Ένα φάντασμα πλανάται, όχι πάνω από την Ευρώπη όπως στο Κομμουνιστικό Μανιφέστο των Μαρξ-Ένγκελς, αλλά στη σαβάνα και στην τροπική ζούγκλα της υποσαχάριας Δυτικής Αφρικής: ο Phantom, το επονομαζόμενο Φάντασμα που Περπατά. Αποστολή του: η προστασία των αδύναμων μαύρων τοπικών πληθυσμών απέναντι στις ληστρικές επιδρομές όσων επιβουλεύονται τον πλούτο της αφρικανικής γης και μαζί η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος και των άγριων ζώων από τους αδίστακτους κυνηγούς, η αντίσταση στην αυθαιρεσία της κεντρικής κρατικής εξουσίας που καταπιέζει τις διασκορπισμένες φυλές που επιμένουν στον παραδοσιακό τρόπο ζωής τους, η εναντίωση με άλλα λόγια σε όλα εκείνα τα δεινά που επέφερε στην πολύπαθη Αφρική η μακρά και σκοτεινή περίοδος της αποικιοκρατίας.
Ο τελευταίος πάντως Phantom, αυτός που γνωρίσαμε στις σελίδες των κόμικ, είναι ένας ανώνυμος, αλτρουιστής λευκός. Από μικρός φέρεται να συνόδευε στα ταξίδια του τον φυσιοδίφη πατέρα του, ο οποίος είχε αγνό πάθος με τους πολιτισμούς της Αφρικής. Όταν ο τελευταίος δολοφονήθηκε από κακοποιούς-πειρατές, προσπαθώντας να βοηθήσει μια κοινότητα ιθαγενών, ο νεαρός ορκίστηκε να συνεχίσει αυτός το έργο του. Σε μια σπηλιά στη γη των Βαντάρ, ανακάλυψε την πολεμική παράδοση του Θεού-Δαίμονα Phantom. Μια παράδοση που ανατρέχει στον 17ο αιώνα, καθώς υπήρξαν άλλα 20 Φαντάσματα πριν από αυτόν. Σκοπός τους η προστασία των γηγενών πληθυσμών. Το μότο τους: «Ορκίζομαι να αφιερώσω τη ζωή μου στην καταπολέμηση κάθε είδους πειρατείας, απληστίας, απανθρωπιάς και αδικίας. Οι γιοι μου και οι γιοι των γιων μου, θα ακολουθήσουν το παράδειγμά μου».
Μασκοφόρος, με τη σκούρα μωβ στολή του (που κατά καιρούς εξέλαβε Άλικο Χρώμα), οπλισμένος με δύο πιστόλια διαμετρήματος M1911.45, άριστος γνώστης του αφρικανικού περιβάλλοντος, ο Phantom δεν ελιναι μασκοφόρος-ντετέκτιβ όπως οι ομότεχνοί του της DC Comics, ούτε βέβαια υπερήρωας όπως οι αντίστοιχοι της Marvel. Ο Phantom δεν έχει υπεράνθρωπες δυνάμεις και βασίζεται μόνο στην εξυπνάδα του και τον επίφοβο μύθο του, καθώς και στην ακαταπόνητη θέλησή του να καταπολεμήσει το έγκλημα και την αδικία. Φέρεται επίσης να έχει την ικανότητα να αντλεί δυνάμεις από ζώα της ζούγκλας, φωνάζοντας «Βάσει του νόμου της ζούγκλας, το Φάντασμα που Περπατά καλεί τη δύναμη των δέκα τίγρεων». Ο Phantom είναι πρώτα απ’ όλα ένα σύμβολο αντίστασης, ένας προστάτης των ευάλωτων και των καταπιεσμένων. Ως προς αυτό θα μπορούσαν να εντοπιστούν εκλεκτικές συγγένειες με τον μασκοφόρο Ζορό, αν και ο Phantom είναι πολύ πιο βλοσυρός και δεν διαθέτει την αριστοκρατική καταγωγή του Δον Διέγο δε λα Μπέγα.
Η βάση του Phantom βρίσκεται στο Deep Woods της μυθικής χώρας των Μπενγκάλι. Ζει στη Σπηλιά του Κρανίου (Skull Cave), όπου είναι θαμμένα όλα τα προηγούμενα Phantom. Στενός φίλος (και μέντοράς του στα παιδικά του χρόνια) είναι ο Γκούραν, ο αρχηγός της φυλής των Πυγμαίων Μπανταράν. Άλλοι σύμμαχοί του , στη σκληρή του μάχη ενάντια στο κακό είναι ο Λουάγκα, πρόεδρος του ανεξάρτητου κράτους της Μαγουιταάν, και ο σοφός, ερημίτης γερο-Μοτζ, ο μάντης των μυστηρίων.
Δημιουργός του Phantom ήταν ο Lee Falk, ο οποίος επίσης δημιούργησε τον απίστευτο Mandrake the Magician. Μετά την επιτυχία του Mandrake, η εκδοτική εταιρεία King Features Syndicate, που εκπροσωπούσε δεκάδες καθημερινές εφημερίδες στις ΗΠΑ, ζήτησε από τον Lee Falk να αναπτύξει μια νέα σειρά ιστοριών. Η πρώτη προσπάθεια του Falk ήταν μια παραλλαγή του μύθου του Βασιλιά Αρθούρου, την οποία όμως απέρριψε η εταιρεία. Τότε ο Falk συνέλαβε την ιδέα για τον χαρακτήρα του Phantom.
Ο Phantom ξεκίνησε ως καθημερινό strip στις 17 Φεβρουαρίου του 1936, με την ιστορία "The Singh Brotherhood", που έγραψε ο Falk και ζωγράφιζε αρχικά ο ίδιος για τις δύο πρώτες εβδομάδες∙ στη συνέχεια τα σκίτσα ανέλαβε ο Ray Moore. Οι ιστορίες του ήρωα δημοσιεύονταν συγχρόνως σε πολυάριθμες αμερικανικές εφημερίδες. Ένα Sunday Phantom strip προστέθηκε στις 28 Μαΐου του 1939.
Ο Lee Falk έφυγε από την ζωή το 1999. Το έργο του ανέλαβε να συνεχίσει ο Tony DePaul, που γράφει τα σενάρια των ιστοριών, τις οποίες σχεδιάζουν σήμερα ο Paul Ryan (καθημερινό strip) ο Graham Nolan (κυρικάτικο strip). Το Phantom δημοσιεύεται επίσης με επιτυχία σε κόμικς σε όλο τον κόσμο, από διάφορους εκδότες. Στις ΗΠΑ το πρώτο τεύχος του ομώνυμου κόμικ κυκλοφόρησε από τον οίκο Gold Key το 1962.
Στην Ελλάδα τον γνωρίσαμε το 1969 με την ιστορία «Το σημάδι του Φαντάσματος», στις σελίδες του περιοδικού Βέλος, που εξέδιδε η Τερζόπουλος Α.Ε. Τα Χριστούγεννα του 1976 ξεκίνησε η εβδομαδιαία έκδοση του κόμικ «Φάντομ» σε μικρό σχήμα, από τις αείμνηστες εκδόσεις Καμπανά (που εισήγαγαν στην Ελλάδα και τους ήρωες της Marvel, με το Μάστερ Κουνγκ-Φου, που εκδόθηκε τον Ιούνιο του 1976). Γύρω στο 1980 ο Phantom εξελληνίστηκε και έγινε «Φαντομάς» στο ομώνυμο κόμικ των εκδόσεων Graf, εν συνέχεια εξέλαβε το όνομα «Το Φάντασμα της Ζούγκλας» στις εκδόσεις Ελένης Σαββίδου κ.ο.κ.
50 χρόνια ύστερα από την πρώτη ανεξάρτητη, ελληνική έκδοση του Phantom, τη σκυτάλη παίρνουν πλέον οι Εκδόσεις Μικρός Ήρως, που κυκλοφόρησαν πρόσφατα το κόμικ The Phantom #1 - Η Απαγορευμένη Γη. Περιέχει πέντε ξεχωριστές ιστορίες και συνολικά156 έγχρωμες σελίδες. Τα σενάρια και τα σκίτσα υπογράφουν οι Tony DePaul, Graham Nolan, Paul Ryan, Terry Beatty, Jeff Weigel, ενώ το εξώφυλλο έχει επιμεληθεί ο Γιάννης Ρουμπούλιας.
Ο τόμος περιλαμβάνει τις ακόλουθες πέντε περιπέτειες, που δημοσιεύτηκαν για πρώτη φορά σε κυριακάτικες εφημερίδες των ΗΠΑ την περίοδο 2006-2020, και είναι αδημοσίευτες στη χώρα μας: «Η Απαγορευμένη Γη», «Οι Τυμβωρύχοι», «Πειρατές του Πλουτωνίου», «Το φρούριο των νομάδων», «Το πλοίο των κατασκόπων».
Η θεματολογία τους ανταποκρίνεται απόλυτα στο πρότυπο του Phantom ως μαχητή-προστάτη των αδύναμων και ως σύμβολο αντίστασης για τις φυλές της Αφρικής. Στην ομώνυμη ιστορία αντιμετωπίζει οπλισμένους λευκούς μισθοφόρους που εισβάλουν με τζιπ και οπλοπολυβόλα στη γη των Ουαντέζι. Στους «Τυμβωρύχους» προσπαθεί να διασώσει ένα πανάρχαιο νεκροταφείο, άρρηκτα συνδεδεμένο με την πολιτισμική παράδοση των Ουάνγκα, το οποίο κινδυνεύει από την ανεξέλεγκτη αστική ανάπτυξη (gentrification in the jungle). Στους «Πειρατές του Πλουτωνίου» αντιπαλεύει τις συμμορίες (και τις πολυεθνικές εταιρείες, άμα λάχει) που καταληστεύουν τον ορυκτό πλούτο της Αφρικής, στην περίπτωσή μας το πλουτώνιο που είναι απαραίτητο για την πυρηνική σχάση. «Το πλοίο των κατασκόπων», τέλος, αποτελεί μια αναδρομή στη γενεαλογία των προηγούμενων Phantom, με την αφήγηση να επεκτείνεται χρονικά ως τον Αμερικανικό Πόλεμο της Ανεξαρτησίας και τη Ναυμαχία του Τραφάλγκαρ, μέχρι να καταλήξει στην αφρικανική γη των Μπαντάρ. Όπως λέει εξάλλου κι ένα παλιό ρητό της ζούγκλας: «Όταν το Φάντασμα κινείται, ο χρόνος παγώνει».
The Phantom – Η Απαγορευμένη Γη
Σενάριο: Tony DePaul
Εικονογράφηση: Graham Nolan, Paul Ryan, Terry Beatty, Jeff Weigel
Εκδόσεις Μικρός Ήρως, 2024
μτφρ. Γαβριήλ Τομπαλίδης
Σελίδες: 156
Διαστάσεις: 24x17
