.jpg)
Οριακή χρονιά για την αμερικάνικη μουσική το 1991. Καθόλου τυχαία (και με επιπλέον αφορμή τις προβολές του Backstage Film Festival) αποφασίσαμε να θυμηθούμε 30 χρόνια μετά, μερικά από τα σημάντικοτερα μουσικά μουσικά κινήματα εκείνης της χρονιάς και από το flashback δεν θα μπορούσε να λείπει η λίστα με τα hip hop άλμπουμ που καθόρισαν τον ήχο της χρυσής εποχής του αμερικάνικου rap.
Πρακτικά, το ραντάρ σταμάτησε την αναζήτηση για τον «μαύρο» δίσκο της χρονιάς, όταν τον Σεπτέμβριο της ίδιας χρονιάς, οι A Tribe Called Quest κυκλοφόρησαν το άπιαστο ακόμα και σήμερα σε επίπεδο sampling The Low End Theory και ο γεμάτος γνώση και grooves ήχος της Nέας Υόρκης ξεκίνησε να παίρνει μορφή. Τις τάσεις στην μητρόπολη μόλις είχε αρχίσει να καθορίζει το δίδυμο των Strech Armstrong και Bombito Garcia με το περίφημο Stretch & Bombito show στον 89,9 WKCR-FM του Columbia University, αλλά ασφαλώς και η Δυτική Ακτή είχε τα θεματάκια της. Η παρέα των N.W.A είχε αρχίσει να ανθίζει και τα δύο παγόβουνα της σκηνής, Ice-T και Ice Cube έπαιξαν καταλυτικό ρόλο στο να προετοιμάσουν με δύο ακραία άλμπουμ, τον ιστορικό κοινωνικό ξεσηκωμό του Απριλίου του 1992.
Στην υπόλοιπη παραγωγή, το 1991 είναι η χρονιά που: οι Gang Starr των Premier και Guru έμπαιναν επίσημα στον χάρτη, οι Cypress Hill έκαναν το ντεμπούτο τους σιγοντάροντας τον επαναστατικό ήχο της Δυτικής Ακτής, οι Public Enemy και οι N.W.A διατηρούσαν το πρεστίζ τους, οι Geto Boys και ο Scarface θα έκαναν δίσκους που το gangsta rap κοινό θα καταλάβαινε χρόνια μετά, ο 2Pac συστηνόταν με το 2Pacalypse Now, ο Nas θα ξεφύτρωνε από την καλοσχεδιασμένη ηχητική επίθεση του Large Professor με το σχήμα Main Source, οι Del The Funky Homosapien θα τρύπωναν στα charts με το “Mistadοbalina" και οι KMD με το περίφημο άλμπουμ Mr. Hood θα έδιναν στον κόσμο μια πρώτη γεύση από το λυρικό ταλέντο του ανυπέρβλητου MF DOOM.
Όμως, όταν καταπιάνεσαι με το πιο ανταγωνιστικό είδος που γνώρισε η σύγχρονη μουσική, τα charts, οι πωλήσεις, η αναγνώριση και οι λίστες είναι που πραγματικά μετράνε. Μπορεί το ’91 να ξεκινούσε η πρώτη χρυσή εποχή του αμερικάνικου rap αλλά οι πέντε δίσκοι που ακολουθούν, ακόμα και σήμερα ακούγονται το ίδιο αψεγάδιαστοι και ασφαλώς, ακόμα περισσότερο επιδραστικοί.
1. A Tribe Called Quest - The Low End Theory (Zomba)
Αν τα παιδιά του hip hop έμαθαν μουσική και ανακάλυψαν πως το rap groove προέρχεται από την jazz, τη soul, το funk, το χρωστάνε στην ευρηματικότητα, το βάθος γνώσεων και την διορατικότητα των Α Tribe Called Quest (και ίσως λίγο περισσότερο του μπροστάρη τους Q Tip). Τα samples, ο τρόπος που χρησιμοποιήθηκαν, τα flows, το νόημα πίσω από τις ρίμες και η σύνδεση με τις ρίζες του hip hop την ίδια στιγμή που η παραγωγή έδειχνε το μέλλον του είδους, το αφήνουν να επαναπαύεται χρόνια τώρα, όχι μόνο στην κορυφή των άλμπουμ που βγήκαν το ’91, αλλά και στην πρώτη πεντάδα των επιδραστικότερων δίσκων όλων των εποχών. Απόδειξη, τα Vans παπούτσια με τα Low End Theory χρώματα, αυτό το ντοκιμαντέρ του Michael Rapaport, το περίφημο Low End Theory clubnight του Λος Άντζελες από το οποίο ξεπήδησε ολόκληρη η σκηνή της Brainfeeder των Flying Lotus και Thundercat και ασφαλώς η Phife Dawg οδός στο Κουίνς μετά την απώλεια του Phife. Αν πρέπει να ξεκινήσετε από έναν δίσκο την επαφή σας με το hip hop, ας είναι το The Low End Theory, θα σας κάνει σίγουρα καλύτερο μουσικό και πιθανόν καλύτερο άνθρωπο.
2. De La Soul - De La Soul Is Dead (Tommy Boy Music)
Είχε προηγηθεί το φωτεινό ντεμπούτο 3FeetHighAndRising (1989) και η τριάδα από το Λονγκ Άιλαντ που για πάντα θα της αποδίδεται η έμπνευση των rap σκετς, έπρεπε να δείξει ότι έχει πάρει το hip hop σοβαρά και να διώξει από πάνω της την ρετσινιά των αστείων hippies που έκαναν παρέα με τους "Fight For Your Right” αλητάμπουρες. H πολυπόθητη ωρίμανση ήρθε με τον πιο ανορθόδοξο και ανατρεπτικό τρόπο. Την εποχή που όλοι οι beatmakers έψαχναν τα μυαλωμένα samples από την jazz και την soul, οι De La Soul τράβηξαν τον άσσο που λεγόταν disco - funk. Το “A Roller Skating Jam Named Saturday” με τον Q-Tip συνοδηγό, άνοιξε τους ασκούς του Αιόλου για κομμάτια που αφενός περνούσαν το μήνυμα και αφετέρου μπορούσαν να μπουν άνετα στα dj sets όλων όσων ήξεραν πώς να μιξάρουν. Στο σύνολό του, το γεμάτο ειρωνεία και σαρκασμό De La Soul Is Dead, μπορεί να έχει σκοτεινούς στίχους αλλά μουσικά, αποτελείται από grooves που μπορείς άνετα ακόμα και σήμερα να τα χορέψεις. Κάπως σαν να επαναπροσδίορισαν την μορφή του εμπορικού hip hop για τους επόμενους και να έβαλαν για τα καλά το rap στις πίστες ακόμα και αν δυσκολεύομαστε να στριμάρουμε τον κατάλογό τους, 30 χρόνια μετά.
3. Gang Starr - Step In The Arena (Chrysalis)
Οι ευλογίες του Spike Lee για το ντεμπούτο των Gang Starr, Νο More Mr. Nice Guy, είχαν δημιουργήσει τεράστια αναμονή για το δεύτερο άλμπουμ των Guru και Dj Premier στους hip hop κύκλους. Στο Step In The Arena, οι πιθανές ηχητικές ομοιότητες με άλλα γκρουπ της Ανατολικής Ακτής πάνε περίπατο και ο περίφημος Gang Starr ήχος αναδύεται από τα χεράκια του καλύτερου beatmaker που γνώρισε ποτέ η Νέα Υόρκη. Ο Premier όχι μόνο διαλέγει φινετσάτα samples αλλά τα πετσοκόβει, τα φλιπάρει και τα σκρατσάρει κατά το δοκούν, γνωρίζοντας πως να αφήσει τον χώρο που αναλογεί στον χαρισματικό και πάντα λυρικό Guru, αυτόν που ήξερε πως να μετατρέπει τις πιο βαθιές σκέψεις της κοινωνίας σε ρίμες. Στο για πολλούς «δύσκολο» δεύτερο άλμπουμ, οι GS έκαναν περίπατο και άφηναν πίσω ένα από τα «rap ευαγγέλια» για τις επόμενες γενιές.
4. Ice Cube - Death Certificate (Priority Records)
To Λος Άντζελες έβραζε μετά το AmeriKKKa’s Most Wanted και ο βασικός υπεύθυνος, η πένα πίσω από την μαζική επέλαση των N.W.A (από τους οποίους είχε μόλις απομακρυνθεί), η φωνή πίσω από τη γροθιά των μειονοτήτων της πόλης, δεν είχε χορτάσει και σίγουρα δεν είχε ξεθυμάνει ακόμα. Στο ωμό και ασυμβίβαστο Death Certificate, κυριαρχεί το “Good Cοp Bad Cop” που αναδεικνύει τη σκοτεινή πλευρά και μήνες μετά θα ωθούσε μαύρους πολίτες να στραφούν απέναντι στην αστυνομία ξεκινώντας ένα από τις ιστορικότερες εξεγέρσεις στη σύγχρονη αμερικάνικη ιστορία, αλλά στην πίσω πλευρά υπάρχει το “True To The Game” για να δείξει με συγκρατημένη αισιοδοξία πού πρέπει να πάει η σκηνή. Ποια σκηνή; Αυτή που μετά και από το Death Certificate θα ξεκινούσε την άλωση των charts ως gangsta rap.
5. Cypress Hill - Cypress Hill (Columbia)
Η πέμπτη και ξεκάθαρα πιο δύσκολη επιλογή. Πώς τολμάω, θα αναρωτηθούν κάποιοι. Προαναφέρθηκε πως το ’91, ο Ice T είχε το Original Gangster, οι Main Source το Breaking Atoms, οι Black Sheep το Α Wolf In Sheep’s Clothing με το αγαπημένο μου “The Choice Is Yours”, οι Public Enemy το τέταρτο άλμπουμ τους, οι Naugty By Nature τον πιο pop δίσκο τους, οι Geto Boys λάνσαραν την καριέρα του Scarface και κυκλοφορούσαν το επικό “Mind Playing Tricks On Me", οι N.W.A πήγαιναν στην κορυφή του Billboard με το “Efil4ziggan” και oι 2Pac, Snoop Dogg και MFDOOM έσκαγαν μύτη, αλλά κανείς δεν είχε το όραμα κολεκτίβας και κανείς δεν μπορούσε να κάνει το πέρασμα στο alternative rock κοινό όπως οι Cypress Hill. Ποτέ πριν η εναρκτήρια τριάδα δεν σημάδεψε κατευθείαν στο δόξα πατρί της αστυνομοκρατούμενης κοινωνίας. Ο δίσκος ανοίγει με το “Pigs”, ακολουθεί το “How I Could Just Kill A Man” και μέχρι το 3ο κομμάτι “Hand On The Pumb" έχουμε νικητή στην κατηγορία «Πώς το rap αντιμετώπισε τον τυφώνα “Smells Like Teen Spirit”». Το “Latin Lingo” ήταν επίσης εκεί για να ενώσει τις φυλές της πόλης των αγγέλων κάτω από ένα οικείο groove, οι σπόροι της κουλτούρας 420 έβρισκαν επιτέλους πρόσφορο έδαφος και το funk αφού είχε αφομοιώσει τις επιρροές του Paul’s Boutique των Beastie Boys ήταν έτοιμο να κάνει το blow back που θα δημιουργούσε τα Check Your Head και Ill Comunication ώστε από κοινού Beasties και Cypress να σκοράρουν το απόλυτο crossover στην εναλλακτική rock σκηνή. Μέχρι και τα τέλη των 90s, αν ήσουν φανατικός της κιθάρας, θα έπρεπε να βγάζεις το καπέλο στο coolness του καλιφορνέζικου hip hop γκρουπ. Ακόμα και σε επίπεδο πωλήσεων, οι Cypress Hill ήταν η μοναδική μπάντα από τα παραπάνω ονόματα που τα ραδιόφωνα υποστήριξαν μαζικά στα airplay τους σε ολόκληρο τον κόσμο και από τα πρώτα rap γκρουπ που σκόραραν πωλήσεις εκατομμυρίων.
To Something From Nothing: The Art of Rap προβάλλεται σήμερα, Πέμπτη 10/6 δωρεάν στο Avopolis στις 21:00, στο πλαίσιο του Backstage Film Festival.
