Ακόμα μία συζήτηση που προκαλεί κύματα νύστας, είναι κι αυτή που αφορά τη δημιουργία «μουσική σκηνής». Αρκετοί –ευτυχώς όχι πολλοί– είναι εκείνοι που αναρωτιούνται γιατί υπάρχει αδυναμία να δημιουργηθεί μια κοινότητα ιδιαίτερα δημιουργική και ενεργή στην Αθήνα ή στην Ελλάδα γενικότερα. Μάλιστα, προκειμένου να καταστεί η συζήτηση έτι περαιτέρω δραματική, τα ίδια άτομα θέτουν το πρόσθετο ερώτημα γιατί συνεχίζουμε να καταγράφουμε την εν λόγω αδυναμία ακόμα και στους καιρούς της κρίσης.
Για να μην υποπέσουμε όμως στην ίδια και απαράλλαχτη αέναη συζήτηση, που δυστυχώς φτάνει μέχρι το επίπεδο του κουτσομπολιού, αξίζει να εξετάσουμε τις πρόσφατες εμπειρίες μας· κυρίως τα παραδείγματα όπου η εκάστοτε «σκηνή» όχι μόνο λειτούργησε ικανοποιητικά, αλλά επέκτεινε τη δραστηριότητά της πέραν των στενών τοπικών συνόρων εντός των οποίων έδρασε. Πρέπει επίσης να ψάξουμε τους αντικειμενικούς παράγοντες που υποβοήθησαν τη γιγάντωση της κάθε «σκηνής» και να τους αντιστοιχίσουμε στη σημερινή εποχή, στη σημερινή Ελλάδα.
{youtube}_eOs_ZIVkTk {/youtube}
Αφού δώσαμε τις απαραίτητες εξηγήσεις, ας αρκεστούμε να ανατρέξουμε στη σημαντικότερη κατά τον γράφοντα σκηνή της ύστερης μουσικογραφίας (από τις πιο σημαντικές για τους υπόλοιπους, ελπίζω), τη σκηνή του Seattle –η οποία γέννησε το σε όλους γνωστό «grunge». Επ' αυτού αφήνουμε τον λόγο στον David Grohl, που «εισπήδησε» στην εν λόγω σκηνή αφού μεγάλωσε στη Virginia. Μετά λοιπόν την ολοκλήρωση του Sonic Highways, ο Grohl είπε χαρακτηριστικά: «Στο Seattle βρέχει 9 μήνες τον χρόνο, οπότε τι νομίζεις ότι θα σου έρθει; Θα σου έρθουν οι γαμημένοι Melvins και Nirvana». Απλοϊκό και ρομαντικό; Όχι τόσο...
Προσπαθώντας να επιχειρηματολογήσει την ίδια εποχή για το πώς επηρεάζει το περιβάλλον τους μουσικούς, ο ηγέτης των Foo Fighters είπε ότι «στο Seattle βρέχει όλη την ώρα, οπότε οι άνθρωποι κάθονται στα υπόγειά τους και γράφουν τραγούδια». Ναι, αυτό είναι απλό και σαφές: ένας εξωγενής παράγοντας, που αφήνει το στίγμα του στην ανθρώπινη και κοινωνική δραστηριότητα, δημιουργεί προϋποθέσεις για την ομογενοποίηση της μουσικής έκφρασης –όχι στο επίπεδο της μουσικολογικής μορφής, αλλά στο «υπόγειο» πεδίο των συναισθηματικών αναφορών. Πραγματικά, η «μουντίλα» του βροχερού καιρού αντικατοπτρίζεται σε όλους τους δίσκους των τεράστιων συνόλων που ξεπήδησαν από το Seattle.
Και ερχόμαστε τώρα στην Αθήνα των ημερών μας. Είναι ασφαλώς λογικό ορισμένοι να αναρωτιούνται γιατί δεν ομογενοποιείται συναισθηματικά ή εκφραστικά η μουσική παραγωγή και η θεματολογία στον τόπο μας. Εξωγενής παράγοντας η βροχή, εξωγενής παράγοντας και η οικονομική κρίση, θα σκεφτεί κανείς. Και μάλιστα ο δεύτερος είναι ακόμα πιο σφοδρός, ταχύς και δραματικός. Άρα, θα υποστηρίξουν, δημιουργούνται ακόμα πιο σοβαρές συνθήκες για τη δημιουργία «σκηνής».
Προσπερνούμε την επί του προκειμένου κίβδηλη μεθοδολογική αρχή της αναλογικότητας στα κοινωνικά φαινόμενα και πάμε να εξετάσουμε μια πτυχή σοβαρή: η οικονομική κρίση δεν είναι ομοειδώς επιδραστική σε όλο το σύνολο του πληθυσμού. Δεν ρίχνει το βάρος της με τον ίδιο τρόπο σε όλους τους ασκούμενους τη μουσική. Διότι ετεροβαρώς επηρεάζει φτωχούς και πλούσιους, αφού –ιδιαίτερα στην περίπτωση των επιπτώσεών της– οι φτωχοί έγιναν φτωχότεροι και οι πλούσιοι πλουσιότεροι. Μιας και τα αποτελέσματα του εξωγενούς αυτού παράγοντα λειτουργούν καθοριστικά ακόμα και για την ίδια την καλλιτεχνική δημιουργία (δύσκολο να δημιουργήσει κανείς έργα, πόσω μάλλον να έχει πρόσβαση στα κάθε λογής δίκτυα, χωρίς καμία οικονομική διευκόλυνση), το δημιουργικό «κοινό» δεν δύναται να ομογενοποιηθεί βάσει των ίδιων αναφορών.
Ας μην ψάχνουμε λοιπόν τους λόγους της μη οικοδόμησης μίας ενιαίας εκφραστικής δομής –έστω χαλαρής– σε κάποια «κακοδαιμονία». Η κρίση μας χτυπά αδυσώπητα, αλλά με διαφορετική ένταση. Και όσο τα συναισθήματα ποικίλουν, η εκφραστική δεινότητα, όπως και ο «στόχος», διαφέρει σημαντικά από τάξη σε τάξη.
