Ο νέος δίσκος των Panx Romana χρειάστηκε 17 ολόκληρα χρόνια να δει το φως της κυκλοφορίας. Τι οδήγησε σε μια τέτοια αναμονή; Και σε τι βαθμό θεωρείς πως εκφράζει τη μουσική ωριμότητα της μπάντας; Τι στοιχεία θέλατε εξ αρχής να εισάγετε, και τι έμεινε τελικά απ' έξω;
Τα χρόνια αναμονής αφορούσαν την ολοκλήρωση ενός «reset», απαραίτητου για μια μπάντα που κουβαλά στην πλάτη της 35 χρόνια ιστορίας. Ήταν η περίοδος εκείνη που οι ανεξάρτητες δισκογραφικές εταιρείες έσβηναν εν μια νυκτί, παρασύροντας έτσι στο σκοτάδι και πολλές αξιόλογες μπάντες. Εμείς σαν παρέα δεν χαθήκαμε, πειραματιστήκαμε όμως με άλλα μουσικά project, τα οποία αποτέλεσαν τη «μαγιά» για την εικόνα των Panx Romana του 2017. Ήταν σα να βλέπαμε βασανιστικούς πόνους να επισκέπτονται τη γειτονιά μας, το κοινωνικό μεθύσι των Ολυμπιακών Αγώνων το 2004, καθώς και την αλόγιστη σπατάλη. Μετά ακολούθησαν τα μνημόνια, οι χιλιάδες αυτοκτονίες απεγνωσμένων συνανθρώπων μας, το προσφυγικό, το Αιγαίο και η Μεσόγειος ως νεκροταφεία. Έπρεπε να ανασυνταχτούμε, να «ξεβολευτούμε» και να παλέψουμε, μόνο με τα έμφυτα εργαλεία που διαθέτει κάθε απλός άνθρωπος. Με αυτά αποφασίσαμε να σταθούμε και να διαχειριστούμε το μέλλον μας.
Η πλήρης αυτοοργάνωση ήταν το οξυγόνο που χρειαζόμασταν. Έγινε ένα ισχυρό όπλο στη φαρέτρα μας. Έσβησε την ανασφάλεια, τον εφησυχασμό, την έλλειψη τόλμης και οδήγησε στη σύγκρουση με τα στεγανά ενός μικρόκοσμου, πετώντας από πάνω μας σκουριά δεκάδων ετών. Άλλωστε, δεν έχουμε τίποτα να χάσουμε πλέον. Είμαστε πιο ευέλικτοι, όπως και πιο ελεύθεροι στις επιλογές μας, μιας και δεν μας ενδιαφέρει αν οι δημιουργίες μας εκφράζουν απαραίτητα τη μουσική ωριμότητα της μπάντας. Θέλουμε να παραμείνουμε «ανώριμοι, δυσπροσάρμοστοι, περίεργοι –να μην δίνουμε πολύ σημασία στον κίνδυνο που ελλοχεύουν οι επιλογές μας».
Έτσι, διατηρούμε την επαφή μας με το άσυλο της εφηβείας, το οποίο δεν θέλουμε να χάσουμε ποτέ. Μας οδηγεί το συναίσθημα, η τρέλα ενός μουσικού του δρόμου, αλλά και το μονοπάτι που τραβούν τα ζώα όταν ο κίνδυνος πλησιάζει. Ο στόχος μας μένει πάντα ίδιος: να αγγίξουμε καρδιές και όχι να χαϊδεύουμε απλά αυτιά. Σε τέτοιες σκοτεινές μέρες είναι απαραίτητες οι αλληλέγγυες στρατιές ενεργών αντισωμάτων για τα λυγισμένα κλωνάρια του χιονιά.
Τα θέματα που πραγματεύεστε είναι πάντα επίκαιρα, οπότε δεν υπάρχει λόγος να ρωτήσουμε πόσο σας εκφράζει το κλίμα της εποχής. Μήπως όμως θεωρείς πως η κλιμάκωση της κρίσης έδωσε μια μικρή περαιτέρω ώθηση στην κυκλοφορία του Pax Americana; Η τέχνη ως γνωστό ανθίζει στους πιο χαλεπούς καιρούς. Έχετε αλήθεια κάποιον άλλο νέο δίσκο ή EP κατά νου για το μέλλον;
Η ομάδα μας είναι σε άριστη φόρμα. Η εποχή, η κρίση, η πίεση που δημιουργεί το σύστημα μας βοήθησαν να κάνουμε πληρέστερα αυτό που αγαπάμε: να φτιάχνουμε μουσικές ιστορίες, αλλά και τραγούδια λύτρωσης για ό,τι πάει να μας αλώσει. Έτσι, ενώ είμαστε αδύναμοι, γινόμαστε μέσα μας δυνατοί. Όταν απεξαρτηθήκαμε, αποϊδρυματοποιηθήκαμε μέσα από την παλαιά μας εταιρεία και γίναμε περισσότερο ενεργοί, γεμάτοι αυτοπεποίθηση και παραγωγικότητα.
Υπάρχουν πολλά τραγούδια στο συρτάρι, όπως και πολλές ιδέες αντίστοιχα, οι οποίες περιμένουν τη σειρά τους. Παραγωγές που το ίδιο το DIY τις κάνει πιο ελκυστικές, πιο σημαντικές, αλλά και 100% δικές σου. Στο μονοπάτι του DIY ευλογηθήκαμε με πολλούς νέους φίλους και αδελφούς ζωής, οι οποίοι μας βοήθησαν να καταφέρουμε πιο πολλά. Κλειδώσαμε πάνω στην αξιοπρέπεια που πρέπει να διαθέτει μια ροκ μπάντα. Εκφράσαμε τις ταπεινές μας αλήθειες πιο ελεύθερα από ποτέ. Καταφέραμε έναν δίσκο διάρκειας 1 ώρας και είμαστε υπερήφανοι γι' αυτό. Οι μουσικές του Pax Americana ήταν έτσι ο τρύγος της εποχής μετά το Κράτος Κλειστόν (1999) –oι στίχοι του όμως άλλαζαν κάθε φορά που άλλαζε όψη η εποχή. Κλείδωσαν λίγο πριν την ηχογράφηση: στίχοι γραμμένοι καθ’ οδόν, στα σύνορα από Ειδομένη έως Λέσβο. Στα σοκάκια της ρημαγμένης πόλης μας, καταγράφοντας τον πόνο των ψυχών της.
Η παραγωγή του Pax Americana λοξοκοιτά προς το παρελθόν, σφύζοντας παράλληλα από ζωή και φυσικότητα. Μοιάζει λες και δεν μεσολάβησε κάποιο μεγάλο διάστημα, η μπάντα ηχεί μάλιστα πιο νεανική από ποτέ. Πόσο χρόνο δουλεύατε; Και τι εντυπώσεις έχεις να μοιραστείς από τις ηχογραφήσεις, αλλά και από την περίοδο της μίξης και του mastering;
Μπορεί κάποιοι από εμάς να χάσαμε τις δουλειές μας, αλλά βρήκαμε αντίστοιχα τον «παλαιό», πιο ενεργό εαυτό μας. Αφήσαμε πίσω τον κακό «εαυτό» που ήταν δέσμιος και μπουκωμένος, αλλά και γεμάτος ενοχές γιατί δεν έκανε όσα μπορούσε. Κάποιες φορές απλά σφύριζε αδιάφορα, σαν τον κυρ-Παντελή του τραγουδιού. Χωρίς δουλειά και χρήματα οι δύο από εμάς, καταφέραμε μια ακριβή παραγωγή. Σαν μυρμήγκια σηκώσαμε φορτίο πολλαπλάσιο των δυνάμεών μας, αλλά σαν τζιτζίκια συνεχίσαμε να τραγουδάμε επίμονα σε κάθε εποχή, είτε είχε ήλιο, είτε χιόνι.
Σχετικά όμως με τις πιπεράτες εμπειρίες μας στο στούντιο, ναι, είναι αλήθεια πως τσακωνόμαστε, όμως δεν δύει ο ήλιος άμα το πρόβλημα δεν λυθεί. Μερικές φορές κάνουμε τα εύκολα δύσκολα και όταν πάμε να πνιγούμε σε μια κουταλιά νερό, τότε είναι η στιγμή που γελάμε με τη βλακεία μας.
Η έκδοση του Pax Americana είναι ιδιαίτερα προσεγμένη: λίγες ελληνικές παραγωγές κυκλοφορούν σε κοινή LP/CD έκδοση, ειδικά όταν η 1 ώρα διάρκεια σημαίνει και διπλό βινύλιο. Πόσο δύσκολο σας ήταν να χρηματοδοτήσετε το άλμπουμ και τι συμβουλές θα δίνατε σε όλες τις ανεξάρτητες μπάντες;
Οικονομικά δεν είχαμε καμία βοήθεια, πέρα από την άδεια μας τσέπη. Ακόμα και τώρα, 3 μήνες μετά την κυκλοφορία του Pax Americana, μαζεύουμε και δίνουμε. Αργήσαμε μεν, αλλά τα καταφέραμε. Μπορεί να μη βλέπαμε φως στο τούνελ, αλλά ποτέ δεν σταματήσαμε να προχωράμε. «Επιμονή στο όραμα αδέλφια, ακόμα και αν αργεί να έρθει είναι σε εξέλιξη».
Τι έχεις να δηλώσεις για την επιστροφή του Κίτρινου Τύπου; Πλέον ιστορικό fanzine και ιδανική προσθήκη στο νέο άλμπουμ. Απ' όσο διαπίστωσα έχετε αναρτήσει και όλα τα σχετικά αρχεία στην ιστοσελίδα σας, panx.gr...
Σαν χθες μου μοιάζει η παρθενική μου προσπάθεια να μοιράσω το πρώτο εφημεριδάκι της εφηβείας μου, στα σοκάκια της Πλάκας. Τότε, τέλη δεκαετίας 1970 αρχές 1980, τα εφημεριδάκια εμφανίζονταν αραιά, με διάφορα ονόματα και διανέμονταν χέρι με χέρι σε ασπρόμαυρο φόντο –και πάντα δωρεάν. Το 1987 πήρε το τελικό του όνομα ο Κίτρινος Τύπος. Η εμμονή στην έκδοσή του οφείλεται σε μια εσωτερική φλόγα που αγκαλιάζει ό,τι αγαπώ με κάθε τρόπο. Σ’ αυτό συνυπάρχει και η αμέριστη υποστήριξη των υπόλοιπων Panx. Πριν όμως μιλήσω πρέπει να έχω βαδίσει σαν ρεπόρτερ, να έχω αιχμαλωτίσει εικόνες σαν φωτογράφος και –κυρίως– να έχω νιώσει σαν άνθρωπος μαζί με τους αόρατους ανθρώπους που ζουν ανάμεσά μας. Σαν φίλος προς τα ζώα και όχι σαν τροφή στο πιάτο μου. Βαριέμαι δηλαδή τα κενά λόγια, όσα ακολουθούν ένα ανόητο «Θεωρώ». Μια γεύση από τον νέο Κίτρινο Τύπο μπορείτε να έχετε άλλωστε από το 2σέλιδο που ακολουθεί, αποτελεί μια συγκλονιστική εμπειρία στη περιοχή των Ελληνοσκοπιανών συνόρων.
Αν δεν απατώμαι, το αρχικό πλάνο ήταν να συμπεριλάβετε στο νέο άλμπουμ κι ένα DVD. Πώς και δεν υλοποιήθηκε ποτέ κάτι τέτοιο;
Στις 23 του περασμένου Σεπτέμβρη στήσαμε ένα αυτοοργανωμένο φεστιβάλ με τίτλο Immigraniada στο θέατρο Ρεματιάς Χαλανδρίου. Είχαμε παρέα μας πολλά αδέλφια από Αρνάκια, Μεθυσμένα Ξωτικά, Υπόγεια Ρεύματα, Tsiri Band, Deus Εx Machina, Mr. Highway Band, Brain Drain, τον Σπύρο Γραμμένο, την ηθοποιό Χριστίνα Χριστοδούλου, τους ΚΒΟ! από Σερβία και τους Le Reparateur από Γαλλία. Παρά τις αντίξοες καιρικές συνθήκες, το θέατρο γέμισε από όμορφες ψυχές κάθε ηλικίας, δημιουργώντας εικόνες που ήταν σαν να έρχονταν από άλλη εποχή. Αυτή η συναυλία επρόκειτο να πραγματοποιηθεί στο Σπόρτιγκ τον χειμώνα του 2016, μα άργησε δυστυχώς. Είναι το DVD στο οποίο μάλλον αναφέρεσαι και το οποίο ίσως κυκλοφορήσει με κάποιον τρόπο στο μέλλον.
Το ''3 Ακόρντα Φτάνουν" αποτελεί μια κλασική Panx επιστροφή στα tributes στους Ramones. Για κάποιον λόγο, όμως, έφερε στη μνήμη μου το "Nazis Raus Live", τη συμμετοχή σας δηλαδή στην επίσκεψή τους στο Ρόδον το έτος 1993. Τι αναμνήσεις έχετε από εκείνες τις μέρες; Πριν από έναν χρόνο μάλιστα, δημοσιεύσατε και ένα σχετικό live clip. Υπάρχει περισσότερο βίντεο υλικό που δεν έχει δημοσιευθεί; Έχετε σκεφτεί ποτέ να κυκλοφορήσετε την ηχογράφηση αυτή σε βινύλιο;
Θυμάμαι όταν συνάντησα τους Ramones για πρώτη φορά, στο ξενοδοχείο Ζαφόλιας στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας, στην Αθήνα. Ήταν η πρώτη φορά που θα έπαιζαν στην Ελλάδα. Παρακολούθησα τη συνέντευξη τύπου που έδωσαν, και κατόπιν μου δόθηκε η ευκαιρία να μιλήσω με τον Joey. Του έκανα δώρο τον 2ο δίσκο μας Αντάρτες Πόλεων (1989) κι ένα t-shirt Panx Romana. Του εξήγησα –σχεδόν απολογούμενος– ότι είχαμε ηχογραφήσει ένα τραγούδι τους με ελληνικούς στίχους, χωρίς την άδεια τους. Με καθησύχασε στη συνέχεια, αναφέροντας πως μας ευχαριστεί, αλλά και ότι είναι τιμή για τους ίδιους. Εκτός όμως από το live clip που έχουμε ανεβάσει από τις συναυλίες με τους Ramones στο Ρόδον, υπάρχει άφθονο επιπλέον υλικό. Μας βάζεις σε σκέψεις τώρα και σε νέους μπελάδες!
{youtube}uudS4QyGfo0{/youtube}
Τι οφείλει να περιμένει ο κόσμος από την εμφάνισή σας στο Κύτταρο, πέρα από feelgood rock 'n' roll καταστάσεις; Το opening act του Ξενοφώντα Ράζη, παρότι στηριζόμενο σε ακουστικές βάσεις, είναι ομολογουμένως ταιριαστό στην αισθητική σας...
Το ημερολόγιο έγραφε 22/11/1982, όταν οι Panx Romana εμφανίστηκαν για πρώτη φορά στο ιστορικό Κύτταρο. Τι κι αν είχαν πατήσει το σανίδι του όλες οι μεγάλες μπάντες της εποχής εκείνης, με την τεχνική αρτιότητα που τους χαρακτήριζε; Η συμμορία των Panx ήταν που με περίσσιο θράσος κατέλαβε το Κύτταρο. Σύσσωμη τότε, η πανκ ροκ κοινότητα στήριξε με την παρουσία της μια μπάντα μόλις λίγων μηνών, με λιγοστά και άγνωστα έως πρότινος τραγούδια.
Ήταν η εποχή που η Αρετούσα των πανκ είχε κλείσει από τις δυνάμεις καταστολής υπό τον Αρκουδέα και ψάχναμε νέες τρύπες προκειμένου να επωάσουμε την κοινή συνείδησή μας. Η εμφάνισή μας συνοδεύτηκε από μεγάλες ζημιές στον χώρο. Πώς να βάλεις ταύρο σε υαλοπωλείο –αλλά και πάνκιδες σε χώρο, ο οποίος φθείρεται τόσο εύκολα;
Οι Panx Romana επιστρέφουν λοιπόν στον τόπο του εγκλήματος στις 21/1/2017, 35 χρόνια αργότερα, παρέα με τον Ξενοφώντα Ραζή. Θα παρουσιάσουν όχι μόνο τη νέα τους δουλειά (με πολλά παράλληλα δρώμενα σε συνεργασία με τον αδελφό Τάκη Σκορδά “Art Asylum”), αλλά και πολλούς καλεσμένους-έκπληξη, με αυτούσιο το set των τραγουδιών της 22/11/1982.
https://www.facebook.com/PanxRomanaOfficial/
https://www.facebook.com/events/1196166343801916/
{youtube}Upxa2nVkEcM{/youtube}
