Οι Ελεύθεροι Πολιορκημένοι είναι κάτι παραπάνω από ένα «μουσικό έργο σε μορφή λαϊκής λειτουργίας για τρεις τραγουδιστές (2 υψίφωνους, 1 βαρύτονο), αφηγήτρια, μικτή χορωδία και ορχήστρα», όπως χαρακτηριστικά περιγράφει ο Γιάννης Μαρκόπουλος τη δουλειά του πάνω στο ποιήμα του Διονυσίου Σολωμού. Και μπορεί καθένας μας να έχει πάρει τη δική του ακουστική δόση, είτε την εποχή που εκδόθηκε ο δίσκος (1977, με Νίκο Ξυλούρη, Λάκη Χαλκιά και Ηλία Κλωναρίδη στα φωνητικά), είτε αργότερα, μέσω των δεκάδων συναυλιών παρουσίασής του –60 τον αριθμό, όπως ανέφερε ο συνθέτης στη συνέντευξη τύπου που προηγήθηκε της βραδιάς στο Μέγαρο, με 12 επιπλέον συναυλίες να σχεδιάζονται για τις Η.Π.Α. και με άμεση την προοπτική ηχογράφησης κάποιας από αυτές, με τη Vanessa Redgrave στον ρόλο της αφηγήτριας– όμως ο συμβολισμός του παραμένει υψηλός και το συγκινησιακό του εκτόπισμα μακροπρόθεσμο.
Η συναυλία της Κυριακής, εκτός της φιλανθρωπικής της υφής (τα έσοδα θα πάνε στα συσσίτια της Αρχιεπισκοπής Αθηνών), αντικατόπτριζε προφανώς και την 25η Μαρτίου. Βασίστηκε δε στη νέα ενορχήστρωση που έκανε ο Μαρκόπουλος στη δεκαετία του 1980 για συμφωνική ορχήστρα και ελληνικά λαϊκά όργανα, ενώ υπήρξε και επιπρόσθετη, σημερινή επεξεργασία σε μέρος του έργου. Και μπορεί ως προς την Εθνική Εορτή που αποπειράθηκε να πλαισιώσει τα αποτελέσματα να ήταν ενοχλητικά απλής λογικής, το ίδιο πάντως το μουσικό υλικό και κυρίως η εκτέλεση αυτού στάθηκαν σε αρκετές στιγμές πομποί δυνατών φορτίσεων.
Η αλήθεια είναι ότι, από τις συμμετέχουσες φωνές, ήταν τον Βασιλικό που φοβόμουν περισσότερο σε ένα τέτοιο ρεπερτόριο. Θα πρέπει όμως να καταθέσω ότι στάθηκε αξιοπρεπώς: όχι μόνο στα τραγούδια τα οποία κλήθηκε να ερμηνεύσει, αλλά και στην όλη του στάση πάνω στη σκηνή: μελετούσε ενδελεχώς την παρτιτούρα και τις σημειώσεις που είχε ανά χείρας όλη την ώρα, ενώ παράλληλα παρακολουθούσε με εμφανές ενδιαφέρον την ορχήστρα και τους υπόλοιπους συμπρωταγωνιστές του πίσω από τα μικρόφωνα. Αυτή που με απογοήτευσε ήταν η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, η οποία επέμεινε σε μία άνευ λόγου φωνασκία, στον ρόλο της αφηγήτριας. Θα μου πείτε, μα και η Ειρήνη Παπά δεν φώναζε στον δίσκο, στον αντίστοιχο ρόλο; Φώναζε, μα με αίσθηση του χώρου διεξαγωγής της υπόθεσης που πραγματεύεται το αριστούργημα του Σολωμού. Γι' αυτό και τολμώ να πω ότι η ερμηνεία της παραμένει κορυφαία, ξεπερνώντας ακόμα κι εκείνη της Άννας Συνοδινού.
Ο Κωστής Κωνσταντάρας, από την άλλη –ο οποίος διαθέτει μια θαυμάσια βαρύτονη χροιά– παραδόθηκε σε μια λυρικότατη ερμηνεία, που πρόδιδε την αγωνία του κειμένου. Κορυφαίος όλων, όμως, αναδείχθηκε νομίζω ο Γιώργος Νταλάρας, παραδίδοντας ερμηνείες άκρως συγκινητικές. Ειδικότερα στο "Αλλ' Ήλιος Αλλ' Αόρατος" συγκλονίστηκα προσωπικά με τη βαθύτητα του τραγουδιού του και μόνο το κλίμα κατάνυξης που επέβαλλαν οι Ελεύθεροι Πολιορκημένοι με συγκράτησε από το να σηκωθώ από τη θέση μου και να φωνάξω «Μπράβο ρε Γιώργαρε!».
Η χορωδία της ΔΕΗ-ΔΕΔΔΗΕ στάθηκε εξίσου θαυμάσια (με ελάχιστα λάθη), ενώ και η Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της ΝΕΡΙΤ απέδωσε με σημαίνουσα βαρύτητα την παρτιτούρα του Μαρκόπουλου (ειδικά στο exodus "Δρόμο Να Σχίσουν Τα Σπαθιά"), ο οποίος σημειωτέον –όπως ήμασταν σε θέση να δούμε– τραγουδούσε καθ' όλη τη διάρκεια της συναυλίας (σιωπηλά, με έντονες εκφράσεις στο πρόσωπο) κάθε συλλαβή που λαλούσαν οι πρωταγωνιστές της βραδιάς.
Το πρόσημο λοιπόν, με όλα τα επιμέρους πλην που εντοπίστηκαν και πιο πάνω, ήταν σαφώς θετικό. Κι αυτό φάνηκε, όπως λέει και το γνωστό δίστιχο, «στο χειροκρότημα».
{youtube}xRnjar_aMO4{/youtube}
