Οι δίσκοι έχουν αναπάντεχες ζωές. Γενιές πανκιών, καλλιτεχνών, φρικιών κι επαναστατών ήλθαν και παρήλθαν, αλλά οι δισκοθήκες τους μοιράζονται το Horses, τον δίσκο που τάραξε τη γη με τα λόγια του. 40 χρόνια μετά, η Patti Smith έχει φτάσει τα 70, αν και κανείς στο Academy της Πειραιώς 117 δεν μπορεί να το πιστέψει, μετά το περασμένο Σαββατοκύριακο. Κι αυτό γιατί τα άλογα κάλπασαν για ακόμα μία φορά, σε μία γη που χρειάζεται απεγνωσμένα τη μουσική των οπλών τους.
Η μουσική της Patti Smith ήταν πάντα χρωματισμένη από τον θάνατο. Οι πρώτες λέξεις που ακούστηκαν το Σάββατο, η πρώτη φράση του Horses, αντιμετωπίζει τον γνωστότερο ίσως θάνατο απ' όλους: «Ο Χριστός πέθανε για τις αμαρτίες κάποιου, αλλά όχι για τις δικές μου». Δέχεται λοιπόν την αμαρτία, αλλά απορρίπτει την ιδέα της θρησκευτικής ενοχής. Η αρχή του δίσκου, η αρχή της συναυλίας, αλλά και η Αρχή της Smith, είναι αυτή της ελευθερίας. Της ελευθερίας να κάνεις τις επιλογές σου, της αποφασιστικότητας και της δυναμικότητας.
Όταν η Patti Smith τραγουδάει τα λόγια των Them και του Van Morrison για τη "Gloria", η ιδιοφυία βρίσκεται πίσω από τις λέξεις. Βαδίζει επάνω σε μία ανδρόγυνη τροχιά, παίζει με τις κοινωνικές κατασκευές και τα φύλα και ανοίγει έναν διάλογο για τη σεξουαλικότητα, την ταυτότητα και την ελευθερία να αγκαλιάσεις την ηδονή σου. Τα λόγια –ειπωμένα από τα χείλη της– χάνουν την κυριολεκτική τους σημασία και γίνονται εσωτερικά, αναφορικά και μεταφορικά. Παρόλαυτα, σου δίνει αρκετά στοιχεία για να ακολουθήσεις τον συλλογισμό της. Απορρίπτει τους νόμους και τους κανονισμούς, υπερβαίνει τους περιορισμούς, κάμπτει τις δομές.
Η ζωή και η τέχνη της Smith φαίνεται να έχουν χτιστεί πάνω στον θρήνο και στην ενθύμηση. Αλλά όπως και το μανιφέστο της, η ίδια δεν είναι μοιρολάτρης. Στέκεται μνημειώδης, όσο περνάνε και χάνονται γύρω της μουσικοί, σύντροφοι και σύντεχνοι. Jimi Hendrix, Jim Morrison, Janis Joplin, Fred Sonic Smith, Amy Winehouse, David Bowie, Prince: ονόματα που ακούστηκαν στην ελεγεία της, το "Elegie" και κλείσιμο του Horses. Στα 28 της, η Smith προσπαθούσε να αφήσει το στίγμα της στον κόσμο, δίνοντάς μας έναν απίστευτα πυκνό και συγκεντρωμένο δίσκο. Στα 70 –μητέρα, χήρα και ζωντανό είδωλο– έχει να προσφέρει ακόμα πολλά.
Η διαφορά του Σαββάτου με την Κυριακή, ήταν καθαρά αυτή του υλικού. Ενώ την πρώτη μέρα ακούσαμε το αριστουργηματικό Horses στην ολότητά του, τη δεύτερη μέρα μας προσφέρθηκε ένα «ακουστικό σετ», το οποίο δεν είχε μεγάλες διαφορές με εκείνο της προηγούμενης βραδιάς.
Ναι, το κοινό ξεκίνησε καθήμενο σε καρέκλες. Ναι, οι μισοί κατέληξαν όρθιοι στα κάγκελα –μέχρι που ανέβασε και έναν νεαρό, τον Λεωνίδα, για να παίξει κιθάρα στο κλείσιμο. Από εκείνον, μέχρι και τους συνομήλικούς της, ένα τεράστιο ηλικιακό φάσμα ακροατών βρέθηκε στην Πειραιώς για να θυμηθεί, να μάθει και να ξεσηκωθεί. Κάτι που κυνήγησε και η ίδια, με αναφορές στην εξέγερση των Ινδιάνων Hopi, επικλήσεις στη δημιουργικότητα ως μόνη δίοδο λύτρωσης από την καταπίεση, προτροπές στην Ελλάδα για αντίσταση. Χαρακτηριστικά: «ο πραγματικός χρυσός δεν είναι νόμισμα». Και εν μέσω τούτων, εγώ να αδυνατώ να φανταστώ πώς γίνεται την ίδια στιγμή που εκείνη βρίσκεται στη σκηνή, να κάνει performance οποισδήποτε άλλος στον πλανήτη. Για (αθροιστικά) 4 ώρες, η Smith υπήρξε για μένα το κέντρο του κόσμου.
Στις δύο αυτές βραδιές ακούσαμε τραγούδια-σταθερές, όπως τα "Dancing Barefoot", "People Have Τhe Power" και "Because Τhe Night". Ακούσαμε επίσης και διασκευές από Velvet Underground, Prince και The Who. Αν και η δεύτερη συναυλία διαφημίστηκε ως ένα ακουστικό βράδυ μουσικής και λέξεων, η ποίηση φάνηκε να αποτελεί πολύ μεγαλύτερο κομμάτι της πρώτης βραδιάς. Ποίηση που υπερθεματίζει το γεγονός ότι, με ανθρώπους σαν την Patti Smith, τα πάντα είναι άρθρωση. Όλη της η φωτιά μπορεί να συγκεντρωθεί στην καντέντσα της φωνής και του λόγου της. Κι εκεί αναρωτιέσαι πώς γίνεται να έχει τέτοια βεβαιότητα για όσα λέει, τόσα χρόνια μετά;
Η μπάντα της είναι καλή. Καλοκουρδισμένοι, έμπειροι μουσικοί, οι οποίοι συνοδεύουν με ευαισθησία τα λόγια της. Αλλά αν ψάχνεις για την έξαψη και τη θέωση εκεί, δεν θα τις βρεις. Ο ηλεκτρισμός της μουσικής αυτής επικεντρώνεται στην ίδια, στα λόγια της, στις κινήσεις της, στον παλμό του μανιφέστο της, στην εσωτερικότητά της. Βρίσκει δίοδο όταν χορεύει με τον κόσμο τη μουσική των Velvet Underground που παίζει η μπάντα πίσω της. Συγκεντρώνεται στην ασέβεια ενός φτυσίματος. Απογειώνεται όταν η Patti, κλείνοντας το σετ του Σαββάτου, ξερίζωσε τις χορδές της μία προς μία, αλλά στο τέλος φίλησε το μπράτσο της κιθάρας της. Επιβεβαιώνεται όταν η ζωντανή ιστορία του punk δείχνει ότι ακόμα διαθέτει κοφτερά δόντια.
Η σκηνή φάνηκε να είναι μία μικρογραφία του δωματίου της πρώιμης Patti του Just Kids. Λευκά τριαντάφυλλα στα ντραμς και στα ηχεία, αλλά και δύο ακαθόριστα σχήματα σε προβολή στο φόντο –κάτι μεταξύ σύννεφων και κηλίδων. Μία ισορροπία μεταξύ του παραμυθένιου και των κουρελιών. Κι όσο χάνεσαι μέσα σε αυτόν τον κόσμο, ιδρώνεις (εν μέρει από τον απαίσιο κλιματισμό) και λυτρώνεσαι από τις αμαρτίες σου. Γιατί και πάλι, «Jesus died for somebody’s sins, but not mine». Κι έτσι, καταφέρνει την εσωστρέφεια, μέσω της εκρηκτικότητας. Κι αν αυτό δεν είναι punk, τότε δεν ξέρω τι είναι.
{youtube}OExl_yJly00{/youtube}
