Προτείνω να το πιάσουμε από την αρχή το ζήτημα. Τουτέστιν, μπορώ να δεχθώ ότι η άμεση εμπλοκή της Μαρίας Φαραντούρη με τον Μίκη Θεοδωράκη σε μια γενικότερη ομάδα αντιχουντικών-πολιτικών-στρατευμένων-μεταπολιτευτικών τραγουδιών (ασχέτως του αν παρήγαγε καταπληκτικές στιγμές) είχε ως αποτέλεσμα να χάσει το έναυσμά της στην κοινωνία, όταν οι φοιτητές που την άκουγαν έγιναν γονείς και τα παιδιά τους ανακάλυψαν άλλες –ανάλογες με το κοινωνικό και αστικό τοπίο– μουσικές. Θα δεχθώ επίσης ότι η συντροφικότητα ζωής με τον Τηλέμαχο Χυτήρη (ο οποίος παρεμπιμπτόντως είναι καλός ποιητής) χαρακτήρισε τη Φαραντούρη ως περσόνα από εκείνες που, με την έλευση του ΠΑ.ΣΟ.Κ. στην εξουσία, απήλαυσαν λούσα και ανέσεις, όπως βέβαια και μεγάλο κομμάτι της κεντροαριστερής ιντελιγκέντζιας. Κι ασχέτως αν ο Χυτήρης υπήρξε από τις χαμηλών τόνων φωνές του προαναφερθέντος κόμματος.
Ώπα, όμως! Δικαίωμα, που λένε και στα χαρτιά! Μη λησμονούμε ότι εδώ έχουμε να κάνουμε με καλλιτέχνη. Εδώ έχουμε να κάνουμε με μια φωνή όχι απλώς καλή. Εδώ έχουμε να κάνουμε με έναν άνθρωπο που το 2010 έβγαλε δίσκο με τον Charles Lloyd (είπατε κάτι κύριε χίπστερ στο βάθος;) και την ίδια χρονιά έναν θαυμάσιο δίσκο με τον Taner Akyol. Ακούγοντας τη Μαρία Φαραντούρη να τραγουδάει την Τρίτη το βράδυ στον κατάμεστο Παρνασσό, διαπίστωσα εκ νέου ότι καταλαβαίνεις ακόμα και τους στίχους όσων τραγουδιών δεν έχεις ξανακούσει· και όχι μόνο σε επίπεδο άρθρωσης, αλλά και σε επίπεδο ερμηνείας, νοήματος. Γιατί η Φαραντούρη ερμηνεύει όπως ακριβώς αρθρώνει και χρωματίζει το κείμενό του ένας ηθοποιός.
Στο πρώτο μέρος της συναυλίας, η συνοδεία της από τον Τάκη Φαραζή υπήρξε απόλυτα πλήρης. Δεν μπορώ να μην αναφερθώ, για ακόμα μία φορά, σ' αυτόν τον θαυμάσιο μουσικό, οι δυναμικές του οποίου έχουν τη δυνατότητα να τονίζουν μικρές πτυχές της παρτιτούρας –εκείνες που άλλοι προσπερνούν ως οδοστρωτήρες. Από τα τραγούδια που ακούσαμε, προσωπικά συγκινήθηκα με το "Χελιδόνισμα". Και αναφέροντας το συγκεκριμένο κομμάτι των Καλαϊτζίδη/Νευροκοπλή, να επαινέσω την ερμηνεύτρια και για κάτι ακόμα: που πριν από κάθε τραγούδι μας έλεγε τους συντελεστές του (μουσική & στίχους), με ένα ήθος παλαιάς κοπής, το οποίο πρόσταζε τον σεβασμό στους δημιουργούς. Στις 10.00 ακριβώς (η συναυλία ξεκίνησε 9 παρά τέταρτο), η Φαραντούρη ανακοίνωσε διάλειμμα (αποδείχθηκε 20λεπτο), καθώς και την είσοδο του συγκροτήματος Carousel, με τους οποίους και θα συνέπραττε σε μερικά τραγούδια στο δεύτερο μέρος, μετά τη δική τους, αυτόνομη, παρουσίαση της δουλειάς τους.
Αναφέροντας ωστόσο λίγα εισαγωγικά για τους Carousel, κόμπιασε ακόμα και η ίδια η Φαραντούρη όταν χρειάστηκε να πει τη φράση «τραγούδια από τη βόρειο Μεσόγειο» –μότο που διατράνωσε και το ίδιο το σεξτέτο βγαίνοντας στη σκηνή του Παρνασσού. Βόρειος Μεσόγειος, όμως, δεν υπάρχει· και δεν είναι γεωγραφικό το λάθος, αλλά σημειολογικό. Το γκρουπ είπε δηλαδή ότι θα παρουσιάσει παραδοσιακά τραγούδια από περιοχές τις οποίες βρέχει η Μεσόγειος. Τελικά όμως τα παρουσίασε όχι ως παραδοσιακά, μα σε μια δική του εκδοχή. Αυτό βέβαια δεν είναι μεμπτό, σε καμία περίπτωση. Από τα λεγόμενά τους, όμως, το κοινό έμεινε με την εντύπωση ότι έτσι είναι η παραδοσιακή μορφή των συγκεκριμένων κομματιών. Ενώ ακούσαμε ουσιαστικά μια εξευγενισμένη τους μορφή, κινούμενη ανεξάρτητα από περιοχές προέλευσης.
Στα μέτρα και σταθμά των Carousel, όπως διαπιστώσαμε, ένα θρακιώτικο έχει την ίδια δυναμική με ένα τραγούδι από τη Βρετάνη. Και ναι μεν υπήρξε καλή η ιδέα της χρήσης ηλεκτρικού μπάσου (το οποίο χειρίζεται θαυμαστά ο Αποστόλης Καλτσάς) και πολύ καλός ο Γιάννης Γεωργαντέλης στο ακορντεόν, εντοπίστηκαν όμως και μερικές βασικές λεπτομέρειες που αμαύρωσαν τη συνολική εικόνα. Οι περισσότερες επικεντρώνονται στον Μάκη Παπαγαβριήλ (τραγούδι-κρουστά-κιθάρα-μαντολίνο-ούτι). Δύο φορές πιάστηκε κατά τη διάρκεια της συναυλίας με ακούρδιστο το όργανο: συνέβη και στο ούτι και στην κιθάρα του, κι ενώ η υπόλοιπη μπάντα περίμενε εκείνον να κουρδίσει ώστε να ξεκινήσει την εκτέλεση. Δεύτερον, πέρα από την εθιμοτυπία που προστάζει να μην εμφανίζεσαι με κάτι χρωματικά πιο έντονο όταν μοιράζεσαι τη σκηνή με κυρίες –εν προκειμένω τη Μαριαλένα Σπίνουλα και τη Φαίη Νούσια, αμφότερες εγκρατείς και συνεπείς στα φωνητικά τους καθήκοντα– δεν μπορείς να βγαίνεις σε έναν χώρο σαν τον Παρνασσό, δίπλα μάλιστα στη Μαρία Φαραντούρη, φορώντας ένα έντονα πράσινο πουκάμισο, που επιπλέον ήταν ατημέλητο και τσαλακωμένο...
Επίσης, καταλαβαίνω το όποιο τρακ της μπάντας λόγω της σημαντικότητας της εν λόγω βραδιάς, αλλά (όπως και να το κάνουμε) δεν γίνεται σε κάθε μεσοδιάστημα τραγουδιών να βλέπουμε ψου-ψου και συνεννοήσεις για να διευθετηθεί το πρόγραμμα. Την παρτίδα για τους Carousel έσωσε πάντως σε πολλές περιπτώσεις ο χαρισματικός Καλτσάς με την ευκρίνεια της νότας του και με το χαμαιλεοντικό του (ανάλογα με τις ανάγκες της κάθε σύνθεσης) παίξιμο. Αποδείχθηκε άλλωστε κι όταν –με την έλευση πλέον της Μαρίας Φαραντούρη επί σκηνής, σε εκτέλεση τραγουδιού από τον δίσκο της Mosaic– άλλαξε (ηλεκτρικό) μπάσο, εφαρμόζοντας δοξάρι στις χορδές ώστε να παίξει το ταξίμι του Ross Daly στη λύρα. Φυσικά, με τη Φαραντούρη παρούσα, το όλο πράγμα πήρε μια διαφορετική διάσταση διότι η ερμηνεία της (και όχι απλώς η σωστή τοποθέτηση της φωνής) οδήγησε τη βραδιά σε νέες κορυφώσεις.
Κάντε στον εαυτό σας μια χάρη και ακούστε κάποια στιγμή τη Μαρία Φαραντούρη, σε μια τέτοια βραδιά, χωρίς πολλά όργανα και τεράστια σκηνικά. Θα δείτε ότι πολλές φορές ο θησαυρός υπάρχει στην ίδια την αυλή μας...
{youtube}m3t4RTBK7pI{/youtube}
