Καλησπέρα Θανάση!
Καλησπέρα Σάκη! Πώς είσαι;
Όλα καλά!
Λοιπόν, είχατε δύο καινούργια πράγματα φέτος. Το ένα είναι η επίσημη βιογραφία σας Non Serviam, η οποία κυκλοφορεί και στα ελληνικά, από τις εκδόσεις Οξύ. Και το άλλο είναι φυσικά το άλμπουμ The Heretics. Πάμε να ξεκινήσουμε με τη βιογραφία;
Βεβαίως!
Πώς ξεκίνησε η ιδέα; Και πώς ήταν η συνεργασία με τον Dayal Patterson; Απ’ όσο γνωρίζω, η διαδικασία κράτησε καιρό…
Ο Dayal είναι φίλος μου από παλιά, ο οποίος έχει μια εκδοτική εταιρεία. Και κάποια στιγμή μου είπε: «Σάκη, ξέρεις, είσαστε 30 χρόνια μπάντα, θα ήθελες να γράψουμε ένα βιβλίο;». Στην αρχή του είπα όχι, αλλά στη συνέχεια σκέφτηκα γιατί να μην το κάνω και αυτό. Να γράψουμε μερικές ιστορίες, ορισμένες καταστάσεις που πολύς κόσμος δεν τις ξέρει, μιας και έγιναν σε εποχές στις οποίες δεν υπήρχε το διαδίκτυο και δεν ήταν εύκολο να μαθευτούν.
Ομολογώ ότι ήταν μια διαδικασία ιδιαίτερα κουραστική. Με κούρασε δηλαδή να μιλάω επί 1,5 χρόνο για τον εαυτό μου. Κάποιες φορές δεν το θέλεις… Αλλά με το πέρας της διαδικασίας, θεωρώ ότι έμαθα τον εαυτό μου καλύτερα –και αυτό είναι πάρα πολύ σημαντικό. Οπότε μπορώ να πω ότι στα 30 μας χρόνια ως Rotting Christ υπάρχει και κάτι ακόμα που έχουμε κάνει: τη βιογραφία της μπάντας. Ελπίζω να βγει και μια δεύτερη κάποια στιγμή, εφόσον αντέξει το γκρουπ μέσα στον χρόνο και έχουμε να πούμε κάτι ακόμα…
Μόλις μου έκαψες την ερώτηση που υπολόγιζα να σου κάνω, αλλά δεν πειράζει, θα την αλλάξω λίγο: πόσο βλέπεις να τραβάει η όλη φάση με τη μπάντα; Έχεις μέσα σου την απαιτούμενη ενέργεια για να συνεχίσεις;
Κοίταξε, την ενέργεια την έχω! Οι συνθήκες σαφώς αλλάζουν με το πέρας του χρόνου και το μόνο που χρειαζόμαστε είναι να έχουμε την υγεία μας. Διότι όπως καταλαβαίνεις περνάνε τα χρόνια, πενηνταρίζουμε και αυτό είναι…
Ένας ανασταλτικός παράγοντας;
Ναι, ο οποίος προσωπικά δεν με φοβίζει. Όπως δεν με φοβίζουν ούτε οι κακουχίες, ούτε οι δυσκολίες, ούτε οι αναποδιές. Έχουμε κάνει πάνω από 1.100 σόου, έχουμε παίξει παντού· αλλά, αν συμβεί κάτι κακό στην υγεία σου, απλά δεν θα μπορείς να συνεχίσεις. Αυτό είναι το μόνο που με φοβίζει κάπως. Κατά τα άλλα η ιδέα υπάρχει και είναι ζωντανή. Η φωτιά είναι αναμμένη και συνεχίζουμε.
Σάκη, προσωπικά είμαι σχεδόν 36 χρονών και σας ακολουθώ εδώ και 20 χρόνια, από το Sleep Οf Τhe Angels (1999). Είσαστε η μπάντα που έχω δει περισσότερο από κάθε άλλη, έχω διαβάσει άπειρες συνεντεύξεις σας τόσα χρόνια και, παρόλα αυτά, διαβάζοντας τη βιογραφία σας, νιώθω ότι έμαθα έναν σωρό καινούργια πράγματα. Δεν περίμενα να έρθω αντιμέτωπος με έναν τόσο μεγάλο όγκο πληροφοριών. Γνώριζα βέβαια ότι είχατε κάποιες δύσκολες περιόδους, εντυπωσιάστηκα όμως με το πόσο πολλές ήταν τελικά οι δυσκολίες…
Και, πίστεψέ με, δεν έχεις δει τίποτα ακόμα. Στην πραγματικότητα, η κούραση, οι θυσίες που έχουμε κάνει και όλα τα πράγματα που έχουμε αντέξει στα 30 χρόνια της μπάντας και σε εποχές δύσκολες, είναι περισσότερα. Πολλές φορές με χαροποιεί πάντως, όταν τα σκέφτομαι. Και επειδή συνεχίζω και το γκρουπ, υπάρχουν και θα υπάρξουν κι άλλα πράγματα που έχω να πω στον κόσμο. Μέλη φεύγουν, μέλη έρχονται και –κακά τα ψέματα– εγώ και ο αδερφός μου είμαστε αυτοί που μένουμε εκεί. Είναι κάτι πολύ σημαντικό, το οποίο δείχνει ότι έχουμε ακόμα όρεξη. Αν δεις μόνο το φετινό μας συναυλιακό πρόγραμμα θα τρομάξεις, όσο τρομάζουμε κι εμείς! (γέλια) Είμαστε όμως ακόμα ετοιμοπόλεμοι και ελπίζουμε να συνεχίσει μέχρι το τέλος αυτό.
Σας το εύχομαι! Είπες μέλη φεύγουν και μέλη έρχονται. Σχετικά με τις πρόσφατες ανακατατάξεις στη σύνθεση, είναι προσωρινές ή μόνιμες λύσεις;
Θα δείξει ο καιρός και μόνο…
Ανέφερες και τον Θέμη, τον αδερφό σου. Υπάρχουν πολλά σημεία μέσα στο βιβλίο όπου έλεγε ανοιχτά πως διαφωνούσε με κατευθύνσεις της μπάντας, όπως λ.χ. στο A Dead Poem (1997) ή στο Sleep Οf Τhe Angels. Παρόλα αυτά δήλωνε στρατιώτης και ακολουθούσε το όραμά σου. Το ότι έχετε διανύσει όλη αυτήν την πορεία μέσα στα χρόνια, μέσα από όλες τις διαφωνίες ή τους τσακωμούς, αν μη τι άλλο δείχνει πόσο αγαπημένοι είσαστε και τι εμπιστοσύνη υπάρχει μεταξύ σας…
Απόλυτα! Υπάρχει εμπιστοσύνη, μα, αν το δεις και από την άλλη, όταν δουλεύεις με έναν άνθρωπο μαζί για 30 χρόνια –ακόμα και αν αυτός είναι ο αδερφός σου– λογικό είναι να έχεις και πολλές διαφωνίες. Υπήρξαν και περιπτώσεις που έβγαλα περιοδείες μόνος μου, γιατί ο Θέμης δεν βρισκόταν καν στη μπάντα εκείνη την περίοδο, λόγω υγείας. Πάντα λοιπόν ο ένας κάλυπτε τον άλλον…
Και ενδεχομένως το γεγονός πως είσαστε αδέρφια να μεγένθυνε τις οποιεσδήποτε διαφωνίες, σε σχέση με το να είχες απέναντί σου έναν ξένο ή έναν απλό συνεργάτη…
Ασφαλώς! Να λέμε και την αλήθεια… Αδέρφια έχεις;
Έχω μια αδερφή. Και, ειδικά παλιότερα, παίζαμε και φάπες για ψύλλου πήδημα…
Έτσι… Σκέψου το λοιπόν αυτό να συμβαίνει για 30 χρόνια! (γέλια) Σημασία έχει ότι συνεχίζουμε σαν γροθιά: οι Rotting Christ είναι ακόμα εδώ και νομίζω πως έχουμε ακόμα πράγματα να δώσουμε. Γι’ αυτό άλλωστε ακόμα υπάρχουμε. Αλλιώς θα το είχαμε διαλύσει το μαγαζί, μιας και δεν θέλω να τρέχω μια μπάντα με αποκλειστικό σκοπό το οικονομικό.
Σε γνωρίζω κυρίως μέσα από τις συνεντεύξεις σου και πάντα θυμάμαι έναν άνθρωπο που δεν κρύβεται πίσω από το δάχτυλό του. Πόσο δύσκολο σου ήταν να μπεις σε αυτή τη διαδικασία και να εξομολογηθείς στον Patterson ακόμα και πολύ προσωπικά πράγματα, όπως οι καταχρήσεις; Ή ακόμα και θέματα υγείας, όπως οι κρίσεις πανικού;
Κοίταξε, έχω μάθει στη ζωή μου να μην έχω ταμπού. Κόκκινες γραμμές έχω, ταμπού όχι! Προσπαθώ να λέω την αλήθεια, να είμαι ειλικρινής και να κοιτάω τον κόσμο στα μάτια. Ειλικρινά μου ήταν δύσκολη αυτή η διαδικασία και υπάρχουν κι άλλα πράγματα που έχω να πω. Αν καταφέρω στο μέλλον και είμαι καλά, θα ήθελα να γράψω κάτι για το τι έχω δει όλα αυτά τα 30 χρόνια μέσα στη σκηνή κτλ.
Οι κρίσεις πανικού είναι κάτι που παθαίνω ακόμα και τώρα. Πίστεψέ με, αν δεις το πρόγραμμά μας και είσαι και 10 μέρες άυπνος, το λιγότερο που μπορείς να πάθεις είναι μια κρίση πανικού. Συνεχίζουμε, όμως –δεν μας πτοούν αυτά τα πράγματα. Μπορεί να είναι ψευδαίσθηση, αλλά νιώθω πως κάνουμε κάτι το οποίο βοηθάει κάποιους ανθρώπους, όταν για παράδειγμα τους βλέπεις να χαμογελάνε στο τέλος μιας συναυλίας. Μου δίνει την ώθηση να συνεχίσω και να πω ότι θα το πάω μέχρι τέλος.
Νομίζω πως η ειλικρίνειά σου είναι και ένα από τα πράγματα που έχει εκτιμήσει κι ο κόσμος. Θυμάμαι το 2004, σας είχα δει σε ένα live στην Πάτρα, όπου και ζούσα τότε. Είχες βγει μετά τη συναυλία και κουβέντιαζες με το κοινό και είχα φέρει μια στοίβα βιβλιαράκια από CD και στα έδωσα να υπογράψεις. Πρώτο-πρώτο ήταν το Sanctus Diavolos που είχε μόλις κυκλοφορήσει και με ρώτησες αν μου άρεσε. Σου απάντησα ότι υπήρχαν πράγματα που δεν μου είχαν κάτσει καλά κι εσύ, ενώ υπέγραφες, με ρώτησες τι δεν μου άρεσε. Και παρόλο που ήμουν ένας απλός οπαδός μέσα στο πλήθος, άκουσες ευλαβικά αυτά που σου έλεγα. Μου έκανε τρομερή εντύπωση...
Ξέρεις κάτι; Δεν θεωρώ κανέναν απλό ή άσημο οπαδό, γιατί κι εγώ είμαι ένας οπαδός. Δεν μου αρέσει ούτε να λαϊκίζω, ούτε να το παίζω έξυπνος ή οτιδήποτε τέτοιο. Πάω κι εγώ σε συναυλίες, αγοράζω βινύλια –η μουσική είναι η αγάπη μου. Είμαι ενεργό μέλος της σκηνής και αυτό με κάνει να θέλω να ακούσω τον κόσμο και μάλιστα και τη δική σου γνώμη. Ειδικά όταν αυτή η γνώμη δεν είναι κακοπροαίρετη, αλλά τεκμηριωμένη, εμένα στο τέλος με διορθώνει. Για εμένα είναι μεγάλη υπόθεση ρε φίλε αυτό το πράγμα…
Σε κάποιο σημείο του βιβλίου αναφέρονται επιρροές των πρώτων ημερών της μπάντας, όπως οι Venom, οι Bathory ή οι Hellhammer. Σήμερα τι ακούς;
Δεν ξέρω αν σου φαίνεται παράξενο, αλλά είμαι ακόμα κολλημένος με τα παλιά. Ακούω βέβαια κι άλλες μουσικές, που δεν έχουν καμία σχέση με το metal. Βέβαια προτιμώ να είναι σκοτεινές και να έχουν ατμόσφαιρα. Προσπαθώ επίσης να είμαι ενημερωμένος όσο μπορώ και με καινούργιες κυκλοφορίες, κυρίως μέσω ίντερνετ, μιας και μου αρέσει να ακούω πώς εξελίσσονται και οι νέες μπάντες. Βέβαια η πληροφορία είναι απίστευτα μεγάλη…
Στην κριτική μου για το The Heretics, είχα γράψει ότι με εντυπωσίασε η επιθετική προώθησή του μέσω ίντερνετ: φτιάξατε lyric videos για όλα τα κομμάτια, τα περισσότερα εκ των οποίων και δημοσιεύσατε, ταυτόχρονα με την κυκλοφορία της φυσικής μορφής του άλμπουμ. Πόσο σημαντική ήταν αυτή η κίνηση; Παλιότερα γινόταν προσπάθεια να μη διαρρεύσει τίποτα στο ίντερνετ, να πάει ο κόσμος να αγοράσει πρώτα τον δίσκο και μετά να τον ακούσει. Ενώ τώρα κάνατε ό,τι έκαναν και οι Metallica με το Hardwired... Τo Self-Destruct (2016) –την ημέρα που το έβγαλαν, δημοσιευόταν ταυτόχρονα και στο διαδίκτυο…
Ακριβώς! Μάλιστα βγάλαμε το The Heretics στο διαδίκτυο και μια μέρα πριν την επίσημη κυκλοφορία. Δεν με ενδιαφέρουν τόσο οι πωλήσεις, όσο να φτάσει η μουσική σε όσο περισσότερο κόσμο γίνεται. Ίσως είμαι πολύ ρομαντικός και γι’ αυτό με ενδιαφέρει με τη μουσική να επικοινωνήσω με τον κόσμο. Και το ίντερνετ σου δίνει μια φανταστική ευκαιρία να το κάνεις.
Οι άνθρωποι της εταιρείας σας, όμως, πώς το πήραν; Δεν είναι λίγο σαν να τους βάζεις τρικλοποδιά;
Nαι, είναι πράγματι σαν να τους βάζεις τρικλοποδιά. Και γι' αυτό αρχικά ήρθαμε σε αντιπαράθεση. Ξέρουν όμως με ποιον έχουν να κάνουν. Είμαι τόσα χρόνια στη σκηνή, ξέρω τι θέλω και έχω βάλει εξ αρχής κάποιες κόκκινες γραμμές. Θέλω να μπορεί να ακούσει ο κόσμος ελεύθερα τη μουσική μας, παντού. Τα lyric video δεν μας δίνουν κάποιο εισόδημα, ίσα-ίσα από την τσέπη μου έχουν μπει τα χρήματα της παραγωγής τους. Οπότε θέλω να δίνω στον κόσμο και μέσω του καναλιού μας στο YouTube ακόμα, το καλύτερο εφικτό αποτέλεσμα. Και, όποιος θέλει, να πηγαίνει μετά και να αγοράζει τη φυσική κόπια του δίσκου.
Είναι μεγάλη η δυνατότητα που σου δίνει το ίντερνετ και ενδεχομένως αυτό να το καταλαβαίνουν οι παλιοί περισσότερο, καθώς έχουν μέτρο σύγκρισης: παλιά δεν υπήρχε downloading, για παράδειγμα. Παραγγέλνατε κασέτες ή βινύλια και κάνατε και μήνες να τα παραλάβετε μέσω ταχυδρομείου...
Έτσι!
Σήμερα, σε αντιδιαστολή, υπάρχει το ίντερνετ, τα κοινωνικά μέσα δικτύωσης και όλα βασίζονται στην αμεσότητα. Πιστεύεις ότι έχει χαθεί λίγο η επιμονή, η υπομονή και η δίψα από τον οπαδό, όπως την είχατε εσείς παλιά; Θεωρείς αυτό το κομμάτι ανασταλτικό παράγοντα στο να προσπαθεί κάποιος λίγο παραπάνω για ό,τι γουστάρει;
Ασφαλώς λείπει αυτό που είχαμε εμείς κάποτε και όχι άδικα! Είναι λογικό, μιας και ο κόσμος έχει τριγύρω του τόση πολύ πληροφορία. Τίποτα δεν μπορεί πλέον να γίνει θρυλικό… Πλέον, ό,τι βγαίνει, είναι απομυθοποιημένο: ξέρουμε ήδη τα πάντα για εκείνο. Και αν δεν εμφανίζεσαι πουθενά τη σήμερον ημέρα σημαίνει πως απλά δεν υπάρχεις. Υπάρχουν λοιπόν αυτά τα τέρατα στην καθημερινότητά μας, το Facebook, το Instagram, το YouTube· και είναι μια κατάσταση δύσκολη, που δεν ξέρω αν κάνει καλό ή κακό σε μια μπάντα. Σίγουρα, πάντως, δεν δημιουργεί πια μύθους. Πλέον ξέρουμε πού μπορεί να βρίσκεται σήμερα ο Steve Harris ή ο Bruce Dickinson. Παλιά δεν ξέραμε, μόνο φανταζόμασταν. Και η φαντασία είναι εκείνη που δημιουργεί τους μύθους…
Γυρνώντας λίγο στο παρελθόν της μπάντας, είχατε κυκλοφορήσει demos, splits, ΕP πριν το ντεμπούτο σας Thy Mighty Contract (1993). Ένα άλμπουμ αυτόφωτο, που τράβηξε το δικό του μονοπάτι και σήμερα θεωρείται κλασική και επιδραστική δουλειά. Ποια είναι τα συναισθήματά σου μετά από τόσα χρόνια για αυτόν τον δίσκο;
Νιώθω πραγματικά περήφανος που πολύς κόσμος θεωρεί το Thy Mighty Contract έναν από τους πιο επιδραστικούς και ανατρεπτικούς δίσκους στο black metal. Δεν μένω όμως μόνο σε αυτό. Έχουμε προχωρήσει πολύ από τότε και το άλμπουμ εκείνο έδειξε τον δρόμο να εξελιχθούμε. Πολλοί μας λένε να παίξουμε ξανά σαν το Thy Mighty Contract. Όμως, αν βγάζαμε σήμερα έναν τέτοιον δίσκο, κανένας δεν θα ενδιαφερόταν.
Όταν φτιάχνατε το Thy Mighty Contract, ξέρατε ότι υπήρχαν κάποια στοιχεία που σας διαφοροποιούσαν από τη νορβηγική σκηνή. Είχατε π.χ. τα πλήκτρα, είχατε περισσότερα mid-tempo μέρη, πιο heavy metal riffs. Και ήρθαν μετά μέλη της νορβηγικής σκηνής όπως ο Blashemer (Aura Noir, ex-Mayhem), o Grutle Kjellson (Enslaved) ή ακόμα και ο Euronymous (Mayhem) και αναγνώρισαν πόσο σημαντική ήταν η μουσική που φτιάξατε. Εσείς είχατε τότε το προαίσθημα ότι κάνατε κάτι τόσο σημαντικό;
Όχι, δεν το φανταζόμασταν! Ήμασταν ακόμα παιδιά και αγαπάγαμε πάρα πολύ αυτό που κάναμε. Απλά ο κόσμος δέχτηκε και αγκάλιασε εκείνο τον δίσκο και έγινε ένα μπαμ στο underground, το οποίο οδήγησε έπειτα στην πρώτη μας περιοδεία, τη Fuck Christ Tour. Πολύ μεγάλη υπόθεση!
Την οποία διοργάνωσε η τότε σας εταιρεία, η Osmose Productions. Κάτι που με φέρνει και στο highlight της βιογραφίας σας, τη διακοπή της συνεργασίας σας. Πώς ένιωσες που έμαθες μετά από 25 χρόνια και κατά τη διάρκεια των συνεντεύξεων, τον πραγματικό λόγο που σταμάτησε;
Εντάξει, γελάω λιγάκι, γιατί έχουν περάσει και πολλά χρόνια και πλέον αυτό ανήκει στο παρελθόν. Θεωρώ όμως πως, ό,τι γίνεται, γίνεται για καλό· και όταν κάτι τελειώνει, αρχίζει κάτι νέο…
Μετά ήρθε η συνεργασία με την Unisound, όπου βγήκε το Non Serviam (1994). Ο δίσκος είχε μηδενική προώθηση εκτός Ελλάδος, με συνέπεια να αναρωτιέται κόσμος για την τύχη του συγκροτήματος. Πόσο σας επηρέασε τότε αυτή η κατάσταση; Είχατε γράψει έναν τόσο καλό δίσκο και δεν είχε καν την ευκαιρία να προωθηθεί όπως του άρμοζε…
Δεν είχε προώθηση, όπως είπες, αλλά δεν πειράζει. Μάθαμε έτσι να συνεργαζόμαστε από εκεί κι έπειτα με εταιρείες πιο σοβαρές. Αν δεν κάνεις λάθη, δεν μαθαίνεις. Εμείς κάναμε και μάθαμε. Στενοχωρηθήκαμε βέβαια πολύ, γιατί είναι ο δίσκος μας με τα περισσότερα riffs, αυτός που επηρέασε μια ολόκληρη σκηνή. Αλλά μετά φροντίσαμε να το μάθουμε.
Τα πρώτα εκείνα άλμπουμ ηχογραφήθηκαν στο Μολών Λαβέ αρχικά και μετέπειτα Storm Studios, των οποίων ιδιοκτήτες ήσασταν εσύ και ο Δημήτρης (Πατσούρης, a.k.a. Mutilator). Στο βιβλίο λες ότι χαρακτηριστικός είναι ο ήχος από τα ντραμς αυτού του studio. Κάπου αλλού, όμως, ο Θέμης λέει ότι δεν θα ήταν αρνητικός στην ιδέα της επανηχογράφησής τους, με καινούργια παραγωγή. Πώς το βλέπεις;
Να, τώρα εκεί διαφωνούμε! (γέλια) Κάποια πράγματα τα αφήνεις όπως είναι, γιατί εκφράζουν τη μπάντα σε μια συγκεκριμένη εποχή. Για παράδειγμα μου αρέσουν πολύ οι Black Sabbath και ειδικά οι πρώτοι δίσκοι. Δεν θα ήθελα όμως να τους δω επανηχογραφημένους. Σίγουρα ηχητικά θα ακούγονται καλύτερα, αλλά δεν νομίζω ότι θα αγγίξουν την ψυχή μου με τον ίδιο τρόπο που το έκαναν οι αυθεντικές τους εκδοχές.
Μετά την κυκλοφορία του Non Serviam ταξιδέψατε στο Ισραήλ (1994) και στο Μεξικό (1995). Από τότε έχετε κάνει άπειρα lives, έχετε πάει σε χώρες όπως η Παραγουάη, η Σρι Λάνκα, η Νότια Αφρική, το Καζακστάν –που σίγουρα δεν είναι οι πιο συνηθισμένες για μια metal μπάντα. Πώς νιώθεις όταν κανονίζεις τέτοιες συναυλίες, πηγαίνεις εκεί και βρίσκεσαι απέναντι σε αυτούς τους ανθρώπους, δίνοντάς τους κάτι για το οποίο είναι διψασμένοι και δεν το βρίσκουν εύκολα;
Είναι μια πρακτική που έχω αποφασίσει προσωπικά για τη μπάντα: να παίξουμε όπου μπορούμε, ακόμα και στα πιο ασυνήθιστα μέρη, παρόλο το μη αντίκρισμα που μπορεί να έχει μια τέτοια συναυλία. Για εμένα το να παίζεις metal είναι μεγάλη και σοβαρή υπόθεση, οπότε πρέπει να παίζεις παντού, για να ακούγεται παντού και η μουσική. Έτσι εμφανιζόμαστε και σε μέρη όπου το οικονομικό όφελος όχι μόνο είναι μηδενικό, αλλά ξέρουμε ότι μπορεί να ταλαιπωρηθούμε ή να αρρωστήσουμε –όπως και έχει συμβεί. Γιατί το κάνουμε, θα μου πεις… Η μουσική και το metal ενώνει και έχουμε το χρέος σαν Rotting Christ να παίζουμε οπουδήποτε υπάρχουν μεταλλάδες. Όσο αντέχουμε, λοιπόν, θα συνεχίσουμε να το κάνουμε. Έχουμε παίξει σε μουσουλμανικές χώρες, σε εμπόλεμες ζώνες, σε καταστάσεις κράτησης, δεν κοιτάμε τι χρώμα έχουν οι άνθρωποι ή τι σκέφτονται. Αυτοί είναι οι Rotting Christ.
Ναι, θυμόμαστε άλλωστε και το περιστατικό στη Γεωργία και τον όλο χαμό που έγινε εκεί…
Ασφαλώς! Ή πριν μερικούς μήνες στην Πάτρα…
Σωστά! Έχεις νιώσει κορεσμό από όλες αυτές τις καταστάσεις και το να βρίσκεσαι συνεχώς στον δρόμο;
Φυσικά και έχω νιώσει. Όταν η κούραση είναι ανυπόφορη, όταν σου λείπουν τα παιδιά σου ή όταν έχεις θυσιάσει τόσα πολλά, ναι, νιώθεις κορεσμό. Από την άλλη, έχεις και μια ιδέα πού υπηρετείς. Γι’ αυτό άλλωστε είναι η φλόγα ακόμα ζωντανή και συνεχίζουμε…
Συγκρίνοντας το τώρα με το τότε, πόσο διαφορετικές είναι οι συναυλίες; Πόσο έχει αλλάξει ο κόσμος και πόσο ο τρόπος που τις αντιμετωπίζει;
Είναι λίγο πιο ήρεμα τα πράγματα σήμερα. Παλιότερα έφευγες και πήγαινες σε μια συναυλία και αναρωτιόσουν αν θα γυρίσεις σώος στο σπίτι. Τα έδινες όλα! Σήμερα κάποιες φορές είναι σαν να είσαι σε εκκλησία. Βέβαια παλιά το να ακούς metal ήταν και διαφορετικό, θεωρούσαν κατά κάποιον τρόπο περιθωριακός. Σήμερα είναι μια μουσική για όλους και ίσως γι’ αυτό να ηρέμησαν και τα πράγματα…
Οπότε και η ενέργεια που παίρνει η μπάντα, να υποθέσω πως είναι πλέον διαφορετική;
Εεε, ναι! Δεν συγκρίνεται…
Μέσα στη δεκαετία του 1990, μετά τους 2 πρώτους δίσκους, βγάλατε πιο μελωδικό υλικό και αργότερα επιστρέψατε στις ρίζες με άλμπουμ όπως το Khronos (2000) ή το Genesis (2002). Με το Theogonia (2007), πάλι, ανοίξατε καινούργιες πόρτες και πειραματιστήκατε και με ελληνική μουσική ή με στιχουργικά concepts. Πόσο σημαντικό είναι να νιώθεις ότι προοδεύεις;
Υπάρχω, ζω και εξελίσσομαι! Ό,τι δεν εξελίσσεται πεθαίνει! Οπότε είναι σημαντικό να ανακαλύπτω νέους δρόμους, να γνωρίζω τον εαυτό μου, να παλεύω με τους δαίμονές μου και να μαθαίνω καινούργια πράγματα. Το αν είναι καλό ή όχι, η ιστορία θα το δείξει. Αλλά τουλάχιστον καλύπτω την ανάγκη μου σαν ανήσυχος άνθρωπος και αυτό μετουσιώνεται και στη μουσική μου. Ειδικά μέσα σε μια εποχή που είναι κάπως πεζή, μερικές φορές, και σου φέρνει κούραση και δυστοκία. Όμως διαβάζω, ενημερώνομαι και προσπαθώ να δημιουργήσω καινούργια πράγματα. Πρώτα σκέφτομαι και μετά γράφω μουσική.
Μετά το Theogonia, κι αφού είχατε μεταβάλλει πράγματα στον ήχο σας, ήρθε μια διαφορετική αναγνώριση: άλλαξε και μεγάλωσε το στάτους σας, καινούργιος κόσμος ασχολήθηκε με τη μπάντα και, αν δεν κάνω λάθος, ήταν και η περίοδος στην οποία σου δόθηκε η δυνατότητα να ζεις από τη μουσική –πράγμα που δεν συνέβαινε ως τότε. Σίγουρα αυτή η κατάσταση ήταν απόρροια της σκληρής δουλειάς που είχε γίνει μέχρι τότε, αλλά μήπως ήταν και κάτι που στο χρωστούσε η μοίρα;
Δεν είμαι μοιρολάτρης, όμως τότε άλλαξαν πολλά πράγματα. Το κυριότερο ήταν η γέννηση της κόρης μου: αυτό με έκανε να σκέφτομαι πιο ώριμα και να έχω όλα τα πράγματα σε μια τάξη. Στην ουσία είναι μια μέθοδος το να τα έχεις όλα τακτοποιημένα και να μην τα αφήνεις στα χέρια των άλλων. Πλέον, τα τελευταία 10-12 χρόνια, δημιουργώ ακολουθώντας αυτή την πρακτική· και νιώθω πως έχει καλύτερο αποτέλεσμα.
Έχεις δηλώσει κατά καιρούς, αλλά και μέσα στο βιβλίο ότι έχεις πρόβλημα με την οργανωμένη θρησκεία. Τελικά το πρόβλημά σου είναι με τη θρησκεία αυτή καθ’ εαυτή; Ή με τους φανατισμένους που τη χρησιμοποιούν ως προπέτασμα για τις πράξεις τους;
Δεν έχω κανένα πρόβλημα με τα πιστεύω του καθενός. Αν είναι δυνατόν! Έχω πρόβλημα όταν το πιστεύω εκμεταλλεύεται από κάποιους ανθρώπους που είναι φανατικοί και δεν δέχονται τη γνώμη του άλλου. Μπορεί να μη δέχομαι ή και να συμφωνώ ενδεχομένως με το τι πιστεύεις· όμως θα παλέψω για να μπορείς να πιστεύεις αυτό που θες.
Πάμε λίγο και στα του τελευταίου σας δίσκου. Πώς πάει μέχρι στιγμής το The Heretics;
Πάει πολύ καλύτερα απ' ό,τι αρχικά περίμενα. Το άλμπουμ έχει αγκαλιαστεί από τον κόσμο. Είναι μια καθαρή κατάθεση ψυχής. Όσο κι αν ακούγεται ενδεχομένως παράξενο σε κάποιους, αυτή τη στιγμή είναι ένας από τους πιο επιτυχημένους μας δίσκους. Μας έχει φέρει πολλές περιοδείες και συνεχίζουμε.
Εδώ και κάποια χρόνια έχεις δηλώσει ότι καταστάλαξες σαν συνθέτης, και στο μεταξύ έχετε κυκλοφορήσει και 2-3 δίσκους από τότε που το είπες. Παρόλα αυτά, με κάθε νέα δουλειά, εντοπίζεται και μια γκρίνια. Σου κάνει εντύπωση ότι συνεχίζουν να υπάρχουν άνθρωποι που περιμένουν να ακούσουν κάτι άλλο από τη μπάντα;
Δεν ξέρω αν σου φαίνεται παράξενο ή όχι, αλλά αρκετές φορές παρακολουθώ τα σχόλια των οπαδών στο ίντερνετ, ώστε να δω τις τάσεις για τον κάθε δίσκο που κυκλοφορούμε. Βέβαια, από ένα σημείο και μετά σταματάω, γιατί είναι υπεραρκετό. Πολλές φορές, στην αρχή, υπάρχουν κάποια άσχημα σχόλια μόλις κυκλοφορεί ένας δίσκος, γιατί κάποιοι δεν συμφωνούν με την κατεύθυνση ενδεχομένως της μουσικής –στη συνέχεια, όμως, αυτό πάντα ανατρέπεται. Αν ο κόσμος καταλαβαίνει πως γράφεις καθαρή και ειλικρινή μουσική, με καλό ήχο και προσεγμένη παραγωγή, το εκτιμάει.
Στο The Heretics έχω δώσει την ψυχή μου, ενάμιση χρόνο πάλευα. Είναι πολύ ατμοσφαιρικό άλμπουμ, ίσως πιο αργό, μιας και δεν μπορούμε να παίζουμε σε μεγάλες ταχύτητες, γιατί απλά δεν μπορούμε να τις υποστηρίξουμε. Να λέμε και την αλήθεια… Αλλά είναι τουλάχιστον ένας τίμιος δίσκος.
Σάκη, προσωπικά τον δίσκο τον ευχαριστήθηκα πολύ. Για να είμαι ειλικρινής, το Rituals (2016) δεν το ευχαριστήθηκα τόσο πολύ, μιας και έχω την αίσθηση πως το μουσικό κομμάτι δεν ήταν τόσο δουλεμένο σε σχέση με το στιχουργικό. Ενώ στο The Heretics υπάρχει ισορροπία ανάμεσα στη μουσική και στο concept…
Αλήθεια είναι αυτό και συμφωνώ μαζί σου. Έδωσα μεγάλη βάση και στο μουσικό και στο στιχουργικό κομμάτι, αλλά και στο γενικότερο concept. Νομίζω πως είναι η πιο ώριμη κυκλοφορία μας. Δεν θέλω να πω η καλύτερή μας, σίγουρα όμως η πιο ώριμη. Δεν ανακαλύπτουμε νέα πράγματα, μα νομίζω πως είναι μια αποτύπωση του πώς είναι τώρα η μπάντα, αυτή τη στιγμή.
Υπάρχει και μεγάλη ποικιλία. Για παράδειγμα το "Vetry Zlye" μου θυμίζει A Dead Poem και Sleep Οf Τhe Angels, ενώ το “The New Messiah” φέρνει στο μυαλό το “Saturn Unlock Avey's Son”. Έχει λοιπόν και τις μελωδίες που είχατε παλιότερα, έχει και κομμάτια με πιο κοφτό riffing (πιο πρόσφατο στοιχείο της μουσικής σας), έχει πιο αργά σημεία, έχει και το “Πιστεύω” με τις αυξημένες ταχύτητες, οπότε μου δημιουργείται η αίσθηση μιας σύνοψης του ήχου των Rotting Christ…
Συμφωνώ απολύτως, με κάλυψες τελείως!
Και όπως είχα σημειώσει και στην κριτική, υπάρχει μέσα και το καλύτερο τραγούδι που έχετε φτιάξει εδώ και πολλά χρόνια, το “The Raven”. Όταν γράφεις ένα τέτοιο κομμάτι, νιώθεις τη δυναμική που μπορεί να έχει;
Στο τέλος το νιώθεις, ναι. Στην αρχή ίσως όχι ή τουλάχιστον όχι αμέσως. Όταν έγραψα το "The Raven", ήμουν πολύ ενθουσιασμένος. Όταν ξύπνησα την άλλη μέρα υπήρχε εκεί μέσα μου. Ήταν το πράγμα που σκέφτηκα κι έτσι το κράτησα.
Απίστευτο κομμάτι εν τω μεταξύ είναι και το bonus, που υπάρχει στην περιορισμένη έκδοση, το “The Sons Οf Hell”. Αντιλαμβάνομαι πως ίσως δεν κολλάει τόσο με τα υπόλοιπα, αλλά το κάνω εικόνα και σε live θα γίνεται πανικός…
Επίτηδες το αφήσαμε έξω! Μπορεί να δώσει περισσότερη σημασία ο κόσμος έτσι! (γέλια)
Κατάλαβα! Σάκη, θα μπορούσα να σε ρωτήσω πολλά ακόμα, όμως έχω ήδη ρωτήσει αρκετά, οπότε δεν θα σε ταλαιπωρήσω άλλο. Κλείσε όπως θες…
Είμαστε εδώ μετά από 30 χρόνια ενεργοί και μέχρι το τέλος θα συνεχίζουμε. Non serviam!
Να είσαι καλά Σάκη! Σ' ευχαριστώ για τη συνομιλία κι εύχομαι καλή δύναμη και καλή συνέχεια!
Να είσαι καλά Θανάση. Ό,τι καλύτερο και σε σένα.
{youtube}42wWZY4gPRg{/youtube}
