Όσο διανύουμε το κινηματογραφικό award season, που ξεκινάει με τα βραβεία των ενώσεων κριτικών και τερματίζει τη βραδιά των Όσκαρ, πολλές λίστες με τις καλύτερες ταινίες της χρονιάς ξεπηδούν από όλα τα έντυπα και τα ηλεκτρονικά μέσα. Στην Ελλάδα είναι διαφορετικά τα πράγματα και οι εγχώριες λίστες ακολουθούν τον προγραμματισμό της διανομής. Έτσι, βλέπουμε στις λίστες για το 2017 τις ταινίες που προβλήθηκαν επίσημα από την 1/1 μέχρι την 31/12, με αποτέλεσμα ανάμεσά τους να υπάρχουν το “Moonlight”, το “Paterson” και το “Silence”. Για το Avopolis θα τηρήσουμε ωστόσο την παγκόσμια τακτική και θα υπολογίσουμε μόνο τις παραγωγές του 2017, ασχέτως αν έχουν προβληθεί ήδη ή κι αν έχουν απορριφθεί από τις εταιρείες παραγωγής. Αφού είδα σχεδόν όλες τις φετινές ταινίες, επέλεξα 20. Εξαιρούνται μόνο 2: το “The Post” του Στίβεν Σπίλμπεργκ και το “The Shape Of The Water” του Γκιγιέλμο Ντελ Τόρο, τις οποίες δεν πρόλαβα, αλλά λογικά θα έπαιζαν για την 20άδα. Για την ιστορία, το “Get Out” έμεινε έξω την τελευταία στιγμή, καταλαμβάνοντας τη θέση 21...
1) Call Me By Your Name
Γιατί μας θυμίζει ότι η κινηματογραφική ομορφιά δεν σημαίνει μόνο όμορφα πλάνα. Για τους συναισθηματικούς καιάδες που μας ρίχνει. Για τα τραγούδια του Sufjan Stevens. Για τα δάκρυα μπροστά στο τζάκι στους τίτλους τέλους.
2) Lady Bird
Γιατί κατάφερε να πει κάτι ολότελα καινούριο και φρέσκο χωρίς να χρησιμοποιήσει τίποτα που δεν έχουμε ξαναδεί. Γιατί λειτουργεί σαν πρίκουελ του Frances Ha. Γιατί είναι η καλύτερη ιστορία ενηλικίωσης που έχουμε δει απ’ το Boyhood. Για να μην πω απ’ το The Virgin Suicides.
3) Phantom Thread
Για τον κινηματογραφικό πλούτο. Για την υψηλή ραπτική στο μοντάζ και την φωτογραφία. Για το εξαιρετική τελευταία ερμηνεία του κυρίου Ντέι Λιούις. Για την τόλμη του Πολ Τόμας Άντερσον που μας αποδεικνύει γιατί είναι ο μοναδικός σκηνοθέτης που βγήκε μετά τη δεκαετία του 90 και δικαιούται να αποκαλείται ιδιοφυΐα.
4) The Florida Project
Για την κρυμμένη ομορφιά στις παρυφές της Ντίσνειλαντ. Κυρίως γιατί δεν πατάει σε κλισέ σκληρού ρεαλισμού και αντ’ αυτού απογειώνει τον ονειροδείκτη των εικόνων. Για τον τρόπο που ο φακός «κλέβει» τις πιο αληθινές εικόνες με σκηνοθετική μαεστρία.
5) On Body and Soul
Για τα συμβολικά όνειρα. Για την δυνατή καρδιά που χτυπάει δυνατά στο πιο αποκρουστικό σημείο του κόσμου. Γιατί μετέτρεψε ένα σφαγείο ζώων σε κινηματογραφικό διάκοσμο. Ο Χάνεκε θα το υπέγραφε χωρίς να αλλάξει ούτε λέξη.
6) I, Tonya
Γιατί πιάνει τα επίπεδα που νομίζει ότι μπορεί να φτάσει ο Ντέιβιντ Ο. Ράσελ (Silver Linings Playbook, American Hustle) με κάθε ταινία του, αλλά ούτε έχει πλησιάσει καν την ποιότητα αυτής της εξωφρενικής ιστορίας, white trash σωματικής και οικογενειακής βίας. Γιατί είναι το αθλητικό inspirational story που στέλνει στο διάολο όλα τα Rocky και τα σοβαροφανή Creed αυτού του κόσμου. Για την θεότητα της Allison Janney στον ρόλο της μητέρας. Για τους σαλταρισμένους χαρακτήρες και την απουσία όλων των exploitation συνταγών που αποσκοπούν σε δάκρυα για χαμένες καριέρες.
7) Three Billboards Outside Ebbing, Missouri
Για την σκληροτράχηλη τρυφερότητα της Φράνσις Μακ Ντόρμαντ. Για το τσακισμένο βλέμμα μιας μητέρας σε απελπισία, που έχει την ατυχία να ζει σε έναν κόσμο βλάχων και κρετίνων. Για τις κλωτσιές στα αχαμνά και τις μολότοφ που σκορπάει η ηρωίδα. Για τη αληθινή και ανθρώπινη μεταμέλεια που δείχνουν οι (αντι)ήρωες της ταινίας, για διαφορετικούς λόγους ο καθένας.
8) Loveless
Για την πικρή συνενοχή του ζευγαριού όσον αφορά τον κατεστραμμένο γάμο τους. Για τα λίγα που χρειάζεται ένα περιβάλλον για να μετατραπεί σε τοξικό εφιάλτη για ένα παιδί. Γιατί τα χειρότερα λάθη δεν γίνονται απαραίτητα από κακούς ανθρώπους.
9) A Quiet Passion
Για την ποίηση της Έμιλι Ντίκινσον. Για τον τρόπο που ο σκηνοθέτης Terence Davies αποτύπωσε το πέρασμα του χρόνου στο πρόσωπο της Cynthia Nixon. Για την αρχοντιά των πλάνων και την ήπια σοφία της αφήγησης, κάτι που τόσο λείπει απ’ το σύγχρονο σινεμά.
10) Dunkirk
Γιατί είναι η ταινία που παίρνει τον Κρίστοφερ Νόλαν απ' τη λίστα των “hot” σκηνοθετών (ό,τι κι αν σημαίνει αυτό) και τον βάζει ανάμεσα στους μεγάλους του παγκόσμιου σινεμά. Η κατασκευή της ταινίας και η παράλληλη αφήγηση είναι ένα θαύμα.
11) The Meyerowitz Stories (New and Selected)
Γιατί επιβεβαιώνει τις υποψίες που αποκτήσαμε πριν δεκαπέντε χρόνια με το “Punch-Drunk Love” αλλά δεν δικαιώθηκαν ποτέ: ο Άνταμ Σάντλερ μπορεί να παίξει καλά αν θέλει. Η σχέσεις του ημιαποτυχημένου πατέρα με την δυσλειτουργική Νεοϋορκέζικη οικογένειά του αναπτύσσονται σε αλησμόνητες σκηνές που είναι χάρμα οφθαλμών. Αυτό το διαμαντάκι είναι η πιο ώριμη δουλειά του Noah Baumbach.
12) The Killing of a Sacred Deer
Γιατί ο Γιώργος Λάνθιμος ακόμα και στην πιο στρωτή και mainstream δουλειά του, συντηρεί το προσωπικό σύμπαν του σαν σκηνοθέτης και παραμένει εξαιρετικός στυλίστας και πιστός στις εμμονές του. Για τις κιουμπρικικές αναφορές και τη δύναμη να μην αφήνει τον θεατή εφησυχασμένο στην καρέκλα του.
13) Foxtrot
Για τον ευρυματικό τρόπο που μιλάει για τόσο παράδοξες ιστορίες. Για την βουβή οδύνη στα μάτια του πατέρα, για το ξεσάλωμα στην νεκρή γραμμή των συνόρων και για την ματαιότητα του εθνικού καθήκοντος.
14) Molly’s Game
Για τον πύρινο διάλογο που γεννάει η πένα του Άαρον Σόρκιν, ο οποίος χρησιμοποιεί το «Σκορσεζικού τύπου» voice over (που έλαμψε στο “Καζίνο” και στον “Λύκο της Γουόλ Στριτ”) για να δώσει επιτέλους στο Πόκερ την ταινία που του αξίζει (και μην ξανακούσω για το “Rounders”). Η Τζέσικα Τσαστέιν και ο Ιντρίς Έλμπα λάμπουν κυριολεκτικά και είναι ομορφότεροι από ποτέ. Απληστία, γκλάμουρ, νόμιμες απάτες και ο γλυκός εθισμός του τζόγου. Χάρμα.
15) Una Mujer Fantástica
Για την ανείπωτη αδικία που βιώνει η πρωταγωνίστρια. Για την ομοφοβική τρέλα που διαβρώνει τις κοινωνίες που ζούμε. Η ταινία παρουσιάζει τους απλούς μικρούς εξευτελισμούς που ζει μια γυναίκα που ζητά τα ελάχιστα και αυτονόητα. Γιατί είναι ένα φιλμ που μπορείς να τρίψεις στη μούρη όσων θεωρούν οικογενειακό στίγμα τους gay συγγενείς και θεωρούν φρικιά τους διεμφυλικούς.
16) Mother
Για το θράσος και την τόλμη του Αρονόφσκι να ταλαιπωρήσει τις μπουκωμένες απ’ το ποπ-κορν μάζες των multiplex. Για τον μετα-θρησκευτικό διάλογο που ανοίγει και για τις σύγχρονες φοβίες. Κυρίως για τον τρόπο που σκηνοθετεί την Τζένιφερ Λώρενς: σαν δελφίνι έξω απ’ το νερό που αργοπεθαίνει στα χέρια ξεσαλωμένων τουριστών την ώρα που βγάζουν μαζί του σέλφι.
17) Α Ghost Story
Γιατί είναι η ταινία που θα σκηνοθετούσε ο Σιάμαλαν αν δεν ήταν τόσο φιλόδοξος και αν είχε αφήσει για λίγο στην άκρη τις μεγάλες επιτυχίες του Σπίλμπεργκ και είχε αγαπήσει έστω μια ταινία του Κισλόφσκι. Ακόμα και τα φαντάσματα μελαγχολούν, με το σεντόνι με τις δυο τρύπες στα μάτια να ντύνει αιώνια τη μοναξιά τους.
18) Το Νήμα
Γιατί ο Αλέξανδρος Βούλγαρης έφτιαξε μια χειροποίητη εμπειρία βιογραφικών σημείων και εύπλαστης μνήμης. Το Νήμα μιλάει για τις φοβίες, τις μάχες, τον βασανισμό και την πνευματική κληρονομιά μιας ηρωίδας με έντονη αντιδικτατορική δράση, η οποία κουβαλάει όλη την οργή και τα απωθημένα που αφήνει η μητρότητα.
19) The Other Side of Hope
Γιατί είναι συγκινητικό το ότι ο Καουρισμάκι δεν θα στερέψει ποτέ από εικόνες και από έμπνευση. Ένας πλανόδιος πωλητής, ένας ιδιοκτήτης ταβέρνας και κάμποσοι πρόσφυγες θα αποτελέσουν την πρώτη ύλη για μια Φινλανδική μπαλάντα για τσακισμένες προσδοκίες και απατηλά όνειρα.
20) I Love You, Daddy
Γιατί είναι το αριστούργημα του πιο σπουδαίου κωμικού μυαλού του αιώνα που διανύουμε -και δεν θα το δει κανείς. Ο Louis CK υπέγραψε το δικό του «Manhattan» με ένα μικρό κλείσιμο του ματιού στον Γούντι. Ένα ασπρόμαυρο, άκρως προσωπικό φιλμ, φτιαγμένο με άβολη τρυφερότητα. Ο Louis ανήκει στα χλωρά που κάηκαν μαζί με τα ξερά που έστειλε δίκαια στο πυρ το εξώτερον το γυναικείο κίνημα διαμαρτυρίας του #metoo. Η καριέρα του τελειώνει με αυτό το φιλμ. Θα τον θυμόμαστε και θα τον ευχαριστούμε για πάντα.
