O σκηνοθέτης James Gray είναι μια πολύ ιδιαίτερη περίπτωση. Τον γνωρίσαμε με το αριστουργηματικό ντεμπούτο του με τίτλο “Μικρή Οδησσός”, το 1994. Το ελεγειακό φιλμ οικογενειακής βίας άφησε υποσχέσεις για έναν αξιοσημείωτο δημιουργό με γνήσια και στυλιζαρισμένη ματιά. Εκεί άρχισε να αφήνει «κιουμπρικικά» χρονικά διαστήματα ανάμεσα στις ταινίες του. Επέστρεψε το 2000 με το ενδιαφέρον crime story με τίτλο “The Yards” και το 2007 έκανε διπλό χτύπημα με το νευρώδες γκανγκστερικό noir “We Own the Night” και το ημιαποτυχημένο ρομαντικό δράμα “Two Lovers”. Στην πραγματικότητα, ενώ ποτέ δεν έφτασε τα ύψη της πρώτης του ταινίας και παρόλο που δεν υπέγραψε τίποτα πραγματικά σπουδαίο, ο Gray δεν έχασε καθόλου απ’ τον σεβασμό των σινεφίλ. Όμως οι τάσεις ακαδημαϊσμού και συντηρητικής εικονογράφησης έκαναν αισθητή την παρουσία τους στο έργο του σκηνοθέτη, στο ουμανιστικό “The Immigrant”. Μια επική απόπειρα προσέγγισης του μεταναστευτικού δράματος, που δεν έμαθε τίποτα απ’ το πάθος του σινεμά του Καζάν.
Στη φετινή του ταινία, ο Gray εξιστορεί τη ρομαντική αναζήτηση μιας αχαρτογράφητης, χαμένης πολιτείας. Το ιερό δισκοπότηρο ενός άγνωστου πολιτισμού αποτελούσε το καύσιμο για πολλούς εξερευνητές που, με αυταπάρνηση και παραπανίσια τόλμη, έβαζαν πλώρη για τα χρονοβόρα ταξίδια τους. Στο επίκεντρο της ιστορίας βρίσκεται ο παθιασμένος εξερευνητής Percy Fawcett, ο οποίος εξαφανίστηκε με τον γιο του στον Αμαζόνιο, γύρω στο 1925. Κάθε γενναία εξόρμησή του στη ζούγκλα κρατούσε μήνες, με την εξαθλίωση, τους θανάτους, τις αρρώστιες και το αβάστακτο προσωπικό κόστος να μην φρενάρουν στο ελάχιστο το όραμα ενός ανθρώπου που ήθελε να πατήσει εκεί όπου ο «πολιτισμένος» άνθρωπος δεν τόλμησε ποτέ. Η ιδέα πίσω από την καλλιγραφική σκηνοθεσία του Gray, είναι ο τρόπος που ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται τον εαυτό του σε αντίθεση και σε συνάρτηση με τα χαρτογραφημένα σύνορα. Ο Fawcett ήταν ο τελευταίος των εξερευνητών που με ένα σακίδιο και μια βάρκα ξεκινούσε για τα βάθη της ζούγκλας, με τις πιθανότητες να μην επιστρέψει ποτέ να είναι σαφώς περισσότερες. Πάντα με σεβασμό για τους ξένους πολιτισμούς: χωρίς την υπεροψία των Σταυροφοριών και χωρίς την ιδιοτέλεια των κατακτητών.
Τον εξερευνητή υποδύεται με συγκρατημένη μελαγχολία αλλά δίχως ερμηνευτικές υπερβάσεις, ο Charlie Hunnam. O σκηνοθέτης αντλεί από πηγές όπως ο “Γατόπαρδος” του Βισκόντι, το “Four Feathers” του Zoltan Korda και το “The Charge of the Light Brigade” του Tony Richardson, ως προς την αποτύπωση του κόσμου που τον εδιαφέρει. Ο Gray όμως δεν τα καταφέρνει να μπολιάσει με πάθος τις εικόνες του, γιατί μένει δέσμιος των αναγκών της συμπύκνωσης του χρόνου. Μετά από κάθε ταξίδι τα παιδιά είναι μεγαλύτερα, τα μαλλιά γκριζάρουν και η σύζυγος (Sienna Miller) είναι όλο και πιο παραιτημένη –έστω με αξιοπρέπεια. Οι ανάγκες αποτύπωσης του περάσματος του χρόνου σε κάθε επόμενη σεκάνς αφήνουν την άβολη αίσθηση κλασικών εικονογραφημένων, δίχως το βάρος του χρόνου και των προδομένων ονείρων να αποτυπώνονται πειστικά.
Η χαμένη πολιτεία με το όνομα «Z» θα παραμείνει αίνιγμα, όμως παρά την εμμονή και το πάθος, η ταινία δεν θα βουτήξει καθόλου στο «heart of darkness» που φιλοδοξούσε. Το αποτέλεσμα θυμίζει περισσότερο εξωτική περιπέτεια για όλα τα «οικογενειακά» γούστα, παρά μια ψυχολογική σπουδή απέναντι στον τρόμο των άγνωστων τόπων της Γης, με κίνδυνο την απώλεια της πνευματικής ισορροπίας και της ίδιας της ζωής. Αν έχετε σοβαρές κινηματογράφικές απαιτήσεις, αναζητήστε καλύτερα το “Αγκίρε, η Μάστιγα του Θεού” που σκηνοθέτησε πριν 45 χρόνια ο Χέρτζοκ.
{youtube}7YhFh4eH6dQ{/youtube}
