Ήταν 1968, στο Kingston της Τζαμάικα, όταν ο μηχανικός ήχου Byron Smith ξέχασε να ενσωματώσει τα φωνητικά καθώς ηχογραφούσε μια κόπια του χιτ των Paragons “On The Beach”.
Ο Rudolph “Ruddy” Redwood, ο οποίος είχε κάνει τη σχετική παραγγελία, αποφάσισε να αψηφήσει το λάθος αυτό και μάλιστα χρησιμοποίησε και την instrumental κόπια στην playlist του Sound System του. Κάλεσε δε τον DJ του τελευταίου να πει και τα δικά του, καθώς αυτή έπαιζε.
Η ανταπόκριση του κοινού ήταν άμεση και ενθουσιώδης, με αποτέλεσμα το δισκάκι να παίζει συνεχόμενα για ένα μισάωρο και ο κόσμος να τραγουδά πάνω σε αυτό ασταμάτητα.
Στο κοινό βρισκόταν ένας κύριος που ονομαζόταν Bunny Lee, ο οποίος με τη σειρά του μετέφερε τα γεγονότα σε έναν άλλο κύριο, που άκουγε στο όνομα King Tubby, καθώς και την πεποίθησή του πως πρέπει να ηχογραφηθούν αρκετά ακόμη instrumentals, μιας και ο κόσμος φαίνεται να τα ζητά.
Κάπως έτσι γεννήθηκε το παρακλάδι της reggae που ονομάζουμε dub.
Πέραν του χαρακτηριστικού ήχου, ο οποίος χρωματίζεται από έντονο βάθος, μαστόρικη κοπτοραπτική, έμφαση στα ντραμς και στο μπάσο και πληθώρα ηχητικών εφέ (κατά κύριο λόγο reverb, echo και delay), το dub έμελλε να είναι τόσο καθοριστικό για τη μουσική όπως τη γνωρίζουμε σήμερα, ώστε χωρίς την ύπαρξή του μάλλον δεν θα μπορούσαμε να μιλάμε για το μεγαλύτερο κομμάτι της παραγωγής των τελευταίων δεκαετιών.
Hip hop, drum 'n' bass, house, techno, ambient, jungle, dubstep, dancehall, trip hop, αλλά και pop, rock και post-punk (μια βόλτα από μερικά κομμάτια των τόσο σκοτεινών Bauhaus θα έπειθε και τον πιο …άπιστο Θωμά), οφείλουν τα μέγιστα σε εκείνο το ιστορικό λάθος του Byron Smith.
Η έννοια του remix, επίσης, είναι ηλίου φαεινότερο πως χρωστά σχεδόν αυτούσια την ύπαρξη της στις συρραφές εκείνων των πρωτόλειων τεχνοτροπιών από το ηλιόλουστο νησί της Καραϊβικής.
Ας μην παραλείψουμε όμως και το γεγονός ότι η σχετική συγκυρία έβαλε για τα καλά στο παιχνίδι της αναγνώρισης του καλλιτεχνικού τους έργου, παραγωγούς και μηχανικούς ήχου, εκτοξεύοντάς τους στις μέρες μας σε επίπεδα μεγάλων ονομάτων και σταρ.
Ανακατεύοντας τα υλικά μέσα σε ένα ήδη σχηματισμένο κομμάτι, απομονώνοντας ορχηστρικά σημεία και προσθέτοντας εφέ, το dub ξαναμοίρασε την παγκόσμια τράπουλα χωρίς καν να έχει οποιαδήποτε συναίσθηση του τι μέλλει γενέσθαι.
Ακόμη όμως κι αν απλά κάτσει κανείς και αφεθεί στον αιθαλώδη, σχεδόν τελετουργικό κόσμο του, χωρίς να σκέφτεται τα πριν και τα μετά, ακολουθώντας μονάχα τον ρυθμό και βουλιάζοντας στις μπασογραμμές, ζημιωμένος δεν πρόκειται να βγει σε καμία περίπτωση. Κάθε άλλο.
Ιδού λοιπόν 15 προτάσεις από το υπέροχο και μεθυστικό αυτό μουσικό είδος.
Καλή ακρόαση!
Keith Hudson: Black Heart
από το Pick A Dub, 1974
Ένας νεαρός, πρώην οδοντίατρος, με ροπή όσο δεν πάει προς τη «less is more» αντιμετώπιση της παραγωγής, θεωρείται υπεύθυνος για το πρώτο dub άλμπουμ που κυκλοφόρησε στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η Μαύρη Καρδιά του, καθηλωτική μέσα στην απλότητα και στα κιθαριστικά, bluesy θροΐσματά της.
{youtube}jyii9It6UZI{/youtube}
Augustus Pablo: King Tubby Meets Rockers Uptown
από το King Tubby Meets Rockers Uptown , 1976
Η μελόντικα ως μουσικό όργανο (παιγμένη από τον Augustus Pablo) δεν ξανακούστηκε ποτέ η ίδια μετά από την ηχογράφηση του συγκεκριμένου άλμπουμ, ακρογωνιαίου λίθου του dub. Ο King Tubby καθιερώνεται ως πατέρας του είδους και δεν είναι καθόλου λίγοι όσοι έκτοτε απευθύνονταν σε εκείνον για να κάνει τα ταχυδακτυλουργικά του. Ορόσημο.
{youtube}wbCrYBWh62Y{/youtube}
The Upsetters: Dread Lion
από το Super Ape, 1976
Εδώ έχουμε να κάνουμε με τον απόλυτο σταρ του είδους, τον έναν και μοναδικό Lee “Scratch” Perry. Μια θεόμουρλη ιδιοφυΐα και η στούντιο μπάντα του, οι Upsetters, σε ένα άλμπουμ που ακούγεται νερό, οι μυστηριακές δονήσεις του οποίου διαχέονται ασταμάτητα καθώς γυρνάνε τα αυλάκια (αναλογικά ή ψηφιακά).
{youtube}fj6SEc93_2I{/youtube}
Burning Spear: Black-Wa-Da-Da (Invasion)
από το Garvey’s Ghost, 1976
Το dub παιδί του προηγούμενου άλμπουμ των Burning Spear (βλ. Marcus Garvey) όχι μόνο δεν απογοήτευσε το κοινό τους, αλλά σίγουρα πρόσθεσε αρκετούς ακόμα θαυμαστές. Το κομμάτι, τρελή γκρούβα.
{youtube}uW7m2MHU2ig{/youtube}
Joe Gibbs & The Professionals: Jubilation Dub
από το African Dub All-Mighty - Chapter 3, 1978
Στο πιθανότατα καλύτερο κεφάλαιο της σειράς African Dub του Joe Gibbs, η αντήχηση από τα echo φτάνει σε άλλα επίπεδα και τα ρετροφουτουριστικά εφέ δημιουργούν ένα καθηλωτικό ηχητικό περιβάλλον, για να χαθεί ο ακροατής μέσα του και να μη βγαίνει με τίποτα.
{youtube}4KyoEWusbbM{/youtube}
Johnny Osbourne: Can’t Buy Love (Swing Easy)
από το Truth And Rights, 1979
Dub εκδοχή (version) του ομώνυμου κομματιού από τον τόσο soul, χαρούμενο και αγαπησιάρικο δίσκο του 1979. Εδώ τσοντάρεται επιτυχώς το “Swing Easy” των Soul Vendors, τα ραψίματα δίνουν και παίρνουν και το τελικό αποτέλεσμα είναι από τα προσωπικά αγαπημένα του γράφοντος –αλλά κι ένα από τα πιο όμορφα κομμάτια του είδους, με παρόντα πολλά και διάφορα συστατικά.
{youtube}Zbd9tphgAkQ{/youtube}
Linton Kwesi Johnson: It Noh Funny
από το Forces Of Victory, 1979
Ο Bob Dylan ή ο Gil-Scott Heron (αν προτιμάτε) της Τζαμάικα. Dub/Reggae ποιητής, οξυδερκής και φουλ σκεπτόμενος, χωρίς να στερείται καθόλου γκρούβας, σχεδόν πρωτο-ραπάρει στο “It Noh Funny” και το κάνει πολύ καλά. Στους αγαπημένους και του David Bowie, αν χρειάζονται επιπλέον επιχειρήματα.
{youtube}A-BlbEMzV5k{/youtube}
The Revolutionaries: Kunta Kinte Version One
από το More Gems From The Channel One Dub Room 1974 To 1980 (2007)
Ηχογραφημένο στα μέσα των 1970s, αυτό το κομμάτι αποκλείεται να μην δώσει στον ακροατή αξιόπιστα στοιχεία σχετικά με τις ρίζες του drum ‘n' bass, αλλά και της ambient. To ωραίο είναι ότι ταυτόχρονα θα του δώσει και υπέρμετρη ευχαρίστηση ακούγοντάς το. Σχετικά με την ιστορία, οι Revolutionaries υπήρξαν η house μπάντα των Channel One Studios, με μπόλικους παικταράδες να περνούν ανά καιρούς από τη σύνθεσή τους.
{youtube}cBkq9BnxDmY{/youtube}
Prince Far-I & The Arabs: Low Gravity
από το Cry Tuff Dub Encounter Chapter III, 1980
Βαρύ κι ασήκωτο, σχεδόν μοχθηρό μπάσο, βάθος απ’ το πιο βαθύ πηγάδι και κατανυκτικός ρυθμός σε ένα άλμπουμ-δυναμίτη. Δυνατός παίκτης, αναμφίβολα, ο κύριος Prince Far-I (κατά κόσμον Michael Williams), από αυτούς που πρέπει να εμπιστευτείς αν θέλεις να ανακαλύψεις το dub.
{youtube}hRP7xELgwSY{/youtube}
Scientist: De Materialize
από το Scientist Meets The Space Invaders, 1981
Σύμφωνα με τα λεγόμενα του ίδιου του Επιστήμονα, το dub έχει τριγωνική κατασκευαστική δομή, την οποία –αν γνωρίζεις πώς να προσεγγίσεις– μπορείς να δημιουργήσεις μυστικισμό στο μυαλό του ακροατή. Ποιοι είμαστε εμείς για να διαφωνήσουμε; Χωρίς περαιτέρω σχολιασμό.
{youtube}OAE0C86OrP0{/youtube}
Freddie McKay: Another Weekend
από το Another Weekend/Live Together 12", 1981
Άλλο ένα Σαββατοκύριακο έφτασε και ο Freddie McKay, και σε μία από τις πιο γοητευτικά επιμελώς παραιτημένες ερμηνείες που έχουν ακουστεί, μας καλεί να ετοιμαστούμε για αυτό. Dub χωρίς πολλά sci-fi μπλιμπλίκια, με περισσότερη έμφαση στα φωνητικά και στον ρυθμό. Ένα πολύ ιδιαίτερο 12ιντσο από την αρχή των 1980s.
{youtube}yTvDhcn3avU {/youtube}
Mad Professor: Dub Service
από το Dub Me Crazy!!, 1982
Πρωτομάστορας της 2ης γενιάς dub παραγωγών και από αυτούς που έπραξαν τα μέγιστα για να περάσει το είδος στην ψηφιακή εποχή. Ατόφιο όσο λίγα, ταξιδιάρικο και γεμάτο κάθε λογής ήχους, το “Dub Service” μαγεύει τόσο με το ξεδίπλωμά του, όσο και με τα σαμπλαρισμένα του …κοκόρια!
{youtube}aYGfENtiQGY{/youtube}
Black Uhuru: Android Rebellion
από το The Dub Factor, 1983
Ο αφροφουτουρισμός και η επιστημονική φαντασία συναντούν τις ρίζες της τζαμαϊκανικής μουσικής, καθώς οι Black Uhuru αποφασίζουν κι αυτοί να περιδιαβούν τον κατάλογό τους σε dub πλαίσια. Χαρακτηριστικό δείγμα του dub όπως διαμορφωνόταν στα 1980s.
{youtube}r4RVLl-jh0I{/youtube}
Sly & Robbie: Assault On Station 5
από το Reggae Greats - A Dub Experience, 1984
Στο ίδιο μοτίβο με το αμέσως προηγούμενο (στο οποίο και είναι παρόντες) αλλά πάμπολλες φορές καλύτερο, προερχόμενο από ένα άλμπουμ που πραγματικά απορώ γιατί δεν συγκαταλέγεται στο top-10 του είδους. Μία από τις θρυλικότερες rhythm sections στην ιστορία της μουσικής (ο ντράμερ Sly Dunbar και ο μπασίστας Robbie Shakespeare) σε ένα άλμπουμ που ακόμα και σήμερα φαντάζει εντυπωσιακά πρωτοποριακό και από άλλον πλανήτη. Πόσο μάλλον όταν εμφανίστηκε. Αριστούργημα.
{youtube}gCOJ9zGPGUE{/youtube}
Lee Perry & Prince Jammy: Soon Be Done
από το Dub The Old Fashioned Way, 1998
Αρκετά μεγάλοι σε ηλικία (το ώριμοι δεν ταιριάζει στην περίπτωσή τους …ιδίως στον τρελόγερο Perry) οι Lee Perry και Prince Jammy είπαν να θυμηθούν τα παλιά και να νταμπάρουν με τον παραδοσιακό τρόπο. Το πιανάκι στο “Soon Be Done” μία που το ακούς και μία που μένει στο μυαλό σου για πάντα.
{youtube}yxPc-IeG4DY{/youtube}
Για παραπέρα διερεύνηση του dub, αλλά και της ευρύτερης μουσικής κουλτούρας από την Τζαμάικα θα πρότεινα επίσης:
-τις εξαιρετικές εκπομπές του Haunted Dancehall από το πολυσυλλεκτικό και καλοδουλεμένο Random Access Radio: http://randomaccessradio.net/raresident/hd/
-τα mixtapes/podcasts της χρόνια δραστήριας και με βαθιά γνώση στο αντικείμενο Anna Mystic:
https://www.mixcloud.com/ANNAMYSTIC/
-τα mixtapes/podcasts του Dub Hi-Fi στο mixcloud
https://www.mixcloud.com/Dubhifi1/
