Ένα νέο φεστιβάλ προστέθηκε φέτος στον ήδη γεμάτο συναυλιακά Ιούνιο, το Summer Nostos Festival. Ένα εβδομαδιαίο φεστιβάλ ανοιχτής πρόσβασης με μουσική και διάφορα ολοήμερα δρώμενα στους φαληρικούς κήπους του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, το οποίο φιλοδοξεί, σύμφωνα με την παρουσίαση της διοργάνωσης, να υπενθυμίσει «όλα όσα σημαίνει για τον καθένα μας η άφιξη του καλοκαιριού», φιλοξενώντας καλλιτέχνες από διάφορους χώρους, οι οποίοι «συνθέτουν ένα μουσικό blend για όλα τα γούστα!».
Μέσα σ’ αυτό το «μουσικό blend» (τι έννοια!) και σ’ ένα line-up το οποίο μάλλον δεν ξεχώριζε για την πρωτοτυπία του, το όνομα του Saul Williams έμοιαζε στα μάτια μου περίπου σαν εξωτικό πουλί. Και είναι όντως μια ιδιάζουσα περίπτωση, με μουσική καλά διαβασμένη για τις εξελίξεις στο χιπ χοπ και στα ηλεκτρονικά και με λόγο –δηλαδή λέξεις και νοήματα– ο οποίος διακρίνεται για την εύστοχη πολιτισμική και κοινωνική κριτική του (όχι τυχαία, ο Williams, εκτός από δίσκους, έχει κυκλοφορήσει και αρκετές ποιητικές συλλογές).
Η τέχνη του Williams είναι αυτό που λέγαμε παλιά «στρατευμένη». Με πιο σημερινούς όρους, θα λέγαμε ότι είναι το μέσο για να διαδοθεί το μήνυμά του, να αναδειχθούν δηλαδή κοινωνικά ζητήματα και κοινωνικά κινήματα (π.χ. το Black Lives Matter), να καταγγελθεί η καταπίεση και η βία (στην αστυνομική, την εργασιακή ή την πατριαρχική εκδοχή της) και να καταδειχθεί η ανάγκη να δούμε τις κατηγορίες, τις ταυτότητες και τους προσδιορισμούς ως πιο ρευστούς, φιλόξενους και ευμετάβλητους.
Ο λόγος αυτός είναι κεντρικός (άλλωστε η κληρονομιά που ακολουθεί ο Williams είναι περισσότερο του spoken word των Last Poets, παρά η καθαυτή γενεαλογία του ραπ) και η μουσική γίνεται ένα «εργαλείο» (ένα σημαντικό εργαλείο παρόλα αυτά), εξ ου και το set του στο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος δεν έχασε σε ευθύτητα, ακόμα κι όταν καθαυτή η μουσική άγγιζε σε λίγα σημεία τα όρια του μπανάλ.
Φυσικά, σε πιο γενικές γραμμές, και η μουσική ήταν ένας γερός στυλοβάτης του όλου μηνύματος, με την ενεργητική συμπεριφορά της και με τις δονήσεις των χαμηλών συχνοτήτων της να κάνουν την ακρόαση (και) σωματική. Μαζί βεβαίως και το βίντεο, από το οποίο περνούσαν σημαντικές φιγούρες, όπως ο James Baldwin, ο Malcolm X ή η Angela Davis και σύντομες φράσεις, όπως «hack into sexuality/into sub-conscious/into forms of government». Όλα έφτιαχναν ένα ευρύ πλαίσιο κοινωνικών, αλλά και αισθητικών αναφορών, το οποίο ο Williams χειρίζεται επιδέξια για να δώσει στο έργο του και στη ζωντανή του ερμηνεία μια πολύ ιδιαίτερη δυναμική.
Το ρεπερτόριο της εμφάνισης του Williams αντλούσε κυρίως από το τελευταίο του άλμπουμ MartyrLoserKing και τις περιπέτειες του φανταστικού πρωταγωνιστή του, ενός ακτιβιστή χάκερ από το Μπουρούντι, μέσα από τις οποίες θίγονται τα ζητήματα που απασχολούν τον καλλιτέχνη. Τα “Ashes”, “Think Like Τhe Books Say”, “All Coltrane Solos Αt Once” και “The Noise Came From Here” κέρδισαν εύκολα τις εντυπώσεις, μέχρι το τέλος, όπου ο Williams άφησε τη σκηνή και τραγούδησε γύρω μας το τραγούδι “Burundi”, σε μια συμβολική κίνηση, στην οποία «εμείς» φωνάζουμε στους από πάνω για να το έχουν στον νου τους ότι δεν ξεμπερδεύουν εύκολα: «I’m a candle, I’m a candle / Chop my head a thousand times I still burn bright and stand, yo».
Αν και προσωπικά θα ήθελα να έδινε παραπάνω χώρο στον πιο «χιπ χοπ» εαυτό του, ο Saul Williams έδωσε μια εξαιρετική ωριαία παράσταση, με καίριο λόγο, αλλά και μια μουσική που ήξερε να τον μεταφέρει με δυναμισμό και εξωστρέφεια. Αποχώρησε δε καταχειροκροτούμενος από τους (λίγους σχετικά) παρισταμένους.
{youtube}BeFm3Oda5hw{/youtube}
