Κάποιες φορές το όνομα μιας μπάντας δεν σημαίνει τίποτα, είναι ένα λογοπαίγνιο της στιγμής ή μια «άκυρη ιδέα» που φάνηκε και ακούστηκε coοl στη δεδομένη συγκυρία. Κάποιες άλλες πάλι σημαίνει τα πάντα. Για τους Orchestra Baobab το όνομά τους είναι η κληρονομιά τους όπως και η μουσική τους – και πράγματι δύσκολα θα μπορούσε να φανταστεί κανείς πιο ταιριαστό όνομα γι’ αυτή την μπάντα–κολλεκτίβα από τη Σενεγάλη, με το ξεχωριστό, πληθωρικό και ταυτόχρονα κομψό στιλ, που υπηρετεί τους αφρο-κουβανικούς ρυθμούς και τα παρακλάδια τους κάτι παραπάνω από μισό αιώνα τώρα από το προσωνύμιο των μαγικών, εξωτικών δέντρων, σήμα κατατεθέν στις μπροσούρες της Μαδαγασκάρης και της αφρικανικής ενδοχώρας, και συνδεδεμένα με δεκάδες αφρικανικούς μύθους και θρύλους.
Οι Orchestra Baobab πρωτοσχηματίστηκαν το 1970, ως house band του επίκεντρου της σενεγαλέζικης νύχτας της πρώτης μετα-αποικιοκρατικής εποχής, του περίφημου Baobab Club στο κοσμοπολίτικο Ντακάρ. Με επτά αρχικά μέλη, από κάθε γωνιά της Αφρικής, τη Σενεγάλη, το Μαρόκο, το Μάλι και προερχόμενοι από τους κόλπους των Star Band, μιας κραταιάς tribute μπάντας των εισαγόμενων κουβανέζικων ρυθμών της εποχής, οι πρώτοι Orchestra Baobab εκμεταλλεύτηκαν την ιστορική και κοινωνική συγκυρία της Σενεγάλης για να συνθέσουν έναν νέο, πολυσυλλεκτικό και αυθεντικό ήχο και από τότε χορεύουν τα κορμιά και τις ψυχές των ανθρώπων σε αυτό που καθιερώθηκε να αποκαλείται «μουσική του κόσμου» (“world music”).
Μέσα σε κάτι λιγότερο από μια δεκαετία, μέχρι και το 1979 οπότε και έκλεισε το Baobab Club, είχαν γίνει η μεγαλύτερη, δημοφιλέστερη και η πιο περιζήτητη μπάντα της Σενεγάλης για να περάσουν την πρώτη κρίση τους την αμέσως επόμενη δεκαετία, αυτή των ‘80s με τις αναδυόμενες σενεγαλέζικες νεανικές κουλτούρες να αναδεικνύουν νέα ποπ ήθη, κύριος εκφραστής των οποίων υπήρξε ο Youssou N’ Dour. Το 1987 οι Orchestra Baobab διαλύθηκαν έχοντας περίπου 20 albums -ή επί το ακριβέστερον της αφρικανικής αγοράς των ‘70s και των ‘80s κασέτες- στο ενεργητικό τους, περιλαμβανομένου αυτού που θεωρήθηκε από πολλούς το κορυφαίο album της «μουσικής του κόσμου», του Ken Dou Werente του 1982, το οποίο αναγνωρίστηκε βέβαια από τις δυτικές major αγορές μερικά χρόνια αργότερα, με την επανέκδοσή του σε βινύλιο ως “Pirate’s Choice” από το εμβληματικό label της World Circuit.
Aυτή η ετεροχρονισμένη αναγνώριση και «ανακάλυψη» του ήχου των Orchestra Baobab από τα δυτικά αυτιά, στο πλαίσιο της γενικότερης αυξανόμενης δημοφιλίας της λεγόμενης world music τη δεκαετία του ’90 οδηγήσαν την μπάντα σε νέες μουσικές περιπέτειες από το 2000 και με την επανένωση και ανασύστασή τους να επικυρώνεται με ένα μνημειώδες, ενορχηστρωμένο από τους ιθύνοντες της World Circuit, live στο Λονδίνο το 2001 στο Barbican Center, στο οποίο συμμετείχαν τα περισσότερα μέλη της αρχικής σύνθεσης και το οποίο σηματοδότησε τη νέα εποχή των Orchestra Baobab. Νέες ηχογραφήσεις των κλασσικών, μαγικών στιγμών των ‘70s και των ‘80s σε υπερσύγχρονα στούντιο, ευρωπαϊκές και παγκόσμιες περιοδείες, ντοκιμαντέρ, εμφανίσεις στο show του David Letterman και νέα δισκογραφικά ορόσημα, το comeback album τους Specialist In All Styles, με παραγωγό μάλιστα το αντίπαλο δέος τους στη μουσική σκηνή της Σενεγάλης, Υoussou N’ Dour και το Made In Dakar του 2007.
Η μουσική δύναμη των Orchestra Baobab βρίσκεται ωστόσο στις ρίζες του δέντρου τους σε αυτήν τη μοναδική, πρωτότυπη γλώσσα που δημιούργησαν στις αρχές της δεκαετίας του ’70, άδολα, ανεπιτήδευτα και φυσικά, μια φυσική απόρροια της συνθήκης της εποχής τους, ένας ήχος – τοιχογραφία της μεταποικιοοκρατικής δυτικής Αφρικής – άλλωστε και οι κουβανέζικες μελωδίες που αποτελούσαν την απόλυτη μουσική τάση της εποχής και έπαιζαν νυχθημερόν σε τηλεόραση και ραδιόφωνο, νυχτερινά μαγαζιά και οικογενειακά γλέντια είχαν και οι ίδιες της ρίζες τους στους ήχους της μαμάς Αφρικής οι οποίοι πέταξαν νέα μουσικά φύλλα στα εδάφη της Κούβας του 19ου αιώνα. Και το κάθε μέλος της Orchestra Baobab, ξεχωριστό κλαδί στο μεγάλο δέντρο της μπάντας, ερμήνευσε με τον δικό του τρόπο τον αφροκουβανικό αυτό ήχο, μπολιάζοντας το με στοιχεία, ρυθμούς και ιδιώματα της ιδιαίτερης πατρίδας του, από τα κρουστά μοτίβα των Wolof μέχρι τις πλούσιες μουσικές παραδόσεις της κουλτούρας των Mandingo και από τις reggae και ska πινελιές του σπουδαίου σαξοφωνίστα Issa Cissokho και τα Casamance φωνητικά των Balla Sidibé και Rudy Gomis στην blues κληρονομιά του Β.Β. King ινδάλματος του σπουδαίου αυτοδίδακτου κιθαρίστα των Orchestra Baobab και κατ’ επάγγελμα δικηγόρου, Barthelemy Attisso.
Αυτή τη δύναμη, αυτό τον ήχο που ξεχωρίζει ανάμεσα στον ωκεανό των μουσικών του κόσμου, τη χάριζαν πάντα γενναιόδωρα οι Orchestra Baobab σε όσους τυχερούς βρέθηκαν στα live shows τους, στα οποία μέχρι και τα τέλη της περασμένης δεκαετίας εξακολουθούσαν να πρωτοστατούν οι εμβληματικές ιδρυτικές φιγούρες των Balla Sibide, Issa Cissokho και Charlie N’Diaye. Μπορεί στα 50α τους γενέθλια, και έχοντας χάσει τον Ndiouga Dieng λίγο νωρίτερα, το 2016, η αρχική αρμάδα των Orchestra Baobab να ήρθε αντιμέτωπη με το αναπόφευκτό τέλος του θανάτου -με τους ηγέτες της Issa Cissokho και Balla Sibide να πεθαίνουν το 2019 και το 2020 αντίστοιχα, και τους Barthélémy Attisso και Rudi Gomis να ακολουθούν το 2021- ωστόσο η κληρονομιά της σπουδαίας αυτής μουσικής συντροφιάς συνεχίζεται με τη νέα φρουρά που σε μεγάλο βαθμό αποτελείται από τους απογόνους των ιδρυτικών πατέρων. Και αυτήν την κληρονομιά και των πλούτο κουβαλάνε στις αποσκευές τους οι Orchestra Baobab του σήμερα, σε άλλη μία μεγάλη ευρωπαϊκή περιοδεία για τα 50+ χρόνια της μπάντας που βοήθησε όσο λίγες στο να μπει η Αφρική στον μουσικό χάρτη του υπόλοιπου κόσμου, κάνοντας στάση και στο Ξέφωτο του ΚΠΙΣΝ το Σάββατο 2 Σεπτεμβρίου, για μια μαγική, πολύχρωμη πρώτη βραδιά του φθινοπώρου, με ελεύθερη είσοδο.
Πρόγραμμα:
19.30: Teranga Beat (DJ set)
21:00: Orchestra Baobab (Live)
INFO
Σάββατο 02/09
Ξέφωτο, Πάρκο Σταύρος Νιάρχος, ΚΠΙΣΝ
Λ. Συγγρού 364, Καλλιθέα
Δείτε σχετικό βίντεο εδώ.
Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα του ΚΠΙΣΝ snfcc.org/OrchestraBaobab και στις σελίδες του στα social media @SNFCC.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στο Avopolis τον Αύγουστο του 2022, με αφορμή την εμφάνιση των Orchestra Baobab στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών τον Σεπτέμβριο του 2022, για τον εορτασμό των 50 χρόνων από την ίδρυση της μπάντας.
