Ακόμα κι αν δεν πιστεύεις στον Άγιο Βασίλη, ο Frank Sinatra είναι σε θέση να σε κλονίσει για μερικά τουλάχιστον δευτερόλεπτα, με τη βεβαιότητα του ερχομού του, την οποία έχει σταλάξει στη διασκευή στο "Santa Claus Is Coming To Town" (1948). Οι δε Wham! μπόρεσαν να φτιάξουν ένα μικρό pop classic συγκεκριμενοποιώντας την αφηρημένη μελαγχολία της εποχής αυτής στο "Last Christmas" (1984). Ωστόσο η συνεχής μετάδοση, χρονιά τη χρονιά, των ίδιων και των ίδιων χριστουγεννιάτικων στάνταρ, έχει κάνει τέτοια τραγούδια να ηχούν ως ανώδυνο, εποχιακό «χαλί». Ακολουθούν λοιπόν 11 επιλογές για όσους θέλουν να συνδυάσουν το πνεύμα των ημερών με κάτι πέρα από τα προφανή.
STEELEYE SPAN: The Gower Wassail
από το άλμπουμ Ten Man Mop, Οr Mr. Reservoir Butler Rides Again [1971]
Στον Μεσαίωνα, οι Άγγλοι συνδύαζαν τα Χριστούγεννα με ένα παραδοσιακό φεστιβάλ παρασκευής και κατανάλωσης (ζεστού) μηλίτη, το οποίο καθώς φαίνεται διέθετε τα δικά του τραγούδια. Ένα από αυτά, ουαλικής προέλευσης, είναι και το παρόν, που στη δισκογραφία πέρασε για πρώτη φορά το 1937, σε πλάκα γραμμοφώνου 78 στροφών με τη φωνή του Phil Tanner. Εδώ σε μια καταπληκτική διασκευή, από ένα σπουδαίο folk συγκρότημα.
{youtube}6vwwEmQmSWs{/youtube}
MAHALIA JACKSON: Go Tell It On The Mountain
από το άλμπουμ Christmas With [1960]
Δεν θα μάθουμε ποτέ ποιος Νέγρος σκλάβος σκάρωσε αυτόν τον χαρωπό σκοπό για τη γέννηση του Ιησού στις φυτείες του αμερικανικού Νότου, είμαστε πάντως σίγουροι ότι ήδη τραγουδιόταν εκεί όταν έληξε ο Αμερικανικός Εμφύλιος το 1865. Έκτοτε το έχουν πει πολλές διάσημες φωνές και η ίδια η Mahalia Jackson το δισκογράφησε αρκετές φορές, με ενορχηστρωτικές παραλλαγές. Προτιμήστε όμως αυτήν, ως πιο λιτή και με ένα στυλ ερμηνείας πιο «ωμό», κοντά στις αυθεντικές απαιτήσεις, που κουβαλά το απαράμιλλο βάρος της φωνής της σε άψογο συνδυασμό με μια βαθιά θρησκευτική πίστη, η οποία λειτουργεί ως καύσιμο ανύψωσης.
{youtube}6y73O6pqjb8{/youtube}
MAGGIE BOYLE: The Wexford Carol (Carúl Loch Garman)
συμμετοχή στο άλμπουμ των Incantation Songs For The Season [1995]
Από τα παλιότερα κάλαντα που έχουν καταγραφεί στην ιστορία, είναι άμεσα συνδεδεμένο με την επικράτηση του Χριστιανισμού στην Ιρλανδία. Οι στίχοι πρέπει να προέρχονται από τον 12ο αιώνα, μα η «παραδοσιακή» μουσική που τους συνοδεύει είναι σίγουρα νεότερη, απηχώντας τις folk εξελίξεις του ύστερου 18ου/πρώιμου 19ου αιώνα. Ως Αγγλίδα, η Maggie Boyle το τραγουδάει εδώ με τους αγγλικούς του στίχους, φτάνει ωστόσο σε μια ερμηνεία-κορυφή. Ακόμα και βέροι Ιρλανδοί, δηλαδή, έχουν πει ότι το τραγούδησε «με κέλτικη καρδιά».
{youtube}UA8YPsWy4cc{/youtube}
ΣΤΕΛΛΑ ΚΟΝΙΤΟΠΟΥΛΟΥ: (Δ)Εν Είναι Τούτη Εορτή
από το άλμπουμ ...Και Εις Έτη Πολλά: Κάλαντα Από Τα Ελληνικά Νησιά [2008]
Ανήκει στα πιο όμορφα κάλαντα που μπορεί κανείς να συναντήσει στο εγχώριο ρεπερτόριο, με θεματολογία Φώτων και τόπο προέλευσης το καταπράσινο χωριό Απόλλωνα στη Ρόδο. Από τον πιο μεστό δίσκο του είδους που ακούσαμε την τελευταία δεκαετία.
{youtube}TOG0kSSu0qo{/youtube}
LOREENA McKENNITT: Coventry Carol
από το ΕΡ A Winter Garden: Five Songs For The Season [1995]
Αν και άλλοι δίσκοι της μοσχοπούλησαν (μεταξύ άλλων και στην Ελλάδα), αυτό το εκλεκτό ΕΡ παραμένει γνωστό κυρίως στους fans της Καναδής ερμηνεύτριας. Εδώ δοκιμάζεται, επιτυχώς, σε ένα κάλαντο από την Αγγλία χρονολογημένο (στην πρωτόλεια μορφή του) στα 1534, παραδοσιακά συνδεδεμένο με την περιοχή του Coventry –και με λυπητερό τόνο, καθώς επικεντρώνει στη Σφαγή των Νηπίων από τον Ηρώδη. Στο σκοτεινότερο δηλαδή στιγμιότυπο της χριστιανικής αφήγησης των Χριστουγέννων, που όλοι συνήθως αποφεύγουν, προτιμώντας πράγματα με πιο εορταστικό τόνο.
{youtube}LcjDcQK4LWM{/youtube}
ΓΙΩΤΑ ΛΥΔΙΑ: Χριστούγεννα Πρωτοχρονιά
από single [1962]
Και σε αυτό το ξεχασμένο ελληνικό άσμα ακούμε για την «άλλη» πλευρά των Χριστουγέννων, τη λιγότερο φανταχτερή, που με τον στίχο «κι ο μετανάστης μακριά» υπογραμμίζει την πραγματικότητα μιας διαφορετικής εποχής, στην οποία το αγαπημένο πρόσωπο είχε αναγκαστεί να εκπατριστεί, δίχως μάλιστα να διαθέτει τις σύγχρονες ανέσεις στην επικοινωνία. Έτσι, το αίσθημα των ημερών υπερτονίζει την απόσταση στο παρόν δημιούργημα του Θόδωρου Δερβενιώτη και του Χρήστου Κολοκοτρώνη, με τη στιβαρή λαϊκή μελωδική γραμμή και την εκφραστική φωνή της Γιώτας Λύδια.
{youtube}qeqWfYWVIIU{/youtube}
RONNIE JAMES DIO: God Rest You Merry, Gentlemen
συμμετοχή στη συλλογή We Wish You A Metal Xmas And A Headbanging New Year [2008]
Τα Χριστούγεννα, ακόμα και ο τραντισιομεταλλάς φτιάχνει το μαλλί και κάθεται να φάει έναν κουραμπιέ. Αλλά για να μη λιγώσει πολύ με όλα αυτά τα "Santa Babe" και τα σχετικά, μπορεί να θέλει να ακούσει κάτι εποχιακό προσαρμοσμένο στη δική του αισθητική. Δεν είναι εύκολο και η τερατωδία καραδοκεί. Αλλά όταν δίνεις ένα παραδοσιακό αγγλικό κάλαντο (χρονολογείται στα 1760) στο λαρύγγι του Ronnie James Dio και δίπλα του στο μπάσο στέκει ολάκερος Tony Iommi, ε, πώς να μη σου πετύχει το πείραμα;
{youtube}ZELjIqHQlUY{/youtube}
SUELY HINDS: Auld Lang Syne
διαθέσιμο μόνο μέσω YouTube [2006]
Στην αρχή ήταν ποίημα, γραμμένο από τον σπουδαίο ποιητή της Σκωτίας, Robert Burns (1788). Οι μαρτυρίες λένε ότι ήδη από τότε άρχισε να τραγουδιέται, προσαρμοσμένο σε μια folk μελωδία, για να γίνει με τα χρόνια ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα και αγαπητά άσματα του Νέου Έτους στον αγγλόφωνο κόσμο –αν και παραμένει άμεσα σχετιζόμενο με τη σκωτσέζικη παράδοση, στην οποία και λειτουργεί σαν το δικό μας "Πάει Ο Παλιός Ο Χρόνος". Έχει τόσο χιλιοτραγουδηθεί και χιλιοδισκογραφηθεί, που δεν θα έπρεπε να βρίσκεται σε αυτήν εδώ τη λίστα.
Όμως η παρακάτω εκτέλεση έχει ξεπεράσει τα 4.500.000 views στο YouTube και μέχρι φέτος δεν είχε βρεθεί η τραγουδίστρια που το λέει, για πολλούς πιο εκφραστικά από πολύ πιο διάσημες φωνές, παρά τις εκπτώσεις στην ηχογράφηση. Πριν 2 χρόνια ειπώθηκε ότι επρόκειτο για τη Ngoc Lan από το Νότιο Βιετνάμ, που εγκατέλειψε τη χώρα της μετά τον Πόλεμο (1975), στήνοντας μια καριέρα στα καφέ της βιετναμέζικης κοινότητας στην Καλιφόρνια, βασισμένη σε διασκευές ευρωπαϊκών ελαφρών τραγουδιών. Ωστόσο η Ngoc Lan δεν φαίνεται να το είπε ποτέ αυτό το τραγούδι και σίγουρα δεν μπορούσε να έχει τέτοια προφορά στα αγγλικά. Εν τέλει αποκαλύφθηκε φέτος ότι τραγουδά η αγνώστων λοιπόν στοιχείων Suely Hinds.
{youtube}eG3afAIi6IQ{/youtube}
KATE BUSH: December Will Be Magic Again
από single [1980]
Ένα τραγούδι του Δεκέμβρη ειδικά γραμμένο για τα Χριστούγεννα, που χάρισε στην Kate Bush μια επιτυχιούλα στα βρετανικά charts της εποχής (#29). Αφιερωμένο στην πλευρά αυτών των ημερών που έχει τη δύναμη να «μαγεύει» τη φαντασία μας, με κάτι από Μαίρη Πόπινς στην ατμόσφαιρα και με σπέσιαλ αναφορά στο υπερκλάσικ "White Christmas" του Bing Crosby. Από τα πιο ιδιαίτερα χριστουγεννιάτικα άσματα.
{youtube}v4GF7imFczI{/youtube}
ΦΟΙΒΟΣ ΔΕΛΗΒΟΡΙΑΣ: Χριστούγεννα
από το άλμπουμ Ο Καθρέφτης [2003]
«Χριστούγεννα
Δεν περιμένω όμως τίποτα πια
Τον Αη Βασίλη απλώς τον λέγαν μπαμπά
Κι είν’ ένας πρώην Έλλην αριστερός
Ένας θνητός»
Ο Φοίβος Δεληβοριάς έχει πάντα μια ματιά για τα πράγματα, δεν θα μπορούσαν λοιπόν να του ξεφύγουν και τα Χριστούγεννα. Τα οποία διάλεξε κι εκείνος να κοιτάξει στις γκρίζες ζώνες τους, πέρα από τα εύκολα χαμόγελα, τα τυποποιημένα «χρόνια πολλά» και τη λαμπιονο-ευδαιμονία.
{youtube}IrmXxBuCkEQ{/youtube}
JANIS IAN: In The Winter - live at Capitol Theatre, Passaic, NJ (Απρίλιος 1976)
Αδίκως ξεχασμένη σήμερα, η Janis Ian άφησε πολλά ωραία δείγματα τραγουδοποιίας στα 1960s και στα 1970s, όταν και σημείωσε τις μεγαλύτερες επιτυχίες της στην Αμερική. Στο τραγούδι αυτό, κάτι σαν "Last Christmas" μιας άλλης εποχής –μα αισθητά πιο πικρό– καταγράφει μοναδικά το βάρος που μπορεί να έχει η μοναξιά τέτοιες μέρες του χρόνου. Η στούντιο εκτέλεση βρίσκεται στο Between The Lines του 1975, προτείνεται όμως να αναζητήσετε αυτήν την εκπληκτική ζωντανή ηχογράφηση του 1976, που δεν πρέπει να έχει κυκλοφορήσει (τουλάχιστον επισήμως)
{youtube}wQDPiczLzko{/youtube}
