Ωρύονται στους τηλεοπτικούς δέκτες οι «γνωρίζοντες» τα της οικονομίας και της πολιτικής, για την επιβολή ΦΠΑ 23% στην «ιδιωτική παιδεία». Και τα επιχειρήματα που εφευρίσκονται είναι εξόχως ευρηματικά –σε βαθμό που αναρωτιέσαι αν εσύ και οι άπειροι φίλοι και συνοδοιπόροι σου που έβγαλαν δημόσιο σχολείο, ήσασταν απλώς η εξαίρεση στον κανόνα. Για το τεράστιο θέμα των «κόκκινων» δανείων, βέβαια, η συζήτηση είναι προφανώς πολύ πιο περιορισμένη και ήπια. Οι στοχεύσεις προφανείς, αλλά δεν θα ασχοληθούμε με αυτό τώρα.
{youtube}nwSjaf3aa2M{/youtube}
Θα επιμείνουμε στο θέμα της επιβολής φόρου σε ιδιωτικούς φορείς, που παρέχουν υπηρεσίες εκπαίδευσης. Επιλέγουμε να χρησιμοποιήσουμε αυτές τις λέξεις για να περιγράψουμε όσο το δυνατόν ευκρινέστερα για τι ακριβώς μιλάμε. Ο ΦΠΑ 23% αφορά (επί το πλείστον) ιδιωτικά σχολεία, φροντιστήρια ξένων γλωσσών και λυκειακής «εκπαίδευσης», ωδεία και σχολές χορού. Πώς επιβλήθηκε ο φόρος; Στις διαπραγματεύσεις δόθηκε στα κυβερνητικά κλιμάκια μια σειρά επιλογών: έπρεπε να βρεθούν κάποιες εκατοντάδες εκατομμύρια και είτε θα έμπαινε αυξημένος φόρος στο βοδινό κρέας, είτε στην ιδιωτική εκπαίδευση. Ζυγίζοντας τις καταστάσεις και τα πολιτικά επίδικα, η κυβέρνηση επέλεξε το δεύτερο. Λέγεται ότι σε αυτή την κατεύθυνση πίεσαν και χώρες που εξάγουν στην Ελλάδα βοδινό κρέας, αλλά πρόκειται για ισχυρισμό ο οποίος παραμένει απλά ισχυρισμός –δεν μπορεί να αποδειχθεί, επί του προκειμένου.
Το δίλημμα ήταν ομολογουμένως βάρβαρο. Τι θα επέλεγε ο καθένας; Η κάθε απάντηση έχει ισοβαρή αντεπιχειρήματα, εξόχως σεβαστά. Όμως αυτά, φυσικά, δεν ακούγονται από συγκεκριμένη μερίδα Μέσων Ενημέρωσης. Και σε τέτοιες περιπτώσεις –αν κάνεις τη μία επιλογή– τότε οι μισοί δημοσιολογούντες θα εξαπολύσουν επιθέσεις επειδή δεν διάλεξες την ορθή (κατ' αυτούς) επιλογή. Στην ουσία, λοιπόν, ορθή επιλογή δεν υπάρχει. Προχωράμε παρακάτω και πάμε στη συζήτηση που αναμφισβήτητα ενέχει στοιχεία πολιτικής θεώρησης.
Από αυτό το βήμα θα είμαι σαφής: κάθε υπηρεσία που παρέχεται από ιδιώτες, πρέπει να φορολογείται προς όφελος του δημοσίου. Είναι εύκολη η φορολόγηση; Προφανώς όχι, διότι αλλιώς δεν θα υπήρχε στην Ελλάδα πρόβλημα φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής. Το όλο ζήτημα γίνεται μάλιστα εξόχως πιο ενδιαφέρον, αν ισχύσουν τελικά οι φήμες ότι τα έσοδα από την επιβολή ΦΠΑ στην ιδιωτική εκπαίδευση μπορεί να μην ανέλθουν στο μεγάλο νούμερο των 350 εκατ. ευρώ (όπως αρχικά λεγόταν), αλλά απλά σε λίγες δεκάδες. Πώς; Μην ανησυχείτε, εκτός από τους δημοσιογράφους, οι φοροτεχνικοί είναι εξίσου ευρηματικοί άνθρωποι και μπορούν να μεταθέτουν έσοδα της επιχείρησης σε άλλους κωδικούς. Μπλέξιμο.
Πάμε ακόμα παρακάτω. Υπάρχει αξιωματικά, με βάση αρχές δηλαδή, κάποιος τομέας στην ιδιωτική εκπαίδευση ο οποίος θα έπρεπε να «προστατεύεται» φορολογικά; Μια απάντηση είναι να υπάρχει «ασυλία» σε τομείς στους οποίους η ελληνική πολιτεία αδυνατεί να παράσχει τη δική της εκπαιδευτική εκδοχή. Όλοι πάνω-κάτω γνωρίζουμε: στη μουσική και στον χορό. Αυτοί οι δυο τομείς του πολιτισμού είναι που βρίσκονται πιο μακριά από την κοινωνία. Σκεφτείτε, απλά, πόσοι έχουν τη δυνατότητα (και τη διάθεση, σε ένα εντατικό περιβάλλον) να παρακολουθήσουν μαθήματα για ένα μουσικό όργανο, να έχουν επαφή με την «κλασική μουσική παιδεία», να εντεθούν στη δοκιμασία της προσωπικής αναμέτρησης για την εκπλήρωση ενός καλλιτεχνικού έργου. Ελάχιστοι.
Σε τελική ανάλυση, η αντίληψη που παραδοσιακά είχε το ελληνικό δημόσιο σχολείο –και όχι τώρα που η κρίση διέλυσε τα πάντα– αντιμετώπιζε την μουσική ως πολυτέλεια, η οποία τελικά ευτελιζόταν, ευτελίζοντας και διδάσκοντες. Ένας ατελείωτο καθοδικό σπιράλ αυτο-υπονόμευσης της ίδιας της καλλιτεχνικής έκφρασης, δηλαδή. Το αποτέλεσμα, αφαιρετικά μιλώντας, είναι να μεγαλώσει η απόσταση των μαζών με τη μουσική και τα σημεία επαφής να παραμείνουν εξόχως λιγοστά: η λαϊκή μουσική, ακόμα και όταν μπαίνει στα επιχειρηματικά γρανάζια, παραμένει προσφιλής. Ωστόσο η κλασική (ακόμα και η ευρεία rock 'n roll ενίοτε) ενδύεται τον χαρακτήρα της «υψηλής τέχνης», του εστέτ και του ακριβού χόμπι. Πόσο μάλλον όταν απλά η ακρόασή της απαιτεί «τριβή», επιμονή και πόνο.
Πρόταση της στήλης, λοιπόν. Μέχρι η πολιτεία να φτιάξει έναν αξιοπρεπή δημόσιο χώρο μουσικής παιδείας και εκπαίδευσης, μέχρι να φτιάξει ένα σύστημα αξιολόγησης στο άναρχο τοπίο όπου ανακατεύονται τίμιοι και τσαρλατάνοι, η λύση είναι μία: δεν πρέπει να επιβληθεί κανένας ΦΠΑ στα ωδεία.
Και το λέει αυτό, κάποιος που προσπάθησε. Μόνο.
