Η περιστροφή ενός άλμπουμ πάνω σε ένα πικάπ με σταθερή ταχύτητα 33 1/3 στροφές το λεπτό, είναι μία κίνηση που σημάδεψε την ποπ κουλτούρα.
Η σειρά 33 1/3, που σε παγκόσμιο επίπεδο αριθμεί πάνω από 200 εκδόσεις και περιλαμβάνει βιβλία για τους πιο σημαντικούς δίσκους όλων των εποχών και των ειδών, έφτασε και κυκλοφορεί και στην Ελλάδα. Οι μουσικοί δημοσιογράφοι και οι κριτικοί που βρίσκονται πίσω από τις σελίδες αυτών των βιβλίων έχουν συμπεριλάβει αναλυτικές πληροφορίες αλλά και απόψεις για δίσκους που εύκολα θα βρει κανείς σε κάθε λίστα με «τα καλύτερα άλμπουμ όλων των εποχών». Στο πλαίσιο της ελληνικής τους έκδοσης, την οποία επιμελείται ο Μάκης Μηλάτος, τα βιβλία έχουν μεταφραστεί από γνώστες της μουσικής και προλογίζονται από καταξιωμένους Έλληνες μουσικούς δημοσιογράφους, των οποίων τα κείμενα -συνδυασμός βαθειάς γνώσης και αγάπης για το αντικείμενο- αξίζουν από μόνα τους ειδική μνεία.
Φιλοξενούμε μερικούς από αυτούς τους προλόγους-κομψοτεχνήματα στις σελίδες του Avopolis, ξεκινώντας με το κείμενο του δημοσιογράφου Γιώργου Δημητρακόπουλου για το ντεμπούτο των Pink Floyd The Piper at the Gates of Dawn, σκεπτόμενοι ότι αυτές οι συναρπαστικές ιστορίες εμβληματικών δίσκων ίσως σας δώσουν την ιδέα φέτος τα Χριστούγεννα να κάνετε δώρο κάποιο βιβλίο της σειράς σε αγαπημένα σας πρόσωπα ή στον εαυτό σας.
Pink Floyd - Piper at the Gates of Dawn
Τριάντα τρία κι ένα τρίτο. Η κορυφαία σειρά των μικρών αλλά τόσο διεισδυτικών βιβλίων για έναν υπέροχο μουσικό κόσμο μιλά επιτέλους ελληνικά. Ανοίγοντας εκ νέου την κλειδαμπαρωμένη πόρτα μιας αληθινής μουσικής εμπειρίας. Τονίζοντας και θυμίζοντας τη μαγεία της κόντρα στον πλήρως απαξιωμένο εδώ και καιρό ρόλο της μουσικής που, ενώ βρίσκεται εκεί έξω ψηφιακά διαθέσιμη σε πρωτόγνωρο βαθμό, έχει μεταμορφωθεί σε ένα αδιάφορο μουσικό χαλί που ακούγεται κάπου, στο βάθος, χωρίς κανείς να της δίνει την παραμικρή σημασία.
Όμως η μουσική ιστορία μπορεί να ζωντανέψει ξανά μέσα από τις στροφές των δίσκων και τις γραμμές αυτής της σειράς των μουσικών βιβλίων. Γιατί κάποια άλμπουμ είναι πιο σπουδαία από άλλα. Ή πιο επιδραστικά. Ή πιο πρωτοποριακά. Άλλοτε ανοίγουν δρόμους. Άλλοτε γράφουν ιστορία. Ένα από αυτά είναι το ντεμπούτο των Pink Floyd The Piper at the Gates of Dawn που κυκλοφόρησε στις 4 Αυγούστου του 1967.
Η εξαιρετικά διεισδυτική και ψύχραιμη ματιά του John Cavanagh που έλιωσε, όπως γράφει, το δίσκο με συνεχείς ακροάσεις μας βοηθά να αποκρυπτογραφήσουμε και να αποκωδικοποιήσουμε τις δύο πλευρές του δίσκου και όλες τις πλευρές της ιστορίας του άλμπουμ. Και μαζί τον αναπόφευκτο ή μη εκτοπισμό του Syd Barrett από το μαγικό νησί που ο ίδιος δημιούργησε. Ένα από τα αινίγματα όλης της ροκ ιστορίας που ο Cavanagh χειρίζεται πολύ προσεκτικά αποφεύγοντας γραφικούς χαρακτηρισμούς.
Μερικές φορές το μουσικό παρελθόν ξεδιπλώνεται μέσα από τις διασκευές. Όπως ακριβώς ανακάλυψα τους David Bowie και Βrian Eno μέσα από τις διασκευές των Bauhaus στο σαρανταπεντάρι Ziggy Stardust / Third Uncle έτσι συνάντησα το όνομα Syd Barrett πρώτη φορά μέσα από το flip-side του Upside Down των Jesus and Mary Chain με τίτλο Vegetable Man.
Παρόμοια άλλωστε μπορείς να οδηγηθείς κατευθείαν στο Piper μέσα από τις διασκευές των κομματιών του από ονόματα όπως οι Teenage Fanclub, Flaming Lips, Camper Van Beethoven, MGMT, Chris & Cosey ή ακόμη και από τους Sex Pistols. Οκτώ χρόνια μετά την κυκλοφορία του Piper ο Simon Beverley αποκτά την ταυτότητα του με το παρατσούκλι Sid Vicious δανεισμένο από το χάμστερ του Johnny Rotten που λεγόταν Sid και το τραγούδι Vicious από το Transformer του Lou Reed.
Όλο το Piper at the Gates of Dawn είναι αποκύημα της δημιουργικής φαντασίας του Syd Barrett που υπογράφει άλλωστε το σύνολο των τραγουδιών του άλμπουμ με μόνη εξαίρεση το "Τake Up Thy Stethoscope and Walk" που συνθέτει ο φίλος του Roger Waters. Τους ένωνε η κοινή εμπειρία της πρόωρης απώλειας του πατέρα τους. Ο Syd είχε χάσει τον πατέρα του Max Barrett στα δεκαέξι του χρόνια ενώ ο πατέρας του Roger είχε σκοτωθεί στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Σπούδαζαν μαζί στο Λονδίνο. Ο Syd καλοτεχνίτης στο Camberwell College of Arts και ο Roger αρχιτέκτονας στο Regent Street Polytechnic με συμφοιτητές τους Rick Wright και Nick Mason. Τους ένωναν πολλές κοινές αναφορές στη μουσική των μπλουζ, στην ποπ κουλτούρα, στην ποπ αρτ, στην beat λογοτεχνία και συμφωνούσαν στην εξαιρετική σημασία της θεατρικότητας και του light show στις εμφανίσεις τους. Και οι δύο γοητεύονταν εξίσου από τo μπητλικό big bang. Όλοι έπαιζαν σε γκρουπ. To καλοκαίρι του 1964 ο Syd έπαιζε στους Those Without με όνομα δανεισμένο από το μυθιστόρημα της Φρανσουάζ Σαγκάν. Διασκεύαζαν Bo Diddley, Animals και Jimmy Reed. Ο Βarrett ήταν το χαρισματικό, γοητευτικό αγόρι που προορίζονταν να γίνει ο εκπρόσωπος της γενιάς του στα τέλη της δεκαετίας του εξήντα όταν ο κρότος των Beatles ακούγονταν και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού μέσα στην αναδυόμενη αντικουλτούρα των χίπις, την πολύχρωμη ψυχεδέλεια, τα παιδιά των λουλουδιών του Σαν Φρανσίσκο που αποθέωναν τη συναυλιακή εμπειρία και επιθυμούσαν να δημιουργήσουν έναν δικό τους περίκλειστο κόσμο μακριά από τον συμβατικό κόσμο των ενηλίκων με μια μικρή ή και μεγαλύτερη βοήθεια από τις παραισθήσεις του "Lucy in the Sky with Diamonds".
Στις αρχές του 1965 η παρέα από το Λονδίνο σχηματίζει τους Tea Set με τζαζίστικο αργκό όνομα και ηχογραφούν έξι τραγούδια στα Decca Studios. Tέσσερα του Syd, ένα του Waters και μια διασκευή στο "I’m A King Bee" του μπλουζίστα Slim Harpo. Στη συνέχεια ο Syd εμπνέεται το νέο όνομα του γκρουπ από δύο μπλουζίστες της Βόρειας Καρολίνας: Pink Anderson και Floyd Council. Παίζουν διαρκώς συναυλίες, εμφανίζονται τακτικά στο περίφημο υπόγειο UFO Club. Τον Ιανουάριο του 1967 γράφουν μια επτάλεπτη εκδοχή του "Interstellar Overdrive" για την ταινία Tonite Let’s All Make Love in London του Peter Whitehead, ένα χρονικό για το Swinging London και τον ίδιο μήνα ηχογραφούν στο Sound Techniques Studio με παραγωγό τον Joe Boyd το μπητλικό Arnold Layne με flip side το Candy and a Currant Bun.
Αν όμως ο ονειροπαρμένος Βarrett έγραφε ποπ παραμύθια ο μεθοδικός Waters έγραφε εκλαϊκευμένα δοκίμια. Ο πρώτος ζωγράφιζε και ο δεύτερος προσχεδίαζε. Ο Barrett γοητευόταν από το πειραματικό παίξιμο και τον ελεύθερο αυτοσχεδιασμό των πρωτοπόρων βρετανών μουσικών ΑΜΜ που ξεκίνησαν στο Λονδίνο το 1965. Είχε εντυπωσιαστεί από την μεγάλη έκθεση στο Λονδίνο του ηγέτη της pop art Robert Rauschenberg τον Φεβρουάριο του 1964. Eπιζητούσε μια διαφυγή από την πραγματικότητα με μια νοσταλγία για τα μυστικά μονοπάτια της χαμένης παιδικότητας. Έγραφε για πλάσματα φανταστικά, μονόκερους, νάνους και ανθρωπόμορφα ζώα, για περιπέτειες στη χώρα των θαυμάτων.
Με το Piper at the Gates of Dawn ο Syd Barrett μαζί με τον Roger Waters, τον Rick Wright, τον Nick Mason και τον παραγωγό Norman Smith –με την πολύ σημαντική εμπειρία από τις ηχογραφήσεις του με τους Beatles– δημιούργησαν μία ψυχεδελική σάγκα που έγραψε ιστορία. To σημαντικό ρόλο του Smith και τις δυνατότητες που προσφέρθηκαν στους Pink Floyd ηχογραφώντας στο στούντιο της ΕΜΙ στο νοτιοδυτικό Λονδίνο –το μετέπειτα περίφημο Αbbey Road– επεξηγεί ο Cavanagh με αναλυτικό τρόπο. Mαζί με όλο το χρονικό της ηχογράφησης του άλμπουμ στο στούντιο όπου ταυτόχρονα οι Beatles έγραφαν το Sgt Pepper’s Lonely Hearts Club Band και με εξιστορήσεις για όλα τα τραγούδια του άλμπουμ όπου μεταξύ άλλων καταθέτει όλο το παράδοξο σκηνικό της επιρροής του τραγουδιού "My Little Red Book" των Love από τη διασκευή του Βurt Bacharach στο Interstellar Overdrive ή την προέλευση του Pow R Toc H και του Chapter 24 από το Βιβλίο των Αλλαγών I Τσινγκ.
Για τον τίτλο του άλμπουμ The Piper at the Gates of Dawn ο Syd εμπνεύστηκε από το έβδομο –ομότιτλο– κεφάλαιο του κλασικού παιδικού βιβλίου Ο άνεμος στις ιτιές γραμμένο το 1908 από τον σκωτσέζο συγγραφέα Kenneth Grahame με την ιστορία ενός Σφάλαγκα και ενός Νεροπόντικα που συναντιούνται στο φως της αυγής με τον θεό Πάνα κι ακούν ήχους της φύσης να φτιάχνουν μια μουσική «τόσο όμορφη, τόση παράξενη, τόσο καινούργια» που δεν φαντάζονταν ούτε στα όνειρά τους.
Αυτή τη μουσική φανταζόταν ο Syd Barrett. Αυτή τη μουσική ξεδιπλώνει στις λέξεις που ακολουθούν ο John Cavanagh.
Γιώργος Δημητρακόπουλος, δημοσιογράφος
Το Pink Floyd - Piper at the Gates of Dawn της σειράς μουσικών βιβλίων 33 1/3 κυκλοφορεί σε μετάφραση του Αλέξη Καλοφωλιά, από τις εκδόσεις Οξύ και το Avopolis:
[Αγορά]
33 1/3: Μία σειρά βιβλίων για κορυφαίους δίσκους που διαβάζεται δυνατά
