Βγαίνοντας Παρασκευή βράδυ από το Θέατρο Κατερίνας Βασιλάκου, περπατώντας στον δρόμο –και αργότερα, μέσα στο αμάξι, επιστρέφοντας στο σπίτι– δεν ήθελα τίποτα να με αποσπάσει. Δεν ήθελα να βάλω κάτι να ακούσω στο iPod, ούτε άνοιξα το ραδιόφωνο. Ακύρωσα μάλιστα και την επίσκεψη σε ένα άλλο μέρος, που είχα προγραμματίσει για μετά. Δεν ήθελα με τίποτα να φύγει απ' το μυαλό μου αυτό που είχα μόλις παρακολουθήσει.
Το Χειρόγραφο, μια μουσικοθεατρική παράσταση για έναν ρόλο, είχε πρεμιέρα εκείνο το βράδυ. Δεν ξέρω βέβαια αν το συνθετικό «θεατρική» και η λέξη «παράσταση» είναι επακριβώς δόκιμα, τη στιγμή που η Χάρις Αλεξίου είναι ο εαυτός της πάνω στο σανίδι. Πάντως υπάρχει σκηνοθεσία (από τον Γιώργο Νανούρη), υπάρχουν σκηνικά (Δήμητρα Σπυρίδωνος) και φωτισμοί (Σοφία Αλεξιάδου), υπάρχει μια ροή, ένα σενάριο, συγκεκριμένες ατάκες (τα κείμενα είναι όλα της Αλεξίου) και μια μουσική επένδυση με επιλογές από το τεράστιο ρεπερτόριο που έχτισε η σπουδαία ερμηνεύτρια στα 46 χρόνια της στο τραγούδι (συνοδεύουν ο Παναγιώτης Τσεβάς σε ακορντεόν και πιάνο, ο Γιώργος Λιμάκης στην κιθάρα και ο Αναστάσης Μισυρλής στο τσέλο).
Το Χειρόγραφο δεν θα μπορούσε να έχει πιο ταιριαστό τίτλο, αφού ουσιαστικά αφηγείται/αναπαριστά μια ζωή –ή και τη Ζωή, γενικότερα– μέσα από λόγια που έχουν τη μορφή ημερολογιακών καταγραφών. Η Αλεξίου ανοίγει τα ημερολόγιά της και μάς διαβάζει. Ανοίγει το μυαλό, την καρδιά και την ψυχή της και μας αφήνει να δούμε μέσα. Μας βάζει σε μια σκοτεινή, γεμάτη καπνό αίθουσα, η οποία μπορεί ανά πάσα στιγμή να αποσπαστεί από το χωροχρονικό σημείο όπου βρίσκεται και να προσγειωθεί αλλού: στη Θήβα του 1950, σε ένα στενόχωρο αθηναϊκό σπίτι του 1960, σε ένα φτηνό ξενοδοχείο της ελληνικής επαρχίας ή στη Νέα Υόρκη.
Η Αλεξίου είναι η Αλεξίου, λοιπόν, και η ζωή της έχει το περιεχόμενο της Ζωής: τις ανείπωτες χαρές και τις απύθμενες λύπες της, τις επιθυμίες και τις ανησυχίες της. Δεν είναι η δική της μόνο ιστορία αυτή που ξετυλίγεται μπροστά μας για 90 λεπτά, είναι η ιστορία και η ψυχοσύνθεση της σύγχρονης γυναίκας: το πώς πόθησε, το πώς κυνήγησε και το πώς πέτυχε. Και πώς όσα κατάφερε δεν την έκαναν άτρωτη, αλλά ούτε και απάνθρωπη. Το πώς δεν έχασε ποτέ την καθαρότητα της σκέψης της, ούτε το πάθος της. Το πώς, πάνω απ' όλα, ήξερε (και ξέρει) –όταν όλα έβαιναν καλώς εναντίον της– να επιστρατεύει το χιούμορ ή το νάζι της για να διαλύσει το σκοτάδι.
Μέσα σε όλο αυτό, το τραγούδι παίζει κεντρικό ρόλο, τον ίδιο που έπαιξε πάντα στη ζωή της. Και φαίνεται ότι η Αλεξίου δεν ζει σε γυάλα ούτε υπεκφεύγει, αφού συζητάει ακόμα κι εκείνα που ακούγονται και γράφονται για αυτή τα τελευταία χρόνια: ότι δεν μπορεί πια να τραγουδήσει. Αλλά, ξέρετε, ακούγοντάς την, εγώ πιστεύω ότι μπορεί. Γιατί το τραγούδι είναι πρώτα θέληση και απόφαση και μετά λαρύγγι. Κι η Αλεξίου έχει ακόμα την ίδια θέληση και αποφασιστικότητα, κι ας μην έχει πια το ίδιο λαρύγγι. Και τέλος πάντων, σε ανθρώπους που το είναι τους συνυφάνθηκε με τη δουλειά τους, δεν επιτρέπεται να λες «κάτσε σπίτι σου», παρά μόνο να ελπίζεις ότι θα βρουν μια συνθήκη για να συνεχίσουν. Και η Αλεξίου τη βρήκε.
Είμαι τσακωμένος με τους υπερθετικούς, γιατί πιστεύω ότι δεν λένε τίποτα. Και για τούτη την περίσταση το ίδιο πιστεύω: όσα διαδραματίζονται στο Χειρόγραφο δεν περιγράφονται, ούτε χαρακτηρίζονται, μόνο βιώνονται. Εύχομαι μόνο αυτό το επαναλαμβανόμενο συμβάν να κρατήσει για καιρό. Γιατί αξίζει –πρέπει– να το παρακολουθήσουν όλοι.
Να πάτε με ανοιχτή καρδιά.
{youtube}lo3FQcaw2mk{/youtube}
