Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, ο Νίκος Ρωμανός συνεχίζει την απεργία πείνας του, ζητώντας να του χορηγηθούν εκπαιδευτικές άδειες για να σπουδάσει στο ΤΕΙ στο οποίο πέρασε μετά από πανελλαδικές εξετάσεις. Όλες οι αρμόδιες αρχές –από τους υπουργούς μέχρι τα συμβούλια των φυλακών και οι σχετικές δικαστικές αρχές– είτε κρύβονται πίσω από το δάχτυλό τους επικαλούμενοι τον νόμο, είτε παραπέμπουν ο ένας στον άλλον, δηλώνοντας αναρμόδιοι.
Ας μην επιμείνουμε πάνω στη λογική της αποποίησης ευθυνών, την –σε τελική ανάλυση– ευθυνοφοβία που εμφιλοχωρεί στα συστήματα σκληρής γραφειοκρατίας (ακόμα κι αν οι επικεφαλής της μάχονται, υποτίθεται, εναντίον της). Ας μείνουμε στην ουσία, που αυτή τη στιγμή δεν μπορεί να είναι άλλη από τον σκοπό του «σωφρονισμού» στο αστικό πολιτικό σύστημα. Και ας μην αναλωθούμε στις κάθε είδους θεωρήσεις για το γιατί ή το πώς προσπαθεί να σωφρονίσει ένα σύστημα τους διαπράξαντες εγκλήματα σύμφωνα με το δικονομικό πλαίσιο. Ας μείνουμε εγκλωβισμένοι στη συστημική θεώρηση των πραγμάτων.
{youtube}5abamRO41fE{/youtube}
Ας μείνουμε στη σκληρά περίκλειστη ουσία του αστικού σωφρονισμού. Και ας αναρωτηθούμε, γιατί υπάρχουν φυλακές; Η απάντηση είναι διττή: αφενός σκοπός είναι (μέσα από τον εγκλεισμό) να επιτευχθεί η προσωρινή «προστασία» της κοινωνίας από την εκάστοτε εγκληματική απειλή ενός ατόμου· αφετέρου στόχος είναι να εξαλειφθεί σε βάθος χρόνου (το κρίνει κάθε φορά η δικαστική εξουσία) η «απειλή», μέσα από τη μεταμέλεια και τον σωφρονισμό.
Βλέπετε ο δεύτερος είναι και ο λόγος για τον οποίον η συντριπτική πλειονότητα των σύγχρονων Δυτικών κρατών έχει καταργήσει τη θανατική καταδίκη σε καιρό ειρήνης. Η βασική αξία ενός κοινωνικού συστήματος επιβάλλει ότι η δολοφονία είναι ποινικά κολάσιμη και ουδείς δικαιούται να προχωρά σε αυτήν: ουδείς δικαιούται να σκοτώνει, για κανέναν λόγο. Με αυτή λοιπόν τη λογική, ούτε ένα σύνολο ανρθώπων ή εξουσιών επιτρέπεται αξιακά να δολοφονεί. Ούτε καν το ίδιο το κράτος. Εξ ου και η θανατική καταδίκη απαγορεύεται.
Γι' αυτό λοιπόν, εδώ και δεκαετίες, έχουμε μπει στη βάσανο της προσπάθειας να επιτευχθεί η μεταμέλεια του καταδικασθέντα. Εδώ κάποιος θα υψώσει το δάχτυλο και θα πει «καλά ρε φίλε, για την Ελλάδα μιλάμε, όπου οι φυλακές είναι κολαστήρια και αποθήκες ανθρώπων». Συμφωνώ απόλυτα και υπερθεματίζω. Η διαχρονική ξεφτίλα του ελληνικού κράτους φαίνεται ακριβώς εκεί. Ας κλείσουμε όμως τα μάτια στην πραγματικότητα και ας συνεχίσουμε να κινούμαστε απολύτως συστημικά.
Στο πλαίσιο λοιπόν του σωφρονισμού μέσω του εγκλεισμού θεωρείται ότι ο καταδικασμένος, όταν λαμβάνει ψήγματα της ελευθερίας του, αξιολογεί την την ελευθερία του πιο βαθιά. Γι' αυτό και διψά να την επανακτήσει, να επιστρέψει στους κανονικούς ρυθμούς ζωής –στις συνήθειές του, στα αγαπημένα του πρόσωπα. Αυτή ήταν και η λογική όταν το 1989 η τότε κυβέρνηση προχώρησε στη θεσμοθέτηση των αδειών, με τον νόμο 1851. Τώρα όλα τούτα έχουν ξεγραφτεί από τις μετέπειτα κυβερνήσεις, οι οποίες, στο όνομα ενός άτυπου «προληπτικού πολέμου», ξηλώνουν σιγά-σιγά εκείνο το σύστημα, δρώντας εκδικητικά κατά των κρατουμένων.
Δεν με ενδιαφέρει γιατί καταδικάσθηκε ή τι πιστεύει ο Νίκος Ρωμανός, ο Ηρακλής Κωστάρης και άλλοι κρατούμενοι. Με ενδιαφέρει μόνον αυτό το άθλιο κράτος να συνεχίσει να τηρεί τα κοινωνικά συμφωνηθέντα. Με τον απεργό πείνας Ρωμανό μπορεί να χωρίζει τον οποιοδήποτε άβυσσος ιδεολογική και πολιτική, ούτε πρέπει να εξετάζουμε στην παρούσα φάση γιατί διέπραξε όσα διέπραξε. Δεν είμαστε δικαστές.
Ωστόσο οφείλουμε όλες και όλοι να πούμε ότι ένας άνθρωπος –ο κάθε άνθρωπος– «ακόμα και όταν» βρίσκεται εντός φυλακής, έχει δικαιώματα αναφαίρετα. Γι' αυτό λοιπόν πρέπει να ικανοποιηθεί το αίτημα του Νίκου Ρωμανού και του Ηρακλή Κωστάρη. Ας εφαρμόσουν δηλαδή οι αστοί κυβερνώντες τους δικούς τους νόμους και τις (υποτιθέμενες) αξίες, που αφορούν μεταξύ άλλων την μόρφωση. Και ας έχουν μετά την ευθιξία να πουν ότι πέτυχαν ή απέτυχαν στον «σωφρονισμό».
Γιατί αλλιώς μας περιμένει η ζούγκλα.
