Αντίστροφα, από το τώρα προς το πρόπερσι, οι σκέψεις μπαίνουν σε σειρά και οι λέξεις ξεκινάνε να ρολλάρουν με μια μόνο σκέψη: «Αν η FKA Twigs κάνει έστω και το μισό από το album που εδώ και μήνες απειλεί, καθώς μοιράζει eusexuality πάνω σε τσιτωμένα amen breaks, θα κάνουμε Χριστούγεννα με Goldie remix στο Jingle Bells..»
Εριστικός ίσως για πολλούς, μάντης κακών για τους πιο ιντάδες αλλά η αλήθεια είναι μπροστά μας, αν μπορούμε να την δούμε και αν πρέπει να είμαι απόλυτα ειλικρινής, μάλλον έχουμε αργήσει να αποδεχτούμε μια αναβίωση που ξεκίνησε από underground καλτ και εξελίσσεται στο άμεσο μέλλον της ποπ.
«Από - και - κλείεται» βράζει μέσα του αυτός που ξεροσταλιάζει στις ουρές για το δεύτερο drop των εισιτηρίων Oasis, ενώ μάλλον αγνοεί ότι για κάθε "Don’t Look Back In Anger”, οι εναλλακτικοί σταθμοί κρατάνε μια θέση στο playlist για το liquid D&B στυλ του “Strangers” της Kenya Grace.
Yeap, το ελληνικό ραδιόφωνο και το ελληνικό κοινό έχει βάλει πλάτη στα 80 μύρια του YouTube και στα 845εκ. streams του Spotify και πιστέψτε με δεν το έκανε γιατί είχε δει το HOR mix του “D&B Daddy” Goldie.
Για την ακρίβεια αν θα έπρεπε να ξεκινήσει από κάπου το comeback του ήχου που έκλεψε από το Ok Computer το Mercury Prize του 1997 και έδωσε στο UK jungle του Roni Size με το Represent την πύρρειο νίκη (ασφαλώς είχαν προηγηθεί οι godfathers Fabio & Grooverider, o Goldie, ο Dj Zinc με το επικό Ready Or Not Remix στους Fugees, ο LTJ Bukem, o Adam F και too many to mention), θα ήταν το "Break It Off" της Pink Pantheress που με άνεση «δανείστηκε» όλο το βασικό θέμα από το “Circles” του Adam F την ίδια στιγμή που απλά έδινε μαζικές διαστάσεις στον ήχο που οι περισσότεροι Βρετανοί -και όχι μόνο- jockeys κάτω των 30 ευαγγέλιζαν ασταμάτητα σε ραδιόφωνα όπως ο Rinse FM.
Ουσιαστικά βέβαια, είναι μόνο δίκαιο να εντοπίσει κάνεις την πιο εμπορική στιγμή του ήχου στο 46':16” από το Boiler Room του Fred Again.,. To πιο χοτ όνομα της dance σκηνής, ακριβώς στην πιο viral στιγμή του, απέδιδε τα του Καίσαρα στην πόλη και τον ήχο που τον μεγάλωσε. Το ξαναέκανε στη συνέντευξη με τον Zane Lowe για το Apple Musicκαι σφράγισε το comeback μήνες αργότερα τόσο με κομμάτια όπως το "Leave Me Alone" με τον Baby Keep στο περίφημο USB του όσο και με το "Rumble"που έβαζε ξαφνικά τον Skrillex στην εξίσωση.
Yeap, ο άνθρωπος που είχε λίγα χρόνια πριν «τερματίσει» την πίστα dubstep σε βαθμό burnout, δανείστηκε λίγη από την ενέργεια και το hype του καλού του φίλου Fred Again.. και σε χρόνο ρεκόρ παρέδωσε το 2023 το εξίσου εντυπωσιακό “Quest For Fire” μαζί με το συμπαθητικό "Don’t Get Too Close”.
Με τους δύο βασικούς θιασώτες του bass ήχου να κουβαλάνε σε stages δεκάδων χιλιάδων τις αναφορές του UKG aka UK Garage, το underground κίνημα των drum n bass, jungle και breaks ταλέντων που έβραζε, ως η «δίκαιη» απάντηση στο harder, faster, darker ήχο της techno, είχε ήδη βρει τους επόμενους ήρωες του και σε μια εποχή ραγδαίων κοινωνικών αλλαγών και κατάργησης στεγανών δεν θα μπορούσαν να είναι άλλες από τις ηρωίδες ΒΑΜΒΙΙ και Nia Archives.
H πρώτη σφράγισε το impact της για την επόμενη δεκαετία στα δρώμενα της ηλεκτρονικής μουσικής όταν ο Bill Kouligas την είχε μαζί του στα line up από το Berghain μέχρι το Manchester και το C2C festival στο Τορίνο και η δεύτερη χρειάστηκε μόλις μια jungle εκδοχή στο αφρο-βραζιλιάνικο παραδοσιακό "Baiana" για να γίνει η πρώτη drum n bass κυρία της Μ.Βρετανίας μετά πάντα από την θρυλική Annie Nightingale του Radio 1 και την Dj Storm της θρυλικής Hospital Records.
Ασφαλώς και η drum n bass ήταν πάντα εκεί. Κανονικά θα έπρεπε αυτό το άρθρο να είναι homage στον Seb Chew, τον OG των πραγμάτων, τον συνιδρυτή του ΥΟΥΟ London και πρώτο άντρα της Lilly Allen, τον άνθρωπο που έβαλε την πρώτη σπίθα για την σκηνή και από τα 00s και μετά δίδαξε το A&R παρεάκι Young Turks, XL, Parlophone πως να «σκοράρουν» crossover indie acts με ιδιαίτερο ήχο όπως π.χ. δικές του ανακαλύψεις τύπου Banks, Lil Silva, Sampha, Francis & The Lights κ.α. . Για δικό του καλό δεν σταμάτησε να παίζει εβδομαδιαία στo Notting Hill Arts Club και μέσω του Yo Yo LDN έδινε χώρο από πολύ νωρίς σε κλασικές αξίες και του αμερικάνικου ραπ όπως ο Nas, o QTip ή ο κολλητός του Μάρκ Ρόνσον μεταξύ άλλων. Και ασφαλώς όλο το περίφημο Carnival Party στο Notting Hill που πλέον χαρακτηρίζει τον Αύγουστο στο Λονδίνο είναι το σημείο συνάντησης του φουτουριστικού dub με το ιδανικό fusion από Jamaica. Παρέα του φυσικά ήταν ο συνιδρυτής του Yo Yo, o Leo, που ξεκίνησαν παρέα την φάση από το 2002 και όλως περιέργως, φέτος με την αναβίωση του D&B έχουν επιστρέψει με το απόλυτα δικό τους sound system και μια σειρά από άρτια επιμελημένα secret location parties επάνω στο χαρακτηριστικό τους βαν.
Επόμενη στάση ο Benji B του BBC Radio 1, ένας πραγματικός πρωταθλητής του underground και μακράν ο καλύτερος μαθητής που είχε ποτέ ο κύριος Gilles Peterson. Σταθερός επιμελητής του πλέον θρυλικού πάρτι Deviation, με το ανάλογο label και τις ραδιοφωνικές εκπομπές που ξεκίνησαν στο 1Xtra στα 00s και συνεχίζει σταθερά κάθε Πέμπτη στο BBC Radio 1.
Η 00s τάση για βαρύ μπάσο που σχεδόν κράτησε την αυθεντική 90s drum n bass φλόγα ζωντανή ώστε να αναβιώνουμε τώρα τη νέα εκδοχή της, έφτασε και στο μικρό χωριό της Αθήνας με σχεδόν 10 χρόνια καθυστέρηση και σε σειρά από events άλλοτε των Black Athena (είχαν φέρει early on Loefah όπως και το grime crew των Butterz από όπου πήραν δύναμη ονόματα όπως Skepta - JME -Wiley) και άλλοτε σε διοργανώσεις του Bios, όπως το εντυπωσιακό «From Dub To Dubstep» ή το βράδυ που η τετράδα Flying Lotus, King Midas Sound, The Bug και Vex’d προσγειώθηκε στο ισόγειο και το υπόγειο του τότε bass κέντρου της πόλης. Στο Dub To Dubstep ο Scientist έπαιζε dub techno plates περνώντας αβίαστα στην reggae του θρύλου Lee Scratch Perry ενώ υπήρξε και club night που είδαμε στο ίδιο line up Digital Mystikz, Pinch καθώς και το αφεντικό της Tectonic. Σαν να μην άνοιξα ποτέ το κεφάλαιο D&B και Αθήνα, αφήνω εδώ σκόρπιες -και στα γρήγορα- αναμνήσεις μια ζωής που δεν έζησα. Ο LTJ Bukem στο One Happy Cloud των 00s, οι Sunrise Zone και τα parties στο dark room του Άλσους, το MAD club,τα events του Junior SP και των Innersense -ειδικά εκείνο με Fabio & Grooverider στο Θέατρο Δίπυλον- , o Κορμοράνος, τα Motocross music dj set του Blend Mishkin στο bar του Bios και πόσα ακόμα you name it... λειτούργησαν σαν σύνδεσμος στην σκηνή της πόλης για τα παιδιά του Fade.radio στο σήμερα και για local djs με σχεδόν ευρωπαϊκό impact όπως η Saber Rider, οι Tiger Weeds, η Noffweezy, ο Bonebrokk, o dj d0g2th και η pink wav που το kiosk radio mix της είναι ο ορισμός του off the hook. Extra big shout στον «σπόρο» Ghxan που κατάλαβε νωρίς που πάει η φάση και από το "ultrasport" και μετά προτιμά να στήνει τις ρίμες του σε breakbeats.
Fade radio, kiosk radio, Noods Radio από το Bristol, όλοι υπήρξαν παιδιά αφενός των Χen Cuts της Ninja TuneΧen Cuts της Ninja Tune, των “That’s How It Is” βραδιών που έτρεχαν στο Bar Rumba o Lavelle με τον Peterson, σχεδόν ολόκληρου του καταλόγου της Hospital, μέρος της Warp ή της μετά 00s εποχής της R&S και αφετέρου του θρυλικού πλέον Rinse FM. Tριάντα χρόνια ραδιοφωνικών εκπομπών, releases και party που διαμόρφωσαν είδη μουσικής, με μπροστάρηδες djs σαν τον Oneman, που όταν ο «ένας μαν» έδειχνε τον Fred Again.. σε αυτά τα Eskimo disco edits του 2019, η μάζα «κοιμόταν» και άλλαζε πλευρό. Το 2006, ο Oneman μπήκε στο Rinse FM, το 2007 ήταν resident στο επιδραστικό Plastic People στο οποίο τότε σύχναζε η επόμενη γενιά bass heads από τον Floating Points και τον Jamie XX μέχρι τους Fourtet, SBSTRKT και Μala ενώ το 2008 έγινε ο πρώτος DJ που εμφανίστηκε στην εκπομπή της Mary Anne Hobbs στο BBC Radio 1 χωρίς να έχει καν κυκλοφορήσει δίσκο. Το 2010 ίδρυσε τη δισκογραφική εταιρεία 502 Recordings, και το 2011 συν ίδρυσε το underground πάρτι Standard Place. Το 2013 κυκλοφόρησε το mixtape 'Solitaire’ περιόδευσε στις ΗΠΑ και το 2016 γιόρταζε την 400ή εκπομπή του στο Rinse FM με ένα επικό σε διάρκεια (13-εβδομάδες!!!) residency στο XOYO του Λονδίνου. Still... όλο αυτό το εντυπωσιακό bio δεν θα υπήρχε αν δεν είχε παγκόσμιο φαινόμενο στις αρχές του αιώνα η πολυκατοικία του Mike Skinner των Streets.
Reeeeewiiiiiiindd, για απολύτως κανέναν λόγο μην κλείσετε το κεφάλαιο πειρατικό ή ιντερνετικό ραδιόφωνο, τα επιδραστικά club nights του Λονδίνου και βαριά μπάσα χωρίς αυτό το 5λεπτο documentary του Dazed digital για τα regular nights του Λονδίνου.
Και τώρα Fast Forward στην πιο εμπορική φάση του d&b, το τώρα. Ξεπηδώντας από το Tik Tok με στρατηγική straight from the underground, η Kenya Grace έφτασε στο mainstream με τον προαναφερθέντα ύμνο "Strangers". Η Grace έχοντας γράψει και τραγουδήσει μόνη της ολόκληρο το After Taste album είδε το ακροατήριο της να αυξάνεται εντυπωσιακά (στο Instagram από <100Κ τον Ιανουάριο του 2023 σε >758Κ τώρα), με πάνω από 15.3εκ. likes στο TikTok και, το "Strangers" δίκαια έπιασε το #1 στα charts της Μεγάλης Βρετανίας ενώ ακούμπησε την 4η θέση στα Global charts.
Για να βάζουμε όμως τα πράγματα στην θέση τους, το πιο πιθανό σενάριο για την ανάβαση του liquid D&B, των γρήγορων BPM και της μαζικής αποδοχής ενός «σπιντάτου» μουσικού υβριδίου που μπλέκει ακόμα και κιθάρες με κοφτερά beats είναι α) η post covid συμπεριφορά του κοινού 18-25 β) τα drugs που έχουν αλλάξει κατεύθυνση γιατί ποιος να το έλεγε ότι θα πυκνώνουν τα Mitsubishi T-shirts εν έτει 2024 και γ) η συρρίκνωση στους χρόνους παραγωγής των τραγουδιών. H πιο γρήγορα αναπτυσσόμενη playlist του Spotify τους τελευταίους μήνες είναι αυτή με τον τίτλο “Planet Rave” και οι νεότεροι ακροατές την γουστάρουν αφενός γιατί έχει μέσο όρο διάρκειας τα 2:30’’ λεπτά κάθε κομμάτι και ταιριάζει γάντι στο attention span ήθος τους και αφετέρου γιατί δεν υπάρχει ο genre περιορισμός. Εκεί είναι που έχουν το ίδιο impact η hyper house της Charli XCX με την synth κλωτσοπατινάδα του Not Angry της Devin ή την mellow indie D&B σύνθεση “Hey Homie” των Sofi Tukker. Από εκεί δείχνουν ικανά να ξεπηδήσουν τα ονόματα που θα παίζουν στο μέλλον τα «όποια» ραδιόφωνα θα ακούνε τα παιδιά μας και το ήθος της λίστας καθώς εξυψώνει την female Neo pop δημιιουργία, έχει κάτι για τον καθένα. Από τους φανς του Caribou μέχρι το υπόγειο indie hit “Figure Skating” των Porij ή το “Soft spot” του jungle pop ζευγαριού της piri με τον Tommy Villers κάνοντας ένα έστω random listening ακόμα και σε bass house κομμάτιο όπως το “Eyes" του Jasper Tygner παίρνει ο οποιοσδήποτε ιδέα για το που θα κινηθεί η μουσική το επόμενο διάστημα ακόμα και αν δεν έχει δει το φουτουριστικό νέο teaser τoυ clothing brand Ottolinger1000 που χρησιμοποιεί δείγμα από το "Cried For You" της KESH. Στον αντίποδα, θα ήταν άδικο αν όλη αυτή η αποθέωση του φρέσκου και γεμάτου breaks ήχου δεν συναντούσε την κριτική ή έστω την σήμανση προσοχής από την παλιά φρουρά, όπως έγινε πρόσφατα όταν η D&B διασκευή του Αυστραλού πιτσιρικά Luude στους Men At Work των 80s έγινε για λίγο viral. Gatekeepers του ήχου, βλέπε τον Shy FX που συνεχίζει να «παίρνει κεφάλια» σαν μόνιμος guest των YoYo LDN pop up sets συνόψισε σε δύο μόλις γραμμές τους κινδύνους της υπερέκθεσης του ήχου ή της viral εξαπλωσής του…"If any self-respecting drum’n’bass DJs play this, they need to look at themselves hard in the mirror and slap themselves twice".
Σαν επιπλέον απόδειξη ότι η μουσική κάνει τους “βλέπω κύκλους” του Adam Fι αυτό το αφιέρωμα μαζεύεται κάπως από εκεί που άρχισε. Με τους Killers in the jungle, δηλαδή τον Skrillex και τον Fred again.. που με το «υπόγειο» μπάσο του "Rumble" συστήσανε τον Flowdan, σε ευρύτερο κοινό, αναδεικνύοντας ουσιαστικά έναν γίγαντα της grime σκηνής. Ως μέλος των Roll Deep, είχε με την βοήθεα και του The Bug ακολουθήσει τα πιο σκοτεινά μονοπάτια του είδους και αβίαστα έφερε τις dub και dancehall φόρμες στα μέτρα μέσα από το ακατάπαυστο flow του. Τον Φεβρουάριο του 24, η επιτυχία κλείδωσε, αφού έγινε ο πρώτος Βρετανός MC που κέρδισε Grammy για το "Rumble”, σφραγίζοντας με τον πιο επίσημο τρόπο το impact που είχε ξεκινήσει να έχει το Λονδρέζικο underground στο παγκόσμιο μουσικό στερέωμα.
Στο φετινό φθινόπωρο, αυτός είναι ο ήχος που κερδίζει και με όσους το είχαμε κατ’ιδίαν συζητήσει και προβλέψει ξέρουν ότι wehadadream. To "Taka" του ahadadream ντύνει το σποτ για το iPhone 16, ο Jamie XX δανείζεται το UK Garage classic της Tina Moore για να παραδώσει ένα καλογυαλισμένο album που αποθεώνουν κυρίως όσοι ακούνε ΧΧ και θεωρούν underground τον Floating Points, ενώ ο Goddard παίζει το “Miss U” σε δεκάδες χιλιάδες Αγγλάκια του Reading / Leeds festival και η FKA Twigs κερνάει FOMO για το πόσο καλό θα είναι το επερχόμενο album της. Καθώς κλείνει αυτό το άρθρο, ένας Αθηναίος παραγωγός ονόματι Autow Nite Superstore μπαίνει με το bass house του “Bad Faith” στις λίστες του ΒΒC Radio 6, βλέπει το video του να κάνει πρεμιέρα στο Βερολινέζικο Kaltblutκαι το DMY mag του Λονδίνου τον περνάει στις Spotify λίστες του, ενώ η ανερχόμενη Terselle teasaρει το πρώτο της single για την Cobalt με ξεκάθαρες Drum & Bass διαθέσεις...
What comes next will be marvelous...
