Στη βασική φωτογραφία για τις παραστάσεις Rendez-vous With Marlene, σας βλέπουμε με ένα παλιό τηλέφωνο (με καντράν και καλώδιο), να ακούτε. Πλέον ξέρουμε ότι αυτό συνέβη και στην πραγματικότητα, πίσω στο 1988, με τη Marlene Dietrich να βρίσκεται στην άλλη άκρη της γραμμής. Τι σας έκανε να επιστρέψετε σε εκείνη τη συνομιλία και να τη μεταφέρετε στη σκηνή, τόσον καιρό μετά; Το είδατε ίσως σαν μια κάποια ευθύνη;
Εκείνον τον καιρό ήμουν νέα και πολύ απασχολημένη με την καριέρα μου στο Παρίσι, η οποία είχε ξαφνικά μια ανοδική πορεία. Υπήρχε μεγάλη πίεση, ενώ και η προσοχή των μέσων ενημέρωσης ήταν υπερβολικά στραμμένη πάνω μου. Όταν μου τηλεφώνησε η Marlene Dietrich συγκινήθηκα, μα ένιωσα και φόβο να μιλήσω σε έναν τέτοιον θρύλο. Ταυτόχρονα, δεν μπόρεσα νομίζω να βρω την απαραίτητη ενσυναίσθηση για να συλλάβω το πλήρες βάθος της ιστορίας της –τόσο διανοητικά, όσο και στην καρδιά μου. Ιδιαίτερα όσαν αφορά τη μοναξιά και τη γενναιότητά της.
Καθώς όμως κύλησαν τα χρόνια της δικής μου ζωής, με τα βάσανα και τις ευτυχισμένες στιγμές, με το να βλέπω τα παιδιά μου να μεγαλώνουν, με το να πρέπει κι εγώ να αντιμετωπίσω την απογοήτευση και τη λύπη, αλλά και τη φύση μιας μακράς καριέρας –ξέροντας πλέον και όλα όσα υπάρχουν πίσω από το τυχόν γκλάμουρ– ένιωσα ότι κάπως προσέγγισα το πνεύμα της. Αλλά, πάνω απ' όλα, μπόρεσα να βρω τη διασύνδεση με την ιδιαιτέρως γερμανική ιστορία, την οποία αντιπροσωπεύει η πορεία της.
Καθώς είμαι κι εγώ Γερμανίδα, δηλαδή, παιδί μιας μεταπολεμικής γενιάς, χρειάστηκε σε όλη μου τη ζωή –τόσο την προσωπική, όσο και την επαγγελματική– να έρθω αντιμέτωπη με την κληρονομιά της Γερμανίας των Ναζί, καθώς και με το Ολοκαύτωμα. Για δεκαετίες, λοιπόν, έριχνα τα δικά μου «καύσιμα» στον διάλογο με το παρελθόν, στεκόμενη στην αίσθηση ευθύνης που πρέπει να δημιουργεί, χωρίς να λησμονείται ούτε η λύπη, ούτε η οργή. Είναι άλλωστε συναισθήματα αυτά που έχουν εμπνεύσει όλες μου σχεδόν τις καλλιτεχνικές επιλογές. Ένιωσα έτσι ότι, βαθμιαία, έφτασε και η δική μου καριέρα να εμπεριέχει ένα μήνυμα, λίγο ή πολύ όμοιο με εκείνο που ανέπτυξε και η Marlene Dietrich. Είναι επομένως αποστολή μου να το μεταφέρω στον δικό μας καιρό, μαζί ασφαλώς με τη συνολική της παρακαταθήκη.
Σήμερα, αντικρίζουμε έναν κόσμο όπου ακόμα γεννά αντισημιτισμό, εχθρότητα για τον «ξένο», μεγάλη σκληρότητα απέναντι στους μετανάστες. Η Marlene Dietrich –μετανάστρια και η ίδια– πρόσφερε σημαντική βοήθεια στα πλήθη που έφτασαν στις Ηνωμένες Πολιτείες για να ξεφύγουν από τους Ναζί. Ήταν δε πολύ γενναία η απόφασή της να υπογράψει με τον αμερικάνικο Στρατό ώστε για 2 χρόνια να προσφέρει ανάπαυλα διασκέδασης για τα στρατεύματα στις πρώτες γραμμές, αλλά και μια δήλωση προσωπικής ισχύος εκ μέρους της. Ήταν μια γυναίκα που κοιτούσε προς το μέλλον.
Στο σήμερα, λοιπόν, τι μπορεί να σημαίνει η Marlene Dietrich;
Στους καιρούς του Me Too κινήματος και της νέας ενδυνάμωσης των γυναικών, η Marlene Dietrich στέκει ακόμα ως παράδειγμα. Κατάφερε να θεωρείται ισότιμη των αντρών, δεκαετίες πριν· ήταν από τη φύση της και χάρη στο ένστικτό της χειραφετημένη, σε μια εποχή που σε καμία γυναίκα δεν επιτρεπόταν να έχει την τελευταία λέξη. Επίσης μιλούσε δημόσια, με ένα ειλικρινές ήθος, που ακόμα πιστεύω λειτουργεί ως μοντέλο. Γι' αυτό και, όπως είπα και πριν, νιώθω την ανάγκη να αναβιώσω την κληρονομιά της, ώστε να διασφαλίσω πως δεν θα ξεχαστεί.
Κρίνοντας με γνώμονα το πώς αποτιμάτε πλέον εκείνη τη, μυστική στην εποχή της, συνδιάλεξη, πόσο επιδραστική τη θεωρείτε για την απόφασή σας να παίξετε μια κοκκινομάλλα, πανκ Λόλα, στο μοντέρνο ανέβασμα του The Blue Angel στο Βερολίνο, το 1992;
Πράγματι, τότε έπαιξα μεν τον ρόλο της Λόλα, αλλά πολύ διαφορετικά σε σύγκριση με τη Dietrich. Ήμασταν άλλωστε σε ένα καινούριο Βερολίνο, με τον Ψυχρό Πόλεμο πίσω μας· κι εγώ είχα την καρδιά μιας νεαρής επαναστάτριας. Γι' αυτό και δεν ήθελα να μοιάζω στη Dietrich, οπότε δεν υπήρξε κάποια επιρροή. Όμως πέθανε ένα βράδυ πριν την πρεμιέρα μας. Και ήταν μια παράξενη σύμπτωση. Εκείνο το ανέβασμα του The Blue Angel, κατέληξε στοιχειωμένο.
Πώς προσεγγίζετε τα τραγούδια της Dietrich που έχετε ενσωματώσει στην παράσταση; Πόσο κοντά μένετε στο «αυθεντικό» συναίσθημα και σε ποιον βαθμό παίρνετε τις ελευθερίες σας;
Κάνω μια έντονη αναφορά στο στυλ της Marlene Dietrich, αλλά πάντα τελικά αναδιπλώνομαι στο δικό μου. Ο καιρός της απαιτούσε πιο περιορισμένα πράγματα σε μουσικό επίπεδο, ενώ και η δική της προσέγγιση ήταν συνήθως σκαμπρόζικη. Θέλω ασφαλώς να τα τιμήσω όλα αυτά, όμως επιθυμώ να βάλω και εμένα στο δεδομένο υλικό και να διασκεδάσω κι εγώ κάνοντας τη συγκεκριμένη παράσταση.
Αλήθεια, όταν κουβεντιάσατε παλιότερα με τον Billy Wilder για τη Marlene Dietrich, σας είπε κάτι για εκείνη που εν τέλει σας φάνηκε χρήσιμο και για τις παραστάσεις σας;
Ο Billy Wilder είχε πολλές και ωραιότατες ιστορίες να διηγηθεί για τη Dietrich. Λάτρευε λ.χ. την κοτόσουπά της, ενώ τη χαιρόταν κάθε που αποφάσιζε ότι το διαμέρισμά του χρειαζόταν καθάρισμα και ξεσκόνισμα. Υπήρξαν στενοί φίλοι, για πολλές δεκαετίες. Θυμόταν πάντοτε το ταλέντο της, αλλά και την αίσθηση ελέγχου που είχε στα γυρίσματα των ταινιών της στο Χόλιγουντ, όπως βέβαια και την εξοργιστική, φουριόζικη αίσθηση περφεξιονισμού που τη διακατείχε.
Παρά ταύτα, όταν στη δεκαετία του 1990 αποφασίστηκε να ονομαστεί ένας δρόμος στο Βερολίνο από εκείνη, υπήρξαν αντιδράσεις. Τόσα χρόνια μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, παρέμενε ακόμα μια αμφιλεγόμενη φιγούρα;
Είναι ένα θέμα που ξετυλίγεται σε μάκρος κατά τη διάρκεια των παραστάσεών μου, γι' αυτό και δεν θέλω να πω πολλά. Θα δείτε... Πάντως ναι, είναι απίστευτο πόσο πολύ πήρε στη Γερμανία να ερωτευτεί ξανά τη Marlene Dietrich. Έναν αιώνα! Επί 55 χρόνια, τη θεωρούσαν «προδότρια της πατρίδας».
Δεν ξέρω τι γνώμη έχετε για προηγούμενες θεατρικές ή κινηματογραφικές απόπειρες πάνω στη ζωή της Dietrich, π.χ. το φιλμ του Joseph Vilsmaier με την Katja Flint ή την παράσταση της Uschi Felix. Εσείς, πού θεωρείτε ότι κάνετε τη διαφορά;
Η δική μου ιστορία είναι προσωπική. Βασίζεται σε ένα ψάξιμο για ανθρωπιά και σε μια προσωπική επικοινωνία μαζί της. Είναι μια ιστορία την οποία διηγείται η γριά Marlene, αλλά και η άλλη εκπατρισμένη Γερμανίδα, η Ute.
Τελευταίο, μα σημαντικό: το άλμπουμ με τα τραγούδια της Marlene Dietrich, πότε αναμένεται;
Ο στόχος ήταν να μην αργήσει να κυκλοφορήσει, ώστε να πωλείται στις παραστάσεις. Πλέον θα δούμε πότε θα βγει.
{youtube}B_nKeK9skc8{/youtube}
