Ο κύκλος του Μεγάρου Μουσικής «Μεγάλες Ορχήστρες-Μεγάλοι Ερμηνευτές» έχει φέρει κατά καιρούς στην Αθήνα ορισμένα τρανταχτά ονόματα του κλασικού ρεπερτορίου, για συναυλίες στις οποίες πολλοί κατέληξαν να αναζητούν εισιτήρια. Από άποψη πρεστίζ, λοιπόν, ήταν ποδαρικό με το δεξί να ξεκινά το 2020 με τους Academy Of Saint Martin In The Fields. Ωστόσο, αν και ο κόσμος ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα, η αίθουσα Χρήστος Λαμπράκης δεν έγινε sold-out· και η βραδιά, παρότι δεν της έλειψαν οι συγκινήσεις, δεν συνάντησε το «μεγαλειώδες», όπως αρκετοί περιμέναμε.
Η Ακαδημία του Αγίου Μαρτίνου των Αγρών, είναι μία από τις πιο διάσημες ορχήστρες του πλανήτη (σύνολο μουσικής δωματίου, για την ακρίβεια). Μετράει πλέον 62 χρόνια παρουσίας και πάνω από 500 καταγραφές στη δισκογραφία, έχοντας πολλάκις διακριθεί –ακόμα συζητιέται λ.χ. η εκτέλεσή της στις Τέσσερις Εποχές του Αντόνιο Βιβάλντι (1969) και ας μας χωρίζει πια μισός αιώνας από τότε. Όμως ο χρόνος κυλά αδυσώπητα για όλους και ο ιδρυτής της, ο σερ Neville Marriner, μετρήθηκε ανάμεσα στις απώλειες της δεκαετίας που μόλις τελείωσε (2016). Ήδη βέβαια από το 2011 είχε παραχωρήσει το διευθυντικό πόστο στον Joshua Bell, ο οποίος και ανέλαβε την πλοήγηση στον απαιτητικό 21ο αιώνα, όπου το σχήμα συνεχίζει να πορεύεται παίζοντας χωρίς μαέστρο/αρχιμουσικό: όπως διαπιστώσαμε και στο Μέγαρο Μουσικής, ήταν ο εξάρχων βιολιστής της Tomo Keller που ουσιαστικά «διεύθυνε», από το αναλόγιό του.
Είδαμε λοιπόν τους Academy Of Saint Martin In The Fields σε μία από τις εξωστρεφείς κινήσεις που χαρακτηρίζουν αυτήν την ύστερη δράση τους, να συνεργάζονται με τον Τούρκο πιανίστα Fazil Say για ένα πρόγραμμα με αρκετή ποικιλία. Το οποίο μπορεί να είχε τον απαραίτητο Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ (η ορχήστρα έχει υπογράψει άλλωστε το soundtrack της θρυλικής ταινίας Amadeus του του Miloš Forman), επεκτάθηκε όμως και σε Ντμίτρι Σοστακόβιτς, Μπέλα Μπάρτοκ, καθώς και σε μια σύνθεση του ίδιου του Fazil Say.
Το "Κονσέρτο Για Πιάνο Και Ορχήστρα αρ. 1 σε φα μείζονα" αποδόθηκε πολύ ωραία, διατηρώντας στο προσκήνιο τον λαμπερό ήχο που έχουμε συνδυάσει με τους Academy Of Saint Martin In The Fields, καθώς και τα «ρευστά» τους μα ακριβέστατα βιολιά, τα οποία κι έδεσαν αρμονικά με το παίξιμο του Fazil Say. Αναδεικνύοντας έτσι τις ανάλαφρες πινελιές αυτού του νεανικού έργου του Μότσαρτ, που βασίζεται σε έργα άλλων μουσουργών (ένας, μάλιστα, παραμένει αταυτοποίητος). Ήταν μια ταιριαστή εισαγωγή πριν την καταβύθιση στη ρώσικη βαρύτητα της "Συμφωνίας Δωματίου για Ορχήστρα Εγχόρδων σε ντο ελάσσονα" του Σοστακόβιτς. Χωρίς πλέον τα πνευστά και δίχως την παρουσία του Say, οι Academy Of Saint Martin In The Fields πρόσφεραν μια δωρική μα απαιτητική εκτέλεση, πετυχαίνοντας να αποτυπώσουν κάτι από τη δύσθυμη ιδιοσυγκρασία αυτού του σημαντικού μα άβολου έργου, όπου «επισήμως» ο Σοστακόβιτς αναφερόταν στα θύματα του πολέμου και του φασισμού, μα επί της ουσίας συνέθετε ένα ρέκβιεμ για τον εαυτό του.
Μετά το προβλεπόμενο διάλειμμα, ο Fazil Say επέστρεψε στη σκηνή για να παρουσιάσει μαζί με την ορχήστρα το δικό του έργο Yürüen Köşk (Η Κινούμενη Έπαυλη), το οποίο, όπως και του Σοστακόβιτς αμέσως πριν, εμπεριέχει υπαινιγμούς, αφού στα πρώτα μέτρα του δεύτερου τμήματος γίνεται λόγος για μάχη ενάντια στις σκοταδιστικές ιδεολογίες –καλό πάντως είναι, σε μια εποχή σαν τη δική μας, να υπάρχει μεγαλύτερη σαφήνεια. Κατά τα λοιπά, πηγή έμπνευσης είναι εδώ ο Κεμάλ Ατατούρκ, ο οποίος προτίμησε κάποτε να μετακινήσει μια έπαυλη στη Γιάλοβα, παρά να κοπεί ένας πλάτανος (και η έπαυλη και ο πλάτανος υπάρχουν ακόμα στη σημερινή Τουρκία). Με ρομαντικό πνεύμα, αλλά και με έντονες κινήσεις και εξάρσεις, ο Say έχει φτιάξει μια προσεγμένη σύνθεση, ταμάμ για να αποδίδεται ζωντανά, δίνοντας την ευκαιρία να θαυμάσει κανείς το ζωηρό παίξιμο που απαιτεί και που ο ίδιος απέδωσε με τις κινήσεις του κορμού του. Ως συνηθίζει, επίσης, ενσωμάτωσε και κάτι τις ανατολίτικο από τις παραδόσεις του τόπου του, δίνοντας έτσι εξαιρετική πάσα στο "Ντιβερτιμέντο Για Ορχήστρα Εγχόρδων" του Μπάρτοκ, με τις παραπομπές του σε ρυθμικά στοιχεία της folk μουσικής της Ουγγαρίας.
Σε γενικές γραμμές, ο Άγιος Μαρτίνος των Αγρών το έκανε ...το θαύμα του: κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι δεν παρακολουθήσαμε μια καλή συναυλία, με ενίοτε θαυμαστές αποδόσεις εκ μέρους των μουσικών. Νομίζω ωστόσο ότι τέτοια προγράμματα-σούπερ μάρκετ δεν ενδείκνυνται για μεγάλες, συνολικές συγκινήσεις. Η εμπειρία γίνεται φύσει αποσπασματική, βρήκα δε ότι χρειαζόταν να διατρέξεις μια σημαντική γκάμα διαθέσεων από τον ανάλαφρο Μότσαρτ στον βαρύ Σοστακόβιτς κι από εκεί στην εσκεμμένα «κινηματογραφική» γραφή ενός καλού σολίστα μα όχι και τόσο σπουδαίου συνθέτη, καταλήγοντας σε έναν Μπάρτοκ που αποδόθηκε ορθά, αλλά όχι λαμπρά. Κάπου δηλαδή χάνεται η εμβάθυνση με μια τέτοια επιλογή, κάπου όμως και οι ορχήστρες έχουν εν τέλει τις ...σπεσιαλιτέ τους: δεν είναι πάντα οι κατάλληλες για να ακούσεις έναν συγκεκριμένο συνθέτη. Ισχύει αυτό λοιπόν ακόμα και για τους Academy Of Saint Martin In The Fields, τουλάχιστον της νυν εποχής.
{youtube}tQyZIb47JAw{/youtube}
