Παρότι πρόσφατα γιόρτασε 50 χρόνια πορείας, η Μαρία Φαραντούρη συνεχίζει να είναι δραστήρια όσο λίγοι στο εγχώριο μουσικό στερέωμα. Μιλώντας μαζί της, διαπιστώνει κανείς ότι πρόκειται για έναν άνθρωπο που ζει και αναπνέει μέσα από τη μουσική και το τραγούδι. Παρέα με τον Σταμάτη Βρεττό τη συναντήσαμε στο σπίτι της, με αφορμή την επερχόμενη συναυλία της στον Φιλολογικό Σύλλογο «Παρνασσός» (την επόμενη Τρίτη, 18/2). Και την ακούσαμε να μας μιλάει για τα σχέδιά της –δισκογραφικά και συναυλιακά– για τον Μίκη και τον Μάνο, αλλά και για την ασταμάτητη δίψα της για δημιουργία...
Φωτογραφίες: Σταμάτης Βρεττός
Ας ξεκινήσουμε από τη συναυλία που θα δώσετε στην αίθουσα του Παρνασσού, στην πλατεία Καρύτση. Διαβάζω ότι θα συμπράξετε επί σκηνής με τον Τάκη Φαραζή και με το συγκρότημα Carousel…
Ναι, ήρθαν πριν από καιρό και με βρήκαν τα μέλη του συγκροτήματος, μου έδωσαν τον δίσκο τους (CiuriCiuri, ένας πάρα πολύ καλός δίσκος) και μου είπαν να τους έχω υπ' όψιν μου. Μαριαλένα Σπίνουλα, Φαίνη Νούσια, Μάκης Παπαγαβριήλ, Σταύρος Κατηρτζόγλου, Γιάννης Γεωργαντέλης, Αποστόλης Καλτσάς, όλοι τους ένας κι ένας: εξαιρετικές φωνές και εξαιρετικοί μουσικοί. Τους πρότεινα λοιπόν να παίξουνε μαζί μου, γιατί κάθε φορά που παρουσιάζω κάτι με ενδιαφέρει να βγαίνει και κάτι καινούργιο. Μου αρέσουν δηλαδή οι συνεργασίες, γιατί μου δίνουν ενέργεια. Παίρνω κι εγώ πράγματα, αποκτώ εμπειρία συνεργαζόμενη με αυτά τα νέα παιδιά, που είναι φορείς όχι μόνο καλού γούστου, αλλά και μιας μουσικής παιδείας η οποία έχει σχέση και με την παράδοση, μα και με το μέλλον. Και βέβαια μεταφέρω κι εγώ τη δική μου εμπειρία.
Εκείνον λοιπόν τον καιρό ήρθε και η πρόταση από τη Minos-EMI για να γίνει η συναυλία στον Παρνασσό. Έστειλα τον δίσκο τους, τον άκουσαν, τον ενέκριναν και είπαμε ότι θα είναι πολύ ωραία ιδέα να γίνει μια τέτοια μουσική συνάντηση. Μαζί θα πούμε τραγούδια από τη Βόρεια Μεσόγειο: εκείνοι από την Κορσική, την Πορτογαλία, τη Γαλλία, τη Σαρδηνία, εγώ θα πω μαζί τους (εκτός των άλλων) και το "Άντρα Μου Πάει", το οποίο ήμουν η πρώτη που το τραγούδησα –στο ντοκιμαντέρ του Δημήτρη Μαυρίκιου, Polemonta. Όλα αυτά στο δεύτερο μέρος. Το πρώτο θα είναι πιάνο/φωνή, με τον Τάκη Φαραζή, με ρεπερτόριο που θα επιλέξω από ένα μεγάλο φάσμα του ελληνικού τραγουδιού.
Θα κάνετε όμως και μια συναυλιακή σύμπραξη με την Φένια Παπαδόδημα...
Ναι, στις 23 Φεβρουαρίου, στο Γυάλινο, όπου όλον τον μήνα θα γίνονται τζαζ συναυλίες. Η Φένια Παπαδόδημα είναι σπουδαία: είναι από τις καλές νέες φωνές που δεν έχουν ακόμα προβληθεί πολύ, είναι σκηνοθέτης, ποιήτρια, μουσικός, ξέρει την τζαζ, αλλά τραγουδάει όλα τα είδη. Ο άντρας της –ο Γιώργος Παλαμιώτης– έχει κι αυτός το δικό του γκρουπ, το οποίο θα μας συνοδεύσει. Θα συμμετέχει επίσης ο Cihan Türkoğlou στο σάζι, με τον οποίο θα παίξω πρώτη φορά.
Μιλώντας για τζαζ, εσείς τα τελευταία χρόνια έχετε μια σταθερή συνεργασία με τον CharlesLloyd, έναν σπουδαίο μουσικό αυτού του χώρου...
Βέβαια! Με τον Charles Lloyd έχουμε γυρίσει όλον τον κόσμο. Πέρυσι είχαμε πάει στην Αμερική και στην Ευρώπη και φέτος (τον Ιούνιο) θα πάμε στην Αυστραλία, σε μεγάλα τζαζ φεστιβάλ. Έχουμε κλείσει μάλιστα και μια συναυλία στο Ηρώδειο, στις 20 Ιουνίου, για το Φεστιβάλ Αθηνών. Αυτή τη φορά ο Charles θα φέρει άλλους μουσικούς μαζί του, από τη Νέα Υόρκη και την Καλιφόρνια, ακόμα πιο νέους από τους προηγούμενους. Θα ανεβάσω ως γκεστ και τον σπουδαίο φίλο μου, τον Γιάννη Σπάθα, να παίξει το “Mountains” κι ένα ελληνικό κομμάτι, ενώ θα είναι επίσης παρών ο Σωκράτης Σινόπουλος και βέβαια ο Τάκης Φαραζής, ο οποίος και θα αναλάβει να τα ενώσει όλα αυτά. Όταν παίζω μαζί τους νιώθω ότι βρίσκομαι σε μια δημιουργική γιορτή που γεννάει πράγματα. Ενώνονται οι κουλτούρες και γίνεται μια ωραία συνεύρεση αφροαμερικάνικης μουσικής με ελληνική, σε υψηλό μάλιστα επίπεδο. Θα βάλουμε βέβαια και μερικά πράγματα από τον παλιό μας δίσκο (AthensConcert, 2010) αλλά θα έχω τη χαρά να παρουσιάσω και καινούργια.
Ως παιδί είχατε δυσκολίες λόγω της πολυομιελίτιδας. Τον καλλιτέχνη τελικά τον κάνουν τα δύσκολα βιώματα;
Όχι, δεν έχει καμία σχέση. Απλώς, όταν υπάρχει μια τέτοια δυσκολία, η αφοσίωση στη μουσική γίνεται πιο έντονη. Ήταν η άμυνά μου στα παιδικά χρόνια, σε εκείνη τη δύσκολη στιγμή της ζωής μου εκτονώθηκα δηλαδή με το τραγούδι. Και με έκανε να ξεπεράσω τις διάφορες δυσκολίες, τα κόμπλεξ, το ότι π.χ. δεν μπορούσα να παίζω πολλές ώρες με τα υπόλοιπα παιδιά. Αλλά όλα τα έκανα τελικά, και έπαιζα και στον δρόμο... Γιατί εμείς ήμασταν παιδιά του δρόμου: στη Νέα Ιωνία δεν είχαμε πού να παίξουμε, οπότε βρισκόμασταν από το πρωί ως το βράδυ στους δρόμους. Ήταν όμως ευτυχισμένα χρόνια. Το έχω μαζί μου ακόμα αυτό το πράγμα, σαν ένα όπλο. Αλλά δεν σημαίνει απαραίτητα κάτι, γιατί υπάρχουν και άνθρωποι οι οποίοι πέρασαν ήρεμα, ωραία, δημιουργικά παιδικά χρόνια και βαδίζουν έτσι. Δεν είναι απόλυτο δηλαδή αυτό που με ρωτήσατε.
Έχετε πει σε μια συνέντευξή σας ότι ορισμένα έργα τα έχετε αποκυρήξει μέσα σας. Αναφερόσασταν στην εποχή της Μεταπολίτευσης, όταν κυριάρχησε ένα πιο επικό τραγούδι;
Αν είπα κάτι τέτοιο, δεν το είπα σωστά, το παίρνω πίσω. Δεν αποκυρήσσεις, απλώς κάνεις στη μπάντα κάποια πράγματα. Γιατί η ζωή εξελίσσεται, οι ανάγκες εξελίσσονται, ο καλλιτέχνης έχει την ανάγκη να ανανεωθεί. Μόνο έτσι δημιουργείς. Αν μένεις στην ίδια έκφραση, αυτό τελειώνει, σβήνει πολύ σύντομα. Δεν ήθελα ποτέ να χαρακτηριστώ ως επική τραγουδίστρια, ούτε μόνο ως λυρική. Αντίθετα, ήθελα να εκφράσω το ελληνικό τραγούδι σε όλες του τις πτυχές, γιατί έτσι ήταν –και είναι– ο Μίκης Θεοδωράκης: και επικός και λυρικός και δωρικός και απ' όλα. Έχει ένα τεράστιο έργο, κατ’ αρχάς· ούτε κι εγώ δεν μπορώ να θυμηθώ πού έχω τραγουδήσει. Κάθε διαφορετική ποίηση τον οδηγούσε σε έναν άλλο μουσικό δρόμο κι εμείς, ως ερμηνευτές, ήμασταν υποχρεωμένοι να το αποδώσουμε.
Τότε το επικό τραγούδι συνέβη λόγω της κατάστασης εδώ, με τη δικτατορία και το κίνημα εναντίον της. Έπρεπε επομένως, θυμάμαι, να βγαίνω με ενέργεια πάνω στη σκηνή. Πώς είναι οι ροκ τραγουδιστές; Κάπως έτσι... Έπρεπε να ταυτιστούμε με το χέρι του Μίκη, με τη δύναμή του –ήταν ένα πράγμα τρομερό, μια μέθεξη. Όλα αυτά ανήκαν λοιπόν σε μια συγκεκριμένη εποχή. Και κάποια από εκείνα τα τραγούδια παραμένουν. Επικό, ας πούμε, είναι και το CantoGeneral, αλλά είναι ταυτόχρονα κι ένα ιστορικό έργο, κλασικό, διαχρονικό. Ορισμένα τραγούδια βέβαια της συγκεκριμένης περιόδου δεν λέγονται πια, όπως ας πούμε το "Είμαστε Δυο, Είμαστε Τρεις"... Είχαν τη δικαιολογία τους τότε, τώρα όμως είναι παρωχημένα... Τα έργα τα μεγάλα, ωστόσο, όπως το Πνευματικό Εμβατήριο ή η Κατάσταση Πολιορκίας, διατηρούν τη δύναμή τους. Κάποιοι κακόπιστοι λένε «έλα μωρέ, ήταν η δικτατορία τότε». Η μουσική του Μίκη μπήκε όμως βαθιά στον κόσμο και παραμένει σε μεγάλο ενδιαφέρον: τον ακούν και τα παιδιά τους σήμερα.
Μιας και αναφερθήκατε στον Θεοδωράκη, πιστεύετε ότι η σχέση σας ήταν καρμική;
Βέβαια, καρμική σίγουρα, πρέπει να το πω αυτό. Γιατί εγώ αγαπούσα και τον Μάνο πάρα πολύ –μη σου πω μάλιστα ότι πρώτα γνώρισα τη δική του μουσική. Και ξαφνικά βλέπω τον Μίκη, με εκείνη την αύρα... Η κάθε του πράξη, η κάθε του σκέψη απηχούσε ένα εύρος. Μιλούσε για την τέχνη, για τον πολιτισμό, για τα δρώμενα της εποχής. Ούτε μπορείτε να φανταστείτε πόσο διαφορετική ήταν εκείνη η περίοδος. Ακόμα και πριν τη Χούντα ήταν όλα κλειστά, όμως ο Μίκης έβλεπε ότι ανθούσε ένα μεγάλο κίνημα, π.χ. το αντιπολεμικό κίνημα του αμερικανικού τραγουδιού ή τα απελευθερωτικά και φοιτητικά κινήματα του 1960. Όλα έπρεπε να αλλάξουν, να τελειώσουν οι παλιές δομές: υπήρχε παντού μια ανθοφορία με τα κινήματα τέχνης. Τέτοια πράγματα γίνονται μόνο μία φορά μες σ' έναν αιώνα. Έγινε λοιπόν ένα μπαμ και από μια τέτοια άποψη υπήρξα πολύ τυχερή που βρέθηκα εκεί.
Ο Μίκης αντλούσε από όλα αυτά και έφερνε αναφορές του καινούργιου στην Ελλάδα. Με έναν απλό μάλιστα τρόπο, γιατί πίστευε πολύ στον απλό κόσμο. Σκέφτηκε ας πούμε ότι ο κόσμος ξέρει την παράδοσή του, το ρεμπέτικο και το λαϊκό τραγούδι. Κι έτσι δανείστηκε από εκεί μουσικούς τρόπους και κλίμακες ώστε να μπορέσει να φτιάξει τα δικά του λαϊκά, π.χ. το "Ένα Δειλινό", τη "Δραπετσώνα", το "Γωνιά-Γωνιά", το "Φεγγάρι Μάγια Μου 'Κανες", τον "Επιτάφιο". Και μετά πέρασε κι αλλού: κάθε κύκλος τραγουδιών του διαθέτει δική του μουσική φλέβα. Δηλαδή, διαφορετικό πράγμα είναι ο Λόρκα, τον οποίον πήρε από την ισπανική παράδοση, διαφορετικό σύμπαν ο Σικελιανός, ένα άλλο σύμπαν η πιο λυρική του πλευρά. Έξω, σε συναυλίες, μπαίνουν πλέον και τα κλασικά του έργα...
Τα οποία εδώ είναι άγνωστα...
Παίζονται στο Μέγαρο, αλλά δεν πάει κανείς. Τον έχουνε μάθει όλοι από τα τραγούδια. Χρειάζεται μια παιδεία, πρέπει κάποιος να ξέρει και να παρακολουθεί για να ενδιαφερθεί και για αυτήν την πλευρά του. Δυστυχώς ο Μίκης είναι μεγάλος πια και δεν μπορεί να τρέχει για να στηρίξει ο ίδιος τα κλασικά έργα του.
Εσείς πάντως υποστηρίζετε το ελληνικό τραγούδι στο εξωτερικό με πολλούς τρόπους...
Το υποστηρίζω σταθερά και εδώ και έξω, τραγουδάω κύκλους τραγουδιών όσο μπορώ. Υπάρχει μάλιστα πάντα ένα κοινό το οποίο έρχεται για πρώτη φορά, παρατηρώ δηλαδή και νέους που έρχονται, που συνήθως ενδιαφέρονται για τη world μουσική. Πήγαμε και στην Αμερική με τον Φαραζή, παίξαμε στα πανεπιστήμια –είχαμε τόσο μεγάλη επιτυχία πέρυσι ώστε θα ξαναπάμε και φέτος, μαζί με τον Σινόπουλο. Και θα παίξουμε τραγούδια από όλο το ελληνικό φάσμα. Και θα κάνουμε και workshop, θα μιλήσουμε: ο Σινόπουλος π.χ. θα μιλήσει για τη λύρα, τι είναι το όργανο αυτό, πώς συνδέθηκε με την Ελλάδα και πώς εκφράστηκε στα διάφορα μέρη της, ενώ ο Τάκης θα κάνει ένα άλλο θέμα κι εγώ θα μιλήσω για την τέχνη του τραγουδιού. Γιατί δεν είναι όλο το τραγούδι τέχνη. Και φαίνεται πώς το εκτιμούν έξω, που δεν καταλαβαίνουν την ποίηση και ξεγυμνώνεται η μουσική. Στην κεντρική Ευρώπη υπάρχει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον. Και στο Λονδίνο και στο Παρίσι, παντού.
Είναι ένα τραγούδι αυτό που υποστηρίζω, το οποίο δεν μπορείς να το κατηγοριοποιήσεις εύκολα. Γιατί δεν είναι ούτε ποπ, ούτε παραδοσιακό. Είναι όπως λέμε η σχολή Πιατσόλα, η σχολή Νασιμέντο στη Βραζιλία, η σχολή Νίνο Ρότα στην Ιταλία, η σχολή Άισλερ και Κουρτ Βάιλ στη Γερμανία. Όλοι αυτοί ήταν συμφωνιστές (εκτός του Πιατσόλα, αλλά κι εκείνος έφερε επανάσταση με τα έργα τα οποία έγραψε). Το ίδιο πράγμα είναι λοιπόν και ο Μίκης και ο Μάνος για την Ελλάδα. Δεν μπορείς επομένως να τους συγκρίνεις με έναν οποιοδήποτε άλλο συνθέτη, όσο ωραία τραγούδια κι αν έχει γράψει. Είναι άλλο πράγμα, έχουν δημιουργήσει σχολή τραγουδιού, και θα φανεί ιστορικά αργότερα, όταν θα μπει στα ωδεία. Γιατί καθώς ο Μίκης ειδικά ήταν πάντα αριστερός και αντικαθεστωτικός, τα επίσημα ωδεία απέφευγαν να τον διδάσκουν. Τώρα αλλάζει αυτό, τα τελευταία χρόνια.
Αυτή τη σχολή που δημιούργησαν ο Χατζιδάκις και ο Θεοδωράκης έχουμε συνηθίσει να την ονομάζουμε έντεχνο ελληνικό τραγούδι...
Ο Μίκης και ο Μάνος το βάφτισαν έτσι. Ο όρος αυτός βέβαια αναφέρεται σε μία διαδικασία γραφής. Αργότερα τον επικαλέστηκαν και άλλοι, οποιοδήποτε τραγούδι άρχισαν να το αποκαλούσαν «έντεχνο» κι έτσι ο όρος έχασε το νόημά του. Έτσι ξεκίνησε, πάντως. Γιατί πολύ μεγάλη τέχνη είναι κι εκείνη του Τσιτσάνη, ο τρόπος όμως διέφερε. Είναι πιο πηγαίος, είναι θα έλεγα ο τρόπος γραφής των ανθρώπων που δεν ήξεραν μουσική. Ενώ οι άλλοι λειτουργούσαν μέσα από ένα όραμα μουσικό, το οποίο προϋποθέτει παιδεία και γνώση της ποίησης. Ο Μίκης και ο Μάνος θεώρησαν πολύ σημαντικό να φέρουν την ποίηση στα χείλη του κόσμου. Εδώ θεωρούμε γραφικό ένα τραγούδι σαν το "Περιγιάλι", όταν όμως το παίζω στο εξωτερικό γίνεται χαμός: τους αρέσει πολύ γιατί είναι σαν Σούμπερτ, σαν lied. Είχε αυτό το δόγμα ο Μίκης, μαζί με τη μουσική να λέμε ποίηση κι έτσι να κεντρίσουμε το ενδιαφέρον του κόσμου ώστε να πάρει το βιβλίο, να διαβάσει και να μάθει τους ποιητές. Επίσης, μεγάλοι ζωγράφοι –ο Τσαρούχης, ο Μόραλης, η Βάσω Κατράκη– αναλάμβαναν να φτιάξουν τα εξώφυλλα των δίσκων. Και στο ίδιο πνεύμα έμπαιναν, θέλανε-δεν θέλανε, και οι εταιρειάρχες κι έτσι δημιουργήθηκε όλη εκείνη η άνθιση. Όλο αυτό βέβαια δεν μπορεί πια να υπάρξει, τελείωσε...
Στις νέες γενιές τι βλέπετε;
Μακάρι τα νέα παιδιά, η νέα γενιά των δημιουργών, να φτιάξει ανάλογες παρέες, όπως τότε. Με το δικό τους φυσικά στίγμα και τα δικά τους ερεθίσματα. Σήμερα μπορεί ένας μουσικός στη Βαρκελώνη να παίξει με έναν Ινδό και με έναν Βορειοαμερικάνο και να προκύψει ένα συναπάντημα καταπληκτικό. Αυτή είναι η σύγχρονη μουσική. Δεν πετάνε την παράδοσή τους, βασίζονται εκεί. Υπάρχει και η ποπ βέβαια, την οποία προωθεί η μουσική βιομηχανία για να κερδίζει, αλλά κι εκεί γίνονται ωραία πράγματα, δεν θέλω να τα ισοπεδώνω όλα.
Η κάθε εποχή πρέπει να βρίσκει τα δικά της όπλα. Αλλά φοβάμαι ότι –στη μεγάλη πλειονότητά της– η λαϊκή μουσική γίνεται στερεότυπη, κι εδώ αλλά και έξω. Για μένα έχει σημασία το γνήσιο, το δημιουργικό. Και σήμερα τα νέα παιδιά προσπαθούν να φτιάξουν κάτι δικό τους. Ξέρω και από τον γιο μου, ο οποίος κάνει τζαζ. Υπάρχουν ωραίες ιδέες στη μουσική, στο θέατρο, στα εικαστικά, υπάρχει μεγάλη δημιουργικότητα. Απ’ την άλλη, η πλατιά μάζα πηγαίνει στο ρετρό... Το βλέπετε, έχουν ανάγκη τη νοσταλγία. Εγώ πάλι ποτέ δεν πάτησα στη νοσταλγία. Αν φτάσεις στο σημείο να νοσταλγείς, σημαίνει ότι έχεις τελειώσει, δεν μπορείς να δεις το μέλλον.
Προσωπικά, βλέπω μπροστά. Γι’ αυτό και θέλω ν' ανακατεύομαι με νέες ομάδες, με καινούργιες μουσικές, με πρωτοποριακά πράγματα... Είμαι καλλιτέχνης, η ζωή έχει την κίνησή της, χρειάζεται λοιπόν να έχεις και στην τέχνη την κίνηση αυτή. Δεν μπορείς να σταθείς στο ότι διαθέτεις ένα ρεπερτόριο: πρέπει να το μεταλλάσεις, να το μετουσιώνεις, να το μεταμορφώνεις, αλλά και να προσθέτεις καινούρια πράγματα. Ξέρεις ότι υπάρχουν ροκ και τζαζ μουσικοί οι οποίοι παίρνουν από τη μουσική μας; Δανείζονται την πρώτη ύλη και φτιάχνουν το νέο. Τίποτα άλλωστε δεν προέρχεται από παρθενογένεση, όλα κάπου στηρίζονται.
Για το αγγλόφωνο τραγούδι τι γνώμη έχετε;
Το βλέπαμε από παλιά ότι όλοι κάποια στιγμή θα μιλούν αγγλικά, ενώ το επιτάσσει κάτι τέτοιο και η βιομηχανία της μουσικής. Αλλά βλέπω και στην τζαζ: δεν μπορείς να αλλάξεις τη γλώσσα της. Ίσως μόνο στη free jazz, η οποία δεν στέκει σε συγκεκριμένα σχήματα. Η παλιά αμερικάνικη τζαζ, όμως, είναι φυσικό να έχει τους κανόνες της, με βάση τη γλώσσα. Γιατί κάθε γλώσσα έχει τη μουσικότητά της. Έναν τρόπο εκφοράς στον οποίο δεν μπορείς να κολλήσεις οποιαδήποτε μουσική.
Άκουγα τον Διονύση Σαββόπουλο σε μια συνέντευξή του πρόσφατα, να λέει ότι βλέπει εφιάλτες για την εξαφάνιση της ελληνικής γλώσσας. Εσείς βλέπετε τέτοιον κίνδυνο;
Βέβαια τον βλέπω, δεν είμαι τυφλή! Παρότι κανείς δεν ξέρει τι θα συμβεί στο μακρινό μέλλον, πιστεύω ότι η γλώσσα μας θα υπάρχει πάντα σε ένα τοπικό επίπεδο. Δεν είναι εύκολο άλλωστε να σβήσει μια γλώσσα τόσο εύκολα. Ο Διονύσης πάντα ήταν ευαίσθητος σε θέματα παράδοσης και γλώσσας. Γιατί η γλώσσα είναι τα πάντα, έχει σχέση με τη δημοκρατία, με την παιδεία μας... Ο Διονύσης, ο Μικρούτσικος, ακόμα και κάποιοι από τους μετέπειτα «εναλλακτικούς» –όπως ο Μάλαμας, ο Παπακωνσταντίνου, ο Περίδης– είναι από τους τελευταίους που αντιστέκονται. Και όλοι έχουν μια ευαισθησία με την παράδοση, μουσικά και θεματικά. Είναι μια έκφραση ελληνικότητας και έχει την αξία και το βάρος της.
Από την άλλη, οι νέοι βιώνουν κάτι διαφορετικό: τα ανοιχτά σύνορα. Βλέπω πάντως και παιδιά που έχουν σπουδάσει έξω πώς επιστρέφουν να πιάσουν ρίζα εδώ. Γιατί κι έξω να βγεις είναι τόσο μεγάλος ο ανταγωνισμός... Οπότε γυρίζουν στη χώρα τους, γίνονται φορείς καινούργιων πραγμάτων και αγαπούν μετά διπλά την πατρίδα τους. Πρέπει όλοι να καταλάβουν ότι εδώ υπάρχει υλικό προς αξιοποίηση, το οποίο μπορεί μετά να βγει προς τα έξω. Άλλωστε, μέσω του ίντερνετ, μπορείς πλέον να κάνεις γνωστή τη δουλειά σου σε ολόκληρο τον κόσμο. Αυτό έχει βέβαια και τα αρνητικά του, γιατί πλέον η δουλειά του καθενός είναι μια μποτίλια που ρίχνεται στο πέλαγος... Αλλά καλύτερα αυτό, παρά να χτυπάς 40 πόρτες όπως παλιά. Ξέρετε την ιστορία των Beatles, οι οποίοι γυρίζανε τις δισκογραφικές και κανείς δεν τους ήθελε.
Στο δισκογραφικό πεδίο τι σχέδια υπάρχουν;
Θα κυκλοφορήσει η ζωντανή ηχογράφηση της συναυλίας στο Ηρώδειο για τα 50 μου χρόνια στο τραγούδι. Εκεί τραγούδησα όλο το φάσμα που έκανα στην πορεία μου μέχρι τώρα (θα είναι βέβαια διπλός δίσκος). Θα ηχογραφηθεί, επίσης, η συναυλία του καλοκαιριού με τον Charles Lloyd και τους μουσικούς του.
Και από στουντιακές κυκλοφορίες;
Σκέφτομαι διάφορα... Μια ωραία ιδέα που μου είπε κάποιος είναι να μαζέψω τα τραγούδια που έχω πει σε διάφορους δίσκους νέων συνθετών ως συμμετέχουσα... Κάποια στιγμή μάζεψα 15 κομμάτια, τα οποία είναι άγνωστα στον κόσμο. Σκέφτομαι λοιπόν να τα συγκεντρώσω και να τα παρουσιάσω με νέα, ενιαία ενορχήστρωση. Συζητάμε επίσης με τη Λένα Πλάτωνος κι έχουμε κάτι στα σκαριά για μετά το καλοκαίρι, στη Στέγη Γραμμάτων Και Τεχνών, όπου θα παρουσιάσουμε καινούργια τραγούδια της, αλλά και κάποια από την Τρίτη Πόρτα, με ηλεκτρονική όμως ενορχήστρωση.
Και βέβαια συνεχίζετε να δίνετε συναυλίες, όχι μόνο στην Ελλάδα μα και στο εξωτερικό...
Ναι, αφού δώσουμε μια συναυλία στην Πάτρα (στις αρχές Μαρτίου) μαζί με την Ορχήστρα Νυκτών Εγχόρδων, φεύγω για Αμερική. Τον Μάϊο θα βρίσκομαι στο Ισραήλ με συμφωνική ορχήστρα και μετά στην Αυστραλία. Κι έπειτα, τον Ιούνιο, στο Φεστιβάλ Αθηνών.
Τι σας δίνει ώθηση να παραμένετε τόσο δραστήρια κυρία Φαραντούρη;
Θέλω πάντα να είμαι πολύ δημιουργική. Όσο ζει ο άνθρωπος πρέπει να είναι σε κίνηση. Γιατί έτσι υπάρχει η τέχνη και έτσι τονώνεις και τη ζωή. Αν πεις ότι σταματάω ή πρέπει να το αντικαταστήσεις με κάτι εξίσου ισχυρό ή αλλιώς τελειώνει η ιστορία, αποβλακώνεσαι.
{youtube}ZEMcCvUHFVI{/youtube}
