Κάθε καλοκαίρι, από το 2006 και ύστερα, ο Άγιος Λαυρέντιος Πηλίου μεταμορφώνεται σε μουσικό χωριό και φιλοξενεί μία από της μεγαλύτερες μουσικές κοινότητες της Ευρώπης. Έκει συναντιούνται άνθρωποι όλων των ηλικιών και επιπέδων με σκοπό να ανταλλάξουν απόψεις, ιδέες και να παρακολουθήσουν ενδιαφέροντα σεμινάρια και συναυλίες από καταξιωμένους καλλιτέχνες της χώρας –και όχι μόνο. Αρκετοί λοιπόν από αυτούς φιλοξενήθηκαν και φέτος στη Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών, σε ένα διήμερο (τελικά, λόγω εκλογών) φεστιβάλ, που σκοπό είχε να μας μεταφέρει το κλίμα των όσων συνέβησαν στο Πήλιο το καλοκαίρι του '14.
Tο avant-garde ντουέτο UMS 'n JIP μας παρουσίασε 3 έργα ισάριθμων συνθετών. Ένας υπολογιστής, τρεις φλογέρες κι ένα μικρόφωνο ήταν αρκετά για να μας κάνουν να ντρεπόμαστε που κάνει θόρυβο η ανάσα μας. Οι Ελβετοί παίζουν ενίοτε σε τόσο χαμηλές δυναμικές, ώστε αναγκάστηκαν να αλλάξουν το προσχεδιασμένο τους πρόγραμμα γιατί θα ενοχλούσε ο ήχος του... κλιματιστικού της αίθουσας(!), που μετά βίας ακουγόταν.
Το πρώτο κομμάτι ήταν ένα κράμα από αστικούς ήχους, αφαιρετικές μελωδίες και υψηλού επιπέδου φωνητικά. Μας έβαλαν όσο πιο ομαλά τους επιτρέπει το είδος μουσικής το οποίο παίζουν στο κλίμα, για να ακολουθήσει ένα κομμάτι που εξομοίωνε εργοστασιακούς θορύβους. Η τρίτη και τελευταία τους σύνθεση είχε ως πρόσχημα το βράσιμο και σερβίρισμα τσαγιού, τελετουργικό που στο τέλος του πήρε μάλιστα και μια πιο ερωτική διάσταση, αφήνοντάς μου προσωπικά αρκετή τροφή για σκέψη. Οι φωνές και τα όργανα του ντουέτο χρησιμοποιήθηκαν όχι μόνο με τη μουσική τους υπόσταση, αλλά και σαν εργάλεια παραγωγής πάσης φύσεως ήχων και συναισθημάτων. Κατάφεραν λοιπόν οι UMS 'n JIP να σηκώσουν τον πήχυ του φεστιβάλ αρκετά ψηλά ήδη από την αρχή του, παρουσιάζοντάς μας τέχνη υψηλού επιπέδου.
Μερικές ώρες αργότερα την ίδια ημέρα (Παρασκευή), σειρά πήραν ο Νεοζηλανδός Haydesn Chisholm στα σαξόφωνα, με την Εύη Φιλλίπου στα κλασικά κρουστά, παρουσιάζοντάς μας συνθέσεις του ιδίου του Chisholm, αλλά και του δικού μας –και εξαιρετικού– Γιάννη Ξενάκη. Το ότι είχαμε μπροστά μας έναν δεξιοτέχνη του σαξοφώνου δεν άργησε να γίνει σαφές, καθώς τον είδαμε να χρησιμοποιεί τα όργανά του με ιδιαιτέρως αντισυμβατικούς τρόπους, ανάλογα με το τι όριζε η κάθε σύνθεση ή ο αυτοσχεδιασμός. Άλλες φορές έπαιζε δηλαδή με δύο σαξόφωνα ταυτόχρονα κι άλλες ακούγαμε μόνο τον αέρα τον οποίον φύσαγε μέσα τους και τις τάπες, χωρίς όμως να παράγει νότες, γεγονός που πιστεύω εντυπωσίασε. Το παίξιμό του ήταν αρκετά αφαιρετικό και σε ελάχιστα σημεία είχε σαφήνεια το άκουσμα, υπήρχε όμως ροή, επικοινωνία και εσωτερική ένταση.
Όλα αυτά έγιναν με τη διακριτική (ως τότε) συνοδεία της Εύης Φιλλίπου. Πλησιάζοντας όμως προς το τέλος του σετ, ο Νεοζηλανδός έφυγε από τη σκηνή, τα κρουστά άλλαξαν θέση και η Φιλλίπου –με αφορμή το τελευταίο ρυθμικό μοτιβό που είχε ακουστεί στην αίθουσα– ανέπτυξε ένα σόλο απερίγραπτου δυναμισμού και ενέργειας. Στα τελειώματα του οποίου εμφανίστηκε και πάλι ο Chisholm φορώντας κιλτ και κρατώντας γκάιντα, προσφέροντάς μας ένα απογειωτικό φινάλε από κοινού με τη συμπατριώτισσά μας, εισπράττοντας βέβαια και το ανάλογο χειροκρότημα.
Η βραδιά της Παρασκευής έκλεισε με τους Γιώργο Κοντραφούρη (πιάνο) & Κώστα Αναστασιάδη (τύμπανα), με τον τελευταίο να μας ευχαριστεί μάλιστα που ήμασταν εκεί και που αντέχαμε ακόμα. Μάθαμε επίσης ότι είχαν να παίξουν παρέα από το καλοκαίρι και ότι δεν είχαν κάνει πρόβα Ήταν όμως τόσο δεμένοι μεταξύ τους, ώστε δύσκολα γινόταν αντιληπτό κάτι τέτοιο.
Με το πιάνο και τα πλήκτρα του Γιώργου Κοντραφούρη σε πρώτο ρόλο, ακούσαμε από funk και τζαζ, μέχρι fusion και ελεύθερους αυτοσχεδιασμούς. Έχουν καταφέρει να αφομοιώσουν τόσο πολύ ο ένας το παίξιμο του άλλου, ώστε διέθεταν τη δυνατότητα να αυξομειώνουν μαζί τις δυναμικές τους και να αλλάζουν μουσικά ύφη σαν να τα διάβαζαν από παρτιτούρες. Τους ακούσαμε έτσι να συνοδεύουν ο ένας τον αυτοσχεδιασμό του άλλου, να τσακώνονται, μα και να «ερωτοτροπούν» ηχητικά μεταξύ τους. Έφυγα από το κτίριο της λεωφόρου Συγγρού αναρωτώμενος τι θα ακούγαμε αν είχαν κάνει πρόβες...
Tρίτοι σε σειρά εμφάνισης το Σάββατο έπαιξαν οι On Lacrimae, ένα εγχώριο κουαρτέτο το οποίο περιλαμβάνει κιθάρα, σαξόφωνο, τύμπανα και αφήγηση. Εμπνευσμένοι από 2 παλαιά μουσικά έργα που αφορμή σύνθεσης έχουν το κλάμα, μας παρουσίασαν 7 διαφορετικές παραλλαγές του (του μωρού, του νεαρού αγοριού, του καλλιτέχνη, της αγάπης, της μοναξιάς, του θυμού και του θανάτου). Και ευτυχώς είχαν την ευστροφία να μας εξηγήσουν τι πρόκειται να παρακολουθήσουμε, αλλιώς δύσκολα θα το κατανοούσαμε. Η αποτύπωση όλων αυτών των ετερόκλητων ειδών κλάματος σε ήχο, έκανε τη μουσική να περνάει από τους σκληρούς ροκ ήχους της κιθάρας και του θυμού, στις πολύ γλυκές μελωδίες του σαξοφώνου και της αγάπης.
Συνδετικό ρόλο στα παραπάνω, εκτός από τα επαναλαμβανόμενα μοτίβα της κιθάρας, έπαιξε και ο αφηγητής ο οποίος είχε μάλιστα και θεατρική υπόσταση. Ακούγοντας λ.χ. το κλάμα της μοναξιάς τον βλέπαμε μαζεμένο και σκυθρωπό να απαγγέλει ψιθυριστά, ενώ στο κλάμα του θυμού είχε σχεδόν βγάλει το σακάκι του, είχε τεντώσει το σώμα του και φώναζε. Ενίοτε, η παρουσία του διέθετε μάλιστα και χαρακτήρα λυτρωτικό. Αυτή η συνύπαρξη της μουσικής και της υποκριτικής παρήγαγε ένα πολύ καλό αποτέλεσμα και πιστεύω πως οι On Lacrimae κατάφεραν να μας περάσουν όσα συναισθήματα ήθελαν.
Το συγκρότημα Udopia του Θύμιου Ατζακά έκλεισε με την εμφάνισή του το φετινό φεστιβάλ. Με κεντρικό άξονα το ούτι, ακούσαμε ένα πάντρεμα παραδοσιακών και κλασικών ήχων, με τον Ατζακά να πρωταγωνιστεί στο μέσον συνθετικά, ενορχηστρωτικά και οργανοπαικτικά. Είχε πολύ ενδιαφέρον να ακούς τσέλο και μαρίμπα να συνοδεύουν αμανέ από πολίτικη λύρα ή νέυ, ενώ τα τραγούδια διέθεταν κάτι από αιγαιοπελαγίτικη πρωινή γαλήνη: σχεδόν μύρισε θαλασσινό ιώδιο η αίθουσα από τις μελωδίες.
Η ηρεμία έδωσε τη θέση της στην ένταση όταν ο Αναστασιάδης έπαιξε ένα σολιστικό μέρος στα τύμπανα. Μέσα στον αυτοσχεδιασμό του, δεν δίστασε να αφήσει τις μπαγκέτες του και να εισάγει τεχνικές από tabla στο παίξιμό του. Το σόλο αυτό οδήγησε στο τελευταίο κομμάτι, στο οποίο ο Δημήτρης Ζαχαράκης άφησε τη θέση του στη μαρίμπα για να πλησιάσει τον Αναστασιάδη με ένα νταούλι στο χέρι. Η ήρεμη και αργή εισαγωγή μας ξεγέλασε καθώς το κομμάτι όλο και γρηγόρευε στη συνέχεια, με τα ξεσηκωτικά κρουστά να δυναμώνουν σε ένταση. Αυτό το γιορτινό και χαρούμενο κλίμα ήταν και η τελευταία γεύση που μας άφησε το φεστιβάλ.
Σε γενικές γράμμες όλοι όσοι συμμετείχαν στο Μουσικό Χωριό 2015 έπαιξαν με αυτοσχεδιαστική διάθεση, κάτι που δύσκολα υπολογίζεται χρονικά. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα και οι δύο ημέρες να έχουν στο τέλος τους μία ώρα καθυστέρηση, συγκριτικά με το δημοσιευμένο πρόγραμμα. Και επειδή στη Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών δεν συνηθίζεται κάτι τέτοιο, δημιουργήθηκε ένας εκνευρισμός –όχι τόσο από μεριάς κοινού, περισσότερο από τους εργαζομένους. Μας απορροφούσαν βέβαια πολύ και οι ερμηνείες των μουσικών, όλα πάντως αυτά έκαναν την επαφή με τον χρόνο μια αντικειμενικά δύσκολη υπόθεση για όλους.
Στο φουαγιέ, εντωμεταξύ, είχε (ως παράλληλο δρώμενο) έκθεση ψηφιακής φωτογραφίας από τον φωτογράφο Νικόλα Χρυσό, ο φακός του οποίου βρέθηκε το καλοκαίρι στον Άγιο Λαυρέντιο και απαθανάτισε το τι έγινε. Οι φωτογραφίες του είχαν τόση ζωή και ενέργεια μέσα τους, ώστε σε μετέφεραν στο Μουσικό Χωριό πριν καν παρακολουθήσεις κάποια συναυλία –κάτι που θεώρησα υπέροχο. Επίσης προβλήθηκε και σχετικό με το Μουσικό Χωριό ντοκιμαντέρ.
Είχαμε λοιπόν την τύχη να ακούσουμε (πολλοί πιστεύω για πρώτη φορά) εξαιρετικούς καλλιτέχνες το Παρασκευοσάββατο στη Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών –τόσο Έλληνες, όσο και ξένους– και να πάρουμε όλοι μια εικόνα του τι γίνεται στο Μουσικό Χωριό. Και πιστεύω πως το φιλικό κλίμα της διοργάνωσης, σε συνδυασμό με τις αψεγάδιαστες παρουσίες των μουσικών, συνέβαλαν στο να κερδίσει το τελευταίο πολλούς ακόμα φίλους. Ας υπολογιστεί επομένως τα επόμενα έτη παραπάνω χρόνος για τους συμμετέχοντες, καθώς δεν μας έφτασαν τα 45 λεπτά/1 ώρα διάρκειας του κάθε σετ. Πάντως μετά από το συγκεκριμένο διήμερο αισθάνομαι ότι το Μουσικό Χωριό μεγάλωσε και χαίρομαι γι' αυτό.
{youtube}1m56Nw7-duI{/youtube}
