Γεννημένος στο Bronx της Νέας Υόρκης, το 1940, ο James Edmund Caan ήταν από εκείνα τα ταλέντα που ξεπήδησαν και εδραιώθηκαν στα σπουδαία αμερικανικά 70ς. Πάντρεψε άμεσα το σκληρό του παρουσιαστικό και την ‘’αλήτικη’’ του σιλουέτα, με την πιο εγκεφαλική προσέγγισή στους ρόλους του, δημιουργώντας έτσι μια κινηματογραφική φιγούρα αρκούντως ‘’macho’’, αλλά αντιστοίχως εύγλωττη και φιλοσοφημένη, ώστε να μην μπορεί εύκολα να τυποποιηθεί και να περιορίσει το μεγάλο του ταλέντο σε πανομοιότυπους ρόλους.
Γνωστός για τις εμβληματικές του ερμηνείες σε έργα-σταθμούς των 70ς (καθώς και για τους ρόλους που απέρριψε, με ενδεικτικούς εκείνους στα ‘’The French Connection’’, “One Flew Over the Cuckoo’s Nest, “Kramer vs. Kramer”, “Apocalypse Now” και “Star Wars”), για την ανεπίσημη απόσυρσή του από τα κινηματογραφικά δρώμενα των 80ς, λόγω της χρόνιας κατάθλιψης που του προκάλεσε ο θάνατος της αδερφής του το 1982 -συνδυαστικά με τον ολοένα και αυξανόμενο εθισμό του στην κοκαΐνη- και το come-back του στα 90ς μέχρι και σήμερα, ο James Caan ήταν πάντα ένας πολύ ενδιαφέρων ηθοποιός, ένας γνήσιος εκπρόσωπος της σπουδαιότερης πιθανότατα γενιάς ερμηνευτών του σύγχρονου αμερικανικού κινηματογράφου, με μια πολυτάραχη ζωή αλλά και μια κινηματογραφική παρακαταθήκη, η οποία δεν θα ξεχαστεί ποτέ.
The Godfather (1972)
Αρχικά υποψήφιος για τον ρόλο του Michael Corleone, ο James Caan ανέλαβε τελικά τον ρόλο του μεγάλου ευέξαπτου αδερφού του, Sonny, κερδίζοντας την μοναδική του οσκαρική υποψηφιότητα, στο διαχρονικό αριστούργημα του 1974, δια χειρός του πανεπιστημιακού του φίλου, Francis Ford Coppola. Σε μια ταινία-σταθμό, δίπλα σε ονόματα όπως τον Marlon Brando, τον πρώτο-εμφανιζόμενο Al Pacino, τoν Robert Duvall και τον John Cazale, o Caan όχι μόνο στάθηκε στο ερμηνευτικό ύψος των περιστάσεων, αλλά έπλασε και έναν χαρακτήρα διαχρονικό, ‘’πρότυπο’’ για μελλοντικούς παρόμοιους ρόλους. Ως ένας νευρικός, ανεξέλεγκτος και έτοιμος να τραβήξει πρώτος τη σκανδάλη, διάδοχος μιας εκ των μεγαλύτερων εγκληματικών αυτοκρατοριών των ΗΠΑ, ο Sonny θα μπορούσε να καταλήξει εύκολα καρικατούρα, εάν η σκηνοθετική καθοδήγηση του Coppola και το αστείρευτο ταλέντο του Caan δεν του έδιναν ανθρώπινη υπόσταση, εντάσσοντάς τον οργανικά στην τραγωδία της οικογένειας Corleone. Σε μια ταινία που καθόρισε τα αμερικανικά 70ς -και πιθανότατα τον σύγχρονο παγκόσμιο κινηματογράφο- ο Caan έβαλε και εκείνος το λιθαράκι του στην επιτυχία της ταινίας και στο κερδισμένο στοίχημά της με την κινηματογραφική Ιστορία.
Rollerball (1975)
Δυστοπικό sci-fi διαμάντι των 70ς, στο οποίο το 2018 παρουσιάζεται σαν ένα μέλλον ιδανικό για την ανθρωπότητα, καθώς πόλεμοι, φτώχεια, αρρώστιες και παγκόσμια πείνα έχουν εκλείψει, ενώ η εργασία έχει μειωθεί σε περίπου τρεις μέρες ανά εβδομάδα. Όμως, η ανθρώπινη ανάγκη για αίμα και εκτόνωση των πρωτόλειων άγριων ενστίκτων της, έχουν επιβάλλει την ύπαρξη ενός παιχνιδιού που προσφέρεται προς ικανοποίηση αυτών, το οποίο ελέγχεται πλήρως από μεγάλες πολυεθνικές και επιχειρηματίες χωρίς ηθική πυξίδα. O James Caan δίνει μια εξαιρετική ερμηνεία σε μια ταινία, δυστυχώς αρκετά παραγνωρισμένη σήμερα, η οποία θέτει μεγάλα ερωτήματα και διαχρονικούς προβληματισμούς, όπως οφείλει άλλωστε κάθε ταινία σκεπτόμενης επιστημονικής φαντασίας που σέβεται τον εαυτό της και το είδος που υπηρετεί.
Thief (1981)
Ο James Caan, λίγο πριν μεταπηδήσει για τα καλά στα δύσκολα 80ς, συνεργάζεται με τον Michael Mann, στην πρώτη του σκηνοθετική απόπειρα το 1981. Αποτέλεσμα της συνεργασίας τους, ένα instant – classic neo-noir κομψοτέχνημα και πιθανότατα η σπουδαιότερη ερμηνεία της καριέρας του Caan. Το σύμπαν του Michael Mann, σε αυτό το σκηνοθετικό του ντεμπούτο στην μεγάλη οθόνη, πλημμυρίζει το κινηματογραφικό πανί με neon φώτα, βροχή, synth ήχους και εκείνη την αστική μοναξιά που έμελλε να γίνει ο ‘’καμβάς’’, πάνω στον οποίο θα δρούσαν οι μοναχικοί ήρωες του. Ο Caan επιστρατεύει την τραχιά και σκληρή του πλευρά, παντρεύοντάς την με αυτή του τύπου που, περνώντας αρκετό από τον χρόνο του στην φυλακή, σταδιακά ανακάλυψε βαθύτερους υπαρξιακούς προβληματισμούς και μια πολυδιάστατη ηθική, στο λυκόφως της καριέρας του σαν κλέφτης. Τίποτε λιγότερο από καθηλωτικός, όπως και το διαχρονικό αριστούργημα του Mann!
Misery (1990)
Το Misery του Rob Reiner, βασισμένο στο ομότιτλο μυθιστόρημα του Stephen King, έδωσε την ευκαιρία στον Caan να επιστρέψει για τα καλά στα κινηματογραφικά δρώμενα, μετά τα ταραχώδη 80ς. Το κινηματογραφικό του ‘’ταίριασμά’’ με την καθηλωτική Kathy Bates -νικήτρια του Oscar Α’ Γυναικείου Ρόλου εκείνη τη χρονιά- ήταν υποδειγματικό, καθώς η απόλυτα πετυχημένη χημεία τους είναι και το βασικό ‘’καύσιμο’’ αυτού του ψυχολογικού θρίλερ αγωνίας, το οποίο ο -πάντοτε επικριτικός και δύστροπος απέναντι στις κινηματογραφικές μεταφορές των βιβλίων του- King, μέχρι και σήμερα θεωρεί ανάμεσα στις καλύτερες μεταφορές τους στη μεγάλη οθόνη. Ο Caan, καθηλωμένος σε ένα κρεβάτι στη μεγαλύτερη διάρκεια του έργου και μονίμως σε μειονεκτική θέση, είναι εξαιρετικός στη σιωπηρή του προσπάθεια να τιθασεύσει τους φόβους και το άγχος που του προκαλεί η Bates, ψάχνοντας παράλληλα τρόπους, ώστε να διατηρήσει την -εύθραυστη- ισορροπία μεταξύ τους. Ένα από τα σπουδαιότερα hits των 90ς και άλλη μια σπουδαία, απαιτητική ερμηνεία για τον Caan!
Elf (2003)
Η πιο ‘’άκυρη’’ επιλογή, σε μια τοπ-5 λίστα των δουλειών του σπουδαίου James Caan, το ‘’Elf’’ είναι η ταινία που, σε πρώτη σκέψη, δεν θυμίζει άμεσα τον ίδιο και το σπουδαίο του ταλέντο. Είναι όμως, αισίως 20 χρόνια μετά, μια από τις πιο αγαπημένες Χριστουγεννιάτικες ταινίες που γυρίστηκαν ποτέ. Ο Buddy, ορφανό που μεγάλωσε στον Βόρειο Πόλο παρέα με τα ξωτικά του Άγιου Βασίλη, καταφθάνει στην Νέα Υόρκη για να ανακαλύψει τον πραγματικό του πατέρα, ο οποίος είναι μια σύγχρονη, ακόμη πιο κυνική Ebenezer Scrooge μορφή, με τα χαρακτηριστικά του James Caan. Η χημεία του με τον, ανερχόμενο ακόμη, Will Ferrell είναι εξαιρετική, το κωμικό του αυτό-παρωδιακό timing δεν πέφτει ποτέ έξω, ενώ η σκηνοθεσία και γενικότερη προσέγγιση του John Favreau, συνδυάζει τις καλές στιγμές του SNL της εποχής, με την αθωότητα και την ευθύτητα αρκετών παραδοσιακών, κλασσικών Χριστουγεννιάτικων ταινιών. Instant holiday classic και μια εκ των πιο ευχάριστων εκπλήξεων των 00ς.
