Ο δημόσιος λόγος είναι ένας χώρος συναρπαστικός. Τόσο συναρπαστικός, που καταντά συχνά να γίνεται εξωφρενικός. Το σημείο καμπής βρίσκεται κάπου στην απόσταση που χωρίζει την προσωπική θέαση με την εθελοτυφλία. Αυτή η απόσταση μερικές φορές ελαχιστοποιείται σε τέτοιον βαθμό, ώστε όποιος συνεισφέρει στον δημόσιο λόγο όχι μόνο ταυτίζει την κατάθεσή του με την προσωπική του εμπειρία –γεγονός θεμιτό– αλλά αναγορεύει την οπτική του σε απόλυτη αλήθεια. Και κάπου εκεί ξεκινά η διαστρέβλωση των αντικειμενικών συνθηκών· κάπου εκεί η προπαγάνδα γίνεται υπόγεια και κατατρώγει τον ίδιο τον πομπό των μηνυμάτων.
Όλα αυτά έρχονται στον νου διαβάζοντας το κείμενο του κινηματογραφιστή Σπύρου Βλέτσα με τίτλο «Πάλι κάποιοι ξένοι φταίνε...» στην ιστοσελίδα της Athens Voice (δες εδώ). Ο συντάκτης του κειμένου επιχειρεί, μέσα από μια εντελώς αποσπασματική εξιστόρηση της πολιτικο-οικονομικής πορείας της Ελλάδας από τη ναυμαχία του Ναυαρίνου μέχρι σήμερα, να καταδείξει ότι στην πραγματικότητα για όλα τα «δεινά» που περνά η χώρα μας και ο λαός μας, ευθύνονται αποκλειστικά και μόνο οι ελληνικές κυβερνήσεις. Με εξαίρεση εκείνες που μας έβαλαν στην Ευρώπη και το ευρώ.
{youtube}wY6DhfGHmpY{/youtube}
Ο Βλέτσας φτάνει μάλιστα, υπό το βάρος της φωτογραφίας του Αυστριακού Υπουργού Εξωτερικών Κουρτς, να κάνει ένα τρομακτικά αφαιρετικό άλμα λογικής. Λέει δηλαδή ότι η κάθε κυβέρνηση «θα πρέπει να καθορίζει την πολιτική της με βάση τα συμφέροντα των πολιτών της στα πλαίσια του διεθνούς δικαίου. Κανείς δεν μπορεί να κατηγορήσει τη γερμανική κυβέρνηση ότι πολιτεύτηκε εναντίον των συμφερόντων των Γερμανών. Δεν μπορούμε να πούμε το ίδιο και για αρκετές από τις ελληνικές κυβερνήσεις των τελευταίων ετών. Κυβερνήσεις που πολλαπλασίασαν το έλλειμμα και διπλασίασαν το χρέος, κυβερνήσεις που δεν αντιμετώπισαν έγκαιρα και αποφασιστικά τον εκτροχιασμό της οικονομίας και πιο πρόσφατα κυβερνήσεις που, αφού εξαπάτησαν τους πολίτες, ανέκοψαν την ανάκαμψη και φόρτωσαν τη χώρα με νέα βάρη δεκάδων δισεκατομμυρίων».
Το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει αναφέρει ότι «η κατασκευή εξωτερικών εχθρών και η εσωτερική αποτυχία έχουν άμεση σχέση: η δαιμονοποίηση των ξένων είναι ένα ακόμη μέσο δημαγωγίας για να χειραγωγηθεί η γνώμη των πολιτών και να παραποιηθεί η πραγματικότητα».
Αν το εν λόγω κείμενο, που υποπίπτει σε τεράστιες αντιφάσεις αναφορικά με την ιστορική πορεία της Ελλάδας στην ευρύτερη περιοχή (μα και στον κόσμο), δεν αφορούσε σε τελική ανάλυση το κορυφαίο ζήτημα που καλείται να διαχειριστεί η Ευρώπη –το προσφυγικό– τότε θα αρκούσε απλώς το κλείσιμο του browser. Εδώ όμως ο ίδιος ο συντάκτης επιχειρεί να αθωώσει κάθε ξένη κυβέρνηση και κάθε εξωγενή παράγοντα, επειδή, υποτίθεται, εμείς οι ίδιοι δεν φέραμε εις πέρας τα όσα μας ζητήθηκαν ή μας επιβλήθηκαν από τους «έξω» και την ίδια την πραγματικότητα.
Φυσικά και οι ελληνικές κυβερνήσεις έχουν κάνει τρομερά λάθη, σε όλη την πορεία της σύντομης ιστορίας του κράτους. Ουδείς αμφιβάλλει. Αλλά μια τέτοια παραδοχή απέχει παρασάγγας από το να καλείται ένας ολόκληρος λαός ή σύσσωμο ένα πολιτικό σύστημα να αποδεχτεί ότι ευθύνεται για το σύνολο των δεινών της παγκόσμιας σκηνής. Ο Σπύρος Βλέτσας αγνοεί επιδεικτικά τις διεθνείς παραμέτρους στις οποίες καλείται να υπάρξει μια χώρα σαν την Ελλάδα. Και υιοθετεί την απολύτως αντιευρωπαική ρητορική, που εκμεταλλεύεται το εκάστοτε «εθνικό συμφέρον» και τα ρήγματα στο σαθρό ευρωπαϊκό οικοδόμημα.
Για παράδειγμα, ο συλλογισμός του δικαιολογεί έμμεσα την πολιτική του Βίκτορ Ορμπάν και των υπολοίπων συμμάχων του, όσων ισχυρίζονται ότι τα έχουν όλα καλώς καμωμένα και λειτουργούν προς όφελος των λαών τους. Στη φωτογραφία του Σεμπάστιαν Κουρτς, για να το πούμε πιο προκλητικά, θα μπορούσε να βρίσκεται ο ακροδεξιός πρόεδρος της Ουγγαρίας –και όλα στο κείμενο να ταιριάζουν γάντι. Ο συντάκτης υποπίπτει λοιπόν σε ένα απαράδεκτο ολίσθημα λογικής: τσουβαλιάζει δικαίους και αδίκους ενώπιον της λατρείας των «έξω». Κάτι σαν αυτό που έκανε προ καιρού ο Δημήτρης Δημητριάδης, χαρακτηρίζοντας σύσσωμο τον ελληνικό λαό ως «βδέλυγμα».
Ελπίζουμε ο συντάκτης να κατανοεί το επικίνδυνο των ισχυρισμών του και να επιχειρήσει να αποτινάξει κάθε ιδέα προπαγάνδας από τη θέση του. Διότι το μόνο που αναπαράγουν αυτές οι ακραίες αντιλήψεις του είναι μια αντιευρωπαική ρητορική, καθώς υποστηρίζουν τελικά ότι η κάθε χώρα πρέπει πρώτα (ή αν δεν μπορεί, μόνο) να φροντίζει τα του οίκου της. Και οι υπόλοιποι ας πνιγούν στο Αιγαίο.
