριακό του μινιμαλισμό, που τελικά κλέβει ολόκληρη τη γοητεία όλων των παραπάνω. Γιατί αν κάτι χρειάζεται τελικά μια ταινία για να χαραχτεί μια για πάντα στη μνήμη μας είναι να αφηγηθεί μια δυνατή ιστορία με τον σωστό τρόπο. Και στο Animal δυστυχώς δεν υπάρχει καμία ιστορία, πέρα από το αναμενόμενο meltdown της Κάλιας λίγο πριν πέσουν οι τίτλοι τέλους. Είναι όμως και ένας μινιμαλισμός ενδεχομένως δικαιολογημένος, αφού στη σεζόν οι ζωές των πρωταγωνιστών της μπαίνουν στον πάγο και οι ιστορίες γράφονται από την πλευρά εκείνων που βρίσκονται εκεί για να διασκεδάσουν. Αυτή είναι μια αφόρητη αλήθεια που εκφράζεται στο έπακρο μέσα από το Animal, γι’ αυτό και παραμένει μια ταινία άξια να ιδωθεί παρά τη σεναριακή αδυναμία της.
Δείτε το trailer της ταινίας:
