«Black Sabbath meets the Beatles». Είναι η καλύτερη σύντομη απάντηση στο ερώτημα «τι είδους μπάντα ήθελαν πάντα να είναι οι Nirvana». Ή, ένας εξαιρετικός συνοπτικός ορισμός του Nevermind. Μετά και την κυκλοφορία του Bleach, η μπάντα δεν ήταν ευχαριστημένη με την μουσική της κατεύθυνση. Είχαν συνειδητά επιλέξει τον hard rock δρόμο προκειμένου να ανήκουν στο hip Sub Pop πλήθος.
Το Bleach δεν εξελίχθηκε σε πρωτοφανές bestseller, αλλά κράτησε πολύ σταθερό ρυθμό πωλήσεων κι έδειχνε πως το κοινό έβλεπε βάθος στο γκρουπ. Το συγκρότημα κατηγορούσε όμως τη Sub Pop για ελάχιστη προώθηση (χαρακτηριστικό το παράπονο ότι στην εκεί περίοδό τους έδωσαν μόνο δύο συνεντεύξεις) και καλλιέργεια μιας εικόνας που τους μείωνε σχεδόν σε «χαζούς χωριάτες».
Παράλληλα, είχαμε αλλαγές στη σύνθεση. Ο Jason Everman, που είχε χρηματοδοτήσει με 606 δολάρια το Bleach ήταν πολύ ροκάς για τους υπόλοιπους. Τον σχόλασαν χωρίς να του το ανακοινώσουν κατάμουτρα. Πιο δύσκολος ήταν ο χωρισμός με τον Chad Channing. Εξαρχής αρκετά χίπης για το στιλ τους, πλήρωσε το μοιραίο λάθος που έχει δείξει την πόρτα της εξόδου σε χιλιάδες ντράμερ: ήθελε να αποκτήσει λόγο στη δημιουργική διαδικασία. Η τελευταία παρουσία του ήταν τα περίφημα «Smart Sessions» - οι ηχογραφήσεις που έκανε το συγκρότημα τον Απρίλη του 1990 με τον παραγωγό Butch Vig. Τα οκτώ τραγούδια που προέκυψαν, αποτέλεσαν τον πυρήνα του Nevermind και ταυτόχρονα έδειξαν σε Cobain-Novoselic ότι χρειάζονταν έναν πιο δυνατό ντράμερ. Μερικούς μήνες μετά, παρακολουθώντας τον Dave Grohl, κατάλαβαν ότι τον είχαν βρει.
Το κοινό είχε βρει τη "φωνή της γενιάς του" και η Geffen με $550.000 έβγαλε 50 εκατομμύρια δολάρια. το Nevermind μέχρι σήμερα έχει πουλήσει πάνω από 30 εκατομμύρια αντίτυπα...
Με ειλημμένη την απόφαση να απαλλαγούν από τη Sub Pop, άρχισαν τον γύρο των majors ζητώντας συμβόλαιο με τις ευλογίες των Sonic Youth και τελικά υπέγραψαν με την ετικέτα DGC της Geffen Records στις 30/4/1991. Τα 287.000 δολάρια που πήραν δεν ήταν η μεγαλύτερη προσφορά, αλλά η συμφωνία για ανεβασμένα royalties, αποδείχθηκε κάτι παραπάνω από σοφή. Παράλληλα, η αποζημίωση που καταβλήθηκε στη Sub Pop, ουσιαστικά την έσωσε από τη χρεοκοπία. Μάιο και Ιούνιο του 1991 (με τον άνθρωπο εμπιστοσύνης Vig στην κονσόλα) στα καλιφορνέζικα Van Nuys Studios η ιστορία του rock ‘n’ roll αποκτούσε καινούριο συναρπαστικό κεφάλαιο. Για 13 λόγους. Ας τους δούμε 1 προς 1...
SMELLS LIKE TEEN SPIRIT
Μπορεί η ιστορία με το αποσμητικό «Teen Spirit», λόγω του οποίου η Kathleen Hanna έγραψε στον τοίχο του σπιτιού του Cobain «Kurt smells like teen spirit» να είναι πλέον απομυθοποιητικά γνωστή, αλλά για όσους δεν ήταν αυτόπτες μάρτυρες στα κρεσέντο του Johnny Rotten, αυτή ήταν η μαζικότερη έκφραση νεανικής οργής που τους συνέβη ποτέ. Τέτοια κομμάτια αποδεικνύουν πόσο απλή, αλλά τελικά σπάνια, είναι η R’n’R συνταγή. Όσο ο Grohl γκρεμίζει το kit και το μπάσο του Chris ακούγεται σαν απειλητικός συναγερμός, το κλιμακούμενο ουρλιαχτό του Cobain φανερώνει μια σειρά από αντιστίξεις – τόσο (στερεο)τυπικά συνδεδεμένες με τη νεανική σύγχυση/επαναστατικότητα: «lose-pretend», «stupid-contagious», «mulatto-albino», «mosquito-libido», «I’m worse at what I do best» (...) «I found it hard, it was hard to find». Και να φανταστείς ότι κυκλοφόρησε ως πρώτο single, προετοιμάζοντας το έδαφος για το «Come As You Are» που υπολογιζόταν ως βαρύ πυροβολικό...
IN BLOOM
Κι εδώ αρχίζει το μελωδικό πανηγύρι. Μη σε παρασύρει το βαρύ σόλο στο β’ μέρος, ούτε ακόμα τα κατακλυσμικά κύμβαλα του Grohl – εδώ υπάρχουν τα «σκαθάρια». Άλλωστε, ο Vig για να πείσει τον Kurt να ηχογραφήσει δεύτερο fake φωνητικών του είπε ότι «το έκανε κι ο Lennon».
COME AS YOU ARE
Ποτέ δεν θα μάθουμε αν η κλοπή του riff των «Eighties» των Killing Joke ήταν σκόπιμη (μάλλον ήταν, μην κοροϊδευόμαστε). Αν κάτι διαφοροποιεί τη χρήση των Nirvana, είναι το «υγρό» fuzz, στο οποίο εντάσσουν το πιασάρικο hook, δημιουργώντας μια κλειστοφοβική ατμόσφαιρα παρακμής, στην οποία όμως ο Cobain δέχεται άπαντες «όπως είναι». Αν το Nevermind σκότωσε οριστικά και αμετάκλητα το ποζέρικο hair metal των 80s, εδώ έχουμε το πάρτι αποχαιρετισμού του machismo ως rock στάσης...
BREED
Ανοίγει η καταπακτή των Sabbath. Δεν κρύβει σκετς με νυχτερίδες, αλλά ένα μηδενιστικό μανιφέστο επίκλησης στην παντοτινή εφηβεία. Περιττό να αναφερθεί ότι ο Grohl δεν κρατάει μπαγκέτες αλλά καταπέλτες...
LITHIUM
Το συμπερασματικό «Light my candles, in a daze/Cause I’ve found god» έπεισε πολλούς Nirvan-ολόγους να ψάξουν θρησκευτικές αναφορές. Όμως το «Lithium», ένα από τα πιο αυτοαναφορικά του τραγούδια (και ποιο δεν είναι, βέβαια), μοιάζει περισσότερο με χάρτη που μας ξεναγεί στη χώρα της Αποξένωσης. Με μια υποδειγματική quiet-loud α λα Pixies μουσική επένδυση της εξομολόγησης του Kurt…
POLLY
Η ιστορία της Polly είναι αληθινή. Ένα 14χρονο κορίτσι που απήχθη στην Τακόμα το 1987, κακοποιήθηκε και βιάστηκε επανειλημμένα πριν καταφέρει να αποδράσει. Σ’ αυτή την ακουστική «murder ballad», προφητεύοντας τον Cave, διηγούνται με άρρωστη τρυφερότητα τη σχέση θύτη και θύματος. Στην ηλεκτρική εκδοχή του κομματιού, φαίνεται και το σπουδαίο drum part του Chad Channing...
TERRITORIAL PISSINGS
Στην αρχή ακούμε τον Chris να απαγγέλει το chorus από το hippie hit «Get Together» των Youngbloods. Και ύστερα από 13 δευτερόλεπτα ξεσπά ό,τι πλησιέστερο στο hardcore ηχογράφησαν ποτέ οι Nirvana. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα όργανα ήταν απευθείας συνδεδεμένα με την κονσόλα στο control room, όπως παραδοσιακά συνέβαινε στις low budget punk ηχογραφήσεις. Συνήθως σήμαινε την έναρξη των περιβόητων φινάλε όπου οι Nirvana διέλυαν τον εξοπλισμό τους...
DRAIN YOU
Αυτό ακριβώς το σημείο στην ακρόαση του Nevermind όταν το σβήσιμο του επιληπτικού αμόκ που λέγεται «Territorial Pissings» διαδέχεται η πιο ζεστή από ποτέ βραχνάδα του Cobain στη χαρμόσυνη αναγγελία «One baby to another said/I’m lucky to have met you», είναι η αγαπημένη μου στιγμή στη δισκογραφία τους. Είναι ίσως η στιγμή που αντιλαμβάνεσαι ότι αυτό το άλμπουμ παίρνει 10/10, 5 αστέρια ή Α+ ακριβώς επειδή δεν έχει ούτε μισή υποψία filler. Αναφέρεται στο αναπόφευκτο προσωπικό στράγγισμα που έρχεται όταν ο ναρκισσισμός καλείται να υποχωρήσει μπροστά στον έρωτα. Ο θρύλος λέει ότι το έγραψε για την πρώην του Tobby Vail (Bikini Kill), αλλά πόσο ιδανικά ταιριάζει στη σχέση του με την Courtney Love;
LOUNGE ACT
Στο διεστραμμένο μυαλό των Nirvana αυτό ακουγόταν ως lounge κομμάτι, «σαν αυτά που παίζονται στα ξενοδοχεία». Κατά τ’ άλλα ο Cobain δίνει μια οριακά παθιασμένη ερμηνεία εξετάζοντας τις διαπροσωπικές σχέσεις ως εμπόδιο στη δημιουργία. Τι την σκοτώνει; η ασφάλεια και η σιγουριά. «Don’t tell me what I wanna hear/Afraid of never knowing fear».
STAY AWAY
Ακόμα και σ’ αυτό το κομμάτι που εύκολα θα μπορούσες να το αναδείξεις ως το «πιο αδύναμο track του δίσκου», η catchy φόρμα των Nirvana δεν μπορεί να κρυφτεί με τίποτα. Για τα verses του «Stay Away» θα σκότωναν όλοι οι pop punk/Green Day μιμητές αυτού του κόσμου, άσχετα αν το ρεφρέν διολισθαίνει στο thrash.
ON A PLAIN
Πλησιάζοντας στο τέλος, έρχεται η ώρα να αποκαλυφθεί ένα κοινό μυστικό των Nirvana. Οι πολυτραγουδισμένοι στίχοι του μερικές φορές ολοκληρώνονταν λίγα λεπτά πριν απ’ την ηχογράφηση. Γι’ αυτό άλλωστε και ο ίδιος ο Grohl αποθάρρυνε άπαντες από το να ψάχνουν να βρουν με το στανιό μηνύματα και βαθύτερα νοήματα. Όμως αυτή η (φαινομενικά) νοηματική κολάζ ασυναρτησία είναι που δίνουν την ουδέτερη αίσθηση στους στίχους των Nirvana. Σαν όλα αυτά να αφορούν τον Cobain, να βγαίνουν από το λαρύγγι του, αλλά να τα διηγείται κάποιος τρίτος. Στο «On A Plain» ομολογεί ανακουφισμένος «I’m on a plain/I can’t complain», διαπιστώνοντας πώς επιτέλους είναι «για τα καλά στο παιχνίδι»...
SOMETHING IN A WAY
Ο Butch Vig έχει πει ότι αυτό ήταν το πιο δύσκολο κομμάτι στην ηχογράφηση. Ενώ δεν μπορούσαν να «το βρουν» με τίποτα, κάλεσε τον Kurt στο booth και τον ρώτησε τι νομίζει ότι πρέπει να γίνει. Άρχισε να το παίζει στην ακουστική κιθάρα και ο Vig κατάλαβε ότι ήταν η στιγμή. Του είπε να μείνει εκεί, διέταξε να κλείσουν όλες οι συσκευές στο στούντιο, να μην ακούγεται κανένας θόρυβος και ηχογράφησε τη διευρυμένη εμπειρία του Cobain να κοιμάται απόβλητος κάτω από γέφυρες της γενέτειρας Άμπερντιν, μη έχοντας ή μη θέλοντας να περάσει αλλού τη νύχτα...
ENDLESS, NAMELESS
Το hidden track με το οποίο οι Nirvana ήθελαν να παίξουν με το τότε σχετικά καινούριο format του CD, ένα noise τζαμάρισμα αποδόμησης, ενδεικτικό της τότε ζωώδους δύναμης του γκρουπ...
Διαβάστε επίσης:
Επανακυκλοφορεί το Nevermind των Nirvana
Δεν ξέρω αν τελικά πέτυχαν έναν ήχο «σαν οι Bay City Rollers να έχουν κακοποιηθεί από τους Black Flag», όπως αστειεύονταν στο promo. Στην πραγματικότητα ήταν και πάλι ανικανοποίητοι. Τόσο με το ύφος όσο και με την παραγωγή. Ο Cobain ήθελε να συμπεριληφθούν περισσότερα pop τραγούδια, αλλά η DGC διαφώνησε, μη θέλοντας να κατηγορηθεί ότι «γλύκανε» την μπάντα. Στον έναν μήνα, ο δίσκος ήταν χρυσός απολαμβάνοντας τα οφέλη της ευρείας διανομής. Στους τέσσερις ήταν στην κορυφή του Billboard. Στους έξι είχε ανέβει στην κορυφή κάθε σοβαρής αγοράς παγκοσμίως (πλην Ιταλίας, Ιαπωνίας και Μεγ. Βρετανίας). Το κοινό είχε βρει τη «φωνή της γενιάς του» και η Geffen με $550.000 έβγαλε 50 εκατομμύρια δολλάρια. Το Nevermind μέχρι σήμερα έχει πουλήσει πάνω από 30 εκατομμύρια αντίτυπα...
Αναδημοσίευση από το SONIK - Nirvana issue.
Διαβάστε επίσης:
