Η περίπτωση του Ρίντλει Σκοτ σηκώνει μεγάλη συζήτηση. Πρόκειται για έναν απ’ τους λίγους Αμερικάνους σκηνοθέτες που έχουν υπογράψει αριστουργήματα πέντε αστέρων, μα και απόλυτα σκουπίδια. Δεν αναφέρομαι σε πολύ καλές ταινίες και σε πολύ μέτριες ταινίες, μιλάω για το απόλυτο ταβάνι και το απόλυτο πάτωμα.
Η τεθλασμένη γραμμή ποιότητας της καριέρας του σκηνοθέτη εδώ και 40 χρόνια (από το εξαιρετικό “Οι Μονομάχοι” του 1977, μέχρι το φετινό “Όλα τα λεφτά του κόσμου”) είναι εντυπωσιακή, αν αναλογιστούμε μία προς μία τις 25 ταινίες του. Ο άνθρωπος που όρισε τη sci-fi αρχιτεκτονική με το “Blade Runner”, που προκάλεσε ανατριχίλες με τον διαστημικό τρόμο του “Alien”, που έδωσε ξανά στυλ και διάσταση στη χλαμύδα με τον “Μονομάχο” και που υπέγραψε το τρυφερό φεμινιστικό μανιφέστο των “Θέλμα & Λουίζ”, έχει αναλωθεί σε ανουσιουργήματα εποχής (“Robin Hood”, “Kingdom of Heaven”, “Exodus”) και μιλιταριστικά σκουπίδια για στρατόκαυλους (“Black Hawk Down”, “G.I. Jane”). Η αφηγηματική του δεινότητα, όταν δεν εγκλωβίζεται σε genre, κάποιες φορές λάμπει εντυπωσιακά (“Matchstick Men”), όμως τις πιο πολλές φορές παίρνει την κάτω βόλτα (“The Counselor”). Ο ίδιος, όσο και να μας εκπλήσσει ευχάριστα κάποιες φορές (“Hannibal”), συνήθως τα έχει χαμένα και πνίγεται στις φασαριόζικες εικόνες του (“Body Of Lies”, “American Gangster”).
Όσο και να ψάχνουμε στη λίστα από άνευρα δραματάκια και στυλιζαρισμένα παραμύθια που έχει υπογράψει ο Σκοτ, ένα πράγμα παραμένει σίγουρο: η απίστευτη ενέργεια του σκηνοθέτη και η ικανότητά του να παράγει εικόνες που δεν προδίδουν την ηλικία του. Πραγματικά, στα 80 του χρόνια, ο Σκοτ σκηνοθετεί μια ιστορία απαγωγής, με νεύρο και ένταση που θα ζήλευαν σκηνοθέτες που είναι μισό αιώνα νεότεροί του. Όσο για την ουσία του “All the Money in the World”; Όσο και αυτή η αναπαράσταση της Ιταλίας των αρχών της δεκαετίας του 1970 να κρύβει αρετές και όσο χαζευτικό και να είναι το μοντάζ της ιστορίας, ο σκιά της απουσίας του Κέβιν Σπέισι πέφτει τόσο μεγάλη που σχεδόν δεν σε αφήνει να παρακολουθήσεις ανενόχλητος την ταινία.
Όλα ξεκίνησαν πριν μερικές μόνο βδομάδες, όταν ο Κέβιν Σπέισι βρέθηκε κατηγορούμενος για πολλαπλές υποθέσεις σεξουαλικής παρενόχλησης. Ο αντίκτυπος της αρνητικής δημοσιότητας θα ήταν τόσο μεγάλος που η ταινία θα εξαφανίζονταν από κάθε διεκδίκηση υποψηφιοτήτων για βραβεία και το βατερλό στο box office θα ήταν προδιαγεγραμμένο. Σε μια παρανοϊκή κίνηση καλλιτεχνικού αυθορμητισμού, ο Σκοτ κάλεσε εκτάκτως τον Κρίστοφερ Πλάμερ και ξαναγύρισε μαζί του όλες τις σκηνές του Σπέισι σε έναν αγώνα χρόνου όχι απλά με το ημερολόγιο, αλλά με το ρολόι. Τα γυρίσματα κράτησαν γύρω στις 10 μέρες, τα ίδια σκηνικά χρησιμοποιήθηκαν ξανά και οι ηθοποιοί που βρίσκονταν στις εν λόγω σκηνές, συμμετείχαν αναγκαστικά καθώς το διαφορετικό timing του διαλόγου επηρέαζε και τις δικές τους ερμηνείες. Ελάχιστες μέρες μετά και ύστερα από ξημεροβραδιάσματα πάνω στη μονταζιέρα, το φιλμ πριν καλά καλά στεγνώσει έφυγε για τις αίθουσες για να προλάβει λαχανιασμένα το ασφυκτικό deadline.
Πιθανότατα, αυτή η αιφνιδιαστική απόφαση να αποτελέσει case study στο κινηματογραφικό μέλλον: ένας σκηνοθέτης πιάνει το καταδικασμένο έργο του απ’ τα μαλλιά, επενδύει άλλα 10 εκατομμύρια και μέσα σε δυο βδομάδες παραδίδει ένα διαφορετικό έργο στο studio. Ακόμα πιο πιθανό είναι να δούμε σε πολλά χρόνια από τώρα το «Kevin Spacey’s Version» σε ένα Special Edition DVD. Κανείς δεν ξέρει. Όσον αφορά το τελικό φιλμ όμως, τα πράγματα δεν είναι τόσο συναρπαστικά ή τόσο ιντριγκαδόρικα.
Ο ιστός του φιλμ τυλίγεται γύρω από την εμβληματική μορφή του Γκέτι, του ανθρώπου που απέκτησε αμύθητη περιουσία από πετροδόλαρα. Ο Γκέτι ενσαρκώνει το πιο στυγνό πρόσωπο του καπιταλισμού, αυτό που απεχθάνεται την φορολογία, που αντλεί ερωτική ικανοποίηση απ’ τον πλούτο και που μέσα απ’ το φιλανθρωπικό προσωπείο και από φορολογικά παραθυράκια, εκμεταλλεύεται στυγνά κάθε οικονομικό πόρο, σε βάρος των αδυνάτων. Όταν κακοποιοί απαγάγουν τον εγγονό του, εκείνος αρνείται πεισματικά να πληρώσει τα λύτρα, ενώ ταυτόχρονα οι επενδύσεις του και τα κέρδη αυξάνονται με αμείωτους ρυθμούς. Η νύφη του (Μισέλ Γουίλιαμς) προσπαθεί να τον μεταπείσει ενώ ένας πράκτορας (Μαρκ Γουόλμπεργκ) τη βοηθάει να εντοπίσει το γιο της.
To σαρδόνιο και ελαφρώς σαδιστικό στυλ του Σπέισι αντικαταστάθηκε απ’ το στιβαρό προφίλ του Κρίστοφερ Πλάμερ. Το κυνήγι του χαμένου αγοριού, η αγωνία της οικογένειας και το περιβάλλον των εγκληματιών σκηνοθετούνται εντυπωσιακά, όμως στον θεατή υπάρχει διαρκώς μια ενοχλητική αίσθηση ότι κάτι λείπει. Όλη η αφηγηματική ικανότητα του Σκοτ, το καλά ρυθμισμένο μοντάζ και οι δόσεις υπερβολής στους χαρακτήρες δεν καταφέρνουν νσ μας αποσυντονίσουν απ’ την πεποίθηση πως το αποτέλεσμα είναι χάρτινο και αχρείαστο. Το ψυχαγωγικό, μα άδειο σε ουσία “All the Money in the World” μας θυμίζει μια άβολη αλήθεια για την κινηματογραφική ποιότητα: Ακόμα και όλα τα λεφτά του κόσμου δεν φέρνουν τις καλές ταινίες. Χρειάζεται όραμα, αληθινό πάθος και ένα καλό καλλιτεχνικό κίνητρο για να ειπωθούν οι ιστορίες. Αν ψάχνετε αυτά τα στοιχεία εδώ, καλύτερα προσπεράστε.
To trailer της ταινίας με τον Κέβιν Σπέισι
{youtube}VJneeDGMMtk{/youtube}
Το trailer της ταινίας με τον Κρίστοφερ Πλάμερ
{youtube}KXHrCBkIxQQ{/youtube}
