Η επαγγελματική ενασχόληση ανακάτεψε την τύχη, με αποτέλεσμα να κληθώ να παρακολουθήσω δημοσιογραφικά τις πρώτες δημόσιες κινήσεις του κόμματος του Σταύρου Θεοδωράκη. Ήδη βέβαια είχαν ακουστεί οι πρώτες φωνές απαρέσκειας και αποδοκιμασίας, σε κατεύθυνση δικαιολογημένη μεν, επιφανειακή δε: «Μιντιακό κατασκεύασμα» το Ποτάμι, «όνειδος της δημοσιογραφίας» ο ηγέτης του, «επιχειρηματικά συμφέροντα» οι υποστηρικτές του.
{youtube}aGCX--zomnk{/youtube}
Όσο κι αν αυτά φαντάζουν τετριμμένα (και μερικές φορές αυταπόδεικτα για τους θιασώτες του διαλεκτικού υλισμού), η πρώτη παρουσίαση δεν ήταν αρκετή για να βγάλει κανείς τα συμπεράσματά του. Το επικοινωνιακό προφίλ του όρθιου «φίλου» που αγορεύει περί της αντικειμενικής «αληθείας» με τους ακροατές καθήμενους σε χαμηλότερο επίπεδο, μπορεί να παραπέμπει σε ένα πρόχειρο στήσιμο της αμεριάνικης σχολής της δεκαετίας του 1990, ωστόσο δεν μπορεί από μόνο του να αποδείξει τις προθέσεις και τις διαθέσεις του «ηγέτη». Κοινώς, ο Σταύρος Θεοδωράκης –ακόμα και με τα τηλεοπτικά και αντικρουόμενα τσιτάτα του– δεν μπορούσε τότε να δώσει σε κάποιον να καταλάβει τι ακριβώς πρεσβεύει.
Και έρχεται μετά από μερικές μέρες μπόλικης συνεδελφικής προβολής, η δημοσιοποίηση των θέσεων του κόμματος. Ξέρετε, η πολιτική ευγένεια επιτάσσει να περιμένεις πρώτα τις εκπεφρασμένες θέσεις του κάθε κόμματος και μετά να κρίνεις επί του συγκεκριμένου την πολιτική τοποθέτηση. Τι διαβάσαμε λοιπόν σε αυτές τις περίφημες θέσεις;
Πρώτα-πρώτα μάθαμε ότι το να ρωτάς και να επερωτάς πώς τοποθετείται κανείς στο καρτεσιανό επίπεδο των αξόνων «Αριστερά/Δεξιά» και «προοδευτικός/συντηρητικός» είναι ξεπερασμένο ζήτημα, το οποίο δεν χρειάζεται πια στην εποχή μας. Ο μεταμοντερνισμός ανακατεμένος με τη (βολική) ημιμάθεια. Σε άλλο σημείο μάθαμε ότι το Ποτάμι τάσσεται υπέρ των ιδιωτικοποιήσεων, υπέρ της διεκδίκησης των γερμανικών οφειλών, κατά των πρόωρων εκλογών, κατά του μαύρου πολιτικού χρήματος, υπέρ της μείωσης της κομματικής χρηματοδότησης και υπέρ του γάμου των ομόφυλων ζευγαριών.
Αν συνδυάσεις κανείς σε ζευγάρια τις παραπάνω θέσεις, τότε προκύπτει ο απόλυτος παραλογισμός. Γιατί μπορείς να βρεις θέσεις τις οποίες πρεσβεύει η λαική και λαϊκίστικη Δεξιά, η σοσιαλδημοκρατία, οι νεοφιλελεύθεροι και η Αριστερά. Αν μάλιστα αποτιμήσεις μακροσκοπικά όλες μαζί τις απόψεις αυτές, τότε προκύπτει ένας αχταρμάς· μια θολούρα για το ποια ακριβώς είναι τα προβλήματα, αλλά και ποιες λύσεις συσχετίζονται ή αποκλείονται.
Μάλιστα, το μότο του κόμματος είναι «Πολιτική για Όλους». Συγγνώμη, αλλά αν ένα κόμμα επιχειρεί να βρει απαντήσεις που να ικανοποιούν τους πάντες, τότε είτε κοροϊδεύει, είτε επικρατεί μια επικίνδυνη σύγχυση στο μυαλό των ιθυνόντων του. Ή, σε άλλες περιπτώσεις, ακολουθεί μια ωφελιμιστική τακτική επιμελώς αναπτυσσόμενη, ώστε δια της ουσιαστικής απαξίωσης της πολιτικής να υποβιβαστεί η πολιτική σε συζήτηση γηπεδικού τύπου.
Ο νους μας έχει –ιδιαίτερα μετά τη Γαλλική Επανάσταση– υποφέρει πολλά προσπαθώντας να εξηγήσει τον κόσμο και τους ανθρώπους. Δεκάδες πολιτικά σχέδια έχουν εκπονηθεί στο όνομα της ισότητας ή της ανωτερότητας, ζωές έχουν χαθεί στη μάχη των ιδεών και των αντιλήψεων, χιλιάδες άνθρωποι έχουν φωνάξει, έχουν διεκδικήσει, έχουν σιωπήσει, επιχειρώντας να βρουν αυτό το ανώτερο, το οραματικό το σπουδαίο ή το ποταπό. Και το Ποτάμι θέλει τώρα να μας πείσει πως όλα ήταν μάταια· ότι η πάλη γινόταν στο όνομα κάποιας λόξας στο μυαλό μερικών ημίτρελων, οι οποίοι ήθελαν μόνο την προσωπική ευμάρεια.
Με αυτό το σκεπτικό, το Ποτάμι είναι το σχήμα που επιθυμεί επί της ουσίας την «Πολιτική για Όλους» να τη διαμορφώνουν οι λίγοι. Το Ποτάμι του Σταύρου Θεοδωράκη είναι ρηχό. Και ευτυχώς φαίνεται ο πάτος του.
