Δύο Ταινίες Που Ξεχνούν

Είναι σκληρή εμπειρία η θέαση μιας ταινίας που ο ήρωας πάσχει από την αδυσώπητη νόσο του Αλτσχάιμερ. Στην πρόσφατη κινηματογραφική ιστορία, η Sarah Polley καταπιάστηκε με το θέμα με τρυφερότητα στο Away from Her (2006) (με την υπέροχη  Julie Christie) ενώ το Still Alice (2014) με την Julianne Moore ήταν ένα exploitation κατασκεύασμα, από αυτά που συγκινούν εύκολα την Ακαδημία των Όσκαρ.

Φέτος, δυο ταινίες που χρησιμοποιούν το ίδιο θέμα κυκλοφορούν σχεδόν ταυτόχρονα.

To The Father αντιμετωπίζει τον ήρωά του σαν δέντρο που χάνει τα φύλλα του, ενώ το Supernova αντιμετωπίζει τον ήρωά του σαν σκόνη από τα άστρα. Και τα δύο φιλμ διαθέτουν σπουδαίες ερμηνείες που πρέπει να απολαύσετε, παρά το δυσβάστακτο θέμα τους.

The Father (Florian Zeller)

Δεν χωράει σε περιγραφές η ερμηνεία του Anthony Hopkins στο άψογο δράμα, με τίτλο The Father. Οι γραπτοί ύμνοι και οι βραβεύσεις περισσεύουν μπροστά σε μια τόσο οριακή, πορσελάνινη ερμηνεία υψηλής αισθητικής. Ο Florian Zeller στην πρώτη ταινία του μας βάζει διακριτικά στη δύσκολη ζωή του ηλικιωμένου ήρωα. Βλέπουμε τον κόσμο μέσα από τα μάτια του. Προς τιμήν του, ο σκηνοθέτης δε θέλει να μας ψυχοπλακώσει με τα προβλήματα της τρίτης ηλικίας, ούτε προσπαθεί να είναι χειριστικός με το συναίσθημα του θεατή. Ο φακός είναι διακριτικός, σαν να σέβεται τη διαρκή αγωνία και την ανασφάλεια του ήρωα, σαν να θέλει να τον πάρει από το χέρι και να τον προστατεύσει. Τα πλάνα τον αντιμετωπίζουν με κατανόηση, φροντίζοντας την αξιοπρέπειά του. Το αλάνθαστο μοντάζ του Γιώργου Λαμπρινού μας βοηθάει να κατανοήσουμε τη σύγχυση του ήρωα και μας κάνει να προσπαθήσουμε να συμπεράνουμε την ψυχολογική διάθεση αυτών που έχει απέναντί του, με τις σκόρπιες πληροφορίες που πασχίζει να μαζέψει και ο ίδιος. Η προσεγμένη και μελετημένη σκηνοθεσία των ηθοποιών, πλησιάζει αυτό που κάποτε αποκαλούσαμε «καθαρό σινεμά».

Ο Hopkins ερμηνεύει τον ήρωα (τον οποίο επίσης λένε Anthony) με όλο του το κορμί, με τα δάχτυλά του, με τα βλέφαρά του και τις αδιόρατες συσπάσεις του προσώπου του. Βλέπουμε έναν άνθρωπο που με ψυχραιμία προσπαθεί να βγάλει κάποιο νόημα από τις μικρές στιγμές μέσα στη μέρα του. Το διαμέρισμά του και οι διάδρομοι αλλάζουν σαν κομμάτια ενός λαβύρινθου. Οι άνθρωποι μετατρέπονται από συνωμότες, σε οικείους αγαπημένους και ξανά σε εισβολείς. Οι αισθήσεις του δεν συντονίζονται με αυτά που υπαγορεύει το μυαλό του και έτσι βυθίζεται σταδιακά μέσα στο σώμα του.

Δίχως να ποντάρει στο μελόδραμα και στα σπαραξικάρδια κλισέ, το The Father αφήνει τον Hopkins να μεγαλουργήσει με μια μινιμαλιστική προσέγγιση στο δράμα ενός ανθρώπου του οποίου το μυαλό έχει μετατραπεί σε κινούμενη άμμος που ρουφάει την ταυτότητα και τις μνήμες του. Δεν είναι σε θέση, λοιπόν, να γνωρίζει αν πρέπει να αμυνθεί από την πατροναριστική κόρη του (εξαιρετική η Olivia Colman) ή αν της ραγίζει την καρδιά με την απρόβλεπτη συμπεριφορά του. Και ο Hopkins, με πέντε αράδες λόγια στη διάθεσή του, ερμηνεύει κάθε σκηνή σε πέντε διαφορετικά επίπεδα. Είναι τόσο σαρωτική η ερμηνεία του πρωταγωνιστή (στις 5 αν όχι στις 3 κορυφαίες της καριέρας του) που σχεδόν εξαφανίζει το κάδρο –πραγματικά, αισθανόμουν σαν να τον είχα απέναντί μου σε ένα πολύ μικρό θέατρο και αν έβηχα θα του αποσπούσα την προσοχή. Αληθινό επίτευγμα.

Supernova (Harry Mcqueen)

Δυο αγαπημένοι εραστές ξεκινούν ένα μικρό road trip χωρίς επιστροφή καθώς γνωρίζουν ότι αυτή η νευροεκφυλιστική νόσος θα χαλάσει τη σχέση ζωής που έχουν φτιάξει μέσα στα χρόνια. O Colin Firth υποδύεται έναν άνθρωπο που βλέπει καθημερινά τον σύντροφό του να χάνεται. Ο Stanley Tucci υποδύεται έναν άνθρωπο που φοβάται ότι σύντομα θα είναι μονάχα βάρος για τους ανθρώπους που τον αγαπούν. Είναι ωραίοι στο ίδιο κάδρο αυτοί οι δυο ηθοποιοί και η χημεία τους πετυχαίνει να μας κάνει να ενδιαφερθούμε γι’ αυτούς τους δύο χαρακτήρες. Το γλυκόπικρο φιλμ έχει καλή καρδιά, αν και συχνά πέφτει στις γνωστές παγίδες των indie αμερικάνικων δραμάτων που έχουν θέμα τη διάσπαση της οικογένειας. Βέβαια, τούτο το δραματικό tearjerker μπορεί να είναι καλαίσθητο αλλά δεν είναι σπουδαίο φιλμ ως προς την έμπνευση και την κατασκευή του. Έχει την τύχη, όμως, να το κοσμούν με την παρουσία τους αυτοί οι δυο σπουδαίοι ηθοποιοί. Ο Tucci και Firth καταφέρνουν, στις σιωπηλές τους στιγμές κυρίως, να εκφράσουν την αφοσίωση και το αληθινό νοιάξιμο δυο ανθρώπων που αγαπήθηκαν βαθιά και που τους συνδέει ένα μεταφυσικό σχεδόν bonding. Ο βίαιος επίλογος της σχέσης τους ακούγεται σαν μελαγχολικό σόλο στο πιάνο, ένα σκληρό ξημέρωμα.