Ας ξεκινήσουμε μιλώντας για τη σχέση σας με την τζαζ...
Μετά από την κλασική παιδεία, στην κρίσιμη ηλικία των 19, γνωριστήκαμε με τον Γιώργο Φακανά, τον David Lynch –που είχε μόλις έρθει στην Ελλάδα– και τον Νίκο Τουλιάτο. Γίναμε έτσι οι Iskra, ένα από τα πρώτα jazz συγκροτήματα, αλλά jazz με την ευρεία έννοια. Παίζαμε δηλαδή τη δική μας μουσική, η οποία είχε πολλά διαφορετικά στοιχεία. Εμένα δεν με καθορίζει καμία τέτοια ταμπέλα, πολλές φορές αντιδρώ στις ταμπέλες. Για πολλά χρόνια, μάλιστα, απείχα συνειδητά από τον jazz χώρο, θέλοντας να βρω τη δική μου ταυτότητα. Μια ταυτότητα που έχει να κάνει πολύ με την κλασική μουσική, αλλά μέσα από το jazz πρίσμα και συνδυάζοντας και τα μεσογειακά στοιχεία.
Είναι είδος που έχει τη φήμη της στρυφνής μουσικής. Θεωρείτε πως αφορά μόνο ένα εκπαιδευμένο κοινό;
Πλέον η jazz έχει αποκτήσει μια πιο ευρεία έννοια σε σχέση με παλιότερες γενιές, που είχαν πιο συγκεκριμένη ταυτότητα. Τώρα υπάρχουν πολλές άλλες επιρροές. Προσπαθώ να αποφύγω να σκέφτομαι ότι παίζω σε ένα μυημένο κοινό, το οποίο χρειάζεται προπαίδεια για να ακούσει τη μουσική μου. Η σχέση μου άλλωστε με το τραγούδι, αφορά ένα πιο ευρύ κοινό. Από την άλλη, υπάρχει και το στοιχείο του αυτοσχεδιασμού, το οποίο όντως είναι πιο δύσκολο σαν άκουσμα. Από την εμπειρία μου, όμως, παρατηρώ ότι, όταν ο κόσμος έρθει σε ένα τέτοιο live και δεν τον αντιμετωπίζεις σαν ειδικό κοινό και δεν αισθάνεσαι ότι παίζεις αυστηρά jazz μουσική, τότε γίνεται πολύ δεκτικός.
Παρόλαυτα, συμφωνώ ότι χρειάζεται περισσότερη εκπαίδευση για να φτάσει αυτή η μουσική σε ένα ευρύτερο κοινό. Κι ένα τέτοιο άνοιγμα προσπαθώ να κάνω τώρα με τις συναυλίες στο Κελάρι. Οι 5 αυτοί άνθρωποι –ο David Lynch που ήδη έπαιξε τον Ιανουάριο, ο Βασίλης Ρακόπουλος τον οποίον συναντάμε στις 21 Φεβρουαρίου, ο Γιώργος Καλούδης ύστερα στις 21 Μαρτίου και ο Ανδρέας Πολυζωγόπουλος (18 Απριλίου) με τη Μαρία Φαραντούρη (23 Μαΐου)– έχουν διαφορετική ταυτότητα και ο καθένας έχει το κοινό του.
Έχετε μία ιδιαίτερη μουσική σχέση με τον David Lynch, η οποία «επιμένει» μέσα στα χρόνια...
Η συναυλία με τον David ήταν πολύ όμορφη. Παίξαμε κομμάτια και των δυο μας και, από τα σχόλια που ακούσαμε, φαίνεται να ήταν μία ιδιαίτερη σύμπραξη, με μαγικές στιγμές. Η γλώσσα που έχουμε αναπτύξει φτάνει πέρα από τα λόγια. Είναι από τους ανθρώπους με τους οποίους έχει αναπτυχθεί μία χημεία· δεν χρειάζεται έτσι να πολυμιλήσουμε μεταξύ μας, έχει να κάνει με την αναζήτηση συχνοτήτων και ήχων. Και ταιριάζουμε και μουσικά σε σχέση με τις αναζητήσεις των ηχοχρωμάτων, υπάρχει μία συγγένεια και εκεί.
Ποιες είναι οι κοινές θεματικές που σας ενώνουν με τους καλεσμένους σας στο Κελάρι του Athenaeum;
Ο David Lynch έχει την αμερικάνικη jazz πλευρά του. Ζώντας όμως εδώ, έβγαλε κομμάτια που ήταν πιο ελληνικά κι από τα δικά μου, έχοντας μέσα και την ιρλανδέζικη φλέβα του. Με τον Ρακόπουλο επίσης υπάρχει αυτό το αιγαιοπελαγίτικο στοιχείο, που με γοητεύει πολύ. Και με τον Ρακόπουλο θα παίξουμε πολλή δική του μουσική, φιλτραρισμένη πάντα από το δικό μου πρίσμα. Ο Καλούδης έχει μία πολύ όμορφη σχέση με την κλασική, ενώ με τον Πολυζωγόπουλο θεωρώ ότι ταιριάζουμε πολύ, σε μία ανοιχτή jazz ματιά. Τέλος, δεν περίμενα ποτέ να καλέσω τη Φαραντούρη σε ένα δικό μου σχήμα, αλλά στη μακροχρόνια συνεργασία μαζί της, εξεπλάγην με την ευλυγισία και το χρώμα της φωνής της, που μπορούν να ερμηνεύσουν μοναδικά μία jazz μπαλάντα. Οπότε νομίζω ότι διάλεξα τον καθένα για να εκφράσω διαφορετικές πτυχές του εαυτού μου.
Ο Στραβίνσκι είχε μιλήσει για την ελευθερία που κερδίζει κανείς μέσα από τον περιορισμό. Μπορείτε να μας μιλήσετε για τον αυτοσχεδιασμό στη μουσική;
Η γοητεία του «ελεύθερου» αυτοσχεδιασμού είναι μοναδική· όταν πετύχει, τότε η εμπειρία μένει αξέχαστη, τόσο στον ακροατή, όσο και σε αυτόν που παίζει. Εκείνη τη στιγμή είσαι φορέας μίας ενέργειας που ξεπερνά την οντότητά σου: έχει μια υπερβατική διάσταση και συνήθως ο αυτοσχεδιασμός έχει τη δομή μιας «ελεύθερης σύνθεσης». Παρότι μέσα στα χρόνια έχω βιώσει αρκετές τέτοιες στιγμές ελευθερίας, αισθάνομαι ότι είμαι περισσότερο ένας αυτοσχεδιαστής που κινείται μέσα στους περιορισμούς της φόρμας. Αυτό έχει τη δική του γοητεία, γιατί καλείσαι κάθε φορά να πειθαρχήσεις αλλά και να ξεπεράσεις ταυτόχρονα τα στερεότυπα και τους περιορισμούς της φόρμας, αντιμετωπίζοντας την καθε σύνθεση σα να γεννιέται εκείνη τη στιγμή. Ακριβώς επειδή αισθάνεσαι ότι σε περιορίζει κάτι, έχεις και την τάση να το υπερβείς. Όταν συμβαίνει,το αίσθημα είναι ακριβώς το ίδιο, το αίσθημα της ελευθερίας στο «εδώ και τώρα».
Υπάρχουν σχέδια για να συνεχίσετε την πορεία σας με αυτό το τρίο, πέραν των εμφανίσεων στο Κελάρι;
Προς το παρόν, το τρίο αναζητά το μόνιμο 3ο μέλος του, μιας και ο ντράμερ με τον οποίον ξεκινήσαμε, ο Θάνος Μιχαηλίδης, δεν μπορεί να συνεχίσει. Στα επόμενα λάιβ τον αντικαθιστά λοιπόν ο Παναγιωτης Κωστόπουλος. Η αλήθεια είναι ότι πυρήνας του σχήματος είναι το ντουέτο με τον Πετρο Βαρθακούρη, με τον οποίον συνεργαζόμαστε πολλα χρόνια και έχουμε αναπτύξει έναν κοινό κώδικα. Σε κάθε περίπτωση το τρίο θα συνεχίσει την πορεία του και με καλοκαιρινές συναυλίες. Επίσης ωριμάζει μέσα μου και μια ιδέα για κουιντέτο, μαζί με τον Πολυζωγόπουλο και τoν Lynch.
Ποιες είναι αλήθεια οι μουσικές σας επιρροές μέσα στα χρόνια;
Από την κλασική, έχω πολλά ακούσματα και αναφορές στους Ιμπρεσιονιστές, όπως τον Debussy, τον Ravel και τον Satie, που με έχουν επηρεάσει πολύ. Mου αρέσουν επίσης οι Μινιμαλιστές, όπως ο Arvo Pärt, και βλέπω να τείνω προς αυτό το στοιχείο του μινιμαλισμού στη σύνθεση τελευταία. Στην jazz είναι πολύ συγκεκριμένα τα ακούσματα που με έχουν επηρεάσει, είναι κυρίως ο Keith Jarrett και ο Bill Evans. Έτσι έχουμε από τη μία την κλασική μουσική, που εκφράζει την ανάγκη μου για ηχοχρώματα και για ιμπρεσσιονισμό και εικόνες, όπως όμως και τον μινιμαλισμό, κι από την άλλη είναι η jazz με τα στοιχεία του αυτοσχεδιασμού και της φωτιάς που φέρει. Τέλος, έχω επηρεαστεί από την πορεία μου στο ελληνικό τραγούδι. Μου αρέσει αυτή η απλότητα του τραγουδιού. Είναι μία μεγάλη παλέτα αυτή που εκφράζει τη μουσική μου.
Έχετε μάλιστα συμμετάσχει σε έναν κομβικό δίσκο για το ελληνικό τραγούδι, το Μαγικό Κουτί της Τάνιας Τσανακλίδου (1998). Πώς ήταν η εμπειρία της δημιουργίας αυτού του έργου;
Αυτή ήταν μία πολύ δημιουργική στιγμή για εμένα. Όπως κι εσύ, έτσι και πολύς κόσμος έρχεται και μου μιλάει για το Μαγικό Κουτί. Πολλοί άνθρωποι φαίνεται να το θεωρούν κομβικό δίσκο. Με την Τάνια είχαμε πολύ καλή χημεία, η οποία φάνηκε όταν παίξαμε μαζί λίγο καιρό πριν μου προτείνει αυτήν τη συνεργασία. Μαζί της έχω ζήσει τις πιο υπερβατικές αυτοσχεδιαστικές μου στιγμές και αυτό της το χρωστάω, γιατί νομίζω ότι η ενέργειά της πάνω στη σκηνή έπαιξε μεγάλο ρόλο. Είναι από τις ελάχιστες τραγουδίστριες που αφήνουν χώρο στον μουσικό να αυτοσχεδιάζει και να «φεύγει».
Τα τραγούδια τα επέλεξε η ίδια, αλλά το όλο project στήθηκε και δουλεύτηκε από κοινού και γι' αυτό πιστεύω είχε και αυτό το ιδιαίτερο αποτέλεσμα. Ήταν και ένας προπομπός της μετέπειτα πορείας μου μέσα από πιανιστικά-φωνητικά ντουέτα που ακολούθησαν.
Ας μιλήσουμε όμως λίγο και για τον δίσκο που κυκλοφορήσατε το 1996, τα Ονειρέματα. Αν και θεωρείται άλμπουμ-σταθμός, δεν υπάρχει πια στα δισκοπωλεία. Υπάρχουν σχέδια για επανέκδοσή του;
Τελείως τυχαία, αμέσως μετά από αυτήν τη συνέντευξη, θα συναντηθώ με τον Σπύρο Μπάλιο με τον οποίο συζητάμε για την επανέκδοση των Ονειρεμάτων από την εταιρεία Violins, όπου έχει εκδοθεί κι ένα άλμπουμ με τραγούδια του Γιάννη του Μπαλίκου, στο οποίο συμμετείχα. Oπότε, όντως υπάρχει το ενδεχόμενο να κυκλοφορήσουν ξανά.
Υπάρχουν μελλοντικά σχέδια για επιστροφή στη δισκογραφία;
Δισκογραφικά έχω πολλά πράγματα στο συρτάρι, πολλά εξ αυτών είναι και πολύ συγκεκριμένα. Το θέμα του βιοπορισμού, ο περιορισμένος χρόνος, αλλά και η δική μου αναποφασιστικότητα σε σχέση με το τι θέλω να κάνω, ήταν αυτά που δεν με ώθησαν να κάνω κάποια κίνηση. Σίγουρα, το ότι θέλησα να φτιάξω ένα τρίο για ζωντανές εμφανίσεις, ήταν η έκφραση μιας προσωπικής ανάγκης μου να παίξω. Το να ηχογραφήσω είναι μία ακόμα βαθύτερη ανάγκη για να ορίσω και να καταθέσω πράγματα που έχω χρόνια στο μυαλό και τα συρτάρια.
Θεωρώ ότι το επόμενο βήμα θα είναι μία συνέχεια των Ονειρεμάτων, αλλά με περισσότερα όργανα και μία πιο κινηματογραφική διάθεση. Και μετά ίσως κάνω κάτι με ένα τρίο, ή με ένα κουαρτέτο. Αυτά είναι πράγματα όμως που ακόμα δεν έχουν ωριμάσει για μένα, καθώς έχω ξεκινήσει να παίζω σε τέτοια σχήματα εδώ και κάτι μήνες.
{youtube}4k17T6JZAqU{/youtube}
