Το studio της Universal σε μια νέα, ενδιαφέρουσα κίνηση με την οποία θέλει να απαντήσει στον κατακλυσμό υπερ-ηρώων από κόμικ, ξεσκονίζει το χρυσωρυχείο εικόνων της από κλασικές «ταινίες τεράτων» στα αρχεία της. Τα φημισμένα Monster Movies φιλοδοξούν να δημιουργήσουν ένα νέο star-driven σύμπαν με την ονομασία "Dark Universe". Η αρχή έγινε με το «The Mummy», που άνοιξε αυτή τη βδομάδα με πρωταγωνιστή τον Τομ Κρουζ. Φήμες λένε ότι θα ακολουθήσει το «Bride of Frankenstein» με την Αντζελίνα Τζολί, το «The Invisible Man» με τον Τζόνι Ντεπ, το «Frankenstein» με τον Χαβιέ Μπαρδέμ, ενώ αν όλα πάνε καλά θα έχουμε αναβίωση του «Dracula», ένα νέο «Phantom of the Opera» και πολλά ακόμη. Όποια και να είναι η εμπορική και καλλιτεχνική μοίρα του νέου «σκοτεινού σύμπαντος», καλό είναι να γίνει μια αναδρομή στην παράδοση των Monster Movies και στην ιστορικό-κοινωνική τους αντήχηση, όπως πέρασε στο σελιλόιντ της δεκαετίας του 1930.
Το νήμα της απαρχής των τρομακτικών ιστοριών που αντλούσαν υλικό από σκοτεινούς μύθους, ίσως να οδηγεί στο μακάβριο ρομάντζο του Νοσφεράτου (1922) του Φρίντριχ Μουρνάου. Αυτή η «συμφωνία τρόμου» θα πρόσφερε την πρώτη καθοριστική εκδοχή του μύθου του κόμη Δράκουλα, χάρη στην τολμηρή του εικαστική διάσταση. Το εξπρεσιονιστικό αριστούργημα είχε απορροφήσει έντονες επιρροές απ’ το κίνημα του ρομαντισμού και θα γνώριζε μεγαλύτερη δόξα απ’ την Αμερικάνικη εκδοχή του Δράκουλα που γυρίστηκε το 1931, με τον επιβλητικό Bela Lugosi στο ρόλο του κόμη από την Τρανσυλβανία. Λίγο νωρίτερα όμως, το 1920, ο Πάουλ Βέγκενερ είχε ολοκληρώσει το προπολεμικό έπος «Γκόλεμ», που αναφέρονταν σε έναν αρχαίο εβραικό μύθο που ήθελε ένα άψυχο πλάσμα να ζωντανεύει χάρη στην θεική πνοή. Ο εκλεκτισμός και η αύρα του «Γκόλεμ» αποτέλεσε την αρχή των σπουδαίων ταινιών τρόμου και επηρέασε την εικονογραφία των πρώτων χολυγουντιανών ταινιών του είδους. Μια από τις ταινίες που γέννησε ο αντίκτυπος του «Γκόλεμ», ήταν το πρώτο «Φρανκενστάιν» (1931), ένα φιλμ κομβικής σημασίας, γυρισμένο στις ΗΠΑ από τον Τζέιμς Γουέιλ. Το «Γκόλεμ» βέβαια, δεν διέθετε μια αρχετυπική μορφή σαν τον Μπόρις Καρλόφ που κυριαρχούσε στον «Φρανκενστάιν».
Ο Καρλόφ πέρασε στην κινηματογραφική αθανασία χάρη στον ρόλο του νεκρού πλασματος που απέκτησε μαρτυρική ζωή, εξαιτίας της ύβρης των δυνάμεων της ανθρώπινης προόδου. Ο φόβος της προμηθεικής και επικίνδυνης όψης της επιστήμης που πυροδότησε τη ρομαντική φαντασία της Μαίρη Σέλεϊ, έσπειρε τρόμο που πήρε ανησυχητικές διαστάσεις στην χτυπημένη από το κραχ Αμερική του ‘30. Η επιτυχία της ταινίας δεν ήταν απλά αποτέλεσμα μιας ανησυχίας για τα άλματα της επιστήμης προς ένα άγνωστο μέλλον, αλλά εξέφραζε και μια κοινωνική απελπισία που μεταφέρονταν στην τραγική αναμέτρηση του πλάσματος με μια ρεαλιστική πραγματικότητα που δεν έχει χώρο γι’ αυτό. Για πρώτη φορά, το τέρας δεν εμφανίζονταν σαν πηγή του κακού αλλά σαν θύμα, μια μυθική αντιστροφή τεράστιας σημασίας που δεν έγινε άμεσα κατανοητή στον καιρό της. Τα ψήγματα ρομαντικών στοιχείων που έδωσαν πνοή στους μύθους του άμοιρου «Γκόλεμ» και του θανάσιμα ερωτευμένου «Νοσφεράτου» βρήκαν το δρόμο τους και στην ταινία του Γουέιλ και ο τρόμος συνάντησε για πρώτη φορά την τραγωδία.
Ανάμεσα στον πρώιμο Γερμανικό τρόμο και στις ταινίες με κάθε λογής μεγάλα τέρατα στη δεκαετία του ‘40, άνθισε η χρυσή εποχή του είδους. Τα καλύτερα δείγματα της εποχής περιλάμβαναν τη «Μούμια» (1932) με τον Μπόρις Καρλόφ, τον «Αόρατο Άνθρωπο» (1933) με τον Κλοντ Ρέινς και αργότερα τον «Λυκάνθρωπο» (1935) με τον Λον Τσάνει Τζούνορ. Η «Μούμια» γνώρισε ένα κάκιστο σίκουελ με τίτλο «The Mummy’s Hand» (1940) και κάμποσες ξαχασμένες συνέχειες όπως το «The Mummy's Tomb» (1942), το «The Mummy’s Ghost» (1944) και το «The Mummy’s Curse» (1944). Τον μύθο της Αιγύπτιας βασίλισσας που σηκώνεται από τον τάφο εξαιτίας μιας αρχαιολογικής ανασκαφής θα αναλάβει στη συνέχεια η εταιρεία Hammer, που ειδικεύονταν στον Γοτθικό τρόμο, με πρωταγωνιστή τον Christopher Lee.
Η φολκλόρ απειλή της μεταμόρφωσης του ανθρώπου σε λύκο εντυπώθηκε εξαιρετικά στο «Werewolf of London» (1935) και στο μεταγενέστερο «Wolfman» (1941). Αυτές οι δυο ταινίες ώθησαν το είδος προς έναν ανατέλλοντα κινηματογράφο της ψευδαίσθησης, χάρη στο εντυπωσιακό (για τα δεδομένα της εποχής) make-up και την πρόοδο των ειδικών εφέ. Το ίδιο ισχύει και για τον «Αόρατο Άνθρωπο» (1933), που βασίστηκε στο βιβλίο του H.G. Wells, με τον Claude Rains στον ρόλο του διαφανούς ήρωα. Η σημειολογία των μακάβριων τεράτων είχε σαν αντίπαλο τον εστέτ ρομαντικό τρόμο του «Phantom Of The Opera» (1925), ο οποίος απογειώθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1930 με την αριστουργηματική «Παναγία των Παρισίων» (1939), όπου είδαμε τον Τσαρλς Λότον στον ρόλο του Κουασιμόδου.
Παρά τα σπουδαία ξεσπάσματα των τρομακτικών τεράτων μετά το 1930, το στούντιο της Universal (που ήταν η φυσική μητέρα τους) έφτασε στην ιστορική κορύφωση των μύθων από το πρώτο κιόλας μισό της δεκαετίας εκείνης. Ιδιαίτερη σημασία έχει και το «The Creature From The Black Lagoon» του 1954. Η ιστορία του αμφίβιου ανθρωποειδούς ξέφευγε για πρώτη φορά από τις Γοτθικές καταβολές των Monster Movies και αντλούσε έμπνευση από αστικούς μύθους για γκροτέσκο ανθρώπους-ψάρια που ζούσαν στον Αμαζόνιο.
Αυτό που ακολούθησε ήταν η καθιέρωση και για πολλούς η εκλαΐκευση του είδους για ένα πιο ευρύ κοινό. Ο Τζέιμς Γουέιλ ολοκλήρωσε τον κύκλο του, υπογράφοντας το 1935 τη «Νύφη του Φρανκενστάιν», μια από τις διαχρονικά κορυφαίες παραγωγές του είδους, με την τραγική φιγούρα σε ένα κορμί γεμάτο ράμματα να δανείζεται στοιχεία από τον τρόμο, την επιστημονική φαντασία και τη μαύρη κωμωδία. Η «Νύφη του Φρανκενστάιν» προοιωνιζόταν την παρακμή του είδους που τη γέννησε. Ήδη ως προς τα μέσα στης δεκαετίας του ‘40 η παρέα των τεράτων άρχισε να καταντάει γραφική καθώς τα νέα γούστα την έδειχναν το δρόμο προς την λαική κωμωδία αλλά και την αυτοπαρωδία (Abbott and Costello Meet Frankenstein).
Τα υπόλοιπα μεγάλα στούντιο άρχισαν να αντιγράφουν τη χρυσοφόρα συναγή τερατόμορφης απειλής, αναπαράγοντας άφθονα b-movie στερεότυπα όπως τρελούς επιστήμονες, άψυχα ζόμπι και μοχθηρούς εξωγήινους από τον κακό «κόκκινο πλανήτη» Άρη που συντονίστηκαν με την κομουνιστική απειλή. Η ψυχροπολεμική παράνοια έδωσε ζωή σε αναρίθμητες ταινίες με την απειλή του «ξένου» στην φιλύσυχη Αμερική των προαστίων. Αυτό το κύμα όμως γέννησε και σπουδαίες ταινίες με κυρίαρχο το «Ιnvasion of the Body Snatchers» (1956) που αν και φτηνοπαραγωγή ξέφυγε από το αισθητικό περίβλημά της. Το ίδιο συνέβη και με τον τρόμο της ατομικής βόμβας ως πηγή τερατογέννεσης, με κλασικά μικρά διαμάντια όπως το Them! (1954) ή τον «Άνθρωπο που Ζάρωνε» (1957). Φυσικά, ο ερχομός της τηλεόρασης μεταμόρφωσε τα τέρατα από αλλόκοτες, αρχετυπικές μορφές απειλής σε ανακυκλώσιμα κλισέ της ανερχόμενης τότε ποπ κουλτούρας. Ό,τι περίπου δηλαδή συνεχίζει να ισχύει και σήμερα.
