«Μπορείς να πας στη Στέγη, να δεις τους Zeitkratzer να παίζουν το Metal Machine Music του Lou Reed»;
Το ερώτημα τέθηκε ευθέως και κάπως... ανέμελα από τον αρχισυντάκτη Χάρη Συμβουλίδη, οπότε κι εγώ απάντησα θετικά, χωρίς να το πολυσκεφτώ. Μετά, όμως, κοντοστάθηκα: για κάτσε, μιλάμε εδώ για τον δίσκο που αποδείχθηκε ένας από τους πλέον οριακούς της ιστορίας, που δίχασε όσο ελάχιστοι τους κριτικούς (εντάξει, το κοινό πήρε νομίζω εξ αρχής ομόθυμη θέση απέναντί του) και που αποσύρθηκε άρον άρον από την RCA, λίγες μόνο μέρες μετά την κυκλοφορία του... Δηλαδή, ποιος –και κυρίως πώς– θα το παίξει αυτό το πράγμα;
Η απάντηση στο πρώτο σκέλος της ερώτησης, βέβαια, μου είχε δοθεί εξ αρχής, οπότε έψαξα να μάθω ποιοι είναι οι Zeikratzer. Πρόκειται λοιπόν για ένα σύνολο πειραματικής μουσικής, με μέλη από διάφορες χώρες και καλλιτεχνικό διευθυντή τον πιανίστα Reinhold Friedl, το οποίο κινείται με ιδιαίτερη ελευθερία σε ό,τι αφορά τις επιλογές ρεπερτορίου αλλά και στο πώς χρηματοδοτείται, τι κυκλοφορεί κλπ. Η εκδοχή τους μάλιστα στο Metal Machine Music έλαβε στο παρελθόν τη σφραγίδα γνησιότητας του ίδιου του Reed, ο οποίος συνεργάστηκε μαζί τους συναυλιακά, με το αποτέλεσμα να έχει δισκογραφηθεί κιόλας. Στην τωρινή βερσιόν τους, πάντως, δεν χρησιμοποιούν πλέον καθόλου ηλεκτρικά όργανα.
Οι μουσικοί που στήθηκαν μπροστά μας στη μικρή σκηνή της Στέγης την Πέμπτη το βράδυ ήταν 9, με τη... διανομή να περιλαμβάνει δύο βιολιά, τσέλο, κοντραμπάσο, ντραμς (συν διάφορα κρουστά), τρομπόνι, γαλλικό κόρνο, μπάσο κλαρινέτο και πιάνο. Και οφείλω να πω ότι τα παλικάρια και οι κοπελιές έχουν πράγματι κάνει τον άθλο να χαρτογραφήσουν το ηχοτοπίο του Reed και να το μεταγράψουν για τη συγκεκριμένη επιλογή οργάνων. Δεν βάραγαν δηλαδή στο βρόντο: είχαν μπροστά τους χαρτιά, γύριζαν και τις σελίδες (μα την Παναγία), ενώ ακολουθούσαν και μετρονόμο. Ήξεραν, εν ολίγοις, τι ακριβώς παίζανε και πότε. Όπως γνωρίζει ο οποιοσδήποτε έχει (αποπειραθεί έστω να) ακούσει το Metal Machine Music, αντιλαμβάνεται ότι το συγκεκριμένο εγχείρημα ισοδυναμεί με άθλο.
Το μονοπάτι που ακολουθούν οι Zeitkratzer βασίζεται πάνω-κάτω στις εξής κατευθυντήριες: οι έγχορδοι επιδίδονται σε μανιώδες... «ξύσιμο» των οργάνων τους, οι πνευστοί φροντίζουν για τα ισοκρατήματα και τις... διαφωνίες, τα κρουστά τονίζουν όπου χρειάζεται ή συμμετέχουν στον σαματά (μέχρι και αφρολέξ με δοξάρι έπαιξε ο Maurice De Martin) και ο Friedl στο πιάνο ακολουθεί διάφορους ρόλους, είτε παράγοντας κυματισμούς, είτε πειράζοντας τις χορδές με τα δάχτυλα ή με διάφορα αντικείμενα. Η συνισταμένη όλων αυτών ακολουθούσε πράγματι τον δρόμο που χάραξε ο Reed στα αυλάκια εκείνου του δίσκου, όμως τα ηχοχρώματα ήταν άλλα, ομολογουμένως πολύ πιο πλούσια.
Αδυνατώ βέβαια να σας διαβεβαιώσω για το αν όσα έπαιξαν οι Zeitkratzer επί σκηνής ακολουθούσαν κατά πόδας τις όποιες ανηφόρες και κατηφόρες διέπουν τον εν λόγω δίσκο, μπορώ μόνο να καταθέσω ότι τα εξωτερικά μορφολογικά στοιχεία του (4 μέρη, διάρκεια 60 και κάτι λεπτά) ήταν σωστά. Υποψιάζομαι, πάντως, ότι ίσως να ήθελαν και οι ίδιοι να παίξουν με την αμφισημία που περιβάλει το Metal Machine Music από την πρώτη στιγμή που αυτο είδε το φως της δημοσιότητας: «είναι όλα ένα αστείο ή μήπως τα εννοούμε; Εδώ σας θέλουμε».
Δεν είναι πάντως μικρό κατόρθωμα, έπειτα από 1 ώρα (και βάλε) κακοφωνίας να έρχεται το χειροκρότημα αβίαστο και διαρκές. Η ούτε καν μισογεμάτη αίθουσα τους αποθέωσε τους 9 μουσικούς και το άξιζαν απόλυτα, κατά τη γνώμη μου. Και τους έκανε να ξαναβγούν για μια τελευταία υπόκλιση, παρότι ήταν εμφανής η εξάντλησή τους, έπειτα από την ιδιαίτερα απαιτητική περφόρμανς τους.
Σε ό,τι αφορά τώρα κάποιους από το κοινό που άρχισαν να αποχωρούν ήδη από το πρώτο 20λεπτο, θυμήθηκα τον μακαρίτη τον Reed ο οποίος έλεγε σε μια συνέντευξή του ότι ο δίσκος του είναι ιδανικός άμα θέλεις να αδειάσεις ένα δωμάτιο από κόσμο. Αλλά, ρε 'συ Lou, δεν διάβασαν πού πήγαιναν; Τι περίμεναν δηλαδή να ακούσουν, το “Perfect Day”;
{youtube}q3hbBGpGF5o{/youtube}
