Η τελευταία μαγιάτικη Κυριακή του 1995 ήταν μια μέρα θλίψης για την Ταϊβάν, αλλά και για κάθε σχεδόν Τσάιναταουν στις μεγάλες Δυτικές μητροπόλεις. Από το πρωί, 7 χιλιάδες απλού κόσμου, ο ίδιος ο Πρόεδρος της Ταϊβάν Lee Teng-Hui και πολλοί ακόμα επώνυμοι σχημάτιζαν ουρά στη Νέα Ταϊπέι, ώστε να πουν το τελευταίο αντίο στην Teresa Teng. Στο μεγαλύτερο λαϊκό είδωλο που έβγαλε η μακρινή αυτή νησιωτική χώρα, αλλά και σε μια τραγουδίστρια που ευτύχησε να λατρευτεί σε παν-ασιατικό επίπεδο, με αποτέλεσμα ο θάνατός της να γίνει θέμα ακόμα και στους New York Times των ημερών. Είχε άλλωστε και τη διάκριση να είναι η πρώτη γυναίκα τραγουδίστρια από την Άπω Ανατολή που έδωσε συναυλία στις Η.Π.Α. (το 1983, στο Caesar's Palace του Λας Βέγκας).
Η συγκίνηση δεν είχε να κάνει μόνο με αυτό καθ'αυτό το γεγονός του θανάτου, μα και με τις συνθήκες του. Γιατί η Teresa Teng δεν πέθανε πλήρης ημερών, μα πάνω στην ακμή της –στα 42 της χρόνια, με την καριέρα της μόλις να έχει αρχίσει να δείχνει τα πρώτα δείγματα αμηχανίας απέναντι στην επέλαση των 1990s. Ούτε και ήταν άρρωστη: για διακοπές στην Ταϊλάνδη είχε πάει, μαζί με τον αρραβωνιαστικό της. Κι αν αρχικά υπήρξαν υποψίες ότι πήρε πολλές αμφεταμίνες κι έπαθε καρδιακή προσβολή, γρήγορα προσδιορίστηκε ότι (μάλλον λόγω μεγάλης υγρασίας) επιδεινώθηκε το χρόνιο άσθμα της, οδηγώντας σε μια ξαφνική, ισχυρή κρίση, η οποία αποδείχθηκε μοιραία για το αναπνευστικό της σύστημα, οδηγώντας τη σε ανακοπή.
23 χρόνια μετά, ο τάφος της δέχεται ακόμα πλήθη επισκεπτών, η πάλαι ποτέ σχέση της με τον Jackie Chan παραμένει εστία κουτσομπολιών, η χώρα της έβγαλε επίσημη σειρά γραμματοσήμων, ενώ πριν λίγες μόλις μέρες η Google δημοσίευσε ένα ειδικό doodle σε Ταϊβάν, Κίνα, Ιαπωνία, Ταϊλάνδη, Μαλαισία, Σιγκαπούρη, Ινδονησία, αλλά και σε Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία, Βουλγαρία και Ισλανδία, για να τιμήσει τα 65 χρόνια από τη γέννησή της. Το Billboard υπολογίζει ότι, επισήμως, έχει πουλήσει γύρω στα 22.000.000 αντίτυπα σε διεθνή κλίμακα και ο υπεύθυνος πωλήσεων σε ένα από τα μεγαλύτερα δισκοπωλεία της Ιαπωνίας βεβαιώνει ότι, ακόμα και σήμερα, η ζήτηση για τους δίσκους που έβγαλε στις δεκαετίες του 1970 και 1980 παραμένει τεράστια, έστω κι αν κάποια από αυτά τα άλμπουμ τιμώνται πλέον μεταξύ 65 και 200 ευρώ.
Απέναντι σε όλα τούτα τα εντυπωσιακά, ο Δυτικός ακροατής μένει με μια έκδηλη απορία ερχόμενος σε επαφή με κατακλυσμικές επιτυχίες σαν το "但願人長久" (Danyuan Ren Changjiu, θα το μεταφράζαμε σαν Εύχομαι Να Κρατήσουμε Για Πάντα), το "月亮代表我的心" (Yueliang Daibiao Wode Xin, Το Φεγγάρι Καθρεφτίζει Την Καρδιά Μου), το "時の流れに身をまかせ" (Toki No Nagare Ni Mi Wo Makase, Νοιάζομαι Μόνο Για Σένα), τη διασκευή της στο "Power Of Love" της Jennifer Rush ή το "空港" (Kuukou, Αεροδρόμιο).
Αυτό δηλαδή που ακούμε είναι μια όντως καλή μέτζο σοπράνο φωνή, με ευχέρεια εκφραστικότητας, να τραγουδάει απλές, Δυτικοποιημένες ερωτικές μπαλάντες, με σημαντική δόση μελό, θυμίζοντας πολύ την ελαφρά ευρωπαϊκή μουσική της δεκαετίας του 1970 –με ελληνικούς όρους, βρισκόμαστε πολύ κοντά στον κόσμο της Μαρινέλλας, της Νάνας Μούσχουρη, του Ντέμη Ρούσσου. Το συγκεκριμένο είδος έχει βέβαια λοιδορηθεί από τη «σοβαρή» κριτική και εκκρεμεί ακόμα μια αποτίμηση που δεν θα γίνεται με τα στεγανά και την ειρωνική ματιά μιας γενιάς rock αποτιμητών που στάθηκε εχθρική και αγέλαστη απέναντι σε διάφορες εκφάνσεις του λαϊκού πολιτισμού. Πλέον, όμως, στο "Kuukou" ας πούμε, εύκολα μπορείς να ακούσεις κάτι που αν έμπαινε σε soundtrack ταινίας του Κουέντιν Ταραντίνο, θα το λέγαμε αν όχι «ωραίο», σίγουρα «ιδιαίτερο».
{youtube}AGoeRQjtsa0{/youtube}
Αλλά, ακόμα κι έτσι, μεταφράζουμε απλώς σε νεότερους Δυτικούς όρους ένα φαινόμενο που δεν έχουμε αρκετά εφόδια να προσεγγίσουμε και να κατανοήσουμε. Κάτι ας πούμε σε αυτές τις σιροπιαστές μπαλάντες της Teresa Teng ανησυχούσε πολύ τους κυβερνώντες της Κίνας, με αποτέλεσμα να απαγορεύουν συχνά-πυκνά τους δίσκους της, κάνοντας λόγο για «πνευματική μόλυνση» και για «τραγούδια της μπουρζουαζίας». Περιττό να πούμε πόσο άνθισε η πειρατεία σε τέτοιες περιστάσεις, με χιλιάδες κασέτες γεμάτες τραγούδια της Teng να βρίσκουν ευφάνταστους δρόμους προς τα κινέζικα σπιτικά, συνήθως μέσω Χονγκ Κονγκ.
Και η ίδια, όμως, δεν το έκανε καθόλου εύκολο στους Κομμουνιστές άρχοντες της Κίνας, προβάλλοντας ένα επίπεδο πολιτικοποίησης σπάνιο για Δυτικές ποπ ντίβες, που συνήθως μένουν απελπιστικά ουδέτερες όταν πρόκειται για τέτοια θέματα. Παιδί ενός αξιωματικού που το έσκασε από την Κίνα όταν επικράτησε ο Μάο Τσε Τουνγκ, η Teng υπήρξε σταθερή επικριτής των Κομμουνιστών και ειδικά την περίοδο του φοιτητικού ξεσηκωμού στην Tiananmen χρησιμοποίησε όλη της τη δόξα για να μεταφέρει σε κάθε σχεδόν άκρη της Ασίας τον σκοπό των εξεγερμένων. Μετά το 1987 η Κίνα σταμάτησε να απαγορεύει τη μουσική της και οι προτάσεις για συναυλίες έπεφταν βροχή. Εκείνη, ωστόσο, απαντούσε σταθερά ότι θα παίξει στη χώρα μόνο όταν πέσει το καθεστώς.
Στις μέρες μας, η Teresa Teng είναι περιφερειακά μόνο γνωστή στη Δύση, μα για εκατομμύρια ανθρώπους στην Άπω Ανατολή παραμένει η «βασίλισσα της μελαγχολίας» (7/10 γλύκα και 3/10 δάκρυα, είχε χαρακτηρίσει τις ερμηνείες της ο συνθέτης Tsuo Hung-yun, σε ένα άκρως κινέζικο λογοπαίγνιο που έχει να κάνει με τον Μάο), αλλά και μία από τις 5 πιο δημοφιλείς γυναικείες φωνές που ανέδειξε η ευρύτερη περιοχή, μαζί με τις Judy Ongg, Agnes Chan, Ouyang Feifei και Yu Yar. Η δε δισκογραφία της παραμένει ένα αχανές, ανεξερεύνητο πεδίο, καθώς άφησε πλήθος ηχογραφήσεων για πολλές εταιρίες, αλλά και σε πολλές διαφορετικές γλώσσες (ταϊβανέζικα, καντονέζικα κινέζικα, μανδαρίνικα κινέζικα, ιαπωνικά, ινδονησιακά και αγγλικά, μίλαγε δε και άπταιστα γαλλικά).
{youtube}bv_cEeDlop0{/youtube}
